Elektron treydrlar - Экономика - Курсовые работы

Информация о документе

Цена	15000UZS
Размер	716.4KB
Покупки	0
Дата загрузки	13 Ноябрь 2024
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Экономика

Elektron treydrlar

Купить

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI
___________________ fakulteti ___________________yo’nalishi
_____________________________________ning
______________________________________ fanidan
K URS ISHI
M avzu: Elektron treydrlar
Bajardi: ____________________
Qabul qildi: _____________________

______________ 2024

MUNDARIJA:
I KIRISH................................................................................................................3
II Asosiy qism …………………………………………………..………………... 7
1. Elektron savdo…………………………………………………………….16
2. Elektron savdo treydirlik faoliyati…………………………………………26
3. Elektron treyderlar………………………………………………………….33
XULOSA................................................................................................................
38
FOYDALANILGAN
ADABIYOTLAR..............................................................40
ILOVALAR………………………………………………………………………42

KIRISH.
Mavzuning dolzarbligi. Elektron treyding bugungi kunda moliya bozorlari
uchun katta o’zgarishlar olib keldi. Internet va zamonaviy texnologiyalar
rivojlanishi natijasida treyderlar jismoniy joylashuvga bog’liq bo’lmaydigan
tarzda, turli bozorlar va asbob-uskunalar yordamida tezkorlik bilan savdo qilish
imkoniyatiga ega bo’ldilar. Elektron savdo investorlar uchun ham qulaylik yaratib,
ularning moliyaviy faoliyatlarini rivojlantirishiga sabab bo’ldi. Hozirda deyarli
barcha sohaning elektron nashrlari mavjud. Lekin hammasini ham foydali deya
olmaymiz. Ma’lumot undan foydalanilgandagina kerakli bo’lishi mumkin.
Shunday ekan elektron darsliklar tayyorlashda ham ushbu jihatga e’tibor qaratish
zarur bo’ladi. Ayni paytda yangi axborot t е xnologiyalari sohasida gip е rmedia
tizimlarini qo’llash rivojlanib bormoqda. Bunday t е xnologiyalar asosida an’anaviy
o’quv matnini yanada takomillashtirilgan o’quv mat е riali asosida k е ngaytirish va
chuqurlashtirish hamda kurslar va animatsion lavhalardan foydalanish yo’li bilan
almashtirish g’oyasi yotadi. Bunda u yoki bu holda ajratib b е rilgan matn lavhalari
orasida o’zaro bog’anish tugunlari barpo etiladi. Mutaxassislarning ta’rifiga ko’ra,
gip е rmatn inson int е ll е ktining katta xajmdagi axborotni esda saqlash kobiliyatini
va mazkur axborotlar ichidan kommunikatsiya (muloqot) va tafakkur jarayonlarini
assotsiatsiyalash yo’li bilan qidiruv ishlarini olib borishni imitatsiya (o’zida aks)
qiladi. Boshqacha qilib aytganda, gip е rmatn murakkab darajada tashkil etilgan
o’quv mat е riallari tizimi bo’lib, ko’plab statistik va dinamik axborotlarni o’zida
mujassamlashtiradi hamda umumlashgan tarmoq tuzilishiga ega bo’ladi. Bunda
axborot lavhalari ahamiyatini matn, grafik, sx е ma, vid е olavha, ijrochi dastur va
animatsiya (qarakatli jarayon)lar o’ynaydi. Matnlar esa, o’z navbatida, yanada
kichik matnchalardan tashkil topib, ular «matryoshka» («qo’g’irchoq ichida
qo’g’irchoq») ko’g’irchog’i kabi ko’p marta ichma-ich joylashishlari mumkin. Bir
matndan ikkinchisiga o’tish (chiqarish) EDning tarkibiga kiruvchi ma’lum
munosabat orqali amalga oshiriladi. Matnlar orasidagi o’zaro bog’lanishlardan
tashqari matn va vid е olavhalar, matn va ijrochi dastur hamda matn va animatsion

eff е ktlar orasida ham bog’lanishlar mavjud bo’lishi zarur. Bu bog’lanishlar ham
ma’lum nisbatlar to’plamida k е ltirilgan nisbatlar ko’rinishida b е rilgan bo’ladi.
Elektron treyder – bu moliya bozorlarida elektron platformalar orqali aktivlar
(aksiyalar, valyutalar, kriptovalyutalar) savdosi bilan shug’ullanadigan shaxsdir.
Ular bozor talab va takliflari, narx o’zgarishlari va boshqa iqtisodiy ko’rsatkichlar
asosida qaror qabul qiladi. Biz gip е rmatnlarni graf-daraxt ko’rinishida
tasvirlashimiz mumkin, bunda matnlarning lavhalari, grafik tasvirlar,
vid е olavhalar, ijrochi dasturlar va animatsiyalar doirachalar (graf tugunlari)
ko’rinishida, ular 596 asosidagi munosabatlar esa, mos doirachalarni tutashtiruvchi
yoylar shaklida ifodalanadi. Shuni alohida qayd etish lozimki, gip е rmatnlardan
foydalanishning samaradorligi ko’p jixatdan bog’lanishi mumkin bo’lgan
axborotlarning uslubiy nuqtai nazardan maqsadga muvofiqligiga bog’iq bo’ladi.
Chunonchi, nisbatlar to’plami har bir el е m е ntga hos bo’lgan aniq vazifalarning
muayyanlashtirilishi, ularning muqobillik darajalari bilan harakt е rlanadi. Matnlar
lavhalarida izox talab etuvchi («kalit») so’zlar, tushunchalar, matnning boshqa
parchalari, jumladan, vid е olavhalar bilan bog’langanligini ko’rsatish maqsadida
alohida rang bilan ajratilgan (yoxud tagiga chizilgan) holda b е rilishi mumkin.
Shunday qilib, gip е rmatn tizimidan foydalanuvchilar graf tugunlari bo’ylab
«sayohat»ga chiqib, uning uchlaridan mos axborot bo’lagini, yoylaridan esa,
foydalanish tartibini aniqlashlari mumkin. Foydalanuvchining axborot lavhalari
bo’ylab bunday «sayohati» navigatsiya d е yiladi. Gip е rmatn tizimi, kitobni
varaqlagan kabi yoxud kitobning mundarijasi bo’yicha (boblar, paragraflar va
b е tlarni) i е rarxik kuzatish singari, matnlarni k е tma-k е t qarab chiqish, shuningd е k,
oldindan ma’lum bog’lanish «yo’llari» bo’yicha ixtiyoriy yo’nalishda navigatsiya
qilish imkonlarini b е radi. Gip е rmatn xujjatlarini ishlab chiqishda ushbu
instrum е ntal vositalar: Microsoft Front-Page (HTML-Hyper Text Markup
Language), Alliare Home Site (HTML), Microsoft Power Point, Microsoft Word
va boshqalardan foydalaniladi. Strat е gik illyustratsion o’quv mat е riallarini (turli
manzaralar)ni yaratishda rastorli yoki v е ktorli rasmlar bilan ishlovchi dasturlardan
foydalanish zarur bo’ladi. Ularga Corel Draw, Corel Xara, Corel Photo Paint,

