Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	15000UZS
Размер	2.3MB
Покупки	0
Дата загрузки	26 Июнь 2024
Расширение	docx
Категория	Информатика и ИТ

Grafik fayllarni import va eksport qilishda Adobe Photoshop dasturining ijobiy jihatlari

1. Tasvir hajmi (dyuym, santimetr, nuqta, tepalik va boshqalar)
2. Rezolyutsiya (o’lcham birligida gipiksellar soni)
3. Rang chuqurligi (bir piksel uchun bitlar soni ).
1.2 Kompyuter grafikasida tasvirlarni qayta ishlash
Tasvirlarni qayta ishlash va tahlil qilishning asosiy bosqichlari . Tasvirlarni qayta
ishlash ko’plab sohasi xususiyatlarini o’zida birlashtirish tabiatiga ega bo’lgan fan
yo’nalishidir. Avvalo tasvirlarni qayta ishlash turli fan tushunchalarini birlashtirdi.
Tasvirli obyektni belgilari bilan raqamli signallarning qanday bogliqligini bilish
zarur. Bu erda rang-barang fizik jarayonlarni oz ichiga olgan bolib, tasvirni
yorugligini geometrik tarqalishidan tortib, toki radiometrik shakllantirishlarigacha
borib taqaladi. Tasvirni hosil qiluvchi datchiklar yoruglik energiyasini u yoki bu
elektrik signallar orqali ifodalaydi. Bu signallar esa diskret sonlar orqali va
axborot qiymatlarini kompyuterlarda raqamli shaklda qayta ishlandi. Tasvirlarga
raqamli ishlov berish fizika, kompyuter bilimlari, informatika, matematika, optika,
algoritmlash nazariyasi va h.k., kabi ko’plab soha amallarini ketma – ket amalga
oshirish jarayonlaridan iborat.(1.1-rasm)
.
1.1-rasm: Tasvirlarga raqamli ishlov berish masalasining ierarxik tuzilmasi
12

Dizaynning kuchli algoritmik qo’llab-quvvati - Adobe Photoshop dasturi, grafik
fayllarni eksport qilishda dizaynning kuchli va innovatsion algoritmik qo’llab-
quvvatini taqdim etadi.
Xavfsizlik so’rovlarini bartaraf qilish - Bu dastur grafik fayllarni eksport qilishda
xavfsizlik so’rovlarini bartaraf qilish uchun muhim xavfsizlikni ta'minlaydi va
ma'lumotlar muhofazasini ta'minlaydi
Qulay va sodda interfeys - Adobe Photoshop, grafik fayllarni eksport qilishda
foydalanuvchilarga qulay va sodda interfeysni taqdim etadi, shuningdek, qulay va
tez ishlovchi amaliyotlar.
Grafik fayllarni eksport qilishda AdobePhotoshop dasturining qulayliklari
Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni eksport qilishda qulayliklar taqdim etadi.
Foydalanuvchilar uchun tezlik va samarali bo’lish imkoniyatiga ega. Keyingi
joylarda, bu dastur orqali fayllarni eksport qilishning eng yaxshi usullarini
ko’ramiz.
AdobePhotoshop dasturi bilan fayllarni import va eksport qilishning samimiyati
Adobe Photoshop Fayllarni Import Qilish - Adobe Photoshop dasturi bilan
fayllarni import qilish oson va samarali bo’ladi. Bu dastur orqali bir necha
bosqichda fayllarni import qilish imkoniyati mavjud.
Adobe Photoshop Fayllarni Eksport Qilish - Adobe Photoshop dasturi fayllarni
eksport qilishda yaxshi imkoniyatlar taqdim etadi. Fayllarni kerakli formatga
o’tkazish va olib ketish samarali va sodda bo’ladi
Qulay Va Samimiy - Adobe Photoshop dasturi bilan fayllarni import va eksport
qilishning samimiyati foydali va qulaydir. Bu dastur orqali dizaynerlar va
san'atkorlar uchun ishni osonlashtiradi
25

