Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	3.1MB
Покупки	0
Дата загрузки	28 Февраль 2025
Расширение	doc
Категория	Педагогика

Etiket

Shaxsiy etiket insonning o ziga va boshqalarga bo lgan munosabatlariniʻ ʻ
tartibga soluvchi asosiy qoidalar to plamidir. Bu etiket nafaqat odob-axloq, balki
ʻ
psixologik jihatlarni ham o z ichiga oladi. O zaro hurmatni, xushmuomalalikni va
ʻ ʻ
ijtimoiy mas uliyatni saqlash orqali shaxsiy etiketning rolini kuchaytirish mumkin.
ʼ
Shaxsiy etiketning psixologik jihatlari odamlarning o zaro aloqalarida,
ʻ
o zini qanday tutishida va boshqalarga qanday ta sir ko rsatishida namoyon
ʻ ʼ ʻ
bo ladi. Etiketni psixologik nuqtai nazardan tushunish, insonning o zini tutishidagi
ʻ ʻ
ichki mexanizmlar va tashqi muhitga qanday moslashishni anglatadi. Bu esa
quyidagi omillarni o z ichiga oladi:
ʻ
- Emosional intellekt: Emosional intellekt (EQ) shaxsning o z hissiyotlarini
ʻ
va boshqalar hissiyotlarini aniqlash, boshqarish va ijtimoiy munosabatlarda
samarali foydalanish qobiliyatidir. Yaxshi emosional intellektga ega bo lgan
ʻ
shaxslar boshqalar bilan muvaffaqiyatli muloqot qila olishadi, boshqalar
hissiyotlarini tushunib, ularga to g ri javob bera olishadi. Bu shaxsiy etiketni
ʻ ʻ
rivojlantirishda juda muhimdir.
- O zini tutish va o zgarishlar: Shaxsiy etiketning psixologik jihatlari
ʻ ʻ
shuningdek, insonning o zini boshqarishiga, o zgarishlarga qanday moslashishiga
ʻ ʻ
bog liqdir. O zgarishlarga ochiq bo lish, o z xulq-atvorini tahlil qilish va kerak
ʻ ʻ ʻ ʻ
bo lsa uni ijobiy yo nalishda o zgartirish – bu etiketning rivojlanishiga yordam
ʻ ʻ ʻ
beradi. Shaxsiy o zgarishlar va o zini tanish orqali inson o zining etiketini yanada
ʻ ʻ ʻ
samarali qo llashni o rganadi.
ʻ ʻ
- Empatiya: Boshqalarga nisbatan empatiya, ya ni ularning hissiyotlarini va
ʼ
holatlarini tushunish, shaxsiy etiketning muhim qismidir. Empatik yondashuv
odobli muloqotning ajralmas qismidir, chunki u odamlarning bir-birini tushunishi
va qo llab-quvvatlashi uchun muhimdir.
ʻ
- O zgaruvchan ijtimoiy kontekstlarga moslashish: Shaxsiy etiket har xil
ʻ
ijtimoiy vaziyatlarga qarab o zgaradi. Masalan, rasmiy va norasmiy muhitdagi
ʻ
etiketda farq bo lishi mumkin. Shaxslar o zini har xil vaziyatda turli xil tarzda
ʻ ʻ
tutish orqali, o z etiketini moslashtirishni o rganishadi.
ʻ ʻ

Fan: Tarbiya Sinf: 11-sinf Sana:
Dars mavzusi “ Etiket ”
Dars
maqsad lar i  Ta limiy maqsad: O quvchilarga ijtimoiy va shaxsiy munosabatlardaʼ ʻ
to g ri xulq-atvorni, o zini tutish va boshqalarga hurmat ko rsatish
ʻ ʻ ʻ ʻ
ko nikmalarini o rgatishdan iborat.
ʻ ʻ
 Tarbiyaviy maqsad: O quvchilarga odob-axloq qoidalarini, o zaro
ʻ ʻ
hurmat va xushmuomalalikni o rgatish orqali jamiyatda ijobiy
ʻ
munosabatlar o rnatish.
ʻ
 Rivojlantiruvchi maqsad: O quvchilarning ijtimoiy va shaxsiy
ʻ
muloqotda o zini to g ri tutish ko nikmalarini rivojlantirishdir.
ʻ ʻ ʻ ʻ
Dars borishining qisqacha tafsiloti (texnologik xaritasi)
Dars
bosqichlari Faoliyat tavsifi Vaqt
(minut) Metodlar Zarur
jihozlar va
resurslar
Tashkiliy qism
1. Darsga
tayyorgarlik Salomlashish
Davomat 5-minut
2. Darsga
qiziqtirish
(motivatsiya) Bu metodda tarixdan to hozirgi
kungacha bo lgan kiyimlar
ʻ
tarixi, hududdi, millatiga qarab
o quvchilarga tanishtiriladi.
ʻ
Bunda bitta o quvchi gid
ʻ
bo ladi, qolganlar o quvchi
ʻ ʻ
tinglovchi bo lib
ʻ gallereya 1 0 Gallereya
metodi

