Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	40000UZS
Размер	40.8KB
Покупки	0
Дата загрузки	02 Май 2025
Расширение	docx
Категория	Педагогика

Davlat ramzlariga doir tadbirlarni tashkil qilish

2.2.§. DARS ISHLANMA.
O`zbekiston Respublikаsining Dаvlаt mаdhiyasigа zo’r ehtirom bilаn
qаrаsh O`zbekiston Respublikаsi hаr bir fuqаrosining vаtаnpаrvаrlik
burchidir.
Mutal Burhonov musiqasi
Abdulla Oripov so’zi
Serquyosh hur o’lkam, elga baxt, najot,
Sen o’zing do’stlarga yo’ldosh, mehribon!
Yashnagay to abad ilmu fan, ijod,
Shuhrating porlasin toki bor jahon!
Oltin bu vodiylar – jon O’zbekiston,
Ajdodlar mardona ruhi senga yor!
Ulug’ xalq qudrati jo’sh urgan zamon,
Olamni mahliyo aylagan diyor!
Bag’ri keng o’zbekning o’chmas iymoni,
Erkin, yosh avlodlar senga zo’r qanot!
Istiqlol mash’ali tinchlik posboni,
Xaqsevar, ona yurt, mangu bo’l obod!
Oltin bu vodiylar – jon O’zbekiston,
Ajdodlar mardona ruhi senga yor!
Ulug’ xalq qudrati jo’sh urgan zamon,
Olamni mahliyo aylagan diyor!
18

mobaynida bosib o’tilgan murakkab yo’limizga yana bir bor nazar tashlash,
mustaqil taraqqiyotimiz davomida amalga oshirilgan ishlar, erishgan natijalarni
xolisona baholash va ularning mohiyati va ahamiyatini keng jamoachilik, butun
xalqimizning ongi shuuriga yetkazish maqsadga muvofiqdir.
Mavzuning dolzarbligi . Har qanday mustaqil davlatning belgilari jumlasiga
uning timsoliy ramzlari ham kiradi. Ramzlar- shartli belgilar bo`lib, ular qadim
zamonlardayoq turli xalqlarda u yoki bu hodisa, olam, mavjudot, odamlar tasvirini
ifodalagan. Ramzlar bevosita xalq, millat hayoti, an’analari, ruhiyati, folklori,
tarixi bilan chambarchas bog`liqdir. Davlat ramzlari – bu mustaqil davlatning
muhim tashqi belgilarini o`zida mujassamlantiradi. Davlat ramzlarida xalqning
azaliy orzusi, uning ezgu niyatlari, bugungi hayot mazmuni aks etadi. O`zbekiston
Respublikasining bayrog`i, gerbi va madhiyasi. Har bir mustaqil davlat o`z
bayrog`i, gerbi va madhiyasiga ega bo`ladi. Konstitutsiyamizning 5-moddasida
davlatimiz bayrog`i, gerbi va madhiyasining huquqiy asoslari belgilab berilgan.
Yo`lboshchimiz ta’kidlaganidek, “Davlatimiz ramzlari - bayroq, gerb va madhiya
O`zbekiston xalqlarining shon sharafi, g`ururi, tarixiy xotirasi va intilishlarini
o`zida mujassamlashtiradi” va ular haqida maxsus qonunlar qabul qilingan.
O`zbekiston Respublikasining Davlat bayrog`i to`g`risidagi qonun 1991 yil 18
noyabrda, Davlat gerbi to`g`risida qonun 1992 yil 2 iyulda, Davlat madhiyasi
to`g`risidagi qonun 1992 yil 10 dekabrda qabul qilingan 2
.
Darhaqiqat, istiqlol tufayli o’zligimizni angladik, ozod xalq, mustaqil davlat
sifatida O’zbekistonning bor bo’y-bastini, ulkan salohiyatini butun dunyoga
namoyon qilish imkoni ochildi. Ozodlik bois bizni jahon tanidi, xalqimizning
fidokorona mehnati, yoshlarimizning g’ayrati, azmu shijoati ila vatanimizning
shon-shuhrati olam uzra yanada kengroq yoyilmoqda. Hurriyat bergan beqiyos
imkoniyatlar negizida ertangi kunimiz - erkin va farovon kelajagimizni o’z
qo’limiz bilan bunyod etmoqdamiz.“Mustaqillik” va “islohot” tushunchalariga
mushtarak so’zlar sifatida qarashimiz tabiiy, albatta. Chunki faqat mustaqil davlat
va mustaqil jamiyatdagina islohotlarni amalga oshirish mumkin. Mustaqillik ham,
2
www. ziyonet.uz
4

3. O’tilgan mavzuni takrorlash. O’tilgan mavzu: “O’zbekiston – mening
vatanim”.
Takrorlash yuzasidan savollar:
1. Konstitutsiyamizga binoan vatanimizning nomi nima deb ataladi?
2. Vatanimiz qachon mustaqillikka erishgan?
3. Vatan haqida she’r aytib bering.
X.Yangi mavzu bayoni:
Dars O’zbekiston Respublikasi madhiyasini kuylash bilan boshlanadi.
O’qituvchi: Aziz o’quvchilar, bizga ma’lumki, ona vatanimiz, O’zbekiston
1991-yil 31-avgustda mustaqillika erishdi. Shu kundan boshlab mardona
“Mustaqillik” so’zi tilimizga ko’chdi. Va bizning kelajagi buyuk davlatimiz o’z
ramzlariga, o’z davlat tiliga ega bo’ldi.
Yurtboshimiz Islom Abdug’aniyevich Karimov bu haqida to’xtalib shunday
degan: “Milliy timsollarimiz va ramzlarning har biri milliy g’ururimizni
yuksaltirishga xizmat qiladi. Ularning har biri katta bir darslik, kuchli tarbiya
vositasidir”.
Bas shunday ekan biz davlat ramzlarimiz bilan faxrlanmog’imiz, ularga
hurmat bilan munosabatda bo’lmog’imiz kerak.
O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 5-moddasida O’zbekiston
Respublikasi qonun bilan tasdiqlanadigan o’z davlat ramzlari-bayrog’i, gerbi va
madhiyaga ega, deb belgilab qo’yilgan.
1. O’qituvchi o’quvchilarga davlat ramzlarimiz to’g’risidagi
ma’lumotlarni aytib beradi.
2. O’zbekiston Respublikasining davlat bayrog’i O’zbekiston
Respublikasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari o’tkazilga VII sessiyasida
1991-yil 18-noyabrda tasdiqlangan.
3. Bayro’g’imiz va unda aks etgan ramzlar qadimiy tarix bilan bog’liq
bo’lgan milliy, madaniy an’analarni o’zida aks ettirgandir.
4. Bayroqda aks etgan moviy rang musaffo osmon va obihayot ramzidir.
20

