• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Dárixanalar ushın mobil telefonlarǵa online sistema jaratıw

I. TEORIYALÍQ BÓLIM
1.1 Android operatsion sisteması hám oniń qollanılıwı.
Android sistemasında islewshi milliy programmalar islep shıgıwdıń áhmiyeti
Android ( grekshe sóz bolıp , eki buwınlı - erkek hám uqsas ) - adam robot mánisin
bildiredi.   Bálkim   sonıń   ushın   Android   operatsion   sisteması   logotipinde   robot
súwretlengen     shı	
gar.   Android   operatsion   sistemasıniń   jaratılıw   tarıyxı   2002-
jıllardan   baslan	
gan.   Mine   usi   dáwirde   Google   korparatsiyası   jaratıwshıları
E.Rubinniń programmalıq islenbelerı toplamı menen qızı	
gıp qaladı. Dástlep mobil
qurılmalar   ushın   jańa   operatsion   sistemanı   jaratıw   proekti   menen   úlken   sırlılıq
astında   Android   Inc.   Kompaniyası   shu	
gıllan	gan.   Usi   kompaniyanı   keyinsheli
Google   satıp   aladı.   Android   -   Linux   yadrosına   tiykarlan	
gan   kommunikatorlar,
planshetli   kompyuterlar,   elektron   kitaplar,   tsifrli   muzika   úskeneleri,   qol   sa	
gatları,
netbuklar hám smartbuklar ushın portativ (tarmaqlı) operatsion sistema esaplanadı.
Keyinsheli Google Open Handset Alliance (OHA) alyansın payda etedi. Ol házirde
platformanı   qollap   -   quwatlaw   hám   jánede   rawajlandırıw   menen   shu	
gillanadı.
Android   Google   tárepinen   islep   shı	
gılgan   kitapxana   arqalı   qurilmanı   basqarıwshı
Java   -   qollanbasın   jaratıw	
ga   imkan   beredi.   Android   Native   Development   Kit   Si
hám basqa  tillerde jazıl	
gan qollanbalardı  jaratadı. 2012-jıldıń úshinshi  shereginde
satıl	
gan   smartfonlardıń   75   protsentinde   Android   operatsion   sisteması   ornatıl	gan,
Android   operatsion   sistemasınıń   ústinlikleri:   10   -   bázi   komentatorshilar   Android
qatar   ja	
gdaylarda   veb-syorfing,   Google   Inc.   servisları   menen   maslı	gınday   hám
qara	
ganda   ózin   jaqsi   kórsetiwin   aytadi.   Android,   iOS   qa   salıstır	ganda   ashıq
platforma   esaplanadı,   bul   ja	
gday   onda   kóbirek   funktsiyalardı   ámelge   asiriw	ga
imkan   beredi.   -iOS   hám   Windows   Phone   7   den   parıqlı   ráwishte,   Androidta
fayllardı   qabıl   qiliw   hám   uzatiw	
ga   hám   imkan   beriwshi   Bluetooth   a	gımdi   tola
ámelge   asiriw   kerek.   FTP   -   serverin   tarmaqqa   jal	
ganiw   toshkasi   rejimi   (PAN
xizmeti)   hám   Bluetooth   arqali   toparlı   birinshi   dárejeli   tarmaqtı   (GN   xizmeti)
ámelge   asırıw   kerek:   -   Android   -   apparatlarında   ádette,   USB   hám   yad   kartaların
almastan turıp basqa uzatiw usilları tezlik shekleniwlerinen qattiy názer kompyuter
fayllarin   tezlikte   telefon	
ga   kóshiriwge   imkán   beriwshi   MicroSDkardrider   bar:
4  dasturchi.uz
 h.t.b
Sonlıqtan usı tarawdi rawajlandırıw ushın jáne bir xizmet kórsetiwshi  online
sistema   jumısın   islemekshimiz.   Saytım'izdı   hám   mobile   programmamızdı
jaratıwdan   aldın   onıń   proektin   hám   islenetugın   jumıslarımızdıń   rejesin   dúzip
shi	
gıwımız kerek. Birinshi saytımızdıń proektin islep shı	gamız. Sebebi saytımızdı
islemey   turıp   mobile   programmamızdı   isley   almaymız.   Mobile   programmanı
jaratıw   ushin   o	
gan   baza   kerek   boladı.   Bizlerdiń   bazamız   sál   quramalılaw
bol	
ganlı	gi sebepli bizler o	gan sayt jaratıp hám saytta	gı bazadan json arqalı bazanı
Android   Studio	
ga     shaqırıp   alıwımız   kerek   hám   mobile   programmamızdi
jaratıwımız   kerek.   Demek   jumıstı   PhpMyAdmin   programmasında   bazalardı
proektlestiriwden   baslaymız.   Bunıń   ushın   bizlerge   integrallasqan   local   server
programması kerek boladı. Men Open Server programmasın tańladım.
Bazani jaratıwımız ushın bizler dáslep   Apteka   degen baza jaratıwımız kerek.
Apteka   bazasınıń   ishine   kerekli   tablicalardı   jaratamız.   Bular   tómendegi   tablicalar
bizlerge kerek boladı.
 apteka
 data
 location
 migrations
 password_resets
 users
13 PA Y DA LA N ILǴA N  Á DEBIY A TLA R DIZIMI
1. Tim Lavers. Learn to Program with Kotlin: From the Basics to Projects
with Text and Image Processing 1st ed. Edition. Apress; 1st ed. edition
(May 18, 2020)
2. Android Apprentice (Fourth Edition): Beginning Android Development
with Kotlin Paperback – April 28, 2021
3. Голощапов А.  Google   Android  программирование для мобильных
устройств. Санк-Петербург 2011-438 с.
4. Брайан Х.,Филлипс Б. Программирование под  Android . Питер
2014-592 с.
Internet materiallari:
1. http://developer.android.com   
2. http://www.jetbrains.com   
3. http://habrahabr.ru   
35 Next túymesin basamız. Nátiyjede tómendegi aynaga iye bolamız.
Bul jerden  Navi	
ǵation Drawer Activity  ti saylaymız. Next túymesin basamız
hám tómendegi ayna	
ga iye bolamız.
25 activity_main_drawer.xml  ge kirip tómendegi kodlardı kiritemiz.
<?xml version="1.0" encoding="utf-8"?>
<menu xmlns:android="http://schemas.android.com/apk/res/android">
    <group android:checkableBehavior="single">
        <item
            android:id="@+id/nav_camera"
            android:icon="@drawable/ic_menu_camera"
            android:title="Import" />
        <item
            android:id="@+id/nav_gallery"
            android:icon="@drawable/ic_menu_gallery"
            android:title="Gallery" />
        <item
            android:id="@+id/nav_slideshow"
            android:icon="@drawable/ic_menu_slideshow"
            android:title="Slideshow" />
        <item
            android:id="@+id/nav_manage"
            android:icon="@drawable/ic_menu_manage"
            android:title="Tools" />
    </group>
    <item android:title="Communicate">
        <menu>
            <item
                android:id="@+id/nav_share"
28 3.1-súwret: Bas bet ( Гл a вн a я   стр a ниц a)
Bul  jerde bas betimiz tiykarınan izlew sisteması  tiykarında isleydi. Dári  atın
kiritin   degen   jerge   barıp   ózlerimizge   kerek   bolgan   dárimizdiń   atın   jazamız   hám
Barlıq   aymaq   degen   jerden   ózlerimiz   jaylasqan   aymaqtı   saylaymız   (bul   select
formasında boladı), saylap bol	
ganımızdan keyin islew túymesin basamız.