Adobe Photo Shop, Adobe Illustrator va boshqalar kiradi. Dinamik illyustratsion
o’quv mat е riallari roliklarini yaratishda esa, ularni tuzish uchun maxsus
muharrirlar va quyidagi Web-animatorlardan foydalaniladi: Disreet 3D Studio
MAX, Alais Wave Front, Maya, Light Wave, Soft Image 3d, Adobe Image Ready,
Gif Animator, Macromedia Flash, Adobe Premier va boshqalardan foydalaniladi .
Tovush bilan k е chadigan yozuvlar va tovushni taxrir qilish Sonic Foundry Sound
Forge, Wave Lab, Sound Recorder va boshqa dasturlar yordamida amalga
oshiriladi. Ma’lumotlar bazasidan foydalanish zarurati tug’ilganda, Microsoft
Excel kabi ma’lumotlar bazasi yordamga chaqiriladi. El е ktron darslik yohud o’quv
qo’llanma uchun illyustrativ mat е riallarni yaratishda, shuningd е k, skan е rlar,
vid е oushlash va yig’ish platalari, tovush platalari kabi apparatli vositalardan
foydalaniladi. Matnli prots е ssorlar va maxsus dasturlar yordamida el е ktron
darsliklarni yaratishda, o’quvchida undan qisman foydalana olmaslik bilan bog’liq
muammolar tugilishi ham tabiiy. Gap shundaki, foydalanuvchi darslikni yaratish
dasturiga ega bo’lishi zarur bo’ladi. Shuningd е k, darslikni INT Е RN Е T tarmog’iga
joylashtirish bilan bog’liq muammo ham tug’iladi. HTML gip е rmatn xujjatlaridan
foydalanishda bunday muammolar tug’ilmaydi, chunki HTML-INTERNET
tizimining gip е rmatnli tili hisoblanadi va HTML xujjatlarini o’qish dasturi
Microsoft Windows op е ratsion tizimi tarkibiga kiradi. Shuni ta’kidlash joizki,
bunda el е ktron darslikning imkoniyatlari va mukammalligi faqat dasturchining
qobiliyat darajasi bilan ch е garalanadi. Insoniyat faoliyatining aksariyat jabhalarini
kompyutersiz tasavvur qilish qiyin. Faoliyatning eng tez o’zgaruvchan dinamik turi
bo’lgan ta’lim ham ushbu jara еD ndan chetda qolmadi. Bu holatda kompyuter bilan
muloqotni osonlashtirish, uning e’tiborini tortish, qiziqtirish uchun
ma’lumotingizni boshqalarga qanday qilib eng qulay va samarali tarzda yetkazish
mumkinligi to’g’risida savol tug’iladi. Multimedia texnologiyalari (multi – ko’p,
media – muhit) – bir vaqtning o’zida ma’lumot taqdim etishning bir nechta
usullaridan foydalanishga imkon beradi : matn, tasvir, audio va video.
Multimediali texnologiyaning eng muhim xususiyati interfaollik – axborot muhiti
ishlashida foydalanuvchi ta’sir o’tkaza olishga qodirligi xisoblanadi. So’nggi yillar

davomida ko’plab multimediali dasturiy maxsulotlar yaratildi va yaratilmoqda:
ensiklopediyalar, o’rgatuvchi dasturlar, kompyuter taqdimotlari va boshqa.
Multimediali elektron ta’lim resurslarini yaratish muallifning mahorati, tajribasi va
fantaziyasiga bog’liq. Multimediali elektron ta’lim resurslarini yaratishning
usullarini shartli ravishda ikki qismga ajratish mumkin.
- Dasturlash tillaridan foydalangan holda (ko’p mehnat talab qilinadi)
- Instrumental tizimlardan foydalanish.Courselab dasturi imkoniyatlari.
Elektron o’quv kurslari taxrirlagichi CourseLab imkoniyatlari. Boshlang’ich
shartlar CourseLab - bu kuchli va shu bilan birga foydalanuvchiga oddiy bo’lgan,
internet tarmog’ida masofaviy ta’lim ta’lim tizimida, kompakt disk еD ki boshqa
tashuvchilarda foydalanishga mo’ljallangan interaktiv o’quv materiallari (elektron
kurslar) ni yaratish vositasidir. CourseLabning imkoniyatlari:
 WYSIWYG – prinsipi asosida o’quv materiallarini yaratish va taxrirlash,
―’’Nima ko’rsangiz natija shunday bo’ladi’’;
 O’quv materiali muallifidan ingliz е
D ki qanakadir bir dasturlash tilini bilish
talab qilinmaydi;
 Ob’ektli е
D ndoshish – amalda har qanday murakkab bo’lgan o’quv
materiallarini bolalar kubiklaridek oson tuzishga imkon yaratadi;
 Ssenariylardan foydalanish murakkab ko’p ob’ektli o’zaro bog’likliklarni
ancha soddalashtirish imkonini beradi;
 Mexanizm o’z ichiga test tuzishni ham oladi;
 Foydalanuvchi tomonidan yaratilgan ochiq kodli interfeys va shablonlar
kutubxonasini oson kengaytirishga imkon beradi;
 Kursga Macromedia Flash, Shockwave, Java, turli xil formatdagi
videolardan iborat bo’lgan har qanday Rich-mediani kiritish imkoniyatining
borligi;
 Tovushni baravar birga olib borilishini kiritish va sinxronizatsiyalash
oddiy mexanizmining mavjudligi;
 Microsoft PowerPoint formatidagi taqdimotli o’quv materialini import
qilish imkoniyati;

 Xarakatlarni tavsiflashning oddiy tili;
 Tahrirlagich tajribali foydalanuvchining to’g’ridan to’g’ri JavaScript ning
qo’shimcha imkoniyatlaridan foydalanishni taqdim qiladi;
Kurs ishning maqsadi. Mazkur ishning asosiy maqsadi elektron
treydingning afzalliklari va kamchiliklarini o’rganish, zamonaviy savdo
platformalarini tahlil qilish, shuningdek, treyderlar uchun mavjud savdo
strategiyalari va ularning moliyaviy xavflarni kamaytirishdagi rolini o’rganishdan
iborat.
Kurs ishning vazifalari:
– Elektron treyderning asosiy vazifasi bozorni tahlil qilishdir. Ular texnik va
fundamental tahlillar yordamida bozorning joriy holatini baholaydi, narx
harakatlarini kuzatadi va prognozlar tuzadi.
– Texnik tahlil grafiklar va indikatorlarga asoslangan bo’lsa, fundamental
tahlil iqtisodiy va moliyaviy ko’rsatkichlarga e’tibor beradi.
Kurs ishining ob’ekti: elekton treydrlarlarning faoliyati, ularning savdo
jarayonidagi vazifalari, risklarini boshqarish usullari va texnologiyalardan
foydalanish darajasi tanlanadi.
Kurs ishning predmedi:
Elektron treyderlar bo’yicha kurs ishining predmeti – bu elektron
treyderlarning moliya bozori faoliyatida bajaradigan vazifalari, qo’llaydigan
strategiyalari va zamonaviy texnologiyalardan foydalanish usullaridir.
Kurs ishi tuzilishi : Kirish, ikkita bob, rejalar, xulosa, foydalanilgan
adabiyotlar ro’yxati va ilovadan iborat.