shunday so’zlar bor: “Vaqt va hayotning o’zi Islom Abdug’aniyevich Karimov
zamonamizning yetuk siyosatchisi, dunyoda va turli mintaqalarda yuz berayotgan
o’ta murakkab voqea-hodisalarning mohiyatini davlatchilik nuqtai nazaridan ko’ra
oladigan, o’z yurti va xalqi uchun, har bir vatandoshimizning taqdiri uchun ulkan
mas’uliyat tuyg’usini teran his etadigan atoqli rahbar ekanini har tomonlama
isbotladi”.Kitob-albomda Birinchi Prezidentimizning turli yillardagi faoliyatiga oid
noyob suratlari, xorijiy davlatlar rahbarlari, davlat va siyosat arboblari, turli soha
vakillarining Islom Karimov haqidagi iliq va samimiy dil so’zlari joy olgan.
Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov mustaqillikning ilk kunlaridan buyuk
bobokalonimiz Sohibqiron Amir Temurni xalqimizga qaytardi, uni butun dunyoga
buyuk davlat arbobi, bunyodkorlik, ilm-fan homiysi va ulug’ sarkarda sifatida
tanitdi, – deydi O’zbekiston Yozuvchilar uyushmasi raisi, O’zbekiston xalq
yozuvchisi M.Ahmedov. – O’zi ham xuddi Amir Temur kabi tinchlikparvar,
adolatli siyosat yuritdi, xalq manfaatlari, farovon va baxtli hayot, yorug’ kelajak
yo’lida umrini baxshida qildi. Islom Karimovning xotirasi butun xalqimiz qalbida
mangu yashab, kelajak avlodga buyuk ibrat maktabi bo’lib xizmat qiladi.
8

MAVZU: DAVLAT RAMZLARIGA DOIR TADBIRLARNI TASHKIL
QILISH
MUNDARIJA
KIRISH…………………………………………………....………………….… 3
I BOB. DAVLAT RAMZLARINING NAZARIY ASOSLARI7
1.1. Davlat ramzlarining ta’limdagi o’rni va ahamiyati …………………….……7
1.2. Davlat ramzlari orqali o’quvchilarga chet tilini o’rgatishning o’rni ………...9
II BOB. DAVLAT RAMZLARIGA MEHR UYG’OTISHGA DOIR
TADBIRLARNI TASHKIL QILISH ISHLANMA LOYIHASI……………15
2.1. Davlat ramzlariga mehr uyg’otishga doir tadbirlarni tashkil qilishning
amaliy ahamiyati ………………………………………………………….……..15
2.2. Dars ishlanmasi ………………………………………………………….….17
XULOSA…………………………………………….…………………….……23
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………..…..24

XULOSA
Vatanparvarlik tarbiyasi fuqaroni shakllantirishning muhim bosqichidir
Kichik maktab o’quvchilarida vatanparvarlik tarbiyasini joriy etish tufayli
bolalarda o’z ona yurtiga to’g’ri munosabat - qadriyatlar va o’tmishdagi muhim
voqealarga hurmat va vatandoshlarimizning hozirgi yutuqlari, tushunchalarini
tushuntirish shakllanadi. fazilat va yomonlik, Rossiyaning ahamiyati va bu
mamlakatning qadr-qimmati haqida shakllangan g’oya. Bu tadbirlarning barchasi
o’z yurti manfaatlarini himoya qilishga shay, jasorat ko’rsatishga qodir yosh
avlodni tarbiyalashga xizmat qiladi.
Vatanparvarlik quyidagi xususiyatlar bilan ajralib turadi - diniy
bag’rikenglik, jamoatchilikning qonunga bo’ysunishi, yaxshi munosabat.
Vatanparvarlik ko’p asrlik an’analar va o’z mamlakatining ko’plab asoslariga
asoslanadi. Kichik maktab o’quvchilarini vatanparvarlik ruhida tarbiyalash nafaqat
maktab ishi, balki har bir o’quvchining oilasining qo’llab-quvvatlashi va ishtiroki
bo’lishi kerak.Xulosa qilib aytganda, ushbu kurs ishida davlat ramzlari o`rgatish
orqali har bir o`quvchi onggida ,nafaqat o`quvchi har bir insonda vatanparvarlik,
sodiqlik mehr-muhabbatini uyg`otish maqsad qilib olingan. Ushbu kurs ishida
avvalo, rahmatli birinchi Prezidentimizning xotirasini yodga oldik. Ularning
muqaddas va hurmat - ehtiromga arziydigan, buyuk so`zlari bilan gap boshladik.
Shu bilan birga davlat ramzlari haqida umumiy tushuncha berib, uning qadr-
qimmatini aks ettirishga harakat qildim. Albatta har bir shaxs o`z burchlarini,
davlat ramzlarini, millatini, konstitutsiyasini bilishi lozim. Maktablarda yaxshi
kadrlarning talab etilayotgani ta`limda aynan yuqori ko`rsatgichga ega bo`lish
maqsadida olib borilmoqda. Yaxshi mutaxasis yaxshi metodlardan foydalanadi,
mehr bilan darslarni olib boradi. O`qtuvchini roli har bir o`quvchi natijasida
sezilarli rol o`ynaydi. Bizning mutaxasis va qadri baland o`qtuvchilarimiz
o`quvchilarga vatanga mehr uyg`ota olishiga hech shubhamiz yo`q.
23

sanasi O zbekiston Respublikasi Davlat gerbi qabul qilingan kun sifatida alohidaʼ
ehtirom bilan nishonlanadi.
Kurs х ajmi va tarkibiy tuzilishi. Kurs ishi 2 ta b о b va 4 ta paragraf, xulosa
va foydanilgan adabiyotlardan ib о rat.
6