Nátiyjede   bizlerge   izlegen   dárimiz   qaysı   dárixanada   bar   bolsa   sol
dárixanalardıń   dizimin   shı	
garıp   beredi.   Bizler   ózlerimizge   jaqın   bol	gan   hám
qolaylı   bahada	
gı   dárixananı   saylap   sol   dárixanadan   kerek   bol	gan   dárimizdi   alıp
qaytsaq boladı.
30     android:layout_width="match_parent"
    android:layout_height="50dp"
    android:layout_marginStart="20dp"
    android:layout_marginEnd="20dp"
    android:id="@+id/dari_ati"
    android:layout_marginTop="280dp"
    android:hint="Dári atı"
    />
    <Button
        android:layout_width="match_parent"
        android:layout_height="50dp"
        android:layout_marginStart="10dp"
        android:layout_marginEnd="10dp"
        android:textSize="20dp"
        android:text="Izlew"
        android:layout_gravity="bottom"
        android:layout_marginBottom="80dp"
        android:id="@+id/izlew"
        android:background="@drawable/custom_bottom"
        android:clickable="true"  />
Kodlardı kiritip bolıp tómendegı Design ge basamız.
Nátiyjede tómendegi kóriniske iye bolamız.
27 Atların hám tiplerin kiritip bolıp. Soxranit túymesin basamız hám tómendegi
aynaga iye bolamız.
Bazanı toltırıw ushın  < Вставить>   tańlap o	
gan ma	glıwmatlardı kiritemiz.
23   1.2. A ndr o id  o per a tsi o n sistem a sında proǵramma jaratiw basqishlari.
Android   -   yadro   Linux   járdeminde   mobil   telefonlar,   planshet   kompyuterler,
aqıllı   sa	
gatlar,   televizorlar   hám   smartbuks   ushın   biypul   operatsion   sistema.   Open
Telefon   Alliance   islep   shı	
gılgan   hám   Google   tárepinen   iyelik   qil	gan.   2008   jıl
sentyabr   ayında   birinshi   versiyasi   shi	
garıla   basladı(OZOD   BERI).   40   sistemanı
jańalanıwlar   bar   edi.   Usı   jańalanıwlar   qáte   ózgerisler   menen   baylanıslı   hám
sistema	
ga   jańa   qásiyetler   ádette   qosadı.   Google   dástlep   Android   robotlar   tanıqlı
versiyalarında   at   beriwden   bas   tarttı.   1.5   teb   baslap   sisteması   hár   bir   versiyası
shirinlikler   temasında   sobstvennoe   kodovoe   atin   aladı.   Code   atları   latın
alifbesindegi alifbe tártibinde beriledi.
Versiya 3.1 ten baslap, jańalaniw hár 6 ayda shı	
gadı. Konferensiyada Google
I/O   2014   shı	
gıwshilar   ushin   házirshe   joq     Android   operatsion   sisteması   kod-atli
"L" (Lollipop) jańa versiyasiń usindı.   Házirshe sistemanıń 12 versiyasın shı	
gardı.
2015-jıl   may   ayıniń   statistikasina   tiykarlan	
gan   versiyalar   bólistiriliwi
tómendegishe:
 2.2.x(Froyo)  ▼ 0,3 % 
 2.3.x(Gingerbread)  ▼ 5,7 % 
 4.0.x(Ice Cream Sandwich)  ▼ 5,3 % 
 4.1.x(Jelly Bean)  ▼ 15,6 % 
 4.2.x(Jelly Bean)  ▼ 18,1 % 
 4.3.x(Jelly Bean)  ▼ 5,5 % 
 4.4.x(KitKat)  ▼ 39,8 % 
 5.0.x(Lollipop)  ▲ 9,0 % 
 5.1.x(Lollipop)  ▲ 0,7 % 
Android 2.2 Froyo
OS Android, yad hám islew
Uliwma optimallastırıw.
Bunnan   tısqarı   JIT-kompilyatsiya   járdeminde   programmalar   tezligin   asırıw
aldınnan chrome ámelge asırılıp atır	
gan brauzeriniz JavaScript-motor integratsiya.
8 óshiriw. Kótergen klassik plansheti interfeysi 3.0-4.0.4 isletiledi.
Android 4.4 KitKat
2013jıl Oktyabr Google Android keyingi KitKAt   versiyasın usındı. Android
RAM   512   Mb   penen   hám   arzan   bahalardagi   smartfonlar   ushın   optimallastırıldı.
GOOGLE   Android   jańa   versiyasi   menen   birge   smartfon   GOOGLE   Nexus   5
Innovacions Version jariyalandı.
4.4 versiyası
Hár   dayim   aktiv   dawıslı   járdemshi   kerek   emes   ekran	
ga   tiyip   siz   tek   <<0K
GOOGLE>> buyrıq beriń yáki tabıw kerek dep aytıwdıń ózi jeterli. 
Meniń   nomerimdi   Smart   "Contact"   taw	
gan   bolsa,   telefon   qońıraw   qaysı
shólkemnen   ekenin   Google   Maps   anıqlaw   ushın   háreket   qıladı.   Baylanıs   orayı
Hangouts   App   qılıw   hám   video   qońırawlardı   qabıl   qılıw,   jiberıw   hám   S М S   hám
ММ S-xabarlardi   qabıl   qılıw   hám   GIF-kórsetiwler   menen   úlesiw   ushin   xabar
beredi.
Android 5.0 / 5.1 Lollipop
"Materiallar   dizayn"   -   ápiwayilıq,   jarqınlı	
gı   tınıqlı	gı   hám   funkcional
tiykarlan	
gan   jańa   kompanenti   paydalanıwshı   interfeysi.   Lock   ekranda   eskertiwler
birewin ashıw ushın siz onıń ústine eki márte basıwıńız kerek. Tezkar sazlamalar
men у u qosıl	
gan. Avto ekran jarqınlı	gı astında qayta islengen ja	gdayı da bar.
11 Apteka tablicası
Apteka   tablicasınıń   ishinde   bizler   dárixanalardiń   maglıwmatların   kiritip
shi	
gamız. Tómendegi kestede kórseńız boladi.
Id name address phone image work_time created_at updated_at
Bul   kestede   id   nomerlew   xizmetin   orinlaydı   ya	
gnıy   kestemizge   kiritilgen
Dárixanalardıń tártiplesken izbe - izligin belgilep turadı; 
Name -  bul jerge Dárixanalardıń atları jazıladi;  
Address -  bul jerge Dárixananıń mánzili jazıladı.
Phone  - bul jerge Dárixananıń telefon nomeri jazıladı.
Image  - bul jerge Dárixana fotosı yamasa brandti image.jpg mánzili jazıladı.
Work_time  - bul jerge Dárixananıń jumıs islew waqtı jazıladı.
Created_at  -
Updated_at  -
Data tablicası
Data   tablicası   ishine   bizler   dáriler   dizimin   kiritip   shı	
gamız.   Tómendegi
kestede kórseńiz boladı.
