Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi maqola - Tarix - Dars ishlanmalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	40.4KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	24 Fevral 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Dars ishlanmalar
Fan	Tarix

Sotuvchi

G'ayrat Ziyayev

Ro'yxatga olish sanasi 14 Fevral 2025

4 Sotish

Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi maqola

Sotib olish

Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi
Annotatsiya
Ushbu maqolada Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan
mustamlakaga aylantirilish jarayoni, uning tarixiy va siyosiy sabablari, shuningdek,
iqtisodiy va madaniy oqibatlari batafsil tahlil qilinadi. XIX asrda Rossiyaning Markaziy
Osiyoga kengayishi Buxoro amirligining mustaqilligini yo’qotishiga olib kelgan asosiy
omillarni ochib beradi.
Kalit so ’ zlar : Buxoro amirligi , Rossiya mustamlakachilik
siyosati , Markaziy Osiyo tarixi , Rossiya ekspansiyasi , Protektorat
rejimi , Madaniy va siyosiy ta ’ sirlar , Temir yo ’ llar va infratuzilma
Аннотация
В данной статье подробно рассматривается процесс превращения Бухарского
эмирата в колонию Российской империи, его исторические и политические
причины, а также экономические и культурные последствия. Экспансия России в
Центральную Азию в XIX веке стала ключевым фактором утраты независимости
Бухарским эмиратом.
Ключевые слова. Бухарский эмират,Российская колониальная
политика,Центральная Азия XIX века,Экономическое развитие
Бухары,Культурное влияние России
ABSTRACT
This article provides an in-depth analysis of the process by which the Bukhara Emirate
was turned into a colony of the Russian Empire, examining its historical and political
causes as well as its economic and cultural consequences. The Russian expansion into
Central Asia in the 19th century was a key factor in the loss of independence for the
Bukhara Emirate.
Keywords. Bukhara Emirate,Russian colonial policy,Central Asia in the 19th
century,Economic development in Bukhara,Cultural influence of Russia

Kirish
Markaziy Osiyo XIX asrda yirik davlatlar o’rtasida kuchli geosiyosiy raqobat
maydoniga aylandi. Ayniqsa, Buxoro amirligi ushbu davrning eng muhim siyosiy va
iqtisodiy markazlaridan biri sifatida e’tiborga tushdi. Rossiya imperiyasi tomonidan olib
borilgan agressiv kengayish siyosati Buxoro amirligini o’z mustaqilligini yo’qotishga
majbur qildi. Ushbu maqola Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan
mustamlakaga aylantirilishi jarayoni va uning oqibatlarini o’rganishga qaratilgan.
Adabiyotlar tahlili va metodlar
Ushbu tadqiqotda foydalanilgan asosiy manbalar Buxoro amirligining Rossiya
imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi jarayonini yoritishga qaratilgan.
Tadqiqot davomida quyidagi yo’nalishlar bo’yicha adabiyotlar tahlil qilindi:
1. Tarixiy manbalar: Bartoldning “Turkiston tarixi” va Fitratning “Buxoro tarixi”
kabi asarlar mazkur davr voqealari haqida batafsil ma’lumot beradi. Ushbu
manbalardan foydalanish jarayonida mualliflarning zamonaviy tahlillari va tarixiy
faktlarning muqoyasasi amalga oshirildi.
2. Siyosiy va iqtisodiy tadqiqotlar: Ziyoevning “Rossiyaning Markaziy Osiyodagi
mustamlakachilik siyosati” va Allambergenovning “Buxoro amirligining
iqtisodiy tuzilishi” asarlari Rossiyaning mustamlakachilik siyosatining iqtisodiy
va siyosiy jihatlarini tahlil qilish uchun asosiy manba bo’ldi. Bu asarlar orqali
Rossiyaning amirlikdagi iqtisodiy ustuvorliklari va ta’sirchan strategiyalari
o’rganildi.
3. Geosiyosiy tahlil: Ivanovning “Markaziy Osiyoda Rossiya harbiy ekspansiyasi”
asari Rossiyaning harbiy ekspansiyasi va uning Markaziy Osiyo davlatlari,
jumladan, Buxoro amirligiga ta’sirini o’rganishda muhim rol o’ynadi.
Tadqiqot metodlari
Mazkur maqola quyidagi asosiy metodologik yondashuvlar yordamida ishlab chiqildi:
 Tarixiy-tahliliy usul: Buxoro amirligining mustamlakaga aylantirilish jarayonini
tahlil qilishda tarixiy faktlar ketma-ketligi va ularning sabab-oqibat aloqalari
chuqur o’rganildi.

