Информация о документе

Цена 15000UZS
Размер 369.6KB
Покупки 0
Дата загрузки 26 Август 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Медицина

Продавец

Bohodir Jalolov

Dori vositalari tahlilida FEK usulining qo’llanilishi

Купить
Dori vositalari tahlilida FEK usulining qo’llanilishi 1 KUR S ISHI Reja: I. Kirish 1 .1. Mavzuni dolzarbligi va ahamiyati II. Adabiyotlar sharhi 2.1. FEK usuli haqida ma’lumot 2.2 FEK usulini dori moddalar tahlilida qo’llanilishi 2.3. Fotometrik analizda optimal sharoitni tanlash III. Tajriba qism 3.1. Streptomitsin sulfat dori vositasini DF bo’yicha to’liq tahlili 3.2. Foli kislotasining Rossiya farmakopeyasi bo’yicha to’liq tahlili 3.3. Olingan natijalarni matematik-statistik hisoblash Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Mundarija 2 I. KIRISH I.1. Mavzuni dolzarbligi va ahamiyati Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev rahnamoligida ishlab chiqilgan 2017-2021 yillarda O’zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo’nalishi bo’yicha harakatlar strategiyasining 4.2- Aholini ijtimoiy himoya qilish va sog’liqni saqlash tizimini takomillashtirish, xotin-qizlarning ijtimoiy-siyosiy faolligini oshirish bandida farmasevtika sohasini tubdan isloh etishga qaratilgan ustuvor masalalarni belgilab berdi. Unga ko’ra: -aholiga tibbiy va ijtimoiy-tibbiy xizmat ko’rsatish qulayligi hamda sifatini oshirishga, aholi o’rtasida sog’lom turmush tarzini shakllantirishga, tibbiyot muassasalarining moddiy-texnika bazasini mustahkamlashga yo’naltirgan holda sog’liqni saqlash sohasini, eng avvalo, uning dastlabki bo’g’inini, tez va shoshilinch tibbiy yordam tizimini yanada isloh qilish; -oila salomatligini mustahkamlash, onalik va bolalikni muhofaza qilish, onalar va bolalarning sifatli tibbiy xizmatdan foydalanishni kengaytirish, ularga ixtisoslashtirilgan va yuqori texnologiyalarga asoslangan tibbiy yordam ko’rsatish, chaqaloqlar va bolalar o’limini kamaytirish bo’yicha kompleks chora-tadbirlarni yanada kengroq amalga oshirish; -farmasevtika sanoatini yanada rivojlantirish, aholi va tibbiyot muassasalarining arzon, sifatli dori vositalari va tibbiyot buyumlari bilan ta’minlanishini yaxshilash, dori-darmonlar narxlarining asossiz o’sishiga yo’l qo’ymaslik bo’yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish; -aholi o’rtasida kasallanish ko’rsatkichlari pasayishini va umr uzayishini ta’minlash.[1] Bu yurtimizda aholi salomatligini muhofaza qilishga qaratilgan ezgu islohotlarning yorqin ifodasi edi. Binobarin, respublikamizda sog‘liqni saqlash tizimi hamda dori-darmon ta’minotini yanada yaxshilash masalasiga yuksak e’tibor berilayotgani fikrimiz isbotidir. Dastlab mamlakatimizdagi mavjud 2 ta ishlab 3 chiqarish korxonasida, bor-yo‘g‘i, yigirma turga yaqin dori vositalari va tibbiy buyumlar tayyorlangan, shuningdek, 2 ta ilmiy-tadqiqot instituti faoliyat yuritgan bo‘lsa, bugungi kunga kelib ularning soni 150 tadan oshdi.