Id apteka_id location_id Name Firm Content Time_pro Expiry_date price
Bul   kestede   id   nomerlew   xizmetin   orinlaydı   ya	
gnıy   kestemizge   kiritilgen
Dárixanalardıń tártiplesken izbe - izligin belgilep turadı; 
apteka_id   -     bul   jerge   kiritetu	
gın   dárimiz   qaysı   dárixana	ga     tiyisli   bolsa   sol
dárixana  id  nomerin jazamız;
location_id   -   bul   jerge   kiritetu	
gın   dárimiz   qaysı   aymaqqa   tiyisli   bolsa   sol
aymaqtıń   id  nomerin kiritemiz;
name  - bul jerge dári atın kiritemiz;
14 Tema: «Dárixanalar ushın mobil telefonlarǵa 
online sistema jaratıw » 
INDIVIDUAL JOYBAR  MAZMUNI
KIRISIW   3
I . TEORIYALÍQ BÓLIM
1.1. Android operacion sisteması hám onıń qollanılıwı 4
1.2. A ndr o id  o per a tsi o n sistem a sında programma jaratıw basqıshları   8
II. TIYKAR	
ǴÍ BÓLIM
DÁRIXANALAR USHIN ARNAL	
ǴAN ONLINE SISTEMANÍ 
PROEKTLESTIRIW 12
2.1.  M a g	
lıwm a tl a r b a z a sın pr o ektlestiriw   12
2.2.  Dárixanalar ushın arnal	
gan sistemanıń interfeyslerin pr o ektlestiriw 15
2.3.  MySQL ma	
glıwmatlar bazasında ONLINE-PHARM sisteması ushın 
ma	
glıwmatlar bazasın jaratıw   21
2.4.  Android Studio ortalı	
gında ONLINE-PHARM sistemasın jaratıw   29
JUWMAQLAW   34
PAYDALAN	
ǴAN ÁDEBIYATLAR DIZIMI   35
QOSIMSHALAR   36 Header bólimi.
Saytımızdıń   aspan-kók   reń   menen   belgilengen   bólimi   bul   header   (sayttıń
joqargi bólimi) bolıp esaplanadı. Bul jerde Saytımız logotipi hám saytımız ati hám
uranı jaylasqan boladı. 
Body bólimi.
Saytımızdıń sarı reń menen belgilengen bólimi bolsa bul   body   (saytımızdıń
dene)   bólimi   bolıp   esaplanadı.   Bul   bólim   sayttıń   tiykar	
gı   bólimi   bolıp   bul   jerde
paydalanıwshılar   ózlerine   kerek   bol	
gan   dárini   izlew   ushıń   search   (izlew)
funktsiyasın qoyamız. ol tiykarınan tómendegi kóriniste boladı.
Dári atın kiritiń  
Aymaqtı tańlaw (Select) Izlew(button)
Bul jerde paydalanıwshılar Dári atın kiritiń degen jerge ózlerine kerek bol	
gan
dári   atın   jazıp,   Aymaqti   tańlaw   degen   jerden   ózleri   jasap   atır	
gan   aymaqtı   tańlap
(select   formasında   boladı)   bolıp   izlew   túymesin   basadı   hám   ózlerine   kerekli
nátiyjege iye boladı. Bul nátiyje tómendegi kóriniste boladı. Mısalı:
id Dárixana
Atı Dárixana
Mánzili Dárixana
Telefonı Dári atı Múddeti Bahası
1 Ajiniyaz
Nukus Nókis
Tórkul
gúzari
 45 jay +998913916778 Цитрaмoн 25.05.18
25.11.18 2000
sum
Joqarıda   kórgendey   formada   izlegen   dárińiz   dárixanalar   tiykarında   shi	
garip
beriledi. Paydalanıwshılar  bul jerde ózlerıne jaqın mánzilde jaylasqan  dárixanalar
ishinde   qaysı   birinde   izlegen   dárisi   arzan   ekenligin   salıstırıw   imkaniyatına   iye
boladı  hám  ózlerine qolaylı  bol	
gan dárixana	ga  barıp ózlerine  kerek bol	gan  dárini
al'ip qaytsa boladı. 
19 3.4-súwret: Dári haqqında maǵlıwmat alıw aynası.
33 3.2.3-súwret: Baza jaratıliw protsessinen kórinis
Apteka   atlı   baza   jaratıp   boldıq   endi   sol   baza   ishine   kerekli   tablicalarımızdi
kiritsek boladı. Bizlerge tómendegishe tablicalar kerek boladı:
Apteka tablicasın jaratıp alamız. Bul tablicada bizlerge 8 bagana kerek boladı.
Впeрeд  túymesin basamız.
Nátiyjede tómendegi ayna	
ga iye bolamız hám olardı ba	gana arqalı atı
hám tiplerin belgilep toltırıp shı	
gamız.
22 programmalıq dástúriy táminatlar jaratılgan bolıp bular sizge bir  qatar  qolaylıqlar
jaratıw	
ga   xizmet   qiladı.   Máselen   Quickpedia   -   Wikipedia   menen   islew   ushın
jaratıl	
gan.   Bunda   programma   Wikipedia   12   betin   sizdiń   telefon   ekranı   kólemine
maslastırıp kórsetedi. Siz kórgen maqalanıń teksti yadqa saqlap qoyıw imkaniyati
bar. Life360 - sizge qaysi pútin rayon boylap ma	
glıwmat uzatıw	ga yaki qabıllaw	ga
járdem   beredi.   Programma   kóbirek   tawlı   aymaqlarda   qáwip   qáterden   saqlaniw
ushin   kerek   boladi.   Máselen   siz   tawlı   aymaqtı   úyreniwshi   adamsız,   aymaqti   qar
basiw   qáwipin   esaplap   shi	
gip   buniń   70%   anıqlı	gına   isenim   payda   qıldınız   sonda
programma   arqalı     awilda	
gi   hámme   puqaralardiń   mobil   telefonına   eskertiw
uzatıwıńiz   múmkin.   Locale   -   sizdi   hár   minutta   biyzata   qılatu	
gın   telefondı
baqlawshı  programma bolıp   telefonıńızdı  qaysı  aymaqta qanday rejimde bolıwın
belgilep   qoyasiz.   nátiyjede   GPS   arqalı   baqlap   atır	
gan   telefonıńız   belgilengen
aymaqqa kirgende terbelis rejiminde iske túsetu	
gın yamasa qońıraw rejiminde iske
túsetu	
gın boladi. Endilikte Android jáne bir imkaniyatin usındı. Ya	gnıy Microsoft
Offiсe 2007 Word, Excel hám PowerPoint ta jaratıl	
gan fayllardı oqıw hám olardı
telefonıńizdıńózinde   jaratıwıńız   ushin   QuickOffiсe   programması   jaratıldı.   Siz   bul
programma   menen   biymálel   Microsoft   Offi с e   programmalarında   jaratıl	
gan
fayllardı   oqıp   olar	
ga   ózgerisler   kiritip   yadqa   saqlap   qoyıwıńız	ga   boladı.   Android
sistemada   islewshi   milliy   resurslar   analizi   házirgi   kúnde   hár   bir   adam   óz   mobil
telefonina   iye   hám   biz   telefonlardıń   modelleri   haqqında   kóp   esitkenbiz.