 Solishtiruv usuli: Buxoro amirligi va boshqa Markaziy Osiyo davlatlarining
Rossiya imperiyasi bilan munosabatlari solishtirilib, Rossiyaning kengayish
siyosatining umumiy va o’ziga xos xususiyatlari aniqlandi.
 Geosiyosiy tahlil: Rossiyaning Markaziy Osiyodagi harbiy va iqtisodiy
strategiyalarini tahlil qilishda ushbu metod keng qo’llanildi.
Mazkur bo’lim yordamida ushbu tadqiqotning ilmiy asosi mustahkamlandi va
mavzuni chuqurroq tushunishga imkon yaratildi.Buxoro amirligi Markaziy Osiyoning
yirik siyosiy va iqtisodiy markazlaridan biri bo’lib, uzoq vaqt davomida o’zining
mustaqil davlat sifatida mavjud bo’lib kelgan. XIX asr o’rtalariga kelib, Rossiya
imperiyasining Markaziy Osiyodagi kengayish siyosati natijasida Buxoro amirligi
mustamlakaga aylantirildi. Ushbu jarayon tarixiy, siyosiy va iqtisodiy omillar bilan
chambarchas bog’liq edi. Rossiya va Buxoro amirligi o’rtasida savdo aloqalari XIX asr
o’rtalariga kelib bir oz jonlandi. Shu davrda inglizlar ham Markaziy Osiyo davlatlariga,
jumladan, Buxoro amirligi bozorlariga kirishni maqsad qilgan edi. Buxoro amirligi
Rossiya uchun ham, inglizlar uchun muhim strategik hudud edi. Rossiya Buxoro
amirligini imperiya tarkibiga qo’shib olish orqali o’z janubiy chegaralarida xavfsizlikni
ta’minlash va shu orqali Hindistonga yaqinlashish istagida edi.
Britaniya esa Buxoroda iloji boricha o’z pozitsiyalarini mustahkamlab, Buxoro
bilan muhim bo’lgan ruslarga qarshi ittifoq tuzish maqsadida edi. Buning uchun hatto
bir necha marta elchilar, josuslar yuboriladi. Buxoroga inglizlarning e’tibori Rossiya
tomonidan Sirdaryo bo’ylarining egallanishi ortidan kuchaydi. Hatto yevropaliklar
ruslar tomonidan egallangan hududlarning Turkiston deya nomlanishidan norozi
ham bo’ldi . Sababi, Turkiston butun Markaziy Osiyo hududlariga nisbatan ham
ishlatiladigan nom edi.Bu bilan ruslarning kelajak maqsadlarini anglagan inglizlar
bunga qarshi notalar yo’lladi. Toshkentning ruslar tarafidan egallanishi inglizlarni
xushyor torttirdi va Buxoroga ketma-ket elchilar yo’llay boshladi va amir Muzaffarni
ruslarga qarshi chiqishga da’vat etishdi. Buxoro amirligining Rossiya uchun ahamiyati
shunda ediki, Yevropada o’tmay qolgan Rossiya tovarlariga bozor juda zarur edi.
Umuman olganda, Markaziy Osiyo davlatlarining egallanishidan asosiy maqsad ham
resurslar va bozorga ega bo’lish edi.