O`zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining ramzlari muqaddas bo`lib,
ularni har qanday yo`l bilan taxqirlash qonun bilan javobgarlikka tortiladi. Davlat
ramzlari xaqida gapirar ekanmiz, avvalo ularning mohiyati, nima uchun zarurligi
va tarixiy kelib chiqishi haqida ham bilib olish kerak. Shundagina ularning davlat
hayetida tutgan o`rni va ahamiyati tushunarli bo`ladi. O`zbekiston
Respublikasining davlat ramzlari faqat o`zbek davlatigagina taalluqli bo`lib,
mohiyati chuqur ma’noga ega shartli belgilar badiiy ifoda sifatida ma’lum bir
ko`rinishlarda aks etadiki, bunday ko`rinish ohanglar, so`zlar, tabiat tasviri,
ranglar, astrologik jismlar va boshqa turli shakllarda bo`lib, xalqimizning o`tmishi,
istiqboli, g`ururi va faxrini o`zida mujassamlashtiradi. Shundan biz sanab o`tgan
milliy davlat ramzlari olamshumul voqea, ular mustaqil O`zbekiston davlatining
yorqin timsollari bo`lib, bu timsollar bugun, erta va buyuk kelajagimiz uchun
munosib xizmat qilajak. Yurtboshimiz ta’kidlaganidek, “shu ramzlarni e’zozlash –
o`zining qadr-qimmatini, o`z mamlakatiga va shaxsan o`ziga bo`lgan ishonchni
mustahkamlash demakdir”.
Har bir xalq, har bir elat o`zi hurmat-ehtirom qiladigan tilga ega. Tilga bo`lgan
munosabat ana shu tildan foydalanuvchi odamlarning ko`p yoki oz sonli ekanligiga
bog`liq emasdir. Tilda ana shu tilning ijodkori bo`lgan xalqning, elatning tarixi va
madaniyati aks etadi. Til millatning ajralmas belgisi va davlat
mustaqilligi ramzlaridan biridir.
Umumta’lim maktablarida joriy yilning 15 noyabridan – 15 dekabr kuniga
qadar “O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – mamlakat taraqqiyoti va
jamiyat farovonligining huquqiy kafolati” shiori ostida huquqiy va ma’naviy-
ma’rifiy tadbirlar oyligi o’tkazilmoqda. Bu haqda Xalq ta’limi Axborot xizmati
xabar bermoqda 3
. Ayni kunda, 193 nafar hududiy xalq ta’limi boshqaruv organlari
xodimlari, XTXQTMO institutlari professor-o’qituvchilari va malakali
mutaxassislardan tarkib topgan doimiy faoliyat yurituvchi hududiy targ’ibot guruhi
a’zolari ta’lim muassasalarida va aholi o’rtasida “Inson, uning qadr-qimmati, haq-
huquqi oliy qadriyat” mavzusida targ’ibot ishlarini reja asosida olib bormoqda.
3
www. ziyonet.uz
12

qadimgi turkiy “xoqon” tamg’a tog silueti shaklida keng tarqalgan. Jumladan,
tarixiy manbalarda voxtamg’ali – Termiz, Sherobod, Jarqo’rg’on tumanlaridagi
qishloqdir. Voxtamg’ali aslida uvoq yoki uvuq (uch qismi egik, o’roqqa o’xshash)
shaklida bo’lgan. Tamg’asiga ko’ra, urug’, urug’iga nisbatan aholi markazi nom
olgan. O’zbeklarning uvoq, uvoqtamg’ali, degan urug’i ham bor. Demak, o’zbek
davlatchiligi tarixida gerb o’zining tarixiy rivojiga ega.
Yuqorida ta’kidlanganidek, “O’zbekiston Respublikasi Davlat gerbi
to’g’risida”gi qonun qabul qilinganiga ham 29 yil to’lmoqda. Albatta, bu
O’zbekiston davlatchiligi uchun eng muhim voqea sanaladi. Qomusimizning 5-
moddasida “O’zbekiston Respublikasi qonun bilan tasdiqlanadigan o’z davlat
ramzlari – bayrog’i, gerbi va madhiyasiga ega”, deya ramzlarimizning huquqiy
asoslari mustahkamlab qo’yilgani barchamizga ayon. Mustahkam huquqiy asosga
ega bo’lgan bayroq, gerb va madhiyamiz davlat va xalq birligini namoyon etadi.
Bu o’z erkiga ega bo’lgan xalqning ko’nglini tog’dek ko’tarib, milliy g’urur
bag’ishlaydi. Shu ma’noda, gerbimiz qabul qilingan qutlug’ sana munosabati bilan
uning ta’rifiyu huquqiy asosini yana bir karra eslash joiz, deb o’ylaymiz.
Gerbimizdagi tasvirlar O’zbekiston sarhadida qadimdan davlat va xalqlar mavjud
bo’lgani, tarixiy rivojlanishidagi bog’liqlik hamda yurtimiz hududida yashovchi
millatlar va elatlarning an’analarini o’zida mujassamlashtirgan. Zero, tamg’adagi
har bir chiziq, har bir rang, har bir belgida xalq va yurtning tarixiy-ma’naviy jihati
aks etgan. Jumladan, O’zbekiston jannatmonand o’lka ekanining haqiqiy
manzarasi tamg’ada o’z ifodasini topgan. Asrlar davomida “oq oltin”, deb
ulug’langan g’o’za chanoqlari ochilgan tasvir o’ng tomondan boshlanib, chap
tomonda rizq-ro’zimiz bo’lmish bug’doy boshoqlari, tog’u daryolari bor gullagan
vodiy uzra nur sochgan quyosh tasviri tushirilgan tamg’a izoh talab etmasligi ayni
haqiqatdir. Bir e’tibor bering-a, yuqori qismidagi sakkizburchak ichida yarimoy va
yulduz azaliy xalqning istiqbolini aks ettirgan bo’lsa, buning mantiqiy davomi
sifatida gerbning markazida qanotlarini yozgan qadimiy Humo qushi baxt va
erksevarlikni namoyon etgan. Bayrog’imizni ifoda etuvchi chambar lenta gerbning
pastki qismida “O’zbekiston” degan yozuvga hamohang yana milliy g’ururimizni
16

bularning hammasi O zbekiston xalqi madaniyati va ananalariga mos va hosʻ
tanlangan. Gerbning eng pastki qismida O zbekiston bayrog i ichga
ʻ ʻ O zbekiston ʻ
deb yozib qoyilgan
Davlat Madhiyasi
O zbekiston Davlat Madhiyasi 1992-yil 10-dekabrda qabul qilingan va Oliy
ʻ
kengashning 768-On ikkinchi sonli qonuniga muofiq tasdiqlangan hisoblanadi.
Madhiya Xalq shoiri Abdulla Oripov sheri va Mutal Burhonov musiqasi asosida
yaratilgan. Madhiya o n olti qator va ikki naqorotdan iborat hisoblanadi
ʻ
“O’zbekiston Respublikasi Davlat bayrog’i to’g’risida”gi qonun 1991 yil 18-
noyabrda O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining navbatdan tashqari
o’tkazilgan VII sessiyasida qabul qilingan. Madhiya – grekcha “gamn” so`zidan
olingan bo`lib, u dasturiy harakterdagi she’rni tantanali qo`shiq qilib tarannum
etilishi ma’nosida qo`llaniladi. Madhiyalarning bir necha turlari mavjud. Masalan,
davlat, inqilob, harbiy, diniy va hokazo madhiyalar bor. Bularning ichida eng
asosiysi davlat madhiyasi hisoblanadi. Davlat madhiyalari hozirga zamon barcha
mustaqil davlatlarida mavjud bo`lib, u davlat bayroq va davlat gerbi bilan bir
qatorda davlatning rasmiy tantanavor ramzi bo`lib hisoblanadi. O`zbekistonning
o`z davlat madhiyasi uzoq ijodiy izlanishlar natijasida atoqli shoir Abdulla Oripov
tomonidan yozilib, sa’nat arbobi Mutal Burxonov tomonidan kuy bastalandi va
1992 yil 10 dekabrda O`zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining XI sessiyasida
qabul qilindi. Madhiyamizda o`zbek xalqining shodiyona fikr-o`ylari va his-
tuyg`ulari bekamu ko`st o`z ifodasini topgan. 1992 yil 10 dekabrda qabul qilingan
«O`zbekiston Respublikasining Davlat madhiyasi to`g`risida»gi qonunga binoan,
O`zbekiston Respublikasining Davlat Madhiyasi O`zbekiston Respublikasi Davlat
suverenitetining ramzidir.
Davlat bayrog’i va uning ramzi bugungi O’zbekiston sarhadida qadimda
mavjud bo’lgan davlatlar bilan tarixan bog’liqligini anglatadi hamda
respublikaning milliy-madaniy an’analarini o’zida mujassamlashtiradi. Bayroqdagi
moviy rang tiriklik mazmuni aks etgan mangu osmon va obihayot ramzi. Timsollar
tilida bu – yaxshilikni, donishmandlikni, halollikni, shon-shuhrat va sadoqatni
10