[1] 4 II. ADABIYOTLAR SHARHI II.1. FEK usuli haqida ma’lumot Fotometrik usullarga tekshiriluvchi eritma tomonidan numing yutilishiga - absorbsiyasiga asoslangan fotoelektrokolorimetrik va spektrofotometrik usullar kiradi. Bu usullar elektromagnit nurlanishning tanlab yutilishiga asoslangan bo‘lib, bunda molekuladagi yoki iondagi elektronlar holati asosiy ahamiyat kashf etadi. Har qanday modda tebranish soni (chastotasi) ma’lum bir qiymatga ega bo‘lgan elektromagnit nurni yutadi. Elektromagnit nurlanish to’lqin va korpuskular xossalarga ega bo‘lib, nurlanish va yutilish jarayonlari kvantlar tarzida amalga oshadi.[1] Monoxromatiknurmodda(yokiuningeritmasi)gayo‘naltirilganda uning bir qismi kyuveta devorlaridan qaytib, ikkinchi qismi yutilib, uchinchi qismi esa kyuvetadan o‘tadi. Agar monoxromatik numing dastlabki intensivligini J0, kyuvetadan qaytgan nur intensivligini Jh modda tomonidan yutilgan nur intensivligini J va eritmadan o‘tgan nur intensivligini J bilan belgilasak, J0=Jk+Jyu+J bo'ladi.[2] Nur yutilishining birlashgan qonuniga ko'ra, eritmaning optic zichligi yutilish ko'rsatkichiga, eritma konsentratsiyasiga va qatlam qalinligiga to'g'ri proporsional. Fotokolorimetrik va spektrofotometrik usullarning o'xshashlik va farq qiladigan tomonlari quyidagilardan iborat: O'xshashligi: • Bu ikkala usul ham absorbsion, ya’ni nur yutilish usuilari qatoriga kiradi. • Bu ikkala usul ham elektron energiyani yutib to'yingan orbitaldan to'yinmagan orbitalga o'tishiga asoslangan.[1] Farqi: • Fotokolorimetrik usul rangii eritmalar tomonidan nomonoxromatik ko'zga ko'rinadigan numing yutilishiga, spektrofotometrik usul esa rangii va rangsiz eritmalar tomonidan ko'zga ko'rinadigan va ultrabinafsha monoxromatik numing yutilishiga asoslangan. Har bir usulni ishlatish uchun usulning afzalligini, kamchiligini va metrologik xususiyatlarini bilish kerak. 5 Atom yoki molekulalarning ichki energiyasi bu uning aylanma energiyasi, yadrolarning tebranma energiyasi va elektronlarning harakat energiyasi yig’indisidan iborat.[2] Ma‘lum bir energetik satxda molekulaning umumiy energiyasi: E= Eayl + E tebr +E el Atom yoki molekulaga tashqaridan biror energetik ta‘sir bo’lmasa,ular eng pastki asosiy energetik holatga joylashadi. Molekulalar ma‘lum bir nurlarni yutgandan keyin ularning energiyasi ortadi va pastki energetik pog‗onadan ( E0) yuqori energetik pog’onaga o’tadi.[3] E*>E0-yutilish E*<E0 -nurlanish 2.2 FEK usulini dori moddalar tahlilida qo’llanilishi Fotokolrimetriya usuli bo’yicha rangli moddalarni tahlil qilinadi. Prizmani burish bilan eritma solingan kyuvetaga har xil to’lqin uzunligidagi monoxromatik nurlarni yo’naltirish mumkin. Eritmadagi moddaga nurni yutilishini max bilan belgilanadi. Differensial fotometriya usuli fotometrik aniqlashlar diapozonini kengaytiradi. Solishtirma eritmasi o’rniga erituvchi emas, ma‘lum konsentratsiyali tekshiriluvchini eritmasidan olinadi.