Inglizlarning harakatlaridan tashvishga tushgan ruslar go’yoki imperiya janubiy
chegaralarining xavfsizligi nuqtayi nazaridan amirlikka qarshi yurishga tayyorlana
boshladi. Bu paytda Toshkentda bo’lgan Chernyayev oz sonli qo’shin bilan Buxoro
ustiga yurishga jazm qilmadi. “Invalid” rus gazetasining xabariga ko’ra, u Buxoroga
o’zining agentlarini yevropaliklarning o’yinlarini buzish va amirga Rossiya foydasiga
ishlaydigan takliflar bilan yubordi. Ammo ruslarga qarshi bo’lgan, o’zini islom va
turkiylar mustaqilligining himoyachisi hisoblagan Amir Muzaffariddin elchilarni
tinglashni istamadi va ularni zindonga tashlashga buyruq berdi. Bu xabarni eshitgan
Chernyayev Sirdaryoni kesib o’tishga qaror qildi. Rossiya imperiyasi XIX asrda
o’zining janubga tomon kengayish siyosatini faollashtirdi. Markaziy Osiyo hududlari,
xususan, Buxoro amirligi, Rossiyaning iqtisodiy manfaatlari va harbiy strategiyasi
uchun muhim ahamiyatga ega edi. Bu davrda Buxoro amirligi ichki siyosiy
muammolar, iqtisodiy qiyinchiliklar va ichki nizolar bilan yuzlashayotgan edi. Shu
sababli, amirlik Rossiya imperiyasi bosimiga qarshi turishda qiyinchiliklarga duch
keldi.
Rossiyaning markaziy osiyoga kirib kelishi. Rossiya imperiyasi 1860-yillardan
boshlab Markaziy Osiyoda agressiv siyosat olib bordi. 1868-yilda Rossiya qo’shinlari
Buxoro amirligi hududiga bostirib kirdi va Zeravshan vodiysida joylashgan yirik
shaharlarni egalladi. Buxoro amiri Muzaffarxon Rossiya bilan muzokaralar olib
borishga majbur bo’ldi. Shu yili imzolangan sulh shartnomasi Buxoro amirligini
Rossiyaga qaram davlatga aylantirdi.
Mustamlakachilik davrining boshlanishi. Buxoro amirligi rasmiy ravishda
Rossiya imperiyasining protektoratiga aylantirildi. Bu shuni anglatardiki, amirlik o’z
ichki siyosatini mustaqil ravishda boshqarishda davom etgan bo’lsa-da, tashqi siyosatda
to’liq Rossiya nazorati ostida edi. Rossiya Buxoro amirligida iqtisodiy va harbiy
nazoratni kuchaytirib, temir yo’llar qurilishi va savdo yo’llarini rivojlantirishga katta
e’tibor qaratdi. Buning natijasida Buxoro amirligi Rossiya iqtisodiyotiga tobora qaram
bo’lib bordi. 1865-yil Qo’qon xonligiga tegishli Toshkent ruslar tomonidan egallandi.
Toshkentni qaytarib olishga kelayotgan Buxoro amiri yo’ldan qaytishga majbur bo’ldi,
ammo Toshkentning ruslar qo’lida qolishiga rozi bo’lmadi.

Yuqorida bo’lib o’tgan voqelardan keyin 1866-yil 30-yanvar kuni Chernyayev 14
ta piyoda otryadlari, oltita kozak guruhlari, 16 ta to’p bilan Sirdaryoni kesib o’tib,
Buxoroga qarab yurdi. Ammo Samarqandga 25 milya qolganda sahroda qolib ketdi va
ortga qaytishga majbur bo’ldi. Ushbu muvaffaqiyatsizlik buxoroliklarni ruhlantirdi va
amir Muzaffar ruslardan Toshkentni bo’shatib qo’yishni so’radi. Rad javobi olingach,
shu yili may oyida 40 ming kishilik qo’shin bilan Sirdaryo bo’yiga yetib keldi. Ikki
o’rtada Erjar darasida jang bo’lib o’tdi. Jangda Buxoro qo’shini ruslar artilleriyasi
qarshisida ojiz qoldi va jang maydonini tashlab qochishga majbur bo’ldi. Bu ruslar va
Buxoro amiri qo’shinlari o’rtasidagi ilk to’qnashuv edi. Ushbu g’alabadan keyin ruslar
to’g’ri Samarqand va Buxoroga qarab yurishlari mumkin edi. Ammo buning ortidan
kelib chiqadigan katta qarshilikka qarshi tura oladigan darajada emasligi sababidan
Chernyayev o’z vaqtini kutishga qaror qildi. 21-may kuni esa Xo’jand shahri
egallandi.Buxoro amiri rus ofitserlarini ozod qilgan bo’lsa-da, mag’lubiyatga uchragan
bo’lsa-da, tushkunlikka tushmadi va jasurligini yo’qotmadi. Ruslarni har doimgidek
dushman sifatida ko’rishda davom etdi. Ruslar esa qanday qilib bo’lmasin Buxoroni
bo’ysundirishga bel bog’ladi. 1866-yil 2-oktyabr kuni O’ratepa qal’asi egallandi.
O’ratepa qo’ldan ketgach, Buxoro amirligi qo’lida Sirdaryo bo’yida faqatgina Jizzax
qoldi. Jizzax ham shu yilning 18-oktyabr kuni ruslar tomonidan egallandi. Shaharni
mudofaa qilgan 11 ming buxoroliklardan olti ming kishi halok bo’ldi. Ruslardan esa 98
kishi o’ldirilgan. 11 ta bayroq va 43 ta to’p ruslar tomonidan o’lja sifatida egallangan
(Kersnovskiy A. A. Istoriya russkoy armii T. 2. — M.: Golos, 1993.— s. 336).Shunday
qilib, Buxoro amiri Sirdaryo bo’yidagi muhim istehkomlaridan mahrum bo’ldi va ruslar
uchun Samarqandga yo’l ochildi. 1868-yilning bahorida Kaufman Buxoro amiriga
tinchlik sulhi taklif qildi. Ammo amir bu taklifni qabul qilmadi va ruslarga qarshi g’azot
e’lon qildi. Katta qo’shin to’plash maqsadida Xiva, Qo’qon, Qoshg’ar, Afg’oniston,
Usmonli va hatto inglizlarga ham yordam so’rab elchilarini yubordi . Samarqand
yaqinida 60 ming kishilik qo’shin to’plandi. Shuningdek, Jizzax yaqinida ham
buxoroliklar bo’linmalari to’plandi. Uhum yaqinida Buxoro qo’shini mayor
Grippenberg bo’linmasiga zarba berdi, ammo katta yo’qotish bilan chekinishga majbur
bo’ldi.1868-yilning may oyining birinchi kunida Cho’ponota tepaligida Buxoro amiri