Shundan so’ng o’qituvchi madhiyamiz haqida ham qisqacha to’xtalib o’tadi
va uning hayotimizdagi ahamiyati haqida o’quvchilarga so’zlab beradi.
XII. Mustahkamlash uchun metodlar. “Buzuq telefon” metodi.
Ushbu metod o’quvchilarga xotirani charxlashga, o’z mustaqi fikriga
bo’lgan ishonch, o’z ishiga mas’uliyat singari tushunchalarni tarkib toptirishga
xizmat qiladi. Metodni o’qituvchi turli xil fanlardan vaziyatga moslab o’tkazishi
mumkin. Bunda o’qituvchi o’quvchilar jamoasini 2 guruhga ajratadi. Ular
bajaradigan ishlar esa quyidagilardan iborat:
— guruhlar davlat ramzlari bo’yicha eshitgan ma’lumotlarini o’zaro
takrorlaydilar;
— ma’lumotlar bir joyga yig’ilgandan so’ng guruh sardori raqib guruhga
ifodali qilib so’zlab beradi. Masalan: O’zbekiston Respublikasining davlat
bayrog’i haqida;
— qolgan o’quvchilar esa fikrlarni to’ldiradilar;
— raqib guruh esa eshitgan ma’lumotlarini iloji boricha xato qilmasdan
qaytadan so’zlab berishi kerak bo’ladi;
— ikkinchi guruh tomonidan ushbu faoliyat qaytadan takrorlanadi. Masalan:
O’zbekiston Respublikasining davlat gerbi haqida;
— guruhlar faoliyati o’qituvchi tomonidan xolis baholanadi;
— xatosiz va tez so’zlab bergan jamoa g’olib hisoblanadi.
Uyga vazifa : Davlat ramzlarining rasmini ishlash.
22

bildiradi. Binobarin, Amir Temur davlati bayrog’ining rangi ham moviy rangda
edi. Bayroqdagi oq rang – muqaddas tinchlik ramzi bo’lib, u kun charog’onligi va
koinot yoritkichlari bilan uyg’unlashib ketadi. Oq rang – poklik, beg’uborlik,
soflikni, orzu va hayollar tozaligi, ichki go’zallikka intilishning timsoli. Yashil
rang – tabiatning yangilanish ramzi. U ko’pgina xalqlarda navqironlik, umid va
shodumonlik timsoli hisoblanadi. Qizil chiziqlar – vujudimizda jo’shib oqayotgan
hayotiy qudrat irmoqlarini anglatadi. Navqiron yarim oy tasviri bizning tarixiy
an’analarimiz bilan bog’liq. Ayni paytda u qo’lga kiritilgan mustaqilligimiz ramzi
ham. Yulduzlar barcha uchun ruhoniy, ilohiy timsol sanalgan. O’zbekiston
Respublikasi Davlat bayrog’idagi 12 yulduz tasviri ham tarixiy an’analarimiz,
qadimgi yilnomamizga bevosita aloqador. Bizning o’n ikki yulduzga bo’lgan
e’tiborimiz O’zbekiston sarhadidagi qadimgi davlatlar ilmiy tafakkurida nujum
ilmi taraqqiy etganligi bilan ham izohlanadi. Davlat bayrog’imizdagi 12 yulduz
tasvirini o’zbek xalqi madaniyatining qadimiyligi, uning komillikka, o’z tuprog’ida
saodatga intilishi ramzi sifatida tushunish.
“O’zbekiston Respublikasi Davlat gerbi to’g’risida”gi Qonun 1992 yil 2
iyulda O’zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining X sessiyasida qabul qilingan.
Gerb termini «erbo» so`zidan olingan bo`lib, shohlar va hukmdorlarga davlat,
sarhad, hudud va boshqa nasldan naslga meros qoluvchi mulk belgisini
anglatadi.O’zbekiston Respublikasining Davlat gerbi gullagan vodiy uzra
charaqlab turgan quyosh tasviridan hamda so’l tomonida bug’doy boshoqlari, o’ng
tomonida ochilgan paxta chanoqlari suvrati tushirilgan chambardan iborat.
Gerbning yuqori qismida respublika jipsligining ramzi sifatida sakkiz qirrali
yulduz tasvirlangan: sakkiz qirra ichida joylashgan yarim oy va yulduz
musulmonlarning qutlug’ ramzidir. Gerbning markazida himmat, olijanoblik va
fidoyilik timsoli bo’lgan afsonaviy Xumo qushi qanotlarini yozib turibdi. Ushbu
ramz va timsollar xalqimizning tinchlik, yaxshilik, baxt-saodat, farovonlik
yo’lidagi orzu-umidlarini ifodalaydi. Gerbning pastki qismida respublika Davlat
bayrog’ini ifoda etuvchi chambar lentasining bandiga “O’zbekiston” deb yozib
qo’yilgan.
11