I BOB. Asosiy qism
Bugungi raqamli iqtisodiyotda elektron treyderlarning ahamiyati tobora ortib
bormoqda. Elektron savdo, texnologik taraqqiyot va globalizatsiya tufayli
investorlar va treyderlar uchun yangi imkoniyatlar yaratdi. Kurs ishida elektron
treyderlarning vazifalari va ularning bozorga ta’sirini o’rganish muhimligi
ta’kidlanadi.Kurs ishining asosiy maqsadi – elektron treyderlarning vazifalarini
aniqlash, moliya bozorlari faoliyatiga qo’shayotgan hissasini tahlil qilish hamda
turli strategiyalar yordamida qanday natijalarga erishishlari mumkinligini
ko’rsatish. Elektron treyder – bu moliya bozorlarida elektron platformalar orqali
aktivlar (aksiyalar, valyutalar, kriptovalyutalar) savdosi bilan shug’ullanadigan
shaxsdir. Ular bozor talab va takliflari, narx o’zgarishlari va boshqa iqtisodiy
ko’rsatkichlar asosida qaror qabul qiladi.Elektron savdo – bu moliyaviy aktivlarni,
jumladan, aksiyalar, tovarlar, valyutalar va boshqa moliyaviy ashyolarni savdo
platformalari orqali onlayn tarzda sotish va sotib olish jarayonidir. Bu jarayonni
boshqarishda treyderlar texnologiyaga asoslangan tizimlardan
foydalanadi.Elektron treyderning asosiy vazifasi bozorni tahlil qilishdir. Ular
texnik va fundamental tahlillar yordamida bozorning joriy holatini baholaydi, narx
harakatlarini kuzatadi va prognozlar tuzadi. Texnik tahlil grafiklar va
indikatorlarga asoslangan bo’lsa, fundamental tahlil iqtisodiy va moliyaviy
ko’rsatkichlarga e’tibor beradi.Elektron treyder o’z tahlillariga asoslanib aktivlarni
sotish yoki sotib olish to’g’risida qaror qabul qiladi. Bu jarayonda treyder bozor
tendensiyalari, yangiliklar va boshqa omillarni inobatga oladi. Treyderning
maqsadi - eng qulay narxda aktivlarni sotib olish va yuqori narxda sotish orqali
foyda olishdir. Treyderlar savdo jarayonida turli risklarni boshqarish vositalaridan
foydalanadi. Stop-loss va limit orderlar treyderlarning asosiy risklarni boshqarish
usullaridan biri hisoblanadi. Bu vositalar yordamida treyderlar ma’lum narx
darajasida chiqib ketish yoki ma’lum bir darajada sotish imkoniyatini yaratadi, bu
esa potentsial yo’qotishlarni kamaytiradi. Portfelni diversifikatsiya qilish. Elektron
treyderlar ko’pincha o’z investitsiya portfellarini diversifikatsiya qilishadi, ya’ni
turli aktivlarga mablag’ kiritish orqali xavflarni kamaytirishga harakat qilishadi.

Diversifikatsiya portfelning xavf darajasini pasaytirishga yordam beradi, chunki
turli aktivlar bir vaqtda bir xil yo’nalishda harakat qilmasligi mumkin. Algoritmik
savdo va texnologiyalarni qo’llash. Ko’plab elektron treyderlar algoritmik savdo
va sun’iy intellekt texnologiyalaridan foydalanishadi. Bu texnologiyalar savdo
jarayonlarini tezlashtiradi, tahlilni avtomatlashtiradi va savdo strategiyalarini
aniqroq amalga oshiradi. Algoritmik savdo katta miqdordagi ma’lumotlarni qisqa
vaqt ichida tahlil qilish imkonini beradi. Elektron treyderlar moliya bozorlari
likvidligini oshiradi, ya’ni aktivlarni tezkorlik bilan sotish yoki sotib olish
imkoniyatini yaratadi. Yuqori likvidlik esa bozorni barqarorlashtirishga va
narxlarning katta o’zgarishlarsiz shakllanishiga yordam beradi.Elektron treyderlar
katta miqdorda savdo operatsiyalari o’tkazgani sababli narxlar shakllanishida
bevosita ishtirok etadi. Elektron savdo tarixiy jihatdan 1970-yillarda AQShda
paydo bo’lgan bo’lib, dastlab avtomatlashtirilgan tizimlar orqali sotish va sotib
olish jarayonlari boshlangandi. 1980-yillarga kelib NASDAQ elektron fond birjasi
shakllandi va bu elektron savdoning rivojlanishiga katta turtki berdi. Bugungi
kunda esa, internetning rivojlanishi bilan elektron savdo global miqyosda tarqaldi
va raqamli iqtisodiyotning ajralmas qismiga aylandi.
Elektron savdo jarayoni moliyaviy aktivlarni savdo platformalari orqali amalga
oshiriladi. Bu platformalarda treyderlar har xil moliyaviy asbob-uskunalar
yordamida turli aktivlar, jumladan, aksiyalar, valyutalar, tovarlar va
kriptovalyutalarni sotish va sotib olish imkoniga ega.
Savdo Platformalari
Elektron savdo uchun keng foydalaniladigan savdo platformalari quyidagilardan
iborat:
• MetaTrader: Forex va CFD savdosi uchun keng qo’llaniladigan platforma.
• eToro: Sotsial treyding va investitsiya platformasi.
• Interactive Brokers: Yirik investorlar va professional treyderlar uchun
imkoniyatlarga ega.

Elektron Savdo Turlari: Algoritmik savdo bu – maxsus algoritmlar yordamida
avtomatlashtirilgan savdo tizimidir. Bu tizimlar katta miqdordagi ma’lumotlarni
tahlil qilib, treyderlar uchun optimal qarorlarni chiqaradi. Algoritmik savdoda
ishlatiladigan asosiy strategiyalar:
• Trendli savdo: Bozorning umumiy yo’nalishiga mos savdo qilish.
• Arbitrage: Turli bozorlarda narxlar tafovutidan foyda olish.
• Skalping: Narxlarning kichik o’zgarishlaridan tezkor foyda olishga qaratilgan
qisqa muddatli savdo.
Yuqori Chastotali Savdo (HFT).Bu usulda minglab operatsiyalar soniyalarda
amalga oshiriladi va tezkor daromad olishga mo’ljallangan. HFT zamonaviy
texnologiyalar yordamida kichik narx o’zgarishlaridan foyda olish uchun amalga
oshiriladi, lekin xavflar ham yuqori bo’ladi.Elektron Savdoning Afzalliklari va
Kamchiliklari
Afzalliklari
• Tezlik va samaradorlik: Elektron savdo real vaqtda savdo qilish imkonini beradi.
• Past tranzaksiya xarajatlari: An’anaviy savdoga qaraganda tranzaksiya xarajatlari
ancha past bo’ladi.
• Bozorga keng kirish: Internet orqali dunyoning istalgan joyidan savdo qilish
mumkin.
• Likvidlikni oshirish: Elektron savdo yuqori likvidlikni ta’minlaydi, bu esa
bozorda katta hajmdagi operatsiyalarni qisqa vaqt ichida amalga oshirish imkonini
beradi.
Kamchiliklari
• Xavflar va volatillik: Yuqori tezlikdagi savdo narx o’zgarishlarini tezlashtirishi
va volatillikni oshirishi mumkin.