Telefonlardıń   modellerine   qarap   saylaymız   hám   bahasida   usı
gan   baylanıslı   dep
oylaymız.   Mobil   telefonniń   bahası   bir   tárepten   onda   islep   atır	
gan   operatsion
sistema	
ga da baylanıslı. Telefonımızda islep tur	gan programmalıq táminat tekqana
onıń   bahasına   emes,   telefonnıń   basqa   qásiyetlerin   hám   qolaylıqlarında   belgilep
beredi.   Búgingi   kúnde   mobil   sistemalar   tarawında   qollanıp   atır	
gan   13   tiykar	gı
programmalıq támiynatlar Symbian, Windows Mobile, iPhod systemasi, Android,
Web   OS   jáne   bir   ashıq   kodlı   jas   sistema   Samsung   Electronics   tiń   keshe	
gana
jaratıl	
gan Bada sisteması. Búgingi kúnde júda tez tarqalıp atır	gan mobil qurılmalar
ushın   jaratıl	
gan   ashıq   kodlı   operatsion   sistema   -   Android   sisteması   esaplanadı.
Android tarıyxı (Operatsion Sistemanıń jaratılıwı hám basqan jolı) 1991- jıl Linus
6 bunnan   tısqari,   iOS   hám   Windows   Phone   7   sinxronlastiriw   dástúri   (iTunes   hám
Zune),   arqalı   ámelge   asırıwdan   tısqarı,   birde-bir   fayllardı   telefonnan/telefonga
tuwrıdan-tuwrı uzatıw múmkin emes. Android operatsion sistemasında	
gı telefonlar
bolsa   yad   kartası   fayllar   sisteması   USB   mass   storage   devive   (fleshka)   da   uzatıw
imkaniyatına   iye:-   Aldinnan   programmanı   (tekserilmegen   qollanbalardan)   <misal
ushin, yad kartasinan> ornatıw ruxsat berilmegenine qaramay usi sheklew apparat
sazlawlarda hár dayım	
gi qurallar járdeminde óshiriledi. Bul ja	gday bolsa internet-
jal	
ganıwlarsız   programmalardı   telefonlar   hám   planchetlerge   ornatiw	ga   imkán
beredi   (misal   ushin,   Wi-Fi-   jal	
ganıw   toshkalarına   iye   bolma	gan   hám   ádette   júda
qimbat   túrdegi   mobil   internetke   pul   sariplawdı   qálemeytu
gin   paydalaniwshilar
ushin), hámde bárshe qálegenlerge Android ushın qollanbalardı biypul jazıw hám
apparatinda test sinawlarınan 11 ótkiziw imkanin beredi. Sol menen birge iOS hám
Windows   Phone   7   de   hátte   óz   programmalarin   tarqatiwdi   qálemegende
proektlestiriwshiniń belgilew dizimin satıp alıw kerek bolatu
gin edi; - Androidtan
ARM,   MIPS,   x86   day   túrli   apparatlı   platformalarda   paydalanıw   múmkin;-
Qollanbalar basqa muqabıl Google play magazinleri bar, mısal ushın Amazonnan
Appstore   for   Android,   Opera   Store,   Yandex   Store.   Android   operatsion   sisteması
ushın   telefonlar   islep   shi	
gariwda   házirde   bir   qansha   kompaniyalar   Android   ushın
óz   telefonın   satıw	
ga   shı	garıp   atır.   Máselen   HTC   kompaniyasıniń   Dream,   Magic,
Droid   hámde   Motorola   kompaniyasıniń   motorola   Droid   telefonlaridır.   Motorola
Droid shi	
garıl	ganınan keyin birinshi hápteniń ózinde Motorola kompaniası 150000
ta telefondı satıw	
ga úlgerdi. Android grafik rekimi hám animatsion ortalı	gı qal	gan
iPhone,   Windows   mobile   sistemaları   dárejesine   kóteriw   maqsetinde   usi
sistemalardıń   programmalıq   táminatınan   Androidta   jaratıla   basladı   (máselen   -
compass). Siz - compassti 99$ liq iPhoneda ushratpawıńiz múmkin biraq buni 99$
liq   Droid   telefonlarina   biypul   júklep   alıwińız   yáki   standart   ornatıl	
gan   kompastan
paydalanıwıńız   múmkin.   Házirgi   kúnde   HTC   Droid   telefoni   Amerikada   50$
arzanlasıw	
ga   úlgerdi.   Usınday   telefonlardiń   bahaları   hám   qásiyetleri   kestede
salistırıń(Qollanba   4).   Android   operatsion   sisteması   ushın   jaratıl	
gan
programmalarda	
gı qosımsha qolayliqlar: Ápiwayi paydalanıwshı ushın jáne kóplep
5                 android:icon="@drawable/ic_menu_share"
                android:title="Share" />
            <item
                android:id="@+id/nav_send"
                android:icon="@drawable/ic_menu_send"
                android:title="Send" />
        </menu>
    </item>
</menu>
Kodlardı kiritip bolgannan keyin tómendegi nátiyjege iye bolamız.
Endi izlew túymesin basqanda nátiyjege iye boliwımız ushin keyingi ayna	
ga
iye boliw ushın tómendegilerdi islewimiz kerek.
2.3  Android Studio ortalı	
ǵında ONLINE-PHARM sistemasın jaratıw.
Android   Studio   ortalı	
gında   jaratıl	gan   mobile   telefonlar   ushın   arnal	gan
programmamız tómendegi kóriniste boladı.
29 3.3-súwret: Izlew basqannan keyinǵi nátiyje aynası.
Bul jerde Ajiniyaz Nukus dárixanası ma	
gan qolaylı boldı. Sebebi sol dárixana
ma	
gan   jaqın   aymaqta   jaylasqan   hám   bahası   Shayana   Farm   dárixanasına
salıstır	
ganda   arzan   bahada.   Nátiyjede   kóriwińizge   boladı   Цитр a м o н   tabletkası
Ajiniyaz   Nukus   dárixanasında   2000   sum,   al   Shayana   Farm   dárixanasında   3000
sum.   Bul   sistemanı   jaratıwımızdan  tıykar	
gi   maqset   sodan   ibarat   paydalanıwshılar
dárixana	
ga   barıp   júrmesten   óz   mobil   telefonları   arqalı   izlew   sisteması   arqalı
kerekli   bol
gan   dári   darmaqlardı   internet   arqalı   salıstırıw   imkaniyatına   iye   boladı.
Dári   haqqında   hám   onıń   quramı   haqqında   ma	
glıwmatlar   alıw   ushın   nátiyjeler
aynasında  jaylasqan  dári  atı  yáki  onıń súwreti  ústine  basıw  arqalı  kóriwge boladı
hám tómendegi kóriniste boladı
32 II.  DÁRIXANALAR USHIN ARNALǴAN ONLINE SISTEMANI
PROEKTLESTIRIW .