islohotlar ham insonning yaxshi yashashi, munosib turmush darajasiga erishishi
uchun zarur sharoit yaratdi. Mamlakatimizda mustaqillik yillarida olib borilgan
keng ko’lamli islohotlar natijasida milliy davlatchiligimiz poydevori
mustahkamlanib, davlatimiz suvereniteti, chegaralarimiz daxlsizligi ta’minlandi,
jamiyatimizda tinchlik va osoyishtalik, millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglik
muhitini kuchaytirish, qonun ustuvorligi, inson huquq va erkinliklari hamda
manfaatlarini ro’yobga chiqarish bo’yicha ulkan ishlar amalga oshirildi.
Ishning maqsad va vazifalari:
 Davlat ramzlari haqida ma`lumotga ega bo`lish
 O`quvchilar onggida davlat ramzlariga nisbatan mehr uyg`otish
 O`quvchilarda vatanparvarlik ruhini tarbiyalash
 Mustaqil davlatning timsoliy ramzlariga hurmat-ehtirom ko`rsatish
Kurs ishining о by е kti: qo`yilgan maqsad va vazifalarni o`tash uchun o`zim
amaliyot o`tagan muassasamda tadqiqot olib bordim. Samarqand viloyati Urgut
tumani 123- maktabda 3-sinf o’quvchilariga dars jarayonida davlat ramzlari
mavzusida kichik tadbir tashkillashtirdim.
Kursishining m е t о d о l о gik as о slari: vatan ramzlari doimo ulug’va
muqaddas sanalgan. Bayroq hamisha insonlarni yakdillikka, ulug’maqsad yo’lida
birlashishga chorlagan. Davlat ramzlari or-nomus, shon-sharaf belgisi sifatida
e’zozlangan. Zero, bayroq har bir xalq, millatning shonli o’tmishi va buyuk
kelajagi, asriy an’ana va urf-odatlarini o’zida aks ettirgan. Buyuk o’tmish, shonli
tarixga ega xalqimizning davlat barpo etish g’oyasi, umuminsoniy qadriyatlapga
sodiqligi, eng avvalo, o’zining davlat ramzlarida aks etgan. O’z ramzlariga ega
bo’lgan davlat o’z taqdirini o’zi belgilaydi.
Kurs ishining as о siy ahamiyati: davlat ramzlari har bir xalq va millatning
suvereniteti, orzu umidlari hamda kelajak maqsadlarini ifodalovchi timsollardir.
O zbekistonning davlat ramzlari xalqimizning shon-sharafi, tarixiy xotirasi vaʼ
intilishlarini o zida mujassam etib, shu yurtda yashovchi har bir fuqaroga g urur,
ʼ ʼ
faxr va iftixor bag ishlaydi. Davlat gerbi, Davlat bayrog i, Davlat madhiyasi ona
ʼ ʼ
yurtini sevib ardoqlagan har bir farzand uchun aziz va muqaddas. Har yili 2 iyul
5

5. Bayrog’imizdagi oq rang – muqaddas tinchlik ramzi bo’lib, u
nurafshon kun va koinot yoritgichlari bilan uyg’unlashib ketgan – poklik,
beg’uborlik, orzular nurafshonligi va go’zallikka intilish timsolidir.
6. Yashil rang esa tabiatning yangilanish, yasharish ramzi hisoblanadi
7. Bayroqdagi qizil chiziqlar – tomirlarimizda jo’shib oqayotgan
jonbahsh irmoqlardir.
8. Yarim oy tasviri bizning tarixiy an’ana – yu milliy qadriyatlarimiz
bilan bog’liqdir.
9. Bayrog’imizda 12 yulduzning aks etishi o’z ramziy ma’nosiga egadir.
Bu birinchidan quyosh yilnomamizga dahldorligini bildirsa, ikkinchidan bizning
ilm – ma’rifatda dunyoga yuz tutgan daholarga beshik bo’lgan buyuk davlatimizda
“Nujum ilmi” taraqqiy etganligi, bunda Mirzo Ulug’bek, Abu Rayhon Beruniy
kabi ulug’ allomalarimizning butun dunyo tan olgan ulkan kashfiyotlari bilan ham
izohlanadi.
O’qituvchi: Bu bayrog’imiz to’g’risidagi ma’lumotlar edi. Endi
gerbimizning qisqacha tafsilotiga to’xtalib o’taman. Gerb so’zi aslida nemis
tilidagi “gerbo” so’zidan olingan bo’lib, davlat, hudud, nasldan naslga meros
bo’lib qoladigan mulk belgisini anglatadi.
O’zbekiston Respublikasining davlat gerbi O’zbekiston Respublikasi Oliy
Kengashining 1992-yil 2-iyulda bo’lib o’tgan X sessiyasida tasdiqlangan.
Gullarga burkangan go’zal vodiy uzra nur sochayotgan quyosh aks etgan
gerbimizning o’ng tomonida pishib yetilgan risq-ro’zimiz bo’lmish bug’doy
boshoqlari, so’l tomonida esa milliy boyligimiz hisoblanmish lo’ppi ochilgan paxta
chanoqlari tasvirlangan chiroyli chambarni ko’rish mumkin. Uning yuqori qismida
jipsligimiz ramzi sifatida sakkiz qirrali yulduz, sakkiz qirra ichida esa yarim oy va
yulduz tasvirini ko’ramiz.
Gerbimiz markazida oliyjanoblik va sahovat, himmat va fidoyilik, tinchlik
timsoli hisoblanmish afsonaviy humo qushi qanotlarini keng yozib turibdi.
Pastki qismidagi davlatimiz bayrog’ini ifodalovchi uch rangdan iborat
chambarga “ O’zbekiston” so’zi yozib qo’yilgan.
21

KIRISH
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev
Miromonovichning 2017 yil 20-apreldagi PQ-2909-sonli qarori bunga yaqqol
misoldir. Mazkur qarorda Oliy ta’lim tizimini tubdan takomillashtirish bo’yicha
kompleks chora – tadbirlar ishlab chiqildi va unda har bir oliy ta’lim muassasasi
turdosh xorijiy yetakchi ixtisoslashgan ilmiy-ta’lim muassasalari bilan hamkorlik
aloqalarini o’rnatish, o’quv jarayoniga xalqaro ta’lim standartlariga asoslangan
ilg’or pedagogik texnologiyalar, o’quv dasturlari va o’quv-uslubiy materiallarni
keng joriy qilish, ilmiy pedagogik faoliyatga chet ellarning yuqori malakali
o’qituvchi va olimlarini jalb etish, professor-o’qituvchi kadrlarning xorijiy oliy
o’quv yurtlarida stajirovkalarini tashkil etish, qayta tayyorlash va malakasini
oshirish masalalariga ham e’tibor qaratildi . Ta’lim tizimida, jumladan, oliy
ta’limda amalga oshirilgan islohotlar natijasida yuz bergan o’zgarishlar ijtimoiy-
siyosiy, huquqiy, iqtisodiy va ma’naviy jihatdan katta tarixiy ahamiyatga ega.
Amalga oshirilgan islohotlar nafaqat mamlakatimizda ijobiy o’zgarishlarga olib
keldi, balki xalqaro maydonda ham mamlakatimiz nufuzini yangi bosqichga olib
chiqdi. Bu borada bir qator me’yoriy hujjatlar qabul qilindi 1
. Jonajon Vatanimiz –
O’zbekiston Respublikasi o’zining davlat mustaqilligini qo’lga kiritgani va
mustaqil taraqqiyot yo’lini boshlaganiga 26 yil to’ldi. Istiqlol el-yurtimiz uchun
o’z taqdirining haqiqiy egasi bo’lib, qadr-qimmatini anglab, munosib hayot
kechirish, yurtimizda huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyatini barpo
etish imkoniyatini yaratdi. Ayni paytda u har bir odamning iqtisodiy, ijtimoiy
sohalarda iste’dod va qobiliyatini to’la namoyon etishi, huquq va erkinliklarini
ro’yobga chiqarishining mustahkam zaminidir.Mustaqillik yillarida ko’hna
tariximiz, boy merosimiz, milliy davlatchiligimiz, muqaddas dinimiz, urf-odat va
an’analarimiz qayta tiklandi. Bugungi kunda mehr-oqibat, bag’rikenglik
hamjihatlik kabi olijanob fazilatlar, milliy va umumbashariy qadriyatlarga hurmat,
Vatan taqdiri va kelajagiga daxldorlik tuyg’usi yuragimizning tub-tubidan o’rin
oldi.Mamlakatimiz mutaqilligining 26 yilligini nishonlash arafasida, o’tgan davr
1
www. ziyonet.uz
3