hamda Kaufman kuchlari o’rtasida jang bo’lib o’tdi. Ushbu jangda Kaufmanning qo’li
baland keldi va Buxoro amiri chekinishga majbur bo’ldi. 2-may kuni rus qo’shinlari
Samarqand shahriga kirib bordi . Kaufman Abramov va Golovchevning ikki otryadi
bilan amir qo’shinlarini ta’qib etishda davom etdi. 12-may kuni Abramov bo’linmasi
Urgutni egalladi. Urgutni himoya qilgan 6 ming kishilik Husayn bek odamlari qarshiligi
sindirildi. 18-may kuni Golovchev otryadlari Kattaqo’rg’on bo’sag’asida janglar qildi.
27-may kuni Abramov Qoratepa yaqinida Hojibeyning 15 ming kishilik korpusini
mag’lub etdi. Ikki kundan keyin esa Kattaqo’rg’on ostonasida Usmonbeyning korpusi
tor-mor etildi.
Zirabuloq jangi. Iyun oyi boshida Buxoro amirining 30 mingga yaqin kishilik
qo’shini Zirabuloq tepaligida joylashib oldi. Ularga qarshi ikki minglik rus piyoda va
otliq askarlari kurash olib bordi. Jang 2-iyun kuni erta tongda boshlandi. Buxorolik
piyoda askarlar tepalik etagida, to’plar esa tepalik ustida joylashgan edi. Birinchi
zarbani ruslar berdi. Rus piyodalari hujumga o’tarkan, ortidan snaryadlar yog’dirildi,
natijada, buxoroliklar katta yo’qotishlarga uchradi. Rus artilleriyasi hujumiga bardosh
bera olmagan buxoroliklar chekina boshladi. Ularning ortidan kazak birliklari yetib
borib qilichdan o’tkaza boshladi. Ammo buxoroliklar yana o’zlarini tiklab oldi va qarshi
hujumga o’tdi. Aksiga olib ushbu qarshi hujum tartibsiz ravishda amalga oshirildi. 280
kishilik rus otraydi o’rab olinganiga qaramasdan, yetib kelgan yordam tufayli ruslar
hujumni yana qaytardi. Aynan shu jangda ishtirok etgan rassom N.N. Karazin jang
davomida qilichini sindirib qo’ydi. Keyinchalik, Kaufman uni jangdagi qahramonliklari
uchun “ Mardlik uchun ” Georgiy lentasi bilan taqdirladi .Rus artilleriyasining tinimsiz
o’q yog’dirishi natijasida amir qo’shinlari tor-mor etildi. Askarlar o’ldi. Amir esa 200
nafar sodiq navkari va bir necha ming kishilik otryadlari bilan Buxoroga chekinishga
majbur bo’ldi. Bu paytda esa Samarqandda ruslarga qarshi qo’zg’alon yuz berdi.
Shahrisabz va Kitob begi Bobobek 40 ming kishilik qo’shin bilan Samarqandni qamal
qildi. Bu xabarni eshitgan Kaufman Samarqandni qo’ldan chiqarishni istamadi va
Samarqandga qaytishga majbur bo’ldi. Samarqand qo’zg’aloni bostirildi va jazo sifatida
shaharga o’t qo’yildi.