2.1 Ma	
ǵmıwmatlar bazasın proektlestiriw
Ma	
glıwmatar   bazası   bul   tiykarınan   quramalı   saytlardı   jaratıw   ushın   eń
áhmiyetli   qural   bolıp   xizmet   qıladı.   Zamanagóy   saytlardıń   kópshiliginde
ma	
glıwmatlar   bazası   boladı.   Sayt   jaratıwda   ma	glıwmatlar   bazası   ne   ushın   kerek
boladı degen soraw bárshe web sayt  jaratıwdı  endi  baslap    atır	
gan adamda payda
bolıwı tabiyiy. Ma	
glıwmatlar bazasınıń atqaratu	gın xizmeti, saytta jaratılıp atır	gan
bárshe   ma	
glıwmatlardı   saqlaydı.   Bizler   ma	glıwmatlar   bazasın   saqlap   nege
erisemiz?   Saqlaw   arqalı   bizler   bazamızda	
gi   ma	glıwmattı   ózlerimizge   kerek
bol	
gansha programmalastırıw tilleri járdeminde saytta shaqırıp alıw	ga boladı. Bul
bizlerge   eń   jaqsı   hám   paydalı   sheshim!   Sayt   jartıwda   aldın   ma	
glıwmatlar   bazası
hám   programmalastırıw   tili   degen   túsinik   bolma	
gan.   Sonıń   ushın   ol   kezleri
waqıttan   uttırıw   hám   yad   kólemin   kóp   iyelep   turatu	
gın   bol	gan.   Kázirde
ma	
glıwmatlar   bazası   járdeminde   avtomatlasqan   web-sayt   islesek   boladı.   Sonıń
ushında ma	
glıwmatlar bazası menen programmalastırıw tilleri bir birinen ajıralmas
bolıp barmaqta.
Házirgi   kúnde   internet   jedel   rawajlanıp   kelmekte.   Sonlıqtan   internetke
bol	
gan talapta so	gan say   joqarı dárejede desek qáelespegen bolamız. Informaciya
texnologiyalari   tarawında   paydalanıwshılar	
ga   xizmet   kórsetiwshi   firmalar   júda
kóp.   Shet   ellerde   internet   magazin   házirgi   kúnde   joqarı   natiyjelerdi   iyelep   atır.
Atap aytatın bolsaq olar:
 Amazon
 Alibaba
 Aliexpress
 h.t.b
Ózbekistanda  IT jónelisi boyınsha xizmet kórsetiwshi saytlar:
 Olx.uz
 korzinka.uz
12 Saytımız paydalanıwshılarga xizmet qılatu	gın bol	ganlıqtan , interfeysimizdi
paydalanıwshılar	
ga   jaqsı,   ápiwayi,   túsinikli   hám   qolaylı   etip   jaratıw   maxsetke
muwapıq   boladı.   Paydalanıwshılar	
ga   itibarin   qaratıw   ushın   hám   olardıń   esinde
qalıwı   ushın   logotipi   jaqsı   kózge   túsetu	
gın   bolıwı   kerek.     Sebebi   házirde   saytlar
júda   kóp   bol	
ganlı	gi   sebepli   paydalaniwshılarda   sayttıń   dizaynı   hámde   olar	ga
jaratıl	
gan   qolaylıqlarına   itibar   qaratadı.   Paydalanıwshılar	ga   jaqsı   bolıwı   ushın
saytımızdiń dizaynın jaqsı qılıp hám islew prinsipin apıwayi qolaylı qılıp islewimiz
kerek.  
Online-pharm.uz saytımız kórinisi usınday kóriniste boladı.
Paydalanıwshılar	
ga   itibarin   qaratıw   ushın   hám   olardıń   esinde   qalıwı   ushın
logotipi   jaqsı   kózge   túsetu	
gın   bolıwı   kerek.     Sebebi   házirde   saytlar   júda   kóp
bol	
ganlı	gi   sebepli   paydalaniwshılarda   sayttıń   dizaynı   hámde   olar	ga   jaratıl	gan
qolaylıqlarına   itibar   qaratadı.   Paydalanıwshılar	
ga   jaqsı   bolıwı   ushın     saytımızdiń
dizaynın jaqsı qılıp hám islew prinsipin apıwayi qolaylı qılıp islewimiz kerek.  
18 firm  - bul jerge bolsa dári qaysi firmaga tiyisli bolsa sol firma atı jazıladı;
content   -   bul   jerge   dári   haqqında   onıń   quramı   haqqında   ma	
gliwmatlar
jazıladi.
time_production  - bul jerge dári islep shi	
gılgan sánesi jazıladı.
expiry_date   -   bul   jerge   qaysı   sánege   shekem   jaramlı   ekenligi   haqqında
jazıladı;
price  - bul jerge dáriniń bahası jazıladı.
Location tablicası.
Location tablicasına bizler ulıma aymaqlardı Qala hám rayonlardı bólip kiritip
shi	
gamız. Onıń ushın bizler tómendegi kestenı jaratıwimiz kerek;
id location people longitude latitude
location  -  bul jerge aymaqlardıń ya	
gnıy qala hám rayonlardıń atları jazıladı;
people  - bul jerge sol aymaqta qansha adam jasaydı solardıń sanı kiritiledi;
2.2  Dárixanalar ushın arnal	
ǵan sistemanıń interfeyslerin pr o ektlestiriw  
Mobile telefonlar	
ga arnal	gan programmamızdıń qisqasha proekti tómendegi 
kóriniste boladı:
15 Mobile telefonlarǵa arnal	ǵan pro	ǵrammamız	ǵa túsinik berip ótsem.
Header bólimi haqqında.
Aspan-kók reń menen belgilengen bólimi header (saytımız bas bólimi) bolıp
esaplanadı.   Bul   jerde   saytımız   benen   tikkeley   baylanıslı   bol	
ganlı	gı   sebepli
Saytımız ati hám logotipi jaylasqan boladı. Bul jerde jáne menyu jaylasqan boladı.
Bul menyu tómendegi izbe-izlikte boladı.
 Karta
 Jańaliqlar
 Sayt
 telegram bot
 Avtor 
Karta   -   bóliminde   saytımız   bazasına   kiritilgen   dárixanalardiń   jaylasqan
aymaq   kartası   keltirilgen   boladı.   Bunıń   qolaylıq   tárepi   paydalanıwshılar	
ga
ózlerine   kerek   bol	
gan   dárixanalardiń   qayjerde   jaylasqanli	gi   haqqında   tolıq
ma	
gliwmat alsa boladı.
Jańaliqlar   -     bóliminde   bolsa   dárixanalardiń   paydalanıwshılar	
ga   berilgen
aktsiyaları   hám   shegirmeleri   haqqında   ma	
gliwmatlar   alsa   boladı.   Jánede   jańadan
shiqqan   dárilerdıń   reklamaların   ani	
giraq   aytsaq   qaysi   keselliklerge   em
bolatu	
ginli	gi haqqında ma	glıwmatlar alsa boladı.
Sayt   -   bóliminde   Mobile   programmamız   arqalı   saytımız   benen   tikkeley
baylanısıw	
ga boladı.
Tele	
ǵram bot  - bul bólimde Telegram bot mánzili jazil	gan boladı. Házirde sır
emes   kóplegen   paydalanıwshılarımiz   telegram	
ga   kiredi.   Sonıń   ushın   bizler
paydalanıwshılar	
ga xizmet kórsetiwdi jaqsılaw hám qolaylıqlar jaratıw maqsetinde
telegram arqalıda olar	
ga xizmet kórsetiwshi bot hám kanal jaratıwımız kerek. Bul
telegram   mánzilinde   kanalımızda   kóplegen   ma	
glıwmatlardı   alsa   boladı.