[1] Masalan: Solshtirish eritmasini zichligi A0 = 1,1 (ya‘ni masalan: Suvni qandaydir % li eritmasi olinib, A o’lchanadi). Tahlil qilinuvchi eritma Ax=1,8 bo’lsa, differensial fotometriya usulda o’lchanganda shu farq olinadi. A farqi =Ax – A0 = 1,8 – 1,1 = 0,7 Differensial fotometriyada kalibrovka grafigi tuzilganda noldan boshlanmaydi. 6 Fotokolorimetriya usulida, eritmadan o’tayotgan nurlar oqimining to’lqin uzunligi keng diapozonda (30 – 50 nm) o’zgaradi, shuning uchun bu nurlar polixromatik nurlardir . Bu esa tahlilni aniqligini kamaytiradi.[1,3] Optik analiz usullari kimyoviy tadqiqotlarda keng tarqalgan va amaliy jihatdan katta ahamiyatga ega. Hozirgi zamon optik analiz usullarida aniqlanayotgan moddani fizik yoki fizik– kimyoviy xossalari (matematik yoki grafik bog’liqligi) o’rganiladi. Kimyoviy analizda to’g’ri usulni tanlash analitikning malakasiga bog’liq.[1,2] Har qanday spektral asbob tuzilishi: nur manbai(1), kerakli bo’lgan to’lqin uzunlikdagi nurni ajratib beradigan qurilma (monoxromator yoki nurfiltr)(2), kyuvetalar(3) joylashadigan bo‗lim detektor(4) va indikator(5) joylashgan bo’limi bo’ladi.[3,4] 2.3 Fotometrik analizda optimal sharoitni tanlash Fotometrik analizda aniq va bir xilda takrorlanuvchi natijalarni olishda tanlangan ragentning selektivligi va analizni bajarish sharoitlari juda katta ahamiyatga ega.[1,2] Reagentni tanlash. Ma’lumki kam miqdordagi elementlarni aniqlashda shu elementga xos bo’lgan analitik aktiv guruxi bor organik reagentlardan foydalaniladi. Yaxshi reagent tanlash 7 1) Kompleks bilan reagentning nurni yutish to’lqin uzunliklari farqi qanchalik katta bo’lsa, reaksiya shunchalik kontrast bo’ladi. 2) Reagent va kompleksning molyar so’ndirish koeffitsientining farqi qanchalik katta bo’lsa, reaksiya shuncha sezgir bo’ladi. Molyar so’ndirish koeffitsienti no‘malum bo’lsa, kompleks birikma bilan reagenteritmalari optik zichliklarining farqi olinadi. 3) Hosil bo’lish vaqtda kompleksning rangli shakli va reagent orasidagi pN ning farqi katta bo’lgani yaxshi. 4) Eritmaning optik zichligi rN ning qaysi qiymatlari orasida doimiy bo’lishi ham ahamiyatlidir.[2,3] Fotometrik aniqlashning optimal sharoitini tanlash 1. Tekshiriladigan birikmaning eritmasi qaysi to’lqin uzunligida nurni maksimal yutishini aniqlash. 2. pH ning optimal qiymatini topish. 3. Aniqlanayotgan ionni rangli birikmaga to’la bog’lash uchun reagentning kerakli miqdorini aniqlash. 4. Eritmaning nur yutishga harorat va vaqtning ta‘sirini aniqlash. 