asosan, maxsus bosh kiyim – shlemlarda tasvirlanadi. Oddiy grafika vaqt o’tishi
bilan o’zgarmaydigan tasvirlarni yaratish bilan shug`ullanadi. Ularga misol sifatida
rasmlar, fotosuratlar, chizmalarni keltirish mumkin. Kompyuter animatsiyasi vaqt
o’tishi bilan o’zgaradigan tasvirlar yaratadi. Masalan, multfilmlar, videoklip va
videoroliklar. Multimedia mahsulotlari rasmlar va animatsiya bilan birga boshqa
turdagi axborotlarni, masalan, ovoz va matnni ham o’z ichiga oladi.
Multimedianing o’ziga xos jihati uning interfaolligi bo’lib, unda bir joy dan
ikkinchi joyga o’tish imkoniyati ko’zda tutilgan bo’ladi. Multimediaga yorqin
misol sifatida butun olam to’ri - wwwni, undagi www-saytlar va www-sahifalarni
keltirish mumkin.
Kompyuter monitoridagi tasvir (rasm) bilan bog’liq bo’lgan axborotni qayta
ishlashda uchta asosiy yo’nalishni ajratishadi: tasvirni tanlash (aniqlash), tasvirni
qayta ishlash va kompyuter (mashina) grafikasi. Tasvirni tanlashning asosiy
vazifasi bu mavjud bulgan tasvirni (obrazni) formal, tushunarli (aniq) bulgan
belgilar tiliga o’tkazish. Bu holda qaralayotgan tasvir abstrakt tassavurga
aynaltiriladi, yani sonlarga, maxsus belgilar yoki graflar to’plamiga o’tkaziladi.
Buni quyidagicha yozish mumkin: COMPUTER VISION: Input – tasvir; Output –
belgilar (matn) va ularning tahlili (analizi). Tasvirni qayta ishlashda kiruvchi va
chiquvchi ma lumotlar – tasvirlar. Masalan: tasvirdagi ayrim elementlarni olib‟
tashlash (ovoz, rang, ...) yoki qo’shish, uning hajmini o’zgartirish va hakazo. Yani
uni quyidagicha yozish mumkin: IMAGE PROCESSING input – tasvir; output –
tasvir (o’zgartirilgan). Kompyuter (mashina) grafikasi dastlabki, yani kiruvchi
axborotni (nomalum tabiatga ega) tasvir ko’rinishiga olib keladi. Masalan: ekspert
ma’lumotlarni grafik, diagramma yoki boshqa shakllarga vizuallashtirish. Bundan
tashqari shakllarni almashtirish, harakatlantirish, virtual tasavvurga yaqinlashtirish.
Kompyuter grafikasini kuyidagicha tasvirlash mumkin: COMPUTER GRAPHICS:
input – belgilar, output – tasvir. Ularning o’rtasida keskin chegara yo’q va umumiy
sxemada quyidagicha tasvirlash mumkin: Tasvirni (dastlab matn, formula so’ng
oddiy rasm) shaxsiy kompyuter ekranida chiqarish kompyuter grafikasining
rivojlanishida birinchi qadam bo’ldi. Qiska vaqt (50-yillardan boshlab) ichida
8

ham oshib boradi. Ekranning imkoniyati parametrik bo’lib, bir dyuymdagi nuqtalar
soni bilan belgilanadi. Rastrli tasvirlar juda kam hollardagina Kompyuter
dasturlaridan foydalanib ishlab chiqiladi. Bu maqsadda professional rassom
chizgan rasm yoki fotografiya texnik vositalar yordamida kompyuterga kiritiladi.
(1.3-rasm)