( Joqarıda	
ǵi jańaliqlar bólimde	ǵi xabarlar tele	ǵram mánzili arqalıda kórsetiledi ). 
Avtor   -   bul   bólimde   paydalanıwshılar   avtor   menen   baylanısıw	
ga   boladı.
Avtor   haqqında   tolıq   ma	
glıwmatlar   hám   telefon   nómeri   jaylasqan   boladı.
Paydalanıwshılardıń usınıs hám pikirleri bolsa avtor menen baylanısıw	
ga boladı.
16 3.2. Android Studio ortal ıǵında ONLINE-PHARM sistemsıniń islep 
shı	
ǵıw.
Android studio nı ornattip bolıp SDK nı ornattım.
Start a new Android Studio project ke basamız.
Application   name  	
ga   Proektimiz   atın   kiritemiz.   Project   location:  	ga
proektimiz saqlanıw ornın kórsetemiz hám Next túymesin basamız.
24 KIRISIW
Internet tarmagı hám informacion texnologiyalardıń rawajlanıwı kóp hárseni
jeńillestirip   qoymay,   adamzattıń   ómiriniń   bir   bólegine   aylanıp   boldı.   Házirgi
waqitta   hámme   adamda   kompyuter   bar   desek   qátelespegen   bolamız.   Meyli
kompyuter   yáki   noutbook   bolsın   yamasa   telefon   yáki   planshet   bolsın   bular   sol
taraw qurallı bolıp esaplanadı. Bul qurallar adamlardıń kúndelikli turmısında jasaw
ushın   kereli   bolıp   qal	
gan.   Olarda   adamlar	ga   kerek   bol	gan   informaciyalardın
barlı	
gın saqlap ózi menen birge alıp júriwge boladı. Isleytu	gın jumıslarin tikkeley
solar   arqalı   ámelge   asıra   aladı.   Sebebi   olar   adamlardıń   jumısın   ádewir
jeńillestiredi.   Házirgi   waqıtta   aldınları   on   yamasa   júz   adam   islegen   jumıslardı
házirgi waqıtta bir kompyuter islep atır. 
Individual   joybarda   házirgi   kúnde   aktual   bol	
gan   informacıyalıq   jónelisinde
xizmet   kórsetiwshi   online   sistema   jaratıw   haqqında   jazıwdı   sayladım.   Sebebi   bul
taraw   adamlardıń   waqıttan   utıwına   kómeklesip   atır.   Menda   sol   maqsette
www.online-pharm.uz saytın hám mobil telefonlar	
ga arnal	gan ba	gdarlamasın islep
shi	
gıwdı aldıma maqset etip qoy	ganman.
www.online-pharm.uz   saytın   hám   mobile   programmasın   jaratıwima
dárixanalarda	
gi dárilerdiń bir birinen keskin parıq qılıwi hám dárilerdi hár dárixana
kirip   izlep   júrip   qádirli   waqtımızdan   utılıp   atqanımız   boldı.     Nege   endi   hámme
nárse   avtomatlasqan   dáwirde   jasap   atir	
ganımızda   bul   dárixana   sistemasında
avtomatlastıralmaymız   dep   oylap   qaldım?!   Sonlıqtan   usı   sistemanı   jaratıwdi
aldıma maqset etip qoy	
ganman. 
Bul menen nege erisemiz? degen soraw payda bolıwı múmkin. Bunıń menen
sol  www.online-pharm  saytı  yamasa mobile programması  arqalı dárixana	
ga barıp
júrmesten   óz   úyińizde   otırıp   dárilerdi   izlew   sistemasınan   paydalansańız   boladı.
Jáne   qaysı   dárixanada   qaysı   dári   bahası   qansha   ekenin   bilip   otırasız.   Dárilerdı
izlew   waqtında  ózlerıńizge   jaqın  jerdegi   dárixanalar   ishinde   qaysı   dárixana   arzan
ekenin bir biri menen salıstırıw imkaniyatına iye bolasız. Jáne bul jerde dárixanalar
islew waqtı olardıń mánzili hám telefon nomerlerı jaylasqan boladı. 
3 Torvalds   baslap   bergen   erkin   hám   ashıq   kodlı   operatsion   sistemalar   2007   jılga
kelip telefonlardı  da iyeley basladı.  Tiykarında bul  qanday baslan	
gan edi?   2005-
jıl   iyul   ayında   Google   kompaniyası   telefonlar	
ga   programma   islep   beriw   menen
shu	
gıllanatu	gin   Android   Inc.   atlı   kishi   kompaniyanı   satıp   aladı.   Usı   Android   Inc.
kompaniyasınıń tiykarın salıwshılardan biri Andy Rubin búgingi kúnde Googlediń
mobil   baylanısı   menen   shu	
gıllanıwshı   bólimine   basshılıq   qıladı.   Andy   Rubin
Biznes hápteligi (Business  Week) gazetasına bergen intervyusında : - Iyesın jaqsı
túsinetin   telefonlar   jaratıw   ushın   úlken   májbúriyat   bar   dep   aytıp   ótken   edi.   Bunı
qarań   haqiyhattanda   2007   jıl
ga   kelip   Google   pútkil   dunyanı   hayran   qaldırıw	ga
esiredi, ya	
gnıy anıq sol jılıol Symbian, Windows mobile, iPhone sistemaları menen
básekilese alatu	
gın jańa mobil sistema	ga tiykar saldı. Siz - Xosh ne qılıptı, telefon
operatsion   sistemaları   (OS)   jáne   birewge   kóbeydide!   dewińiz   múmkin.
Haqiyqatdan da birewge kóbeydi bıraq olardan pútkil parıq qilatu	
gın edi.  Bul parıq
unig   tiykarinda   Linux   Kernel   2.6   dan   paydalanil	
ganinda   edi.   Awa   endi   Linux
kompyuter   yaki   notebuklarda   telefonlarda   da   bar.   Sol   tárizde   2007   jıl   noyabrde
Google   tárepinen   shólkemlestirilgen   Open   Handset   Aliance   (OHA)   hámmege
Goolge   Android   Software   Developing   Kit   (SDK)   nı   kórsetti.   OHA  	
ga   birinshi
bolıp   HTC,   LG.   Samsung,   T-mobile   kibi   kompaniyalar,   keyin   ala   bolsa
protsessorlar   hám   chiplar   boyınsha   islewshi   QUALCOMM   hám   Texas
Instrumentslar a	
gza boldı.   Házirgi OHA 	ga 47 programmalıq hám texnik bólimler
menen   14   isleytu	
gın   kompaniyalar   a	gza   bol	gan.   2008-jıl   21-oktyabrde
programmistlerdi   quwantıratu	
gin   waqıya   júz   berdi,   ya	gniy   OHA   Android   ashıq
kodlı   dep   jariyalandı.   Android   OHA   GPLv2   hám   Apache2.0   litsenziyaları
tiykarında 1.5 versiyası hámmege usınıldı..
 
7 3.2-súwret Izlew barısında dári atı hám aymaq kiritilǵen forması.