Shu bilan birga, ta’lim muassasalarida o’quvchilarning huquqiy ongini yuksaltirish
va olgan bilimlarini mustahkamlash maqsadida tegishli darslarda, “Ertalabki
saflanish” va “Tarbiyaviy soat”larda hamda pedagog xodimlar uchun “Ma’naviyat
soati” tadbirlarida “Konstitutsiyani o’rganamiz”, “Konstitutsiya - mening
taqdirimda” mavzularida huquqni muhofaza qilish idoralari xodimlari,
huquqshunos olimlar ishtirokida ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar, uchrashuvlar, ochiq
muloqotlar va davra suhbatlari tashkil etilmoqda.
Qolaversa, barcha ta’lim musassasalarida o’quvchilar o’rtasida “O’zbekiston
kelajagi barkamol avlod qo’lida”, “Inson huquqlari – eng oliy qadriyat”,
“Konstitutsiya – taraqqiyotimiz poydevori”, “Konstitutsiya – mening huquq va
burchlarim“, “Konstitutsiya va huquqiy madaniyat”, “Konstitutsiya – ravnaqimiz
qomusidir” mavzularida insholar tanlovlari o’tkazilmoqda. G’oliblar faxriy yorliq
va esdalik sovg’alari bilan taqdirlanmoqda. Shuningdek bolalar va o’smirlar sport
maktablari mas’ulligida Konstitutsiya kuniga bag’ishlab o’quvchilar va
o’qituvchilar o’rtasida sportning 14 turi bo’yicha turnirlar o’tkazilmoqda.
Shuningdek, Respublika ta’lim markazi tomonidan joylarda o’quvchilar o’rtasida
“Konstitutsiya – baxtimiz poydevori” respublika ko’rik-tanlovining quyi
bosqichlari o’tkazilmoqda. Bu kabi tadbirlar aniq maqsadga ega, qat’iyatli
farzandlarimiz safini kengaytirish, ertangi kunga bo’lgan ishonchini yanada
mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Uzluksiz ta’limning boshlang’ich
bo’g’inidanoq bolalarimizning huquqiy savodxonligi shakllanib borayotgani,
yoshlarimizning o’z konstitutsiyaviy huquq va erkinliklarini, oila, jamiyat hamda
davlat oldidagi burch va majburiyatlarini bilishi uchun har tomonlama
ko’maklashilayotgani ayni muddaodir.
Davlatimiz Prezidenti Islom Karimov O’zbekistonning rivojlanish
istiqbollari haqida so’z yuritar ekan, har kim o’z huquqlarini bilishi, ulardan
foydalana olishi, o’z huquq va erkinliklarini bilishi uchun aholi ning huquqiy
madaniyatini oshirish nechog’liq muhim ekanligini har doim eslatib o’tadilar.
Jumladan, “Yuksak ma’naviyat – yengilmas kuch” kitobida bugungi shiddatli
davrda chinakam ma’naviyatli va ma’rifatli odamgina inson qadrini bilishi, o’z
13

1.2.§. Davlat ramzlari orqali o’quvchilarga chet tilini o’rgatishning
o’rni.
Har qanday mustaqil davlatning belgilari jumlasiga uning timsoliy ramzlari
ham kiradi. Ramzlar- shartli belgilar bo`lib, ular qadim zamonlardayoq turli
xalqlarda u yoki bu hodisa, olam, mavjudot, odamlar tasvirini ifodalagan. Ramzlar
bevosita xalq, millat hayoti, an’analari, ruhiyati, folklori, tarixi bilan chambarchas
bog`liqdir. Davlat ramzlari – bu mustaqil davlatning muhim tashqi belgilarini
o`zida mujassamlantiradi. Davlat ramzlarida xalqning azaliy orzusi, uning ezgu
niyatlari, bugungi hayot mazmuni aks etadi.
O zbekiston Davlat Bayrog i Davlat Ramzlaridan biriʻ ʻ
hisoblangan bayroq 1991-yil 18-noyabrda qabul qilingan va ‘407-XXI sonli qonun
bilan tasdiqlangan hisoblandi. Davlat bayrog i
ʻ to rt rangdan ʻ iborat ular
moviy , yashil , oq va qizil ranglardan iborat to g ri to rtburchak shaklidadir .
ʻ ʻ ʻ
Bayroqning eng yuqori qismida havorang bilan qoplangan bu esa yurt osmoni
doimo tinch , osoyishta va mussaffo bo lishini bildiradi .
ʻ
Oq rang esa bayroqning o rta qismida joylashgan bo’lib, uning
ʻ
ma’nosi ko’ngil pokligi yurt obodligi nishonasidir. Bayroqning quyi qismida yashil
rang hilpirab turadi. Bu degani yangilanish , shodumonlik , navqironlik ramzi
hisoblanadi. Ikki qizil chiziq havorang va yashil ranglar o rtasida joylashgan bo lib
ʻ ʻ
bu tomirlarimizda oqayotgan ajdodlar qonini bildiradi. Bayroqning yuqori
qismidagi yarim oy va o n ikki yulduz O zbek xalqining birdamliligi va qadimdan
ʻ ʻ
barpo bo lgan davlatchiligi ramzlaridan hisoblanadi.
ʻ
Davlat Gerbi
O zbekiston Respublikasining Davlat Gerbi
ʻ 1992-yil 2-iyulda Oliy
kengashning o ninchi sessiyasida qabul qilingan. Gerbda oltin vodiy uzra
ʻ
charaqlab turgan quyosh va o ng tomonda ochilib turgan
ʻ paxta chanoqlari chap
tarafda esa bug doy boshoqlari tasvirlangan. Gerbning eng yuqori qismida davlat
ʻ
birdamliligini anglatuvchi sakkiz qirrali yuduz uni ichida esa yarim oy va yulduz
tasviri bor.Ezgulik ,poklik ,tinchlik va barcha ezgu fazilatlarni o zida jo
ʻ
qilgan Humo qushi esa Gerbning markazida qanot yozib turadi shuni aytish joizki
9