— Yaxshi madaniyatni saqlash: Bu, umumiy axloq qoidalariga rioya
qilishni, to g ri o zini tutish va odamlarni xafa qilmaslikni anglatadi. Shaxsiyʻ ʻ ʻ
etiketni saqlash, har bir insonning jamiyatda o z o rnini mustahkamlashiga yordam
ʻ ʻ
beradi.
— Shaxsiy gigiena va ko rinish: Toza va tartibli bo lish, o ziga
ʻ ʻ ʻ
g amxo rlik qilish, shaxsiy gigienaga e tibor berish – bu ham shaxsiy etiketning bir
ʻ ʻ ʼ
qismidir.
— Jamiyatda bir-biriga hurmat ko rsatish: Jamiyatda ijtimoiy etiket,
ʻ
odamlarga bir-biriga hurmat ko rsatishni, ijobiy muhit yaratishni talab qiladi.
ʻ
Yangi tanishlar bilan aloqada xushmuomalalik, so zlarda ehtiyotkorlik va bir-
ʻ
biriga to g ri munosabatda bo lish zarur.
ʻ ʻ ʻ
— O zaro muloqotda ijobiy munosabat: Suhbatni to g ri boshlash,
ʻ ʻ ʻ
boshqalarga e tibor berish va ularning fikrlarini tinglash – ijtimoiy etiketga
ʼ
kiritiladi. Odamlar o rtasidagi muloqotda hurmat va samimiylikni saqlash,
ʻ
so zlashuvda ehtiyotkor bo lish.
ʻ ʻ
— Kiyinish qoidalari: Jamiyatda kiyinishning to g ri va mos bo lishi
ʻ ʻ ʻ
etiketning bir qismidir. To g ri kiyinish har bir odamning o ziga xos madaniyatini,
ʻ ʻ ʻ
jamiyatdagi mavqeini ko rsatadi.
ʻ
— Oila va do stlar bilan aloqalar: O zaro ishonch va hurmat asosida
ʻ ʻ
qurilgan oila va do stlar bilan munosabatlar ham ijtimoiy etiketga kiradi. Bu yerda
ʻ
ehtiyotkorlik, hissiy jihatlarni tushunish, va muammolarni hal qilishni o z ichiga
ʻ
oladi.
— Kasbiy xulq-atvor: Ish joyida etiket, ish muhitidagi xushmuomalalik,
hurmat va professional munosabatlarni talab qiladi. Ijodiy va jamoada ishlashda
etiket qoidalariga rioya qilish samarali ishlashga yordam beradi.
— Tashkilot ichida muloqot qilish qoidalari: O zaro muloqotda aniq va
ʻ
rasmiy tildan foydalanish, mas uliyatni to g ri taqsimlash va boshqalar bilan
ʼ ʻ ʻ
yuksak saviyada muloqot qilish – ish joyidagi etiketning muhim qismlari.