Nátiyje   tómendegi   kóriniste   boladı   ( 3.3-súwret ).   Bul   jerde   salıstırıw
imkaniyatına iye bolamız. Máselen men   Цитр a н o м   tabletkasın kirittim, aymaqtan
Nókis   qalasın   sayladım   hám   izlew   túymesin   bastım.   Ma
gan   izlegen   dárim   qaysı
dárixanada bar ekenligin shı	
garıp beredi. Bul nátiyje aynasınan men dárixana atı ,
jaylasqan   mánzili   ,   telefon   nomeri   hám   izlegen   dáriniń   bahası   jaylasqan   aynanı
kóriwge erisemen hám ózime qolaylı jaqın jerdegi dárixanadan ózime kerek bol	
gan
dárini alıp qaytıw imkaniyatına iye bolaman.
31 Microsoft   Exchange   ushin   islep   shıgılgan   qollap-quwatlaw   (qáwipsizlik   siyasatı,
avtomatik aniqlaw, kóriw GAL, kalendarlar, uzaq xizmeti).
Telefon   hám   brauzer   yarlik   arqali   keńeytirilgen   programma   ushırıw,   USB
hám  Wi-Fi  arqalı  qosıl	
gan  iskerligi  teriń. Mobil  ma	glıwmatlar	ga kiriwdiń aldın	gi
qabiyletleri qosıl	
gan.
Topar   qábiyletin   hám   avtomatik   jańaliqlardı   qosimshalar   Android   Market
penen   islew   ushin   arza   jańalan	
gan.   Tez   bir   neshe   klaviatura   hám   olardiń   mas
sózlikler   ortasında   birinen   ekinshisine   ótiw   blutooth   arqalı   Dawıslı   teriw   hám
baylanıs almasıw brauzerinde Fields fayldı júklep aliw ushın keńeytirilgen yadında
dástúrler ornatıw ushın Support, Support Adobe Flash 10.2 bunday 720p bir qarari
menen   4-dyumli   ekran	
ga   sıpatı   ultra-joqarı   anıqlıqta   (320   dpi)   menen   ekranlar
qollap-quwatlaydı.
Android 2.3.x 	
Ǵ	in	ǵerbread
Jańalan	
gan   paydalanıwshı   interfeysi   dizayn   ultra-joqarı   ekran   registri   hám
qararlardı   (WXGA   hám   joqarı)   qollap-quwatlaw,   ajiralmas   qarar   SIP   VoIP-
telefoniya   video   format   WebM   /   VP8,   orinlaw   ushın   qollap-quwatlaw,   sonıń
menen   birge   standart   AAC   audio   qollap-quwatlaw.   Sistema   qollap-quwatlaw
nusqa kóshiriw hám jaylastiriw.
Bir   neshe   tiyiw   ushın   qollap-quwatlaw   menen   birge   qayta   islengen   dástúriy
klaviatura,   audio,   grafika   hám   kiriw   bólimi   tarawında   oyın   shı	
garıwshılar   ushın
Enhancements.   Ajıralmas   kóbirek   Sensor   ushın   qollap-quwatlaw   (máselen
jiroskopun   hám   barometr   ushın).   Uzaq   júklew   ushın   Download   menedjeri,
keńeytirilgen   kúsh   basqarıw   hám   baqlaw   qılıw   qollanbaları,   ajıralmas   bir   neshe
kameralar ushın qollap-quwatlaw.
Android 4.0 Ice Cream Sandwich
Ice Cream Sandwich jiynalısında Google I / O 2011 jılda 10-may jariyalandı
hám birge  smartfon Galaxy Nexus penen Shártnama imzalandı.
4.0.1 versiyasi
OS Android tiykarında planshetler, smartfon hám  basqa qurılmalar  ushın bir
qabiqtan paydalaniw, ósmir API Open - integratsiyası ushın API úskeneleri, dawis
9 JUWMAQLAW
Individual joybar teması "Dárixanalar ushın mobil telefonlarga online sistema
jaratıw"   bolıp,   ol   boyınsha   www.online-pharm.uz   saytı   hám   mobile   telefonlar	
ga
arnawlı programması jaratıldı. 
Joybar   eki   bólimnen   ibarat   boldı.   Bular   birinshi   bólimde   usı   sistemanı
jaratıwım  ushın   kerek  bol	
gan  programmalastırıw  tili,  jumıstı   proektlestiriw   boldı,
al   ekinshi   bólimde   saytımdi   hám   mobil   programmanı   jaratıw     kodları   hám
interfeyslerdi   óz   ishine   aldı.   Bul   sayttı   hám   mobile   programmanı   jaratıwdan
maqset   Qalamizda	
gi   dárixanalardıń   jumısin   avtomatlastırıwdan   ibarat   boldı.   Bul
maqset   óz   gezeginde   dárixana   hám   adamlar   ortasında   aralıqtan   baylanısıwshı
sistema   boldı.   Endı   adamlar   dárixanalar	
ga   barıp   ózlerine   kerek   bol	gan   dári
darmaqların   ıń   bar   yáki   joqlı	
gın   hám   qay   jerde   qolaylı   arzan   ekenligin   barıp
salıstırıp júrmesten. www.online-pharm.uz saytı arqalı yáki mobile programmamız
arqalı   ózleri   qálegen   jerinde   internetti   qosqan   halda   salıstırıp   kóriw   imkaniyatına
iye   boladı.   Bul   menen   olar   qádirli   bol	
gan   waqıtın   ózlerine   kerekli   bol	gan
nárselerge   jumsasa   boladı.   Bul   sayttı   ámelge   ásırıw   ushın   kerekli   instrumentler
qatarına   Laravel   PHP   preymworkı,   Open   Server   loka1   serveri   programması,
integrallasqan programmalastırıw ortalıqları bol	
gan PhpStorm hám Android Studio
lardıń kómegi o	
gada áhmiyetli sanaladı. Jaratıl	gan sayt hám mobile programmamız
joqarıda   atap   ótken   texnologiyalar   járdeminde   zaman	
ga   say   kóriniste   hám
funktsiyalar	
ga iye boldı. 
34 Usi   ayna   ashılgannan   keyin   Finish   túymesin   basamız   hám   tómendegi
nátiyjege iye bolamız.
Bul jerden  app_bar_main.xml  ge basamız hám tómendegi kodlardi kiritemız.
<ImageView
    android:layout_width="300dp"
    android:layout_height="300dp" 
    android:id="@+id/logo"
    />
<Spinner
    android:layout_width="match_parent"
    android:layout_height="50dp"
    android:id="@+id/rayon_ati"
    android:layout_marginStart="20dp"
    android:layout_marginEnd="20dp"
    android:layout_marginTop="200dp"
    />
<AutoCompleteTextView
26 Jáne   bul   body   bóliminde   qosımsha   retinde   bizler   Dárixanalardıń
paydalanıwshılarga   berilgen   shegirmeleri   hám   firma   dárilerin   kórsetiw   ushın
reklama bólimi etip qoymaqshımız. 
Footer bólimi.
Sayttıń   bul   bóliminde   bizler   avtor   haqqında   tolıq   ma	
glıwmatlardı
jaylastıramız.   Paydalanıwshılar     óz   usınıs   hám     pikirlerin   qaldırıw   ushın   avtor
telefon   nomeri   hám   internet   mánzili   jazıladi.   Hám   xizmet   kórsetiwshi   firma
haqqındada   jazıladı.   Jáne   footer   bólimine   dárixanalar   jaylasqan   aymaqlardıń   ,
ya	
gnıy qala hám rayonlar dárixanaları túsirilgen kartası jaylasqan boladı.