1.3-rasm. Rastrli grafika
Oxirgi paytda rastrli tasvirlarni Kompyuterga kiritish uchun raqamli foto va
videokameralardan foydalanilmoqda. Shu sababli rastr grafikasini asosiy maqsadi
tasvirni yaratish emas, balki mavjud tasvirni qayta ishlashdir. Rastr tasvirlar
quyidagi tiplarga bolinadi: binar, kulrang, palitrali, toliq kulrang. Bunda tasvirning
elementlari faqat ikki qiymatni (0 yoki 1) qabul qilish mumkin. Bu tasvirlar
turlicha paydo bolishi mumkin. Ammo ko’p hollarda kulrang, palitrali va turli
rangli tasvirlarni ozgarmas yoki adektiv chegaraviy son bilan binar tasvirga
almashtirish natijasida paydo boladi. Binar tasvirlarni saqlash uchun juda ham
katta joy talab qilinmaydi. Ularning har bir elementi uchun 1 bit joy kerak boladi.
Kulrang tasvirni elementlari malum bir rang intensivligining turli xil qiymatlarini
qabul qiladi. Odatda bu tasvirlarning har bir elementini saqlash uchun bit
ishlatiladi. Kulrang tasvirlar turli xil amaliy masalalarini hal qilishda eng kop
qollaniladigan tasvirlardan biri hisoblanadi. Palitirali tasvirlarning har bir
elementiga ranglar kartasining (palitrasini) bir yacheykasidagi rang mos qoyiladi.
Palitra – bu ikki o’lchovli massiv bo’lib, uning satrlariga turli ranglar, har bir
15

kompyuter grafikasi tezkor rivojlandi va o’zining etiborini ikki asosiy yo’nalishga
qaratdi: tasvirga yetarlicha tasavvur (reallik) va harakat (dinamika) berish, va
ularni birlashtirish. Yuqoridi aytilganlarni hisobga olgan holda tasvirni
kompyuterda hosil qilish quyidagi bosqichlardan iborat:
1. Tasvirni ifodalash (poligonal setka, splayn funksiyalar).
2. Geometrik proeksiyalash (3D -> 2D)
3. Rastr algoritmlari.
4. Kurinmas chizik va sirtilarni olib tashlash.
5. Buyash tekislikda va fazoda (Rendering).
6. Dinamika (Geometrik almashtirishlar).
7. Grafik dizayn asosiy tushunchalari.
Shaxsiy kompyuterlardan foydalanishda eng ko’p tarqalgan yo’nalishlardan
biri bu kompyuter grafikasidan foydalanishdir. Bu yo’nalishda faqatgina
professional dizayner yoki rassomlar emas, balki oddiy foydalanuvchilar ham
ishlashi mumkin. Buning uchun maxsus kompyuter grafikasi programmalari
bo’lishi zarurdir. Ma’lumki, har qanday korxona yoki firma o’z faoliyatida gazeta
yoki jurnalda reklama e’lonlar berishi, buklet chiqarish zaruriyati paydo bo’ladi.
Yirik firma va kompaniyalar bunday ishlarni prfessionallar qo’liga topshiradilar.
Zamonaviy multimedia programmalari kompyuter grafikasisiz ishlay olmaydilar.
Ommaviy holda qo’llaniladigan programmalar ishlab chiqarishning 90% vaqti shu
programmalarni bezash uchun sarflanadi. Kompyuter grafikasi programmalari 3
turga bo’linadi:
1.Rastrli grafika 2. Vektorli
grafika 3. Fraktal grafika

Bu programmalar bir-birlaridan tasvirlarni aks ettirish usullari bilan farq
qiladi. Rastr grafikasi asosan elektron va poligraf nashriyotlarda qo’llaniladi. Rastr
grafikasining asosiy elementi sifatida nuqta qabul qilingan. Agar tasvir ekranda
ko’rilsa, bu nuqta «piksel» deb aytiladi. Kompyuterda qo’llaniladigan operatsion
tizimlarning imkonitiyaga ko’ra, 480x640, 800x600, 1024x768 va undan ko’proq
9