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO`YXATI:
1. O ’ zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni Shavkat
Mirziyoyev Miromonovich 2018 yil 10 dekabrdagi “ Chet tillarni o ’ rganish tizimini
yanada takomillashtirish chora - tadbirlari to ’ g ’ risida ” gi qarori
2. Mansur MUSAYEV, Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi
huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar instituti bo’lim boshlig’i, siyosiy fanlari
bo’yicha falsafa doktori
3. Xudoynazar QO’CHQOROV, Respublika Ma’naviyat va ma’rifat
markazi huzuridagi Ijtimoiy-ma’naviy tadqiqotlar instituti mas’ul xodimi
4. O’zA muxbiri Nasiba ZIYODULLAEVA yozib oldi
5. Milliy va harakatli o’yinlar. Darslik. / T.S. Usmanxodjayev,
O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi. O’zbekiston davlat
jismoniy tarbiya instituti. Т.: «Iqtisod-Moliya», 2015. 268 bet.
6. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 29 dekabrdagi
«2017-2021 yillarda maktabgacha ta’lim tizimini yanada takomillashtirish chora-
tadbirlari to’g’risida»gi PQ2707-sonli qarori.
7. www. ziyonet.uz
8. www.edu.uz
9. Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz
bilan birga quramiz. Toshkent, O’zbekiston, 2017 yil, 488 bet.
10. D.Q. Asqarova “Bolalalarni maktab ta’limiga tayyorlash metodikasi”
o’quv qo’llanma Toshkent-2020 11-b
11. Egamberdieva N. Ijtimoiy pedagogika. Toshkent: A.Navoiy nomidagi
O’zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti, 2009.
24

I BOB. DAVLAT RAMZLARINING NAZARIY ASOSLARI.
1.1.§. Davlat ramzlarining ta’limdagi o’rni va axamiyati.
O’ta murakkab va tahlikali vaziyatda mamlakatimiz mustaqillikni qo’lga
kiritgani va o’tgan yillar davomida ulkan yutuq va marralarga erishgani,
xalqimizning, ayniqsa, yoshlarning baxtli hayot kechirishi, o’z orzu-istaklarini
ro’yobga chiqarishi va yorug’ kelajak sari intilishi xalqimizning aziz farzandi
Islom Karimovning jasorati, matonati, mardlik va olijanoblik fazilatlari, noyob
iste’dodi, odilligi va donishmandligi, uzoqni ko’ra bilishi va Vatanimizga,
xalqimizga sadoqati, uning kelajagi buyuk bo’lishiga ulkan va qat’iy ishonchi
tufayli ro’y berdi. Bunday buyuk va olijanob insonning xotirasiga hurmat-ehtirom
ko’rsatish ham sharaf, ham farzdir. Zero, Vatanimiz, xalqimizga butun borlig’ini
baxshida qilib, fidoyilik ko’rsatib yashagan Birinchi Prezidentimiz Islom
Karimovning ibratli hayoti va faoliyati xalqimiz, ayniqsa, yoshlarni vatanparvarlik
ruhida, mustaqillikka sadoqatli qilib tarbiyalashga xizmat qiladi. Prezidentimiz
Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan Birinchi Prezidentimiz xotirasini
abadiylashtirish borasida keng ko’lamli ishlar amalga oshirilmoqda. Toshkent,
Qarshi va Samarqand shaharlarida Birinchi Prezidentimiz haykallari qad rostladi.
U kishi uzoq yillar faoliyat yuritgan Oqsaroy qarorgohi yodgorlik majmuasiga
aylantirildi. Toshkent xalqaro aeroporti, yirik muassasa va tashkilotlar, poytaxtimiz
va viloyat markazlaridagi markaziy ko’chalarga Islom Karimov nomi berildi.
Davlatimiz rahbarining 2017-yil 27-noyabrdagi “O’zbekiston
Respublikasining Birinchi Prezidenti, buyuk davlat va siyosat arbobi Islom
Abdug’aniyevich Karimov tavalludining 80 yilligini nishonlash to’g’risida”gi
qarori xalqimizning buyuk farzandi, mustaqilligimiz asoschisi Birinchi
Prezidentimiz Islom Karimovning xotirasiga yuksak ehtiromning yana bir
namunasi bo’ldi.Qaror ijrosini ta’minlash yuzasidan mamlakatimizda izchil ishlar
amalga oshirildi. Islom Karimov nomidagi Respublika xayriya jamoat fondi
tomonidan tayyorlangan va nashr qilingan “Islom Karimov – mustaqil O’zbekiston
asoschisi” kitob-albomi ham qaror ijrosi doirasida nashrdan chiqdi.Ushbu kitob-
albomda Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning so’zboshisi keltirilgan. Unda
7

DARS ISHLANMA
1-SINF
Dars mavzusi: Davlatimiz ramzlari.
1. Darsning maqsadlari:
2. a) ta’limiy maqsad: o’quvchilarni davlat ramzlarimiz va ularning
hayotimizdagi ahamiyati bilan to’la tanishtirish;
3. b) tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarni avvalo ona vatanga, davlat
ramzlarimizga hurmat ruhida tarbiyalash;
4. c) rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarda erkin va mustaqil fikrlash
ko’nikmalarini shakllantirish, ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish.
III. Asosiy tushuncha va atamalar: bayroq, gerb, madhiya, konstitutsiya,
humo qushi va boshq.
1. O’quvchilar egallashi lozim bo’lgan BKM elementlari:
— davlatimizning qanday ramzlari borligini bilish;
— bayroq haqida bilish;
— gerb haqida bilish;
— madhiya haqida bilish.
Ko’nikma va malakalar:
— bayroq qachon qabul qilinganini aytib berish;
— gerb qachon qabul qilinganini aytib berish;
— madhiyamiz haqida ma’lumotga ega bo’lish;
— davlat ramzlarining hayotimizdagi ahamiyati haqida gapirish.
1. Darsning metodlari: aqliy hujum, “ Buzuq telefon” .
2. Dars shakli: suhbat, ma’ruza.
VII. Dars usuli: tayyor yozma materiallar va ko’rgazmalar usulida.
VIII. Darsda qo’llaniladigan vositalar: bayroq, gerbning rasmlari,
O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi va boshq.
1. Darsning borishi:
2. Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash va yangiliklar
haqida suhbat.
19