5. Rangning turg ’ un va q ti. [1] Fotometr KFK-3KM Fotometr YUniko-1200 III. TAJRIBA QISM III.1. Streptomitsin sulfat dori vositasini DF bo’yicha to’liq tahlili 8 Tasvirlanishi- Oq kristallsimon kukun bo’lib hidsiz, gigroskopik, suyuqlanish harorati 175-179 ⁰ C Eruvchanligi- Suvda oson eriydi. Metil va etil spirtda, efirda amalda erimaydi. Chinligi 5 ml 0,5%li preparat 0,5 ml 0,5 Nli natriy ishqor eritmasida eritilib, 4 minut suv hammomida qizdiriladi. Keyin 4ml 1%li temir ammoniyli achchiqtoshning 1Nli xlorid kislotadagi eritmasi binafsha rang hosil bo’lguncha qo’shiladi. 5 ml 0,5%li eritma 1ml ishqor eritmasi va 1ml 0,5%li -naftolning 40%li spirtliɑ eritmasi qo’shiladi. 15°C haroratda 3 ml 5%li natriy gipobromid qizil-binafsha ranggacha qo’shiladi. Sulfatlarga xos reaksiyadan (Ba ioni bilan oq cho’kma hosil qilish) ham foydalanish mumkin. Ertima tiniqligi va rangliligi 28%li preparat eritmasi inyeksion suvda eritiladi 24 soat davomida 5-10°C tiniq va rangsiz bo’lishi kerak. Suyuqlanish temperaturasi 162-166°C Kislota va ishqorliligi pH=4,5-7,0 (28%li suvli eritmasi) Sulfat kuli 2 g preparatda 0,5%dan ko’p bo’lmasligi kerak. Zaharli dozasi 1mg faol modda 0,5ml suvda 24 soat davomida ta’sir doimiyligini saqlashi kerak. Pirogenligini aniqlash 5mg faol moddada 1ml suvda tekshiriladi. Sterilligini aniqlash modda stiril, hech qanday qo’shimcha bo’lmasligi kerak. Miqdori. Biologik faol preparat Bacillus mycoides-537 mikroorganizmi agarli muhitda diffuziya metodi yordamida yoki rangli eritma hosil qilib, FEK usulida aniqlanadi. 20000 ТВ (0,02 g aniq tortma) streptomitsin sulfat hajmi 50 ml bo’lgan o’lchov kolbasiga solinib, uni belgisigacha suv bilan suyultiriladi (A eritma). 9 10 ml A eritmaga 2 ml 0,2 moll/1 natriy gidroksid eritmasi qo’shib, 10 minut davomida suv hammomida qizdirilib, sovitiladi va temir ammiakli achchiqtoshning 1% li 0,275 mol/l sulfat kislotadgi eritmasidan 8 ml quyib, aralashtiriladi. 3 minutdan so’ng eritmaning optik zichligi 520 nm da qalinligi 10 mm bo’lgan kyuvetada aniqlanadi. Solishtiriluvchi eritma sifatida 10 ml tozalangan suv 2 ml 0,2 mol/l natriy gidroksid eritmasi va 8 ml 1% li temir ammiakli achchiqtoshning 0,275 mol/l sulfat kislotadagi eritmasidan foydalaniladi. Bir vaqtning o’zida streptomitsin sulfatning standart namunasi eritmasidan 10 ml (0,004 g streptomitsin sulfat) olinib yuqoridagi shartlarga binoan reaksiya o’tkaziladi va eritmaning optik zichligi aniqlanadi. Streptomitsin sulfatning grammlardagi miqdori quyidagi formula yordamida hisoblanadi: x = D ∙ 0.004 ∙ 50 ∙ TB D 0 ∙ a ∙ 10 D — tekshiriluvchi eritmaning optik zichligi; D — standart namuna eritmasining optik zichligi; 0,004 — standart namuna eritmasidagi streptomitsin sulfat miqdori; ТВ — ta’sir birligi. 