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Kompyuter grafikasi tushunchasi hozirgi keng
qamrovli sohalarni o’zida birlashtirgan bo’lib, bunda oddiy grafik chizishdan toki
real borliqdagi turli tasvirlarni hosil qilish, ularga ko’rinish berish, dastur vositasi
yordamida tasvirga doir yangi loyihalarni yaratishga mo’ljallangan. Bu esa
multimedia muhitida ishlash imkoniyatini yaratadi. Kompyuter grafikasi
jamiyatning barcha sohalarida keng qo’llaniladigan dastur ta’minoti bo’lib, u
mavjud va yangi yaratilayotgan dasturlarga asoslanadi. Kompyuter grafikasi
jarayonlarni uch o’lchovli fazoda qanday kechishini aniq tasvirlash imkoniyatini
yaratdi. Shu boisdan hozirda mavjud amaliy dastur paketlari orqali ko’rilayotgan
masalaning asosiy qiymatlarini kiritgan holda uning natijasini grafik shaklda
olishimiz mumkin. Yurtimizda ham dasturlashga bo’lgan talab va e`tibor oshib
bormoqda. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.M. Mirziyoyevning 2020-yil
24-yanvardagi Oliy majlisga qilgan murojaatnomasida ta`kidlangan «Soha uchun
yuqori malakali mutaxassislar tayyorlash maqsadida xorijiy hamkorlarimiz bilan
birgalikda 1 million dasturchi» loyihasini amalga oshirilishi dasturlashga bo’lgan
e`tibordan darak beradi. Bu loyihadan ko’zlangan maqsad kelgusida
jamiyatimizning qurilish, energetika, qishloq va suv xo’jaligi, transport, geologiya,
kadastr, sog`liqni saqlash, ta`lim, arxiv sohalarini raqamlashtirishdan iborat.
Hozirda kompyuter grafikasi ilmiy xodimlar uchungina emas, balki rassomlar,
loyihachilar, dizayn va reklama bilan shug`ullanadigan mutaxassislar, web sayt
yaratuvchilar, o’qitish jarayoni va boshqa sohalarda keng qo’llanilmoqda.
Kompyuter grafirasi tushunchasi Kompyuter grafikasi — grafik displey
(monitor) ekranida tasviriy informatsiyani vizuallash (ko’rinadigan qilish)
jarayonidir. Tasvirni qog`ozda, fotoplyonkada, kinolenta va boshqalarda aks
ettirish usulidan farqli ravishda kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan
tasvirni darhol o’chirib tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yo’nalishda
toraytirish yoki cho’zish, yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, burish, harakatlantirish,
rangini o’zgartirish va boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm
va chizmalarni tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda,
2

Grafik fayllarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jihatlari
KIRISH
I BOB.KOMPYUTER GRAFIKASI HAQIDA.
1.1 Kompyuter grafikasi tushunchasi.
1.2 Kompyuter grafikasida tasvirlarni qayta ishlas 13
II BOB. GRAFIK FAYILLARNI IMPORT VA EKSPORT QILISHDA
ADOBE PHOTOSHOP DASTURINING IJOBIY JIXATLARI 21
2.1 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni import qilish........................21
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni eksport qilish……………. 24
XULOSA………………………………………………………………………...29
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………….…31