milliy qadriyatlarini, milliy o’zligini ang lashi, erkin va ozod jamiyatda yashash,
mustaqil davlatimiz ning jahon hamjamiyatida o’ziga munosib o’rin egallashi
uchun fi doyilik bilan kurasha olishi mumkinligini ta’kidlagan. Sharqning buyuk
donishmandi Abu Ali ibn Sino: “Nega dunyoda yovuz lik bu qadar ko’p?” – degan
savolga: “Sababchisi siz-u biz. Bilmaslik yoki uquvsiz lik sababli yovuzlik bilan
ku ra shishdan voz kechishimiz asnosida o’zimiz ham yovuzlikning keng
tarqalishiga imkon yaratib beramiz”, – deb javob bergan ekan.
Konstitutsiyaviy huquq asoslarini o’rganishning muhimligi shundaki, bunda
o`quvchilar o’z huquq va manfaatlaringizni himoya qilish yo’llari va vositalarini
yaxshiroq bilib olasiz. Qonunchilik tushunchalaridan tashqari, inson xulqining
axloqiy m е ’yorlari, vijdon, sha’n, qadr-qimmat kabi tushunchalar ham mavjud.
Insoniyat tomonidan e’tirof etilgan axloq me’yorlariga rioya qilib, qonun asosida
ish ko’rilsa, haqiqat qaror topishi mumkinligini anglaysiz. O`quvchilar qonunchilik
yordamida har bir inson hayotida yuzaga k е lishi mumkin bo’lgan ko’pgina
muammolarni hal etish mumkinligini bilib olasiz. Huquqiy ta’lim – bu huquqiy
madaniyatning, ya’ni insonga huquq beradigan barcha ijobiy va qimmatli
tomonlarni o’zlashtirishning qo’shimcha tarkibiy qismi, х olos. Axloqiy fazilatlar
va huquqiy bilimlar yig’indisi yuqori darajadagi huquqiy madaniyat asosini tashkil
etadi. L е kin sustkashlik bilan qonunga munosabatda bo’lish jamiyatning rivojiga
salbiy ta’sir ko’rsatadi. Har bir kishi o’zining va boshqalarning qonuniy haq-
huquqlarini talab qila olishi, qonun buzilishiga yo’l qo’ymasligi k е rak. Aks holda
qonunchilikka va huquqiy davlat qurish imkoniyatiga bo’lgan ishonch susayadi.
Huquqshunoslik fanlari bo’yicha olgan bilimlaringiz nafaqat k е lajakdagi,
shuningd е k, bugungi kundagi muammolarni hal etishga ham yordam b е radi, deb
umid qilamiz 4
.
4
Egamberdieva N. Ijtimoiy pedagogika. Toshkent: A.Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti,
2009.
14

II BOB. DAVLAT RAMZLARIGA MEHR UYG’OTISHGA DOIR
TADBIRLARNI TASHKIL ETISH BO`ICHA ISHLANMA-LOYIHASI.
2.1.§. Davlat ramzlariga mehr uyg’otishga doir tadbirlarni tashkil qilishning
amaliy ahamiyati.
Har bir o`quvchi o`z konstitutsiyasini, davlat ramzlarini bilishi lozim.
Maktablarda aynan davlat ramzlarini o`quchilarga o`rgatishda chuqur e`tiborli
bo`lish kerak. O`z davlat ramzlari ya`ni , o`z gerbi, bayrog`i, madhiyasini,
konstitutsiyasini bilmagan o`quvchi haqiqiy o`quvchi hisoblanmmaydi. Davlat
ramzlarini bilish orqali har bir shaxsda vatanga bo`lgan muhabbat uyg`onadi. Ular
haqida ma`lumotga ega bo`lgan o`quvchi o`z vatani bilan faxrlanishni boshlaydi,
yurtiga muhabbat qo`yishni boshlaydi. Kelajakda vatan uchun sodiq inson bo`ladi.
Yurtboshimiz ham bekorga ta`limga katta e`tibor qaratmayabdilar. Har bir narsa
bog`chadan, kichik maktab yosh davrdan boshlanadi. Ularga qanday tarbiya- ta`lim
beraolishimiz bizga ularning kelajagini ko`rsatib beradi.
O’z navbatida, ramzlar haqida ham to’xtalib o’tsak. Qadimda va hozirgi
davrda ham ko’plab mamlakatlar va xalqlar o’z ramzlari orqali keng tanilmoqda.
Jumladan, Fransiyada Eyfel minorasi, Misrda piramidalar, Amerika Qo’shma
Shtatlarida Ozodlik haykali bo’lib, ramzlar ham siyosiy, ham tarixiy, ham
ma’naviy boylikni ifoda etadi. Masalan, serenada Ispaniya bilan bog’liqdir.
Xalqaro amaliyotda qabul qilingan davlat ramzlari esa alohida o’rin egallaydi.
Jumladan, gerb, bayroq va davlat madhiyasi. Shuning uchun davlat ramzlariga ham
tarixiy kelib chiqishidan tortib, to huquqiy asoslarigacha qiziqish tobora ortmoqda.
O’zbek davlatchiligi o’z tarixi va hokimiyatni ifodalovchi ramzlarga ega bo’lib,
ular ajdodlar tamg’asi, xonning muhrlarida o’z ifodasini topgan. Hammaga
tarixdan ayonki, sak qabilalari eng qadimgi qabilalardan bo’lib, qabila o’z totemiga
ega bo’lgan.
Shuningdek, qadimgi turkiy tamg’alar turli darajada namoyon bo’ladi:
po’stin turkiy xoqon, yabg’u, tegin, ulug’ rahnamolarning oliy hukmdorlarining
qo’lyozmalari, urug’-qabila birlashmalari gerbi, shaxslar tamg’alari va patriarxal
oilalar (shaxsiy tamg’alar, hatto nomdor, zotdor otlari uchun belgilar). Ular orasida
15

orttiradi. “O’zbekiston Respublikasi Davlat gerbi to’g’risida”gi qonunda gerbning
qanday ko’rinishga egaligi, hatto ranglarigacha yaqqol ifodalab berilgan. Unga
muvofiq, mamlakatimiz fuqarolari, O’zbekistonda istiqomat qiladigan barcha
shaxslar davlatimiz gerbini hurmat qilishi shart. Davlat gerbi tasviri
mamlakatimizdagi barcha davlat tashkilotlari binolari peshtoqiga o’rnatilgan. Gerb
tasviri muhrlarda va davlat idoralari blankalarida, rasmiy nashrlarda, qog’oz va
tanga pullarda, qimmatli qog’ozlar va fuqarolik pasportida, qonunda belgilangan
boshqa hujjatlardan joy olgan. Bu esa gerbning Vatanimiz sha’ni, xalqimiz
g’ururini yorqin aks ettirishining huquqiy kafolati, xalqimizning shon-sharafi,
tarixiy xotirasi va intilishlarini o’zida mujassam etgan tinch va osoyishta, ozod va
erkin hayotimiz, yorug’ kelajagimizga bo’lgan ishonchimiz ifodasidir.
Zero, inson manfaatlari har narsadan ustun bo’lgan yurt fuqarolarida ham
huquqiy madaniyat, ham yuksak ma’naviy qadriyat bo’lishi shartdir. Ana shu ikki
jihat aholi, ayniqsa, yoshlarimizning vatanparvarligini hamda qonunlarga
itoatgo’yligini ta’minlaydi. Davlat ramzlari hamisha muqaddas sanalgan. Shu bois
ularni mard va jasur kishilarga ishonishgan. Yuqorida ta’kidlaganimizdek,
gerbimiz xalqimizning o’tmishi, buguni va kelajagini o’zida mujassam etgan
Vatanning muqaddas timsolidir 5
.
5
Egamberdieva N. Ijtimoiy pedagogika. Toshkent: A.Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti,
2009.
17

Davlat ramzlariga doir tadbirlarni tashkil qilish

Купить