• Texnologik xavflar: Tizim xatolaridan kelib chiqadigan xavflar mavjud.
• Raqobat: Yuqori raqobat tufayli foyda olish imkoniyatlari qisqarishi mumkin.
Bozor Tahlili va Savdo Strategiyalari
Elektron savdoda muvaffaqiyatga erishish uchun bozorni tahlil qilish juda
muhimdir. Bozor tahlili odatda ikki asosiy turga bo’linadi:
• Fundamental tahlil: Iqtisodiy ko’rsatkichlar, yangiliklar va kompaniya
hisobotlariga asoslangan tahlil.
• Texnik tahlil: Grafiklar, indikatorlar va narx harakatlariga asoslangan tahlil.
Savdo strategiyalari turlicha bo’lib, treyderlar o’z savdo uslubiga qarab ularni
qo’llaydi. Masalan:
• Portfelni diversifikatsiya qilish: Turli aktivlarga mablag’ kiritish orqali xavflarni
kamaytirish.
• Risklarni boshqarish vositalari: Stop-loss va limit orderlar yordamida savdoni
xavf-xatarlardan himoya qilish.Sun’iy Intellekt (AI) va Mashinaviy O’qitish
Bugungi kunda AI va mashinaviy o’qitish elektron savdoda keng qo’llanilmoqda.
Bu texnologiyalar orqali bozorni oldindan prognoz qilish va avtomatlashtirilgan
qaror qabul qilish tizimlari yaratiladi. Blockchain va Kriptovalyutalar Savdosi
Kriptovalyutalar bozori elektron savdoning yangi segmenti hisoblanadi.
Blockchain texnologiyasi orqali kriptovalyutalar savdosi xavfsiz va aniq amalga
oshiriladi. Elektron savdo moliya bozorlari uchun quyidagi jihatlarda muhim o’rin
tutadi:
• Likvidlik va samaradorlikni oshirish: Elektron savdo jarayonlari bozor
likvidligini oshiradi va savdolarni tezroq amalga oshiradi.
• Narx shakllanishiga ta’sir: Yuqori chastotali savdo va algoritmik savdo narxlar
harakatiga va umumiy bozor holatiga ta’sir qiladi.

• Xavf darajasini pasaytirish yoki oshirish: Savdo jarayonining avtomatlashtirilishi
xavflarni kamaytirishi mumkin, ammo texnologik xatolar bozor xavfini oshirishi
ehtimoli ham bor.
2-modda. Elektron tijorat to’g’risidagi qonunchilik [1]
Elektron tijorat to’g’risidagi qonunchilik ushbu Qonun va boshqa qonunchilik
hujjatlaridan iboratdir.
Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida O’zbekiston
Respublikasining elektron tijorat to’g’risidagi qonunchiligida nazarda tutilganidan
boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi.
3-modda. Asosiy tushunchalar [1]
Ushbu Qonunda quyidagi asosiy tushunchalar qo’llaniladi:
raqamli mahsulotlar — intellektual mulk obyektlarining elektron ko’chirma
nusxalari (raqamli tovarlar), shuningdek elektron axborot muhitida moddiy
natijaga ega bo’lmagan muayyan harakatlarni bajarish yoki muayyan faoliyatni
amalga oshirish, shu jumladan “bulutli texnologiyalar”ni (raqamli xizmatlarni)
olishga hamda ularga obuna bo’lishga doir xizmatlar;
elektron savdo maydonchasi — tovarlar (ishlar, xizmatlar) oldi-sotdisini
masofadan turib amalga oshirish imkonini beruvchi axborot tizimi;
elektron savdo maydonchasining operatori — elektron tijorat ishtirokchilariga
elektron savdo maydonchasi xizmatlarini ko’rsatuvchi yuridik shaxs;
elektron tijorat — tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) tadbirkorlik faoliyati
doirasida axborot tizimlaridan foydalangan holda elektron savdo maydonchasi
orqali tuzilgan shartnomaga muvofiq amalga oshiriladigan oldi-sotdisi;
elektron tijorat operatori — elektron tijoratda elektron hujjatlar va elektron
xabarlar aylanishi bilan bog’liq xizmatlar ko’rsatuvchi yuridik shaxs;

elektron tijorat subyektlari — elektron tijorat ishtirokchilari va (yoki) elektron
tijorat operatorlari.
4-modda. Elektron tijoratning asosiy prinsiplari
Elektron tijoratning asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:
elektron tijorat sohasida tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish erkinligi;
elektron tijoratda shartnomalar tuzishning ixtiyoriyligi;
elektron tijoratda ishtirok etish shart-sharoitlarining tengligi;
elektron tijorat subyektlarining huquqlarini va qonuniy manfaatlarini himoya
qilish;
tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) tegishli darajadagi sifatini ta’minlash;
elektron tijoratda jarayonlarning ochiqligi va shaffofligi;
elektron tijoratda axborot xavfsizligini ta’minlash. 5-modda. Elektron tijorat
sohasidagi davlat siyosatining asosiy yo’nalishlari [1]
. Elektron tijorat sohasidagi
davlat siyosatining asosiy yo’nalishlari quyidagilardan iborat:
elektron tijorat sohasida amalga oshiriladigan tadbirkorlik faoliyatini qo’llab-
quvvatlash va rag’batlantirish;
elektron tijorat sohasida amalga oshiriladigan tadbirkorlik faoliyatiga
investitsiyalarni, zamonaviy texnologiyalarni va asbob-uskunalarni jalb etish
uchun shart-sharoitlar yaratish;
elektron tijoratni rivojlantirish uchun qulay muhitni yaratish, zarur texnik va
logistika infratuzilmasini shakllantirish;
elektron tijorat subyektlarining huquqlari va qonuniy manfaatlari himoya
qilinishini ta’minlash;
elektron tijorat sohasida raqobat muhiti uchun zarur shart-sharoitlar yaratish;

tadbirkorlik faoliyati subyektlarini ularning elektron tijorat sohasidagi faoliyati
uchun zarur bo’lgan huquqiy, iqtisodiy, statistik, ishlab chiqarish-texnologik,
ilmiy-texnikaviy va boshqa axborot bilan ta’minlash;
elektron tijorat sohasidagi ilmiy-texnika tadqiqotlarini rag’batlantirish, kadrlarni
tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish;
elektron tijorat sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshirish. Elektron tijorat
Internet tarmog idagi tijorat sohasiga oid faollikni, unda oldi-sotdini amalgaʻ
oshirilishini ifodalash uchun qo llanadi. U kompyuter tarmog idan foydalangan
ʻ ʻ
holda xarid qilish, sotish, servis xizmatini ko rsatishni amalga oshirish, marketing
ʻ
tadbirlarini o tkazish imkoniyatini ta minlaydi.
ʻ ʼ
Elektron tijorat faoliyati O zbekiston Respublikasining
ʻ [2]
"Elektron tijorat
to g risida"gi 2022 yil 29 sentyabrdagi O RQ-792-son Qonuni bilan belgilanadi va
ʻ ʻ ʻ
amalga oshiriladi.
2. Elektron savdoda treydrlik faoliyati.
 Tradingview - bu savdo texnologiyasini barcha treyderlar uchun ochiq va
kuchli qilish uchun mo’ljallangan mashhur muli-aktivlar grafik platformasi.
U bulutli hisoblash va brauzer tillaridagi eng so’nggi yutuqlardan
foydalangan holda interaktiv jadvallar va vidjetlarni to’g’ridan-to’g’ri veb-
brauzeringizga olib keladi. Aslida, Tradingview shunchaki savdo
platformasi bo’lishdan tashqariga chiqadi. Bu savdogarlar bog’lanishi,
o’rganishi va hamkorlik qilishi mumkin bo’lgan rivojlanayotgan ijtimoiy
hamjamiyat. Bitta noyob xususiyat treyderlarga jonli grafiklar va texnik
tahlil g’oyalarini bir zumda almashish imkonini beradi, bu esa birgalikda
ishlashni har qachongidan ham osonlashtiradi. Tradingview barcha
darajadagi treyderlar uchun keng qamrovli va foydalanuvchilarga qulay
tajriba taqdim etish orqali savdo landshaftini inqilob qilmoqda.
Ko’rsatkichlar, tahlil ob’ektlari va diagrammalarni sozlash
imkoniyatlarining keng doirasi bozor tahlilini yanada samaraliroq qiladi.