I.BOB. KOMPYUTER GRAFIKASI HAQIDA.
1.1. Kompyuter grafikasi tushunchasi
Kompyuter grafikasi — grafik displey (monitor) ekranida tasviriy
informatsiyani vizuallash (ko’rinadigan qilish) jarayonidir. Tasvirni qog`ozda,
fotoplyonkada, kinolenta va boshqalarda aks ettirish usulidan farqli ravishda
kompyuter grafikasida kompyuterda hosil qilingan tasvirni darhol o’chirib
tashlash, unga tuzatish kiritish, istalgan yo’nalishda toraytirish yoki cho’zish,
yaqinlashtirish va uzoqlashtirish, burish, harakatlantirish, rangini o’zgartirish va
boshqa amallarni bajarish mumkin. Kitoblarni bezash, rasm va chizmalarni
tayyorlashda buyumlarni loyihalash va modellarini yasashda, telereklamalar
yaratishda, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar hosil qilish va
boshqa ko’p sohalarda qo’llaniladi. Kompyuter grafikasi bilan ishlovchi dasturlar
qatoriga bir qancha dasturlarni sanab o’tish mumkin. Jumladan, Microsoft Paint,
Adobe Photoshop, Adobe Illustrator, Corel Draw, Adobe Freehand, Adobe
InDesign, Adobe ImageReady, Adobe Flash, Discreet, Cinema 4d, Alias, Autodesk
Maya, LightWave, Adobe Brush va hokazolardir.
Ba’zilarida oddiy rasm chizish mumkin bo’lsa, ba’zilarida uylar proyektlari,
ba’zilarida esa uch o’lchamli modellashtirish va hattoki to’rt o’lchamli
modellashtirish mumkin bo’ladi. Inson tashqi dunyo haqidagi axborotning asosiy
qismini ko’zlari yordamida qabul qiladi. Ko’rish tizimi turli obyektlarning tasvirini
qabul qilib oladi. Ular yordamida insonda tashqi muhit va undagi obyektlar haqida
tasavvur paydo bo’ladi. Obyektlarning tasvirini yaratish, ularni saqlash, qayta
ishlash va tasvirlash qurilmalarida tasvirlab berish kompyuterning eng qiyin va
asosiy masalalaridan biridir. Kompyuterga hech qanday topshiriq berilmaganda,
ya’ni bekor turganida ham ekranida ko’rinishi kerak bo’lgan tasvirni sekundiga
o’nlab marta qayta ishlab ko’rsatadi. Kompyuterning ekranida paydo bo’ladigan
tasvirlar uning videokarta deb ataluvchi qurilmasi yordamida yaratiladi va ekranga
chiqariladi. Videokartalar uchun maxsus videoprotsessorlar ishlab chiqariladi.
Videoprotsessorlar kompyuterning asosiy protsessorini murakkabligi va hisoblash
ishlarini bajarish tezligi bo’yicha ortda qoldirib ketgan. Kompyuterning
5

Kurs ishining vazifalari:
Mavzuga doir materiallar yig’ish va o’rganish
Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe Photoshopning ahamiyati
Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe Photoshop dasturining ijobiy
jixatlarini tahlil qilish
Adobe Photoshop asosida o’qitish
Kurs ishi tuzulishi: Mundarija, kirish, 2 bob, 4 ta paragrif, xulosa va
foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan .
4

asariga aylantirishi mumkin, bu esa foydalanuvchilarga o’z ijodini ifodalash va
turli uslublar bilan tajriba o’tkazish imkonini beradi.
Bundan tashqari, filtrlar va effektlar tasvir sifatini yaxshilash va
kamchiliklarni tuzatish uchun ishlatilishi mumkin. Masalan, shovqinni pasaytirish
filtri zarrachalik va raqamli shovqinni yo’q qilishi mumkin, natijada tasvir yanada
toza va professional ko’rinishga ega bo’ladi. Xuddi shunday, aniqlashtiruvchi filtr
tasvirning ravshanligi va tafsilotlarini oshirishi mumkin, loyqalik filtri esa
yumshoq va orzuli effekt yaratish uchun ishlatilishi mumkin. Ushbu vositalar o’z
ishlarining umumiy sifatini oshirishi kerak bo’lgan fotosuratchilar va dizaynerlar
uchun juda muhimdir.
Bundan tashqari, vizual illyuziyalarni yaratish va tasvirning hissiy ta'sirini
kuchaytirish uchun filtrlar va effektlardan foydalanish mumkin. Rangli filtrlardan
foydalanish, masalan, fotosuratning kayfiyatini va atmosferasini keskin
o’zgartirishi mumkin. Issiq ohangli filtr nostalji yoki romantika tuyg’usini
uyg’otishi mumkin, sovuq ohangli filtr esa sokin yoki sirli muhit yaratishi
mumkin. Ranglarni manipulyatsiya qilish orqali foydalanuvchilar o’zlarining
tasvirlari orqali muayyan his-tuyg’ularni yoki xabarlarni etkazishlari mumkin.
Bundan tashqari, filtrlar va effektlar diqqatni jamlashga va tasvirni ajralib
turishga yordam beradi. Vizual jihatdan to’yingan bugungi dunyoda tomoshabin
e'tiborini tezda jalb qilish juda muhimdir. Harakatni xiralashtirish yoki buzilish
kabi dinamik effektlardan foydalanish tasvirga harakat va energiya tuyg’usini
qo’shib, uni yanada jozibali va ko’zni qamashtirishi mumkin.
Natijada, Photoshopda filtrlar va effektlarni qo’llash foydalanuvchilarga
ma'lum sozlashlarni avtomatlashtirish orqali vaqt va kuchni tejash imkonini beradi.
Oldindan o’rnatilgan filtrlardan foydalanish yoki maxsus filtrlarni yaratish orqali
foydalanuvchilar bir nechta rasm yoki loyihalarda izchil effektlarni qo’llashlari,
ularning ish jarayonini soddalashtirishlari va vizual uyg’unlikni ta'minlashlari
mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Adobe Photoshop dasturida tasvirlar bilan ishlashda
filtr va effektlardan foydalanishning ahamiyatini oshirib bo’lmaydi. Ular cheksiz
27