Mustamlakachilikning oqibatlari
Rossiyaning Buxoro amirligidagi hukmronligi bir qator ijobiy va salbiy oqibatlarga olib
keldi:
1. Iqtisodiy rivojlanish: Rossiya imperiyasi Buxoro amirligida yangi infratuzilma,
jumladan, temir yo’llar va savdo yo’llarini rivojlantirishga e’tibor qaratdi. Ushbu
infratuzilmalar iqtisodiyotning ma’lum darajada rivojlanishiga yordam berdi,
ammo bu o’zgarishlar asosan Rossiyaning strategik manfaatlariga xizmat qildi.
Mahalliy ishlab chiqarish tarmoqlari qoloq holatda qolib ketdi va Buxoro Rossiya
mahsulotlari uchun xomashyo manbai va bozor sifatida ishlatildi.
2. Madaniy va ijtimoiy ta’sirlar: Rossiya madaniy va ta’lim tizimini kiritish orqali
mahalliy aholi o’rtasida zamonaviy bilimlarni tarqatishga hissa qo’shdi. Yangi
maktablar va texnik o’quv yurtlari ochildi, bu esa jamiyatning ma’lum
qatlamlariga ijobiy ta’sir ko’rsatdi. Shu bilan birga, mahalliy madaniyat, urf-
odatlar va islom dini ta’siriga sezilarli zarar yetdi. Ko’plab mahalliy an’analar
Rossiya madaniy siyosati natijasida yo’qolish xavfi ostida qoldi.
3. Siyosiy qaramlik: Siyosiy jihatdan Buxoro amirligi o’z mustaqilligini deyarli
to’liq yo’qotdi. Amirlikning ichki siyosati ma’lum darajada mustaqil bo’lsa-da,
tashqi siyosat va harbiy masalalar to’liq Rossiya nazorati ostida edi. Bu esa
amirlikni Rossiya imperiyasining qaram bo’limiga aylantirdi. Mahalliy elita
vakillari Rossiya bilan yaqin hamkorlik qilishga majbur bo’ldi, bu esa mahalliy
siyosiy tizimda tanazzul keltirib chiqardi.
Buxoro-Rossiya tinchlik shartnomasi. Zirabuloqdagi mag’lubiyatdan so’ng amir
Muzaffar ruslarning og’ir shartlar asosidagi sulh shartnomasini imzolashdan boshqa
chora topolmadi. 1868-yilning 28-iyun kuni mazkur shartnoma imzolandi. Shartnoma
Turkiston general-gubernatori Konstantin fon Kaufman hamda Buxoro elchisi Musabek
tomonlaridan imzolandi. Shartnomaga ko’ra, Jizzax, O’ratepa va Xo’jand shaharlari
Rossiya imperiyasi tarkibiga kirgani belgilandi va bundan buyon bu shaharlar Rossiya
shaharlari sifatida yuritila boshladi. Amir 125 ming tillo tanga (500 ming rubl)
miqdorida kontributsiya to’lash majburiyatini oldi. Shuningdek, rossiyalik savdogarlar
amirlik hududida erkin savdo qilish huquqini va musulmon savdogarlar bilan bir xil

savdo bojlarini to’lash imkoniyatini qo’lga kiritdi. Rossiya tovarlariga 2,5 foiz
miqdorida boj belgilandi. Rossiya fuqarolarining amirlik hududida erkin
harakatlanishlari kafolatlandi. Samarqand va Kattqo’rg’on shaharlari Rossiyaga
vaqtinchalik berildi.Ammo ushbu shartnoma Aleksandr II tarafidan ratifikatsiya
qilinmadi. 1873-yilda Toshkentda Kaufman, Shahrisabzda amir Muzaffariddin
tomonidan imzolangan Shahrisabz shartnomasiga muvofiq Buxoro rasman Rossiya
protektoratiga aylandi. Amalda esa 1868-yildan Buxoro amirligi Rossiya protektorati
bo’lib kelayotgan edi. Shuningdek, shartnomaga muvofiq Samarqand va Kattqo’rg’on
shaharlari bundan buyon Rossiya imperiyasining “ajralmas” qismi sifatida e’tirof etildi.