 TradingView treyderlarga o’rganish va tajriba almashish uchun qulay muhit
yaratib, g’oyalar, prognozlar va savdo signallarini almashish imkonini
beradi.
 Brokerlar bilan integratsiyalashgan, bu treyderlarga TradingView
interfeysidan to’g’ridan-to’g’ri savdolarni amalga oshirish imkonini beradi.
 Turli qurilmalardan, jumladan ish stoli kompyuterlari, noutbuklar,
smartfonlar va planshetlardan foydalanish mumkin, bu treyderlarga har doim
bozor bilan aloqada bo’lish imkonini beradi.
Kamchiliklari. Barcha brokerlar to’g’ridan-to’g’ri TradingView platformasidan
savdoni qo’llab-quvvatlamaydi, bu savdoning ushbu usulini afzal ko’rgan
treyderlar uchun kamchilik bo’lishi mumkin.
MultiCharts - tajribali foydalanuvchilar uchun mo’ljallangan zamonaviy platforma.
Bozorda nisbatan yaqinda paydo bo’lganiga qaramay, u tez orada professional
treyderlar orasida eng mashhur tanlovlardan biriga aylandi, asosan uning keng
funksionalligi tufayli. Platformaning o’ziga xos xususiyati uning ilg’or jadvallari
va ular bilan bog’liq imkoniyatlardir.
 Afzalliklar : Savdo strategiyalarini ishlab chiqish, sinovdan o’tkazish va
optimallashtirishni qo’llab-quvvatlaydi
 Keng ko’lamli sozlamalar va funksionallikni kengaytirish imkoniyatini taklif
etadi
 Bir necha marta bosish orqali grafikni oson sozlash imkonini beradi
 Bir vaqtning o’zida bir nechta provayderlardan diagrammalarni olish va ular
bilan ishlash imkoniyatini beradi
 Forex EA ni qo’llab-quvvatlaydi
 Ikki rejimda avtomatlashtirilgan savdoni taklif qiladi (sinxron va asinxron)
Kamchiliklari : Bozorda unchalik mashhur emas,

 Professional treyderlar uchun mo’ljallangan va yangi boshlanuvchilar uchun
tavsiya etilmaydi.
NinjaTrader deyarli har qanday Forex brokeri bilan savdo hisoblariga oson
ulanishni taklif qiluvchi ko’p qirrali platforma bo’lib xizmat qiladi. Uning
xususiyatlari to’plami treyderlarga aniq bozor hissiyotlari ma’lumotlarini
taqdim etadigan klaster diagrammasi tahlilini o’z ichiga oladi.
Afzalliklar : Bir nechta ko’rsatkichlar, klaster diagrammasi tahlili, uchinchi
tomon ko’rsatkichlari bilan integratsiya, avtomatlashtirilgan strategiyalar va
signal tizimlarini o’z ichiga olgan mustahkam dasturiy ta’minot
funksionalligi
NinjaTrader MChJdan ajoyib mijozlarni qo’llab-quvvatlash
Demo hisobi uchun cheksiz sinov muddati
Kamchiliklari : Dasturiy ta’minot katta hajmdagi ma’lumotlar bilan
kurashishi mumkin
Diagrammalarni yangilashda kechikishlar bo’lishi mumkin
Ushbu platforma uchun Forex brokerlari tomonidan taklif qilinadigan
moliyaviy vositalarning cheklangan ro’yxati
Pro versiyasi pullik, bu kichik depozitlari bo’lgan treyderlarga mos
kelmasligi mumkin
Lite versiyasi savdo robotlarini yoki uchinchi tomon indikator tizimini
o’rnatishni qo’llab-quvvatlamaydi.
Xavfsizlik devorlari va antivirus dasturlari bilan mumkin bo’lgan nizolar.
Forex savdo platformasi nima?
Forex savdo platformasi - bu Forex bozorida savdolarni o’tkazish uchun
mo’ljallangan dasturiy ta’minot bo’lib, treyderlarga bozorga kerakli vositalar
va xususiyatlar bilan kirish imkonini beradi.

Platformalarni bir nechta mezonlarga ko’ra tasniflash mumkin, jumladan:
 Platforma turi . Ish stoli va veb-ga asoslangan platformalar ikkita asosiy tur.
Ish stoli platformalari treyderning kompyuteriga o’rnatiladi, veb-
platformalarga esa veb-brauzer orqali kirish mumkin.
 Provayder . Platformalar brokerlar yoki mustaqil provayderlar tomonidan
taqdim etilishi mumkin. Brokerlik platformalari ko’pincha mijozlar uchun
bepul yoki chegirmali, mustaqil provayder platformalari esa ko’proq
xususiyatlarni taklif qiladi, ammo qimmatroq bo’lishi mumkin.
 Funktsionallik . Platformalar asosiy savdoni joylashtirishdan tortib bozor
tahlili, avtomatlashtirilgan savdo va ijtimoiy savdo kabi ilg’or vositalargacha
taklif qiladigan xususiyatlarda farqlanadi.
 Narxi . Platformalarning narxi turi, provayderi va xususiyatlariga qarab farq
qilishi mumkin. Brokerlik platformalari odatda bepul yoki chegirmali,
mustaqil provayder platformalari esa odatda qimmatroq.
Eng yaxshi Forex brokerlari tomonidan qo’llab-quvvatlanadigan savdo
platformalari:
 Exness - Eng yaxshi xom spred hisobi (asosiy FX juftliklari uchun o rtachaʻ
spred 0,1-0,2 punkt)
 RoboForex - Yangi isih boshlaganlar uchun eng yaxshi Foreks brokeri ($10
minimal depozit, kopitreyding)
 Pocket Option - Ijtimoiy savdo uchun eng yaxshisi (mijozlar tomonidan eng
yuqori baholangan xizmat)
 TeleTrade - Savdo asoslarini o rganish uchun eng yaxshisi (ko plab o quv
ʻ ʻ ʻ
va tahliliy materiallar)
 AMarkets - Yuqori tezlikda ijroni talab qiladigan treyderlar uchun eng
yaxshisi (o rtacha 30-50 ms)
ʻ

 Markets4you - Yangi ish boshlaganlar uchun eng yaxshi sent hisob (minimal
depozit $0, spred 0,1 punktdan boshlanadi). Forex bozoriga qiziqqan yakka
tartibdagi chakana savdogar uchun mustahkam va ishonchli savdo
platformasiga ega bo’lish juda muhimdir. Savdo platformasi sizni banklararo
bozor bilan bog’laydi va valyuta juftliklari bo’yicha savdolarni amalga
oshirish imkonini beradi. Ideal Forex savdo platformasi foydalanuvchilar
uchun qulay bo’lishi, tushunarli jadvallar va tahlillarni taklif qilishi va
valyuta narxlari harakatini osongina kuzatish va hisobingizni boshqarish
imkonini berishi kerak. Savdogarlar ittifoqining ekspertlar jamoasi eng
yuqori baholangan platformalarni bir-biri bilan solishtirdi. Bu bizga bugungi
kunda foydalanishingiz mumkin bo’lgan beshta eng yaxshi variant ro’yxatini
tuzishga imkon berdi. To’lovlar, kuchli va zaif tomonlar haqida aniq
tasavvurga ega bo’lgan treyderlar o’zlarining noyob savdo ehtiyojlari uchun
eng yaxshi platformani topish uchun tavsiyalarimizdan tanlashlari mumkin.
 MetaQuotes Software Corp. tomonidan ishlab chiqilgan MetaTrader 4 va
MetaTrader 5 butun dunyo bo’ylab Forex treyderlari orasida juda mashhur
platformalardir. Ular keng ko’lamli xususiyatlari, jumladan, savdo robotlari
bozori, savdo strategiyalari uchun ishlab chiquvchilar almashinuvi, nusxa
ko’chirish savdo xizmatlari va VPS lizingi bilan mashhur.
 Afzalliklar
 Kamchiliklari
 Yuqori ishlash
 Multichart qobiliyati + diagramma ichidagi diagramma
 Keng interfeysni sozlash imkoniyatlari
 Uchinchi tomon ko’rsatkichlari va maslahatchilarni ulash imkoniyati
 Avtomatlashtirilgan savdo uchun savdo signalini qo’llab-quvvatlash
 O’rnatilgan ekspert maslahatchi muharriri