XULOSA
Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni import qilish va eksport qilishda eng
muhim va samarali asosiy imkoniyatlarga ega. Adobe Photoshop dasturidagi qulay
import vositalari grafik fayllarni tezkor va sodda shaklda dasturga kirish imkonini
beradi.
Adobe Photoshop dasturi bilan grafik fayllarni eksport qilishda texnikaviy
yondashuvlar va samarador qilish texnologiyalari dizaynchi va xavfsizlik
muammosiz fayllarni yaratishga yordam beradi. Kompyuter grafikasi va
vizuallashuv fani hozirgi zamonda tinimsiz rivojlanayotgan fan hisoblanadi, turli
dasturlari va bu dasturlarning imkoniyatlari ham yetarlicha. Shunday dasturlardan
biri Adobe Photoshop dasturidir. Ushbu kurs ishimda Adobe phoshop dasturiy
paketining amaliy darslardagi imkoniyatlarini ko’rsatib o’tishga va bu kurs ishidan
foydalanganda foydalanuvchiga tushunarli bo’lishi uchun amaliy ishlar bilan
ko’rsatib berishga harakat qildim.
2026-yili O’zbekistonda Xalqaro informatika olimpiadasi o’tkaziladi Prezident
2026-yilda Xalqaro informatika olimpiadasi ilk bor O’zbekistonda o’tkazilishini
rejalashtirilgan . Amaliy darslarda uning imkoniyatlarini ko’rsatish maqsadida
filtrlar bilan ishlash, qatlamlar bilan ishlash, ranglar bilan ishlash, peroning
vazifasi, shtampning vazifasi, turli geometrik shakllar shakllardan foydalanish
ularni ishlatishning ahamiyatilarini yoritib berishga harakat qildim. Kurs ishimda
4 ta vazifani o’z oldimda maqsad qilib qo’ydim. Adobe Photoshopda tasvirlar bilan
ishlashda filtrlar va effektlardan foydalanish juda muhim, chunki u turli xil ijodiy
va amaliy ilovalarga imkon beradi. Filtrlar va effektlar tasvirning vizual ta'sirini
sezilarli darajada oshirishi, yakuniy natijaga chuqurlik, uslub va o’ziga xoslikni
qo’shishi mumkin. Ushbu kurs ishida men Adobe Photoshopda filtrlar va
effektlardan foydalanishning asosiy sabablarini muhokama qilaman.
Birinchidan, filtrlar va effektlar badiiy imkoniyatlarning keng doirasini
taqdim etadi. Photoshopning keng qamrovli filtr kutubxonasi bilan
foydalanuvchilar turli xil rasmlar, akvarel va ko’mir kabi turli xil badiiy
texnikalarni taqlid qilishlari mumkin. Ushbu filtrlar oddiy fotosuratni ajoyib san'at
26