Darsda ishlatiladigan tarqatma materiallar

Mavzu bayoni
Etiket — bu insonlar o rtasidagi muloqotda, jamiyatda va turli vaziyatlardaʻ
qoidalar va me yorlar to plamidir. U odob-axloq, xushmuomalalik va o zaro
ʼ ʻ ʻ
hurmatni namoyon etish uchun zarur bo lib, har bir insonning jamiyatdagi
ʻ
muvaffaqiyatli va samarali o zaro aloqalarini ta minlaydi. Etiketning asosiy
ʻ ʼ
maqsadi, boshqalar bilan yaxshi munosabatlar o rnatish va ijtimoiy muhitda
ʻ
hamdardlik, hamjihatlik va tinchlikni saqlashdir.
Etiket nafaqat odamlar o rtasidagi ijobiy munosabatlarni rivojlantiradi, balki
ʻ
shaxsiy va ijtimoiy muvaffaqiyatga erishishning ham muhim qismidir. U har bir
insonning o zini jamiyatda qanday tutishini, boshqalarga qanday ta sir
ʻ ʼ
ko rsatishini belgilaydi. Yaxshi etiket insonni nafaqat madaniyatli va intizomli
ʻ
ko rsatadi, balki uning ijtimoiy aloqalaridagi muvaffaqiyatga ham yordam beradi.
ʻ
Jamiyatda etiket, o zaro muloqotda soddalik va hurmatni saqlashni
ʻ
ta minlaydi. Kundalik hayotda odamlar orasidagi salomlashish, suhbatlashish,
ʼ
o zaro yordam, ijtimoiy yig inlar va boshqa faoliyatlarda etiket qoidalari amal
ʻ ʻ
qiladi. Shuningdek, etiket ijtimoiy ziddiyatlarni kamaytiradi va odamlar orasida
ijobiy muhit yaratadi. Ijtimoiy me yorlar va odob-axloq qoidalariga rioya qilish
ʼ
orqali odamlar bir-biriga to g ri munosabatda bo lishni o rganadi, bu esa jamiyatda
ʻ ʻ ʻ ʻ
tinchlik va hamjihatlikni ta minlaydi.
ʼ
Shunday qilib, etiketning kundalik hayotda roli va ahamiyati juda katta,
chunki u odamlar orasidagi ijtimoiy aloqalarni tartibga soladi va munosabatlarni
yaxshilaydi.
Etiketning turlari turli kontekstlarga va ijtimoiy vaziyatlarga qarab farq
qiladi. Ular jamiyatda ijtimoiy me yorlarni va o zaro hurmatni saqlashni
ʼ ʻ
ta minlash uchun mo ljallangan. Quyida etiketning eng asosiy turlarini va ularning
ʼ ʻ
kichik turlarini ko rib chiqamiz:
ʻ
— Salomlashish va xushmuomalalik: Shaxsiy etiketning eng oddiy va
muhim qoidasi – salomlashish, odobli muloqot qilish va boshqalarga hurmat
ko rsatishdir. Odamlar o rtasida tabassum va samimiylikni namoyon etish,
ʻ ʻ
shuningdek, kichik va katta yoshdagilarni ajratish, xushmuomalalikni talab qiladi.

— Ish joyida kiyinish va ishga bo lgan yondashuv: Professional kiyinish,ʻ
to g ri vaqtni taqsimlash, ishga e tibor berish va o z ishini aniq bajarish ish
ʻ ʻ ʼ ʻ
joyidagi etiketning muhim qoidalaridir.
— Oshpazlik etiket: Yaxshi oshpazlik etiketiga me yoriga ko ra
ʼ ʻ
ovqatlanish, stol atrofida to g ri o rnashish va boshqalarga hurmat ko rsatish
ʻ ʻ ʻ ʻ
kiradi. Bu, shuningdek, ovqatdan zavqlanish va boshqalarni bezovta qilmaslikni
anglatadi.
— Sayohat va turizm etiketlari: Turizmda etiket, mehmonxona yoki
aviakompaniya xodimlariga hurmat ko rsatish, sayohat qilishda o ziga xos tartibni
ʻ ʻ
saqlashni o z ichiga oladi. Shuningdek, boshqa madaniyat va mamlakatlarda
ʻ
sayohat qilishda lokal an analar va etiketlarga hurmat ko rsatish zarur.
ʼ ʻ
— Turli madaniyatlarda etiketning farqlari: Global etiket, turli millat va
madaniyatlar o rtasidagi o zaro hurmatni saqlashga qaratilgan. Har bir
ʻ ʻ
madaniyatning o ziga xos etiket qoidalari bor, shuning uchun xalqaro aloqalarda
ʻ
bunday farqlarni tushunish va ularga rioya qilish muhimdir.
— Xalqaro sayohatlar va biznes aloqalarida etiket: Xalqaro sayohatlar va
biznes aloqalarida etiketni yaxshi bilish, xalqaro madaniyatlarning o ziga xos
ʻ
jihatlariga hurmat ko rsatish, to g ri muomala qilish muhim ahamiyatga ega.
ʻ ʻ ʻ
— Ijtimoiy tarmoq etiketlari: Onlayn muloqotda etiket, ijtimoiy
tarmoqlarda hurmatli, ijobiy va salbiy ta sir qilmaslikni ta minlaydi. Shaxsiy va
ʼ ʼ
professional hayotda onlayn muloqotda e tiborli bo lish, noto g ri so zlar yoki
ʼ ʻ ʻ ʻ ʻ
rasm va videolardan foydalanmaslik.
— Sport etiketlari: Sportda etiket, jamoa bilan ishlash, raqibga hurmat
ko rsatish, musobaqalarda to g ri yondashuv va boshqalar bilan ijobiy
ʻ ʻ ʻ
munosabatlarni saqlashni o z ichiga oladi. Sportchilar uchun ham, muxlislar uchun
ʻ
ham sport etiketiga rioya qilish zarur.
Har bir kichik tur o ziga xos qoidalarni va vaziyatlarga moslashtirilgan
ʻ
etiketni talab qiladi. Shu bilan birga, etiketning umumiy maqsadi – boshqalarga
hurmat ko rsatish va ijtimoiy aloqalarni muvaffaqiyatli o rnatishdir.
ʻ ʻ