1 g modda temir ammiakli achchiqtoshga 0,00175 g setreptomitsin sulfat to’g’ri keladi. Qadoqlash 0,25, 0,5 va 1g dan faol streptomitsin sulfat preparati germetik yopiq, rezina qopqoqli alumin idishlarda joylashadi. Saqlash B ro’yxat bo’yicha, quruq, 25°Cda saqlanadi. III.2. Foli kislotasining Rossiya farmakopeyasi bo’yicha to’liq tahlili 10 Tasvirlanishi- Hidsiz, sariq yoki sarg‘ish zangori rangli kristall kukun. Yorug‘likda parchalanadi. Gigroskopik. Eruvchanligi- Suvda deyarli erimaydi; suyultirilgan xlorid kislotada kam eriydi; ishqor, ammiak va karbonat eritmalarida oson eriydi. Kislota, oksidlovchi, qaytaruvchi, yorug‘lik ta’sirida buziladi. Suyuqlanish harorati: Suyuqlanish harorati 360 C (parchalanish bilan) Chinligi 10 mg foli kislotasi 10 mg suvda eritilib, 1 to’lchi natriy karbonat eritmasi, 1 ml suyultirilgan xlorid kislota va 1 ml 1 % li KMnO4 eritmasi qo'shib 2—4 minut davo’lida suv hammo’lida qizdirib sovitiladi va eritma rangsizlanguniga qadar to’lchilab pergidrol eritmasi to’liziladi. Eritma ultrabinafsha nurda ko'k rangda tovlanadi: Uning 0,001 %li 0,1 mol/1 natriy gidroksiddagi eritmasi 256, 283 va 365 nm to‘lqin uzunligida maksimum nur yutadi. Ertima tiniqligi va rangliligi 2g preparat 20ml yangi qayatilgan va sovutilgan suvda eritilsa eritma ranggi tiniq va shaffof bo’lishi zarur. Kislota va ishqorliligi pH=4,5-7,1 11 Xloridlar : 5 ml eritmaga 10 ml suv qo’shib unda xloridlar uchun sifat reaksiya o’tkaziladi. Bunda xloridlar miqdori 0.004 foizdan oshmasligi zarur) Sulfatlar: 3g preparat 30ml suvda eritiladi. Sulfatlarga sinov o’tkazish uchun bariy xlorid bilan sinab ko’riladi. Bunda sulfatlarning miqdori 0.01 foizdan oshmasligi kerak. Og’ir metallar : 10 ml eritma og’ir metallar uchun testga javob berishi lozim (preparatdagi miqdori 0.0005 foizdan oshmasligi kerak) Miqdori. 0.05g Foli kislotasining 0.001%li 0.1 M li NaOH dagi eritmasi to’lqin uzunligi 256,283, 365 nm to’lqin uzunligida maksimum nur yutish ko’rsatkichini berib 256 nm dagi optik zichligining 365 nm dagi optik zichligiga nisbati 2.8-3.0 oralig’ida bo’lishi zarur.D256 D365 =2.8-3.0 Qadoqlash 0,25, 0,5 va 1g dan faol streptomitsin sulfat preparati germetik yopiq, rezina qopqoqli alumin idishlarda joylashadi. Saqlash В ro‘yxati bo‘yicha quruq va qorong'i joylarda 5-10 °C haroratda saqlanadi. III.3. Olingan natijalarni matematik-statistik hisoblash 12 x = D ∙ 0.004 ∙ 50 ∙ TB D 0 ∙ a ∙ 10d0= 0.238 x ％ = 0.582 ⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 =97.65 ％ Optik zichlik d1 d2 d3 d4 d 5 Son qiymati 0.6 0.58 0.61 0.57 0.55 Davlat farmakopeyasining XI nashriga asosan tahlil natijalarii matematik statistika usuli bilan ishlab chiqish uchun quyidagilar aniqlandi: 1) x ％ = 0.6⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 = 100.67 ％ 2) x ％ = 0.58 ⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 =97.31 ％ 3) x ％ = 0.61 ⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 = 102.34 ％ 4) x ％ = 0.57 ⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 =95.63 ％ 5) x ％ = 0.55 ⋅0.004 ⋅50 ⋅20000 0.238 ⋅10 ⋅10 = 92.28 ％ Tahlil soni 1 2 3 4 5 xi ％ 100.67 97.31 102.34 95.34 92.28 13 O’rtacha qiymat X ni hisoblash X = X 1+X 2+X 3+X 4+X 5 5 = 100 .67 +97 .31 +102 .34 +95 .34 +92 .28 5 =97.588 Chetlanish qiymati va