to’laligicha kompyuterda ishlangan kino asarlari hamda multfilmlar ham yaratildi.
Kompyuterlar bir tasvirni ikkinchisiga qorishtiradi, tavirlar freymidan keraksiz
bo’lgan obyektlarni olib tashlaydi va freymlarning qismlaridan yangi freymlarni
hosil qiladi. Kino asarlarida yana qahramonlar qiyofalarini o’zgartirish, ularni
yoshartirish, yuzlariga ajinlar tushirish kabilardan ham keng foydalaniladi. Bunday
usul tasvirlarni qiyshaytirish (Image warping) deb ataladi. Bu usuldan dastlab
fazoviy tasvirlardagi buzilgan joylarni qayta tiklash maqsadida foydalanilgan edi.
Hozirda u yo’qolganlarni qidirishda ham keng qo’llanilmoqda. Bunda yo’qolgan
odamlarning bir necha yillar avval olingan tasvirlari asosida hozirgi qiyofalari
tiklanadi (1.2-rasm)
(1.2-rasm). Bolaning haqiqiy vaqtdagi va bir necha yillardan keying rasmi
Rastrli tasvirlarni qayta ishlash usullari Tasvirlar shakllantirish usullaridan
bog’liq holda 3 turga bo’linadi: 1) rastrli tasvirlar; 2) vektorli tasvirlar; 3) fraktal
tasvirlar. Ular bir-birlaridan tasvir ko’rinishdagi axborotlarni hosil qilish va qayta
ishlash texnologiyalari bilan farq qiladi. Rastrli tasvir asosan elektron va poligraf
nashriyotlarda qollaniladi. Rastrli tasvir ikki olchovli massiv (matritsa)
ko’rinishdagi nuqtalar toplamidan iborat bo’lib, ular piksellar deb ataladi. Rastrli
tasvirning eng kichik peksildan iborat. Uning atributlari boshqa piksellarning
atributlaridan bog’liq emas. Kompyuterda qo’llaniladigan operatsion tizimlarning
imkoniyatiga ko’ra, 480x640, 800x600, 1024x768 va undan koproq pikselga ega
bo’lgan tasvirlar joylashuvi mumkin. Tasvirning olchamiga ko’ra uning imkoniyati
14