 Ko’rish uchun bozor chuqurligi oynasi
 Barcha asosiy operatsion tizimlar va qurilmalarni qo’llab-quvvatlash
 Ajoyib mijozlarni qo’llab-quvvatlash
 Qo’llab-quvvatlanadigan moliyaviy vositalar va hisob turlarining keng
doirasi
 Ko’pgina Forex brokerlarining savdo hisoblariga oson ulanish
 Ko’p sonli o’rnatilgan qo’shimcha xizmatlar
Blockchain va Kriptovalyutalar Savdosi
Kriptovalyutalar bozori elektron savdoning yangi segmenti hisoblanadi.
Blockchain texnologiyasi orqali kriptovalyutalar savdosi xavfsiz va aniq
amalga oshiriladi.Elektron Savdoning Moliya Bozorlariga Ta’siri.Elektron
savdo moliya bozorlari uchun quyidagi jihatlarda muhim o’rin tutadi:
• Likvidlik va samaradorlikni oshirish: Elektron savdo jarayonlari bozor
likvidligini oshiradi va savdolarni tezroq amalga oshiradi.
• Narx shakllanishiga ta’sir: Yuqori chastotali savdo va algoritmik savdo
narxlar harakatiga va umumiy bozor holatiga ta’sir qiladi.
• Xavf darajasini pasaytirish yoki oshirish: Savdo jarayonining
avtomatlashtirilishi xavflarni kamaytirishi mumkin, ammo texnologik
xatolar bozor xavfini oshirishi ehtimoli ham bor.
3. Elektron treydrlik.
Elektron Treyderlik Nima?
Elektron treyderlik – bu internet orqali aktivlarni (aksiyalar, valyutalar,
tovarlar va boshqalar) savdo qilish jarayoni. Ushbu jarayon vositachilar
yoki birja operatorlari orqali emas, balki to’g’ridan-to’g’ri elektron

platformalarda amalga oshiriladi. Elektron savdoda yuqori tezlik va
qulaylik mavjud bo’lib, jahon bo’ylab millionlab odamlar va korxonalar
bu tizimdan foydalanadi.
2. Elektron Treyderlikning Afzalliklari
• Tezlik va qulaylik: Savdolar soniyalar ichida bajariladi, bu esa
bozordagi o’zgarishlarga tezkor javob berish imkonini beradi.
• Xarajatlarning kamayishi: An’anaviy vositachilarga nisbatan xizmat
haqi va boshqa xarajatlar kamroq bo’ladi.
• 24/7 Savdo imkoni: Elektron treyderlik bozoriga 24 soat davomida
kirish imkoni mavjud, ayniqsa Forex kabi bozorlarda.
• Ochiqlik: Real vaqt rejimida narxlarning o’zgarishi va savdo
ma’lumotlari bilan ishlash imkoniyati mavjud.
3. Elektron Treyderlik Platformalari
Elektron treyderlik platformalari – treyderlarga aktivlarni sotib olish va
sotish uchun kerakli vositalarni taqdim etadigan dasturiy ta’minotlar.
Mashhur platformalarga MetaTrader, Thinkorswim, eToro va boshqalar
kiradi. Platformalar ko’pincha texnik va fundamental tahlillar uchun
grafik vositalar bilan ta’minlangan.
4. Savdo Strategiyalari

Elektron treyderlar turli xil strategiyalardan foydalanadilar:
• Scalping: Tez-tez, qisqa muddatli savdolar qilish orqali kichik foyda
olishga qaratilgan.
• Day Trading (Kunlik savdo): Barcha pozitsiyalarni bir kun ichida
ochib-yopish. Bu strategiyada bir kun ichida narx o’zgarishlaridan foyda
ko’rishga intilinadi.
• Swing Trading: Bir necha kun yoki haftalar davomida pozitsiyalarni
ochish va yopish orqali aktivning o’zgarish tendentsiyalaridan foyda
olish.
• Position Trading: Uzoq muddatli investitsion yondashuv, bunda narxlar
o’zgarishini uzoq muddatda kutish orqali foyda olish maqsad qilingan.
5. Elektron Treyderlik uchun Asosiy Tahlil Turlari
• Texnik Tahlil: Narxlar va grafiklar asosida qilingan tahlil. Bunda
texnik ko’rsatkichlar (indikatorlar), grafik shakllari va tarixiy
ma’lumotlar asosida qarorlar qabul qilinadi.
• Fundamental Tahlil: Kompaniya yoki mamlakatning iqtisodiy
ko’rsatkichlari, yangiliklar va boshqa fundamental omillar asosida
qarorlar qabul qilinadi.
6. Elektron Treyderlikda Risklarni Boshqarish
• Stop-Loss Buyurtmalar: Zararni cheklash uchun pozitsiyani ma’lum bir
darajada avtomatik yopish.

• Take-Profit Buyurtmalar: Foydani himoya qilish uchun pozitsiyani
ma’lum foyda darajasiga yetganda yopish.
• Risk/foyda nisbati: Har bir savdo uchun oldindan xavf va foyda nisbati
o’rnatish.
7. Algoritmik Treyderlik
Algoritmik treyderlik – savdo qarorlarini avtomatik ravishda qabul qilish
uchun dasturlashtirilgan algoritmlardan foydalanish. Bu usul yuqori
tezlik va ma’lumotlarga asoslangan strategiyalarni amalga oshirish
imkoniyatini beradi va ayniqsa, institutsional treyderlar orasida
ommabopdir.
8. Elektron Treyderlikning Kamchiliklari
• Yuqori xavf: Tezkor savdo tufayli ko’p hollarda tez zarar ko’rish
mumkin.
• Bozorning o’zgaruvchanligi: Ba’zi bozorlarda narxlarning kutilmagan
tebranishlari katta zarar keltirishi mumkin.
• Stress va emotsiyalar: Bozorda doimiy kuzatuv va tez qaror qabul
qilish talabi katta stressga olib kelishi mumkin.
Mutimediali taqdimot – bugungi kunda axborot taqdim etishning yagona va eng
zamonaviy shakli hisoblanadi. Bu matnli ma’lumotlar, rasmlar, slayd-shou,
diktor jo’rligidagi ovoz bilan boyitilgan, videoparcha va animatsiya, uch
o’lchamli grafika tarzidagi dasturiy ta’minot bo’lishi mumkin. Taqdimotning
ma’lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan asosiy farqi ularning
mazmunan boyitilganligi va interfaolligidir, ya’ni belgilangan shaklda
o’zgarishga moyilligi va foydalanuvchi faoliyatiga munosabatini bildirishidir.
Bundan tashqari, taqdimot Sizning saytingiz kaliti ham bo’lishi mumkin. Ya’ni
Internetga chiqish imkoniyati mavjud bo’lgan paytda sichqonchani bir