20 2.2. ONLINE-PHARM  DÁRIXANALAR USHIN ARNALǴAN ONLINE
SISTEMASIN JARATIW
MySQL   ma	
glıwmatlar   bazasın   jaratıw   ushın   Open   Server   programmasın
ustanovka isep bolıp sonıń ishinde PhpMyAdminge kirip jaratamız. 
3.2.1-súwret : OpenServer arqalı PhpMyAdmin sistemasına kiriw.
3.2.2-súwret: PhpMyAdmin	
ǵe kiriw
Sistema	
ga kiriw ushın bul jerde paydalanıwshı atın hám parólin kiritiw kerek.
Sistema	
ga   kirgennen   keyin   SozdatBD  	ga   túymesin   basıp   bazamız   atın   kiritemiz
hám  sozdat  túymesin basamız. 
21 Body (tiykarg'i bólim) haqqında.
Body   bólimi   Mobile   programmamızdiń   tiykar	
gı   bólimi   esaplanıp   ol   jerde
programmamızdıń   tiykar	
gı   xizmetleri   ámelge   asırıladi.     Bul   bólimde   izlew
sistemasın isleymiz. Islew sisteması tómedegi kóriniste boladi.
Dári atın kiritiń
Aymaqtı tańlaw (Select)
Izlew(button)
Bul   jerde   paydalanıwshılar   óz   keselin   anıqlap   shıpakerlerdın     kórsetpesi
menen berilgen dárilerdi saytımızdın body bóliminde jaylasqan Izlew sistemasınıń
(Dári   atın   kiritiń)   degen   jerge   jazadı   hámde   ózleri   tur	
gan   aymaqtı   (Bul   jerde
aymaqlar Select formasında kiritilgen boladı)   arqalı tańlaydi hám izlew túymesin
basadi. N á tiyj e  t ó m e nd e gi   sx e m a  k ó rinisind e  b o l a d ı.
Dárixana atı Dárixana
mánzili Dárixana
telefonı Dári atı Múddeti Bahası
Bul   jerde   izlegen   dárimiz   bir   apteka   kórinisinde   kórsetilgen.   Eger   siz   saytta
yáki   mobile   telefonıńız   arqalı   dárińizdi   izleseńiz   sizge   dári   qaysi   dárixanada   bar
bolsa sol  dárixanalardıń dizimin joqarda	
gi  keste  mısalında shi	garip beredi. Keyin
paydalanıwshılar   dárilerdiń   bahaların   salıstırıp   kórip   ózlerine   jaqın   aralıqta	
gi
dárixana	
ga barıp alıp qaytsa boladı.  
Footer bólimi haqqında.
Footer   bólimi   -   bul   mobile   programmanıń   tómengi   bolimi   bolıp.   Bul   jerge
islenip   atır
gan   proektimizdiń   paydalanıwshılar	ga   xizmet   kórsetiwshi   firmamız
haqqında hám sol firmamız telefon nomerin kiritip qoymaqshıman.
17 ushın   Real-waqit   Transport   Protocol   API   qollap-quwatlaw.   Keńeytirilgen   dagaza
qatarların (satri) ózgertiriw. E-mail menen islew ushin xabarlar hám Menyu tekstin
tez   óshiriw,   kamera,   telefon   wazıypaları   (qońırawlarına)   kiriw,   paydalanıw   ushın
yarlik   Modified   panel   qor	
ganıwı.   Keńeytirilgen   teks   kiritiw   hám   spell   checking
Superior dawıs rejimi, internet trafikden paydalaniw baqlaw sistemasınan ibarat.
Palatalardıń jaqsılaw : a panorama tartisiw jariyalaw, dástúriy táminat kórinis
barqararlı	
gı   real   waqıt   paytında   video.   Operatsion   sistema   tárepinen   ekran
kórinisin qollap-quwatlaw ushın mólsherlengen.
Yarliklar menen jańalan	
gan brauzer, Goolge Chrome sinxronlastırıw. Bunnan
tısqarı   tirsekli   val   ushın   qollap-quwatlaw   menen   yadro   WebKit   qidiriwi
jańalan	
gan.   Keńeytirilgen   qáwipsizlik:   iyesine   tolıq   shifrlaw   qurilmalari.   ASLR
jańa VPN API arqalı qurılmanı blokirovka qılıw Wi-Fi Direct qollap-quwatlaw.
Android 4.1 / 4.2 / 4.3. Jelly Bean
Google   27-iyun   2012-jıl       I   /   O   Google   ózgerisler   tiykarlan	
gan   interfeysin
úzliksiz   islewine   tásir   Nexus   7  menen   Android  4.1   Jelly   Bean   kestesiniń   keyingi
versiyasın jariyaladı. Taza jańalaw islewi jaqsi jańalıq alıp keldi - parallel ráwishte
CPU hám GPU sebepli  ayırım Android 4.1 qurılmalarda bul sekundina basina 60
kvadrat   chastota   isleydi.   Nexus   10   plansheti   Oktyabr   ayinda   hám   Nexus   4
smartfoni   toliq   Android   4.2   Jelly   Bean   operatsion   sistemasın   jariyalandı.   Iyul
ayinda   rasmiy   ózgeris   kishi   ózgeris   penen  operatsion   sisteması   Android  4.3   Jelly
Bean   jarıya   qılındi.   Sımsız   video   uzatıw   hám   televizorlar   mas   texnologiya
Miracast   boyınsha   oyınlar   ushın   qollap-quwatlawshılar   bar.   Panel   eskertıwler
paydalaniw   imkaniyatına   iye.   Qurılma   bir   docking   stanciyasina   jal
gan	gan   yaki
uyqı ja	
gdayında bol	ganda jańa kútiw Daydream, ol  sizdiń albomińız túrli  paydalı
ma	
gliwmat. jańalıqlar. hawa-rayı, yaki ápıwayı súwretlerdı kósetıwi múmkin.
Endi házir Googleda bunday ushrasıw	
ga aviakompaniyasi bilet yaki usınıs 
sıpatında túrli tiyisli kontentin tabıw ushin Gmail háreketleniw, hám bir esletpe 
kartanı jaratıwıńız múmkin. biraz jaqsılaw aldi. Keyin siz ekranda qulıp vidjet 
qoyıwıńız múmkin. Jańalan	
gan kamera interfeysi. 3.4 tarmaqlar Linux yadrosi 
10

Internet tarmaǵı hám informacion texnologiyalardıń rawajlanıwı kóp hárseni jeńillestirip qoymay, adamzattıń ómiriniń bir bólegine aylanıp boldı. Házirgi waqitta hámme adamda kompyuter bar desek qátelespegen bolamız. Meyli kompyuter yáki noutbook bolsın yamasa telefon yáki planshet bolsın bular sol taraw qurallı bolıp esaplanadı. Bul qurallar adamlardıń kúndelikli turmısında jasaw ushın kereli bolıp qalǵan. Olarda adamlarǵa kerek bolǵan informaciyalardın barlıǵın saqlap ózi menen birge alıp júriwge boladı. Isleytuǵın jumıslarin tikkeley solar arqalı ámelge asıra aladı. Sebebi olar adamlardıń jumısın ádewir jeńillestiredi. Házirgi waqıtta aldınları on yamasa júz adam islegen jumıslardı házirgi waqıtta bir kompyuter islep atır.