Xulosa
Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi
Markaziy Osiyo tarixidagi eng muhim va murakkab jarayonlardan biri hisoblanadi.
Ushbu jarayon natijasida mintaqaning siyosiy, iqtisodiy va madaniy tuzilmalari sezilarli
darajada o’zgarishga duch keldi. Buxoro amirligi o’zining siyosiy mustaqilligini
yo’qotib, Rossiya imperiyasi protektorati maqomiga ega bo’ldi, bu esa amirlikning
xalqaro siyosatdagi rolini cheklab qo’ydi.Iqtisodiy jihatdan Buxoroda infratuzilma va
savdo rivojlangan bo’lsa-da, bu o’zgarishlar asosan Rossiya manfaatlariga xizmat qildi.
Mahalliy aholining ishlab chiqarish imkoniyatlari qoloq holda qolib, ular Rossiya
iqtisodiyotining xomashyo manbai va bozoriga aylantirildi. Bu esa iqtisodiy
mustaqillikning yo’qolishiga olib keldi.
Madaniy jihatdan Rossiya ta’siri mahalliy ta’lim va madaniyat tizimlariga ma’lum
darajada ijobiy o’zgarishlarni olib kelgan bo’lsa-da, mahalliy madaniyat va urf-
odatlarga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Islom dini va Buxoro amirligining an’anaviy ijtimoiy
tuzilmalariga bo’lgan cheklovlar mahalliy aholining noroziligini keltirib chiqardi.
Xulosa qilib aytganda, Rossiya imperiyasining mustamlakachilik siyosati Buxoro
amirligini o’ziga qaram qilib, uning ichki va tashqi siyosatiga kuchli nazorat o’rnatdi.
Shu bilan birga, tarixiy tajribalar va bu jarayonning tahlili bugungi kunda mintaqaning
mustaqil rivojlanish yo’nalishlarini belgilashda muhim ahamiyatga ega bo’lib
qolmoqda.

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Bartold, V.V. “Turkiston tarixi”. Toshkent: Fan nashriyoti, 1965.
2. Fitrat, A. “Buxoro tarixi”. Toshkent: Ma’naviyat, 1991.
3. Ziyoev, H. “Rossiyaning Markaziy Osiyodagi mustamlakachilik siyosati”.
Toshkent: Sharq, 2002.
4. Holbekov, M. “Buxoro amirligi: tarix va siyosat”. Samarqand: Zarafshon, 1998.
5. Ivanov, P.P. “Markaziy Osiyoda Rossiya harbiy ekspansiyasi”. Moskva: Nauka,
1987.
6. Allambergenov, Sh. “Buxoro amirligining iqtisodiy tuzilishi”. Toshkent:
Iqtisodiyot, 2000.
7. Baymirza Hayit. “Turkiston tarixi”. Istanbul: Bozkurt, 1982.
8. Hasanov, A. “Markaziy Osiyo mustamlakachilik davrida”. Toshkent:
Akademnashr, 2010.
9. Becker, S. “Russia’s Protectorates in Central Asia”. Cambridge University Press,
1968.
10. Keller, S. “To Moscow, Not Mecca: The Soviet Campaign Against Islam in
Central Asia, 1917–1941”. Yale University Press, 2001.
11. Bregel, Y. “Central Asia: An Historical Overview”. Duke University Press, 1997.
12. Abashin, S. “Soviet Central Asia in the Twentieth Century”. Routledge, 2018.
13. Martin, V. “Law and Custom in the Steppe: The Kazakhs of the Middle Horde
and Russian Colonialism in the Nineteenth Century”. Routledge, 2001.
14. Khodarkovsky, M. “Russia’s Steppe Frontier: The Making of a Colonial Empire,
1500–1800”. Indiana University Press, 2002.
15. Pierce, R. A. “Russian Central Asia, 1867–1914: A Study in Colonial Rule”.
University of California Press, 1960.

Buxoro amirligining Rossiya imperiyasi tomonidan mustamlakaga aylantirilishi maqola

Sotib olish