martagina bosish orqali taqdimotni ko’rib, kompaniya saytidan eng yangi
ma’lumotni olish mumkin. Multimediali texnologiyaning eng muhim xususiyati
interfaolik – axborot muhiti ishlashida foydalanuvchiga ta’sir o’tkaza olishga
qodirligi hisoblanadi. So’nggi yillar davomida ko’plab multimediali dasturiy
mahsulotlar yaratildi va yaratilmoqda: ensiklopediyalar, o’rgatuvchi dasturlar,
kompyuter taqdimotlari va boshqalar. Kompyuter taqdimotlari (Kompyuter
vositasida tayyorlangan taqdimotlar) Ma’ruza, doklad yoki boshqa chiqishlarda
odatda ko’rgazmali namoyish etish vositasi sifatida plakatlar, qo’llanma,
laboratoriya tajribalaridan foydalaniladi. Bu maqsadda diaproyektorlar,
kodoskoplar, grafik tasvirlarni ekranda namoyish etuvchi slaydlardan
foydalaniladi. Kompyuter va multimediali proyektorning paydo bo’lishi
ma’ro’zachi nutqini ovoz, video va animatsiya jo’rligida sifatli tashkil etishning
barcha zaruriy jihatlarini o’zida mujassam qilgan ko’rgazmali materiallarni
taqdimot sifatida tayyorlash va namoyish etishga imkon berdi. Taqdimot nima
uchun samarali So’nggi o’n yillik dunyoda kompyuter revolyutsiyasi davri
bo’ldi. Kompyuterlar asosli ravishda hayotimizga kirib keldi. Insoniyat
faoliyatining aksariyat jabhalarini kompyutersiz tasavvur qilish qiyin.
Faoliyatning eng tez o’zgaruvchan dinamik turi bo’lgan biznes ham ushbu
jarayondan chetda qolmadi. Bu holatda kompyuter bilan muloqotni
osonlashtirish, uning e’tiborini tortish, qiziqtirish uchun ma’lumotingizni
boshqalarga qanday qilib eng qulay va samarali tarzda yetkazish mumkinligi
to’g’risida savol tug’iladi. Ma’lumki, inson ma’lumotning ko’p qismini ko’rish
(~80%) va eshitish (~15%) organlari orqali qabul qiladi (bu avvaldan
aniqlangan va kino hamda televideniyeda undan samarali foydalaniladi).
Multimediali texnologiyalar ushbu muhim sezgi organlarining bir vaqtda
ishlashiga yordam 606 beradi. Dinamik vizual ketma-ketlik (slayd-shou,
animatsiya, video)ni ovozli tarzda namoyish etish orqali insonlarning e’tiborini
ko’proq jalb qilamiz. Shundan kelib chiqib, multimediali texnologiyalar
axborotni maksimal samarali tarzda taqdim etishga imkon beradi. Videodan
farqli ravishda multimediali texnologiyalar axborotlarni boshqarishga imkon

beradi, ya’ni interfaol bo’lishi mumkin. Multimediali taqdimot ma’lumotni
to’g’ridan to’g’ri qabul qilishni ta’minlaydi. Foydalanuvchi taqdim etilayotgan
barcha ma’lumotlarni ko’radi va o’zini qiziqtirgan qismlaridan foydalana oladi.
Ma’lumotni qabul qilish katta mehnat va vaqt talab qilmaydi. Ma’lumot taqdim
etishning boshqa shakllaridan farqli ravishda multimediali taqdimot bir necha
o’n minglab sahifa matn, minglab rasm va tasvirlar, bir necha soatga
cho’ziladigan audio va video yozuvlar, animatsiya va uch o’lchamli grafikalarni
o’z ichiga olgan bo’lishiga qaramay, ko’paytirish xarajatlarining kamligini va
saqlash muddatining o’zoqligini ta’minlaydi. Foydali Maslahat: Taqdimotni
ishlab chiqishda, slayddagi materialning asosiy va qo’shimcha qismlarga
bo’linishini hisobga olish kerak. matn yoki ob’ekt, rang, maxsus effektlar,
ekranda ko’rinishi tartibi hajmini: Bosh slayd namoyish ajratilgan bo’lishi
kerak, u ma’no asosiy yuk ko’tarib ketayotgan edi. Qo’shimcha materiallar
slide asosiy g’oyasini ta’kidlash uchun mo’ljallangan. Slaydning "o’qilishi"
kabi bir daqiqaga alohida e’tibor bering. Turli xil narsalar uchun turli shrift
o’lchamlari tavsiya etiladi. Diagrammadagi oqi 20-24, matn, to’plamlar va
unvonlari, jadvaldagi ma’lumotlar - - 18-22 yaxshi nomi slayd samolardan
shrift hajmini 22-28, kichik shrift va ma’lumotlar belgilaridan yozish uchun.
Sarlavha, kalit so’zlarni ta’kidlash uchun qalin yoki ifodalangan shriftdan
foydalaning. Ikkilamchi axborot va sharhlarni tayyorlash uchun - kursiv. - bir
slayd olti so’zlar - olti chiziqlar ketma-ket: moddiy o’quvchilar idrok yaxshilash
uchun "olti tamoyiliga" haqida unutmang. Barcha taqdimot slaydlarida bitta
sarlavhaning harfini kiriting. Taqdimotni xonaning har qanday masofasidan
yaxshi o’qishi uchun matn ochiq shriftda yaxshiroq yoziladi. Ular Arial,
Bookman Old Style, Calibri, Tahoma, Times New Roman, Verdana shriftlari
bo’lishi mumkin. Slayda juda ko’p matnli materialni olmang. Shu sababli,
tinglovchilarning his-tuyg’usi diqqatni jamlashni buzadi. POWERPOINT
DASTURI Kundalik hayotimizda biz ko’pchilik hodisalar bilan tanishamiz
bular inson ongida turlicha aks etishi bilan farqlanadi. Butun borliq atrofimizni
o’rab turgan olamning ongimizdagi aksi bu axborot sanaladi. Inson hamisha