erkinlik darajasi qiymati d 1= X 1−X d1 =│100.67-97.588│=3.082 d2 =│97.31-97.588│=0.278 d3 =│102.34-97.588│=4.752 d4 =│95.63-97.588│=1.958 d5 =│92.28-97.588│=5.3 f = n -1 f =5-1=4 Standart chetlanishning qiymati S ning qiymatini tasodifiy xatolik deb qaraladi. Bu kattalikning kvadrati S 2 - dispersiya deyiladi. U quyidagicha topiladi: S 2 = ∑ 1 5¿d 1 2 f = 3.082 2 ⋅0 .278 2 ¿4 .752 2 ¿1.958 2 ¿5.3 2 4 =16.0203 S= √S 2 = √16 .0203 =4.00253 S X= S √n = 4.0025 √5 =1.7899 Qiymatlar oralig’i R quyidagicha topiladi: R=( X max −X min )=(102.34-92.28)=10.06 14 Bajarilgan tahlil soni n<10 bo’lganda qiymatlarning bir xilligi statistik tavsifnomani hisoblamasdan ham aniqlash mumkin. Buning uchun nazorat mezoning amaliy qiymati - Q hisoblanib, u nazorat mezonining nazariy qiymati bilan solishtiriladi:Q 1= |x1−x2| R = |100 .67 −97 .31 | 10 .06 =0.33333 Q 2= |x2−x3| R = |97 .31 −102 .34 | 10 .06 =0.5 Q 3= |x3−x4| R = |102 .34 −95 .34 | 10 .06 =0.7 Q 4= |x4−x5| R = |95 .34 −92 .28| 10 .06 =0.3 Nazorat mezoning hisoblab chiqilgan sonlardan birortasining qiymati jadvaldagi qiymatdan katta bo’lsa Q>Q(P,n) x1 va x2 qiymatlar tashlab yuborilib, statistik hisoblash boshqattan bajariladi va bir xil qiymatlardan X, S 2 va s1 , sx kattaliklarini hisoblash uchun foydalaniladi. Nazorat mezonining nazariy qiymatini jadvaldan Q(5.95 ％ ) topamiz. Nazorat mezoni Q(P,n) ning son qiymati P=95 ％ va n=5 bo’lganda nazorat mezoning nazariy qiymati Q(P,n)=0.64 Q 1 ; Q 2 ; Q 3 ; Q 4 < Q (P,n) Demak varianntlarni tashlab yuborishga hojat yo’q. Ishonchlilik oraliqlari va ular kattaliklarini baholash Bu yerda t(P,f) Styudent mezonining jadvaldan olingan qiymati X i ± X = X i ±t(P,f)s= X i ±t(95 ％ ,4)s= X i ±2.78×0.4219= X i ±1.172882 15 X i± ∆ X =x± t(P,f)s √n =97.588± 2.79⋅0.4219 √5 =97.588±0.5245 Bu oraliq har bir aniqlash uchun ishonchlilik oralig’i bo’lib hisoblanadi. Unga ishonchlilik ehtimolligi P bilan o’zaro bog’liqlik sharti amal qiladi: X i−ΔX ≤μ≤ X i+ΔX X i−ΔX ≤ X i≤ X i+ΔX Bulardan nisbiy xatolik ɛ va o ’ rtacha nisbiy xatolik ε hisoblab topiladi . ε= ΔX X ×100 ％ = 1.17288 97 .588 ×100 =1.201 ％ ε= ΔX X ×100 = 0.5245 97 .588 ×100 =0.53746 ％ Foli kislotasining miqdoriy tahlili x ％ = d 1⋅100 ⋅0.001 ⋅100 d 0⋅0.05 = 1.27⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36⋅0.71 =99.8 ％ Optik zichlik d1 d2 d3 d4 d5 Son qiymati 1.25 1.27 1.26 1.28 1.29 Davlat farmakopeyasining XI nashriga asosan tahlil natijalarii matematik statistika usuli bilan ishlab chiqish uchun quyidagilar aniqlandi: X ％ = 1.25⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36 ⋅0.71 =97.809 ％ 16 X ％ =1.27⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36⋅0.71 =99.37 ％ X ％ = 1.26⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36⋅0.71 =98.59 ％ X ％ = 1.28⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36 ⋅0.71 =100.15 ％ X ％ = 1.29⋅0.002 ⋅100 ⋅100 0.36⋅0.71 =100.93 ％ Tahlil soni 1 2 3 4 5 xi ％ 97.809 99.37 98.59 100.15 100.93 O’rtacha qiymat X ni hisoblash X = X 1+X 2+X 3+X 4+X 5 5 = 97 .809 +99 .37 +98 .59 +100 .15 +100 .93 5 =99.3698 Chetlanish qiymati va erkinlik darajasi qiymati d 1= X 1−X d1 =│97.809-99.3698│=1.5608 d2 =│99.37-99.3698│=0.0002 d3 =│98.59-99.3698│=0.7798 d4 =│100.15-99.3698│=0.78 d5 =│100.93-99.3698│=1.56 f = n -1 17 f =5-1=4 Standart chetlanishning qiymati S ning qiymatini tasodifiy xatolik deb qaraladi . Bu kattalikning kvadrati S 2 - dispersiya deyiladi. U quyidagicha topiladi: S 2 = ∑1 5¿d 1 2 f = 1.5608 2 ⋅0 .0002 2 ¿0.7798 2 ¿0 .78 2 ¿1.56 2 4 =1.52 S= √S 2 = √16 .0203 =1.23288 S X= S √n = 1.23288 √5 =0.8244 Qiymatlar oralig’i R quyidagicha topiladi: R=( X max −X min )=(100.93-97.809)=3.121 Bajarilgan tahlil soni n<10 bo’lganda qiymatlarning bir xilligi statistik tavsifnomani hisoblamasdan ham aniqlash mumkin. Buning uchun nazorat mezoning amaliy qiymati - Q hisoblanib, u nazorat mezonining nazariy qiymati bilan solishtiriladi: Q 1= |x1−x2| R = |97 .809 −99 .37 | 3.121 =0.5 Q 2= |x2−x3| R = |99 .37 −98 .59 | 3.121 =0.25 Q 3= |x3−x4| R = |98 .59 −100 .15 | 3.121 =0.499 Q 4= |x4−x5| R = |100 .15 −100 .93 | 3.121 =0.2499 Nazorat mezoning hisoblab chiqilgan sonlardan birortasining qiymati jadvaldagi qiymatdan katta bo’lsa Q>Q(P,n) x1 va x2 qiymatlar tashlab yuborilib, statistik 18 hisoblash boshqattan bajariladi va bir xil qiymatlardan X, S2 va s1 , sx kattaliklarini hisoblash uchun foydalaniladi. Nazorat mezonining nazariy qiymatini jadvaldan Q(5.95 ％ ) topamiz. Nazorat mezoni Q(P,n) ning son qiymati P=95 ％ va n=5 bo’lganda nazorat mezoning nazariy qiymati Q(P,n)=0.64 Q 1 ; Q 2 ; Q 3 ; Q 4 < Q (P,n) Demak varianntlarni tashlab yuborishga hojat yo’q. Ishonchlilik oraliqlari va ular kattaliklarini baholash Bu yerda t(P,f) Styudent mezonining jadvaldan olingan qiymati X i ± X = X i ±t(P,f)s= X i ±t(95 ％ ,4)s= X i ±2.78×0.4219= X i ±1.172882 X i ± ∆ X =x± t(P,f)s √n =99.3698± 2.79⋅0.4219 √5 =99.3698±0.5245 Bu oraliq har bir aniqlash uchun ishonchlilik oralig’i bo’lib hisoblanadi. Unga ishonchlilik ehtimolligi P bilan o’zaro bog’liqlik sharti amal qiladi: X i−ΔX ≤μ≤ X i+ΔX X i−ΔX ≤ X i≤ X i+ΔX Bulardan nisbiy xatolik ɛ va o ’ rtacha nisbiy xatolik ε hisoblab topiladi . ε= ΔX X ×100 ％ = 1.17288 99 .3698 ×100 =1.18 ％ 19 ε= ΔX X ×100 = 0.5245 99 .3698 ×100 =0.52782％ XULOSA Fotokolorimetrik usul rangli eritmalar tomonidan nomonoxromatik ko ' zga ko ' rinadigan numing yutilishiga , spektrofotometrik usul esa rangli va rangsiz eritmalar tomonidan ko ' zga ko ' rinadigan va ultrabinafsha monoxromatik numing yutilishiga asoslangan . Fotokolrimetriya usuli bo’yicha rangli moddalarni tahlil qilinadi. Prizmani burish bilan eritma solingan kyuvetaga har xil to’lqin uzunligidagi monoxromatik nurlarni yo’naltirish mumkin. Differensial fotometriya usuli fotometrik