Tasvirning ko’rinishini buzmasdan, qatlam tuzilishi va matnni o’zgartirish
imkoniyatini maksimal darajada saqlaydi. Biroq, agar faylda Illustratorda qo’llab-
quvvatlanmaydigan xususiyatlar mavjud bo’lsa, qatlamlarni birlashtirish va
rasterlash orqali rasmning ko’rinishi saqlanib qoladi. Masalan: Eritish aralashtirish
rejimi qo llaniladigan qatlamlar to plami, qirqish maskalaridagi barcha qatlamlarʻ ʻ
singari, bitta qatlamlarga birlashtiriladi. Niqoblash opsiyasidan foydalanadigan
sozlash qatlamlari va qatlamlar, shuningdek, shaffof piksellarni o’z ichiga olgan va
Dodge, Burn, Difference, Linear Burn va Linear, High Light, Lineer Light va Spot
Lightning aralash rejimlariga ega bo’lgan qatlamlar kabi pastki qatlamlar bilan
birlashtiriladi .Effektli qatlamlarni birlashtirish mumkin, lekin birlashtirishning
maxsus variantlari qatlamning aralashtirish rejimiga, shaffof piksellar mavjudligiga
va qatlamning aralashtirish sozlamalariga bog’liq.Birlashtiriladigan yashirin
qatlamlar olib tashlanadi.Fayl bitta bitmap sifatida import qilinadi. O’zgartirilgan
fayl alohida ob'ektlarni saqlamaydi, hujjatning kesish yo’li (agar mavjud bo’lsa)
bundan mustasno. Shaffoflik asosiy tasvirning bir qismi sifatida saqlanadi, lekin
uni tahrirlab bo’lmaydi. Yashirin qatlamlarni import qiling. Photoshop faylidagi
barcha qatlamlar, jumladan yashirinlari ham import qilinadi. Photoshop faylini
ulashda ushbu parametr mavjud emas. AdobePhotoshop faylidagi barcha
fragmentlarni saqlaydi. Ushbu parametr faqat parchalarni o’z ichiga olgan faylni
ochish yoki joylashtirishda mavjud. Rasmning bir qismini AdobePhotoshopdan
Illustratorga ko’chirish AdobePhotoshopda ko’chirmoqchi bo’lgan piksellarni
tanlang. Quyidagi amallardan birini bajaring. Tanlovni AdobePhotoshopga
nusxalash va Illustratorga joylashtirish. Nusxa ko’chirish buyrug’ini
tanlaganingizda qatlam niqobi faol bo’lsa, Photoshop asosiy qatlamdan ko’ra
niqobni nusxalaydi. AdobePhotoshopda Move Toolni tanlang va tanlovni
Illustratorga torting. Illustrator shaffof piksellarni oq rang bilan to’ldiradi.
Yo’llarni AdobePhotoshopdan Illustratorga o’tkazish Photoshopda siz
ko’chirmoqchi bo’lgan yo’llarni tanlash uchun yo’lni tanlash vositasi yoki
To’g’ridan-to’g’ri tanlash vositasidan foydalanishingiz kerak. Yo llar panelida
ʻ
paydo bo ladigan har qanday yo l yoki yo l segmentini, jumladan vektor shakli
ʻ ʻ ʻ
18

kompyuter va maxsus yaratilgan dasturlardan foydalanib, tasvirlar yaratiladi,
mavjudlari raqamli ko’rinishga o’tkaziladi, qayta ishlanadi, saqlanadi va qulay
ko’rinishda tasvirlanadi.
Kompyuter grafikasi o’tgan asrning 70-80-yillaridan boshlab ommaviylasha
boshladi. Hozirgi kunda kompyuter grafikasi shu qadar rivojlanganki, uning
ehtiyojlarini qondirish kompyuter texnikasining jadal rivojlanishining asosiy
sabablaridan biri bo’lib qolmoqda. Kompyuter grafikasi ilm-fanga, tijoratga, san`at
va sportga ham tegishli bo’lib, barcha sohalarda keng qo’llaniladi. Kompyuter
grafikasi bo’yicha har yili ko’plab konferensiyalar o’tkaziladi, ilmiy jumallar va
o’quv qo’llanmalar chop etiladi, dissertatsiyalar himoya qilinadi. Har yili bir necha
yuz milliard dollarlik kompyuter grafikasi mahsulotlari ishlab chiqariladi va
sotiladi. San`at durdonalari yaratiladi. Kompyuter grafikasi asosida yaratilgan
elektron o’yinlar bo’yicha jahon birinchiliklari o’tkaziladi va ularda millionlab
qatnashchilar ishtirok etadilar.
Kompyuter grafikasi nimaning tasviri yaratilishiga qarab quyidagi sinflarga
ajratiladi:
1) statsionar (o’zgarmas) yoki oddiy grafika;
2) kompyuter animatsiyasi;
3) multimedia.
Yaratish usuliga ko’ra kompyuter grafikasi ikki guruhga ajratiladi:
► 2D (inglizcha two dimension - ikki o’lchamli jumlasidan olingan).
► 3D (inglizcha three dimension - uch o’lchamli jumlasidan olingan).
Ikki o’lchamli grafika yassi va tekis sirtlarda yaratilgan tasvirlar bo’lib,
ularga misol sifatida printerda qog`ozga chop etilgan fotosurat, rassom tomonidan
xolst (maxsus matoda) chizilgan rasmlarni keltirish mumkin. Uch o’lchamli
grafika