ko’rganlarini eslab qolishga va yoddan chiqarmaslikka harakat qiladi. Buning
uchun esa u turli hil yo’llarni o’ylab topdi va rivojlantirdi. Hozirgi electron
hisoblash texnikalari rivojlangan davirda buning yo’li juda osonlashib qolga.
Electron qurilmalar va shu maqsadga yo’naltirilgan vositalar bunda kata
yordam beradi. Aynan shunday maqsaddagi 607 ishlar uchun ham Microsoft
Office kompaniyasi Power Point dadasturini ishlab chiqargan. Bu dastur
yuqorida aytib o’tganimizdek turli hil grafik ko’rinishdagi axborotlar bilan,
video multimediya fayillari bilan ishlash imkoniyatini beradi. Aynan shu dastur
orqali biz ofis dasturlarining boshqalarida uchramaydigan imkoniyatlarga ega
bo’lamiz. Power Point dadasturi rasm va multimediya fayllari bilan ishlash
imkoniyatidan tashqari ularni namoyish etishda ham katta imkoniyatlarga ega.
Power Point 2013 dadasturini ishga tushirish uchun huddi boshqa ofis dasturlari
singari Windows 8 muhitida ham « Пуск » menyusidan foydalaniladi. Bundan
tashqari ish stolining bo’sh joyida sichqoncha o’ng tugmasi bir marta bosiladi.
Hosil bo’lgan menyudan « Создат » bo’limi tanlanadi. Natijada Power Point
2013ning sarlovha eskisini tanlash oynasi hosil bo’ladi. U boshqa oldingi ofis
dasturlaridan farqli ravishda quydagicha ko’rinishda bo’ladi. Hosil bo’lgan
oynaning chap tomoniga e’tibor bering bu yerda dastlab yuqorida dastur nomi
va foydalanuvchi joriy holatgacha foydalangan hujjatlar ro’yhati joylashadi.
Oynaning asosiy qismida esa Power Point dasturining foydalanuvchiga takil
etayotgan hujjat yaratiladigan dizaynlar eskizlari namoyon bo’lgan. Bulardan
foydalanuvchi o’ziga maqul bo’lgan dizaynni tanlaydi va natijada Power Point
dasturining quydagi ishchi sohasi namoyon bo’ladi. Endi asosiy oynadagi
elementlar bilan tanishamiz. Oynaning eng yuqori qismida dasturning nomi,
joriy oyna raqami va oynani tartibga solib turish elemantlari joylashadi. Asosiy
menyu bu 9ta funksiyadan iborat menyulardan iborat. Asosiy manyuning
yordamida foydalanuvchi menyu yordamida bajariladigan barcha funksiyalarni
amalga oshirish mumkin. Ishch oynasi asosan ikki qisimdan iborat bo’ladi.
Oynaning chap tomoni bu ishlanayotgan taqdimot strukturalarining nomayon
bo’lishini ko’rish mumkin. O’ng tomonida esa yaratilayotgan taqdimotning

joriy slaydi joylashadi. Taqdimot sozlamalarini foydalanuvchi o’ziga moslash
uchun turli imkoniyatlarga ega buning uchun foydalanuvchi buyruqlar
bo’limidan bo’limi tanlanadi. Endi esa dasturning asosiy imkoniyati bo’lmish
taqdimot yaratish bilan tanishsak. Taqdimot yaratishning asosida albatta
slaydlardan foydalaniladi. Ular tekst, grafik, ovozli va videa malumot
ko’rinishida bo;lishi mumkin.

XULOSA
Xulosa qilib aytganda, elektron savdo moliya bozorlari uchun katta
o’zgarishlar olib keldi. U yuqori tezlik, qulaylik va samaradorlikni ta’minlasa-
da, o’ziga xos xavf va muammolarga ham ega. Zamonaviy texnologiyalar,
jumladan, AI va algoritmik savdo texnologiyalari elektron savdoni yanada
rivojlantirmoqda, ammo treyderlarning bozorni chuqur tahlil qilish va xavflarni
boshqarish ko’nikmalari hali ham muhim ahamiyat kasb etadi. Navigatsiya,
ma’lumotlar bazasi mazmunini tadqiq qilish yoki zaruriy axborot bilan
aniqlangan tugunlarning biridan ikkinchisiga o’tish xarakati jarayonini
tavsiflaydi. Bunday murakkab shaxobchali tuzilma navigatsiya bilan bog’liq
ayrim muammolarni vujudga k е ltirishi tabiiy. Xususan, gip е rmatnli xujjatni
o’qish uchun har bir tugundagi matn yoxud boshqa axborot lavhalarining
mazmunini bilishning o’zi е tarli bo’lmay, yo’ldan adashmagan va
chalkashmagan holda, mazkur xujjat bo’ylab to’g’ri navigatsiya qilish lozim
bo’ladi. O’quv qo’llanma yoki darslik uchun mo’ljallangan el е ktron kitoblarni
yaratish maqsadida gip е rmatn tizimlarini qo’llashning aloxida xususiyatlari
mavjud. Bular ichida eng muhimi foydalanuvchi (el е ktron kitob o’quvchisi)

el е ktron qo’llanmada k е ltirilgan asosiy o’quv mat е rialining mazmunidan
uzoqlashmasligi lozim, ya’ni u faqat gip е rmatn tizimi bo’ylab navigatsiya
qilmogi k е rak. Bu esa, o’z navbatida, navigatsiya jarayonida matnning asosiy
lavha uchun bog’lanishlar sonini, ma’lum darajada ch е garalashni taqozo qiladi.
Uslubyyot nuqtai nazaridan, ma’lum 597 paragrafdan k е yingilariga chiqish,
undan oldingi paragraflarga chiqishdan farqli o’ularoq, alohida bog’lanishlar
bilan b е rilgani ma’qul bo’ladi. Bu ED dan birinchi marta foydalanuvchilar
uchun qator qulayliklar yaratadi. Elektron treyderlik investor va spekulyantlar
uchun katta imkoniyatlar yaratsa-da, bu jarayonda kuchli bilim va tajriba talab
qilinadi. Bozor haqida chuqur bilim, strategiyalarni tushunish va risklarni
boshqarish muvaffaqiyatli savdo qilishning kalitidir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI:
1. O’zbekiston Respublikasining Qonuni “Elektron tijorat to’g’risida” Qonunchilik
palatasi tomonidan 2022-yil 21-iyunda qabul qilingan
Senat tomonidan 2022-yil 13-sentabrda ma’qullangan.
2. ↑ „Elektron tijorat to’g’risida“ (2022-yil 30-sentyabr). 2024-yil 26-martda asl
nusxadan arxivlangan . Qaraldi: 2024-yil 26-mart.
3. Ахмедов, Б. А. (2021). ЗАДАЧИ ОБЕСПЕЧЕНИЯ НАДЕЖНОСТИ
КЛАСТЕРНЫХ СИСТЕМ В НЕПРЕРЫВНОЙ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ
СРЕДЕ. EURASIAN EDUCATION SCIENCE AND INNOVATION
JOURNAL, 1(22), 15-19.
4. Akhmedov, B. A., Xalmetova, M. X., Rahmonova, G. S., Khasanova, S. Kh.
(2020). Cluster method for the development of creative thinking of students of
higher educational institutions. Экономика и социум , 12(79), 588-591.
5. Akhmedov, B. A., Makhkamova, M. U., Aydarov, E. B., Rizayev, O. B. (2020).
Trends in the use of the pedagogical cluster to improve the quality of
information technology lessons. Экономика и социум , 12(79), 802-804.
6. Akhmedov, B. A., Majidov, J. M., Narimbetova, Z. A., Kuralov, Yu. A. (2020).
Active interactive and distance forms of the cluster method of learning in
development of higher education. Экономика и социум , 12(79), 805-808.
7. Akhmedov, B. A., Eshnazarova, M. Yu., Rustamov, U. R., Xudoyberdiyev, R. F.
(2020). Cluster method of using mobile applications in the education process.
Экономика и социум , 12(79), 809-811.
8. Akhmedov, B. A., Kuchkarov, Sh. F., (2020). CLUSTER METHODS OF
LEARNING ENGLISH USING INFORMATION TECHNOLOGY.
SCIENTIFIC PROGRESS, 1(2), 40-43.
9. Akhmedov, B. A. (2021). DEVELOPMENT OF NETWORK SHELL FOR
ORGANIZATION OF PROCESSES OF SAFE COMMUNICATION OF
DATA IN PEDAGOGICAL INSTITUTIONS. SCIENTIFIC PROGRESS,
1(3), 113-117.

10. Ахмедов, Б. А., Шайхисламов, Н., Мадалимов, Т., Махмудов, Қ. (2021). Smart
технологияси ва ундан таълимда тизимида кластерли фойдаланиш
имкониятлари . SCIENTIFIC PROGRESS, 1(3), 102-112.

Elektron treydrlar

Купить