Shaxsiy etiket o zgaruvchan jamiyat sharoitida va shaxsiy rivojlanishʻ
jarayonida yangilanadi. Bugungi kunda, texnologik inqilob va ijtimoiy o zgarishlar
ʻ
shaxsiy etiketning shakllanishiga ta sir ko rsatmoqda.
ʼ ʻ
- Texnologiyalarning ta siri: Onlayn muloqotlar va ijtimoiy tarmoqlar
ʼ
odamlarning bir-biri bilan munosabatda bo lish tarzini o zgartirdi. Bu jarayonlar
ʻ ʻ
shaxsiy etiketni ham yangi talablarga muvofiqlashtiradi. Onlayn suhbatlarda
xushmuomalalikni saqlash, qisqa va aniq so zlar ishlatish, shaxsiy va professional
ʻ
chegaralarni belgilash muhimdir.
- Muloqotda o zaro hurmat: Odamlar o rtasidagi muloqotda o zaro hurmat,
ʻ ʻ ʻ
ijobiy munosabatlar va diqqatni boshqalarga qarata qaratish – bular shaxsiy
etiketning ajralmas qismi hisoblanadi. Insonlar o zaro muloqotda samimiy
ʻ
bo lishni va boshqalarga hurmat ko rsatishni o rganishlari kerak.
ʻ ʻ ʻ
- Shaxsiy ko rinish va tashqi taassurotlar: Shaxsiy etiketda tashqi ko rinish
ʻ ʻ
ham katta rol o ynaydi. To g ri kiyinish, o ziga g amxo rlik qilish va ishonchni
ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ ʻ
yaratish boshqalarga yaxshi taassurot qoldirishga yordam beradi. Shaxsiy ko rinish
ʻ
va o zini tutish, shaxsning professional va shaxsiy muvaffaqiyatiga ta sir
ʻ ʼ
ko rsatadi.
ʻ
Shaxsiy etiket nafaqat boshqalar bilan yaxshi munosabatlar o rnatishga
ʻ
yordam beradi, balki insonning o z-o ziga ishonchini oshiradi. Yaxshi etiketga ega
ʻ ʻ
bo lish o zini o zgartirish, boshqalarga hurmat ko rsatish, ijtimoiy muloqotda
ʻ ʻ ʻ ʻ
samarali bo lish va umumiy hayot sifatini yaxshilashga xizmat qiladi. O zini tutish
ʻ ʻ
va ijtimoiy me yorlarga rioya qilish orqali inson ijtimoiy aloqalarini va o z o rnini
ʼ ʻ ʻ
mustahkamlashi mumkin.
Shunday qilib, shaxsiy etiket nafaqat boshqalarga, balki o ziga bo lgan
ʻ ʻ
hurmatni ham oshiradi. Yaxshi etiket ijtimoiy muvaffaqiyat, shaxsiy o sish va
ʻ
rivojlanish uchun muhim vositadir.

sayohat qilishadi.
Asosiy qism
3. Mavzu
bayoni Etiket nafaqat odamlar
o rtasidagi ijobiyʻ
munosabatlarni rivojlantiradi,
balki shaxsiy va ijtimoiy
muvaffaqiyatga erishishning
ham muhim qismidir. U har bir
insonning o zini jamiyatda
ʻ
qanday tutishini, boshqalarga
qanday ta sir ko rsatishini
ʼ ʻ
belgilaydi. Yaxshi etiket insonni
nafaqat madaniyatli va intizomli
ko rsatadi, balki uning ijtimoiy
ʻ
aloqalaridagi muvaffaqiyatga
ham yordam beradi. 20 Munozara
metodi
Yakuniy qism
4 . Baholash Faol qatnashgan guruh va
o quvchilar rag batlantiriladi va
ʻ ʻ
baholanadi 5 Guruhlarga
naminatsiya
berish Smayil
kartochka
lari
5. Refleksiya va
darsga yakun
yasash “Tanishingmi?”, “Oshda” va
“Mehmonda” hikoyalarida
qanday qadriyatlar yashiringan?
Har bir hikoyadagi siz uchun
muhim bo lgan qadriyatlar
ʻ
ro yxatini tuzing.
ʻ 5

“Etiket”
mavzusidagi
DARS ISHLANMASI
Farg ona 2025 ʻ

Etiket

Купить