aniqlashlar diapozonini kengaytiradi. Solishtirma eritmasi o’rniga erituvchi emas, ma‘lum konsentratsiyali tekshiriluvchini eritmasidan olinadi. Fotokolorimetriya usulida, eritmadan o’tayotgan nurlar oqimining to’lqin uzunligi keng diapozonda (30 – 50 nm) o’zgaradi, shuning uchun bu nurlar polixromatik nurlardir . Bu esa tahlilni aniqligini kamaytiradi. Men kurs ishini yozish davomida dori moddalar tahlilida qo’llaniluvchi fizik- kimyoviy usullar bilan tanishdim. Ulardan fotoelektrokolorimetriya usulini o’rgandim. Bu olgan bilimlarim kelajakda dori vositalari istiqboliga o’z hissamni qo’shishda asqotadi degan umiddaman. 20 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 1.Q. A. Ubaydullayev va boshqalar. “Farmasevtik kimyo”, “O’zbekiston faylasuflar milliy jamiyati nashryoti”. T.,2006 2. Ibodov A.Yu. Farmatsevtik kimyo. 11. T., Abu Ali ibn Sino,1996. 3. Государственная фармакопея, XI изд, Т. 2. М., Медицина,1990. 4. Государственная фармакопея, XI изд, Т. -1. М ., Медицина ,1987. 5 .The united states pharmacopoeia, 2003 6 .European pharmacopoeia. Council of Europe, 1997. 3 rd Edition. Strasbourg, 1997 7.O’zbekiston Respublikasida Farmasevtika faoliyati (prof. A.N.Yunusxodjayev tahriri ostida), I kitob, Toshkent, Abu Ali ibn Sino,2001 8.O’zbekiston Respublikasida Farmasevtika faoliyati (prof. A.N.Yunusxodjayev tahriri ostida), II kitob, Toshkent, Abu Ali ibn Sino,2001 9.Farmasevtik kimyo, 1-2 qism T., “Ekstremium press”, 2011 10.Арзамасцев А.П., Печенников В.М., Радионова Г.М. и др. Анализ лекарственнмх смесей. М., «Спутник», 2000 г. 11. Арзамасцев А.П., Яскина Д.С. Ультрофиолетовме и инфракраснме спектри лекарствешшх вецеств, М., «Медицина», 1975. 12. Арзамасцев А.П. и др. Фармацевтическая химия. М., «Г еотар-Мед», 2005. 21 13. Арзамацев А.П. и др. Анализ лекарственнмх смесей. М.,«Спутник», 2000 r. 14. A . J . Xamroyev , A . G . Mahsumov . Umumiy kimyodan amaliy mashg ' u lotlar . — Т., 2004, 152- bet 15. Narrow-leaved coneflower root , monograph 1821. Pharmeuropa 2002 Jan; 14.1 :135-6. 16. Pale coneflower root , monograph 1822. Pharmeuropa 2002 Jan; 14.1 :137- 8. 22 MUNDARIJA I. Kirish ………………………………………………………………………..3 1 .1. Mavzuni dolzarbligi va ahamiyati………………………………………..3 II. Adabiyotlar sharhi ……………………………………………………….5 2.1. FEK usuli haqida ma’lumot………………………………………………5 2.2 FEK usulini dori moddalar tahlilida qo’llanilishi…………………………6 2.3. Fotometrik analizda optimal sharoitni tanlash…………………………..7 III. Tajriba qism…………………………………………………………………9 3.1. Streptomitsin sulfat dori vositasini DF bo’yicha to’liq tahlili …………..9 3.2. Foli kislotasining Rossiya farmakopeyasi bo’yicha to’liq tahlili………..11 3.3. Olingan natijalarni matematik-statistik hisoblash………………………..12 Xulosa…………………………………………………………………………….17 Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………….18 23

Dori vositalari tahlilida FEK usulining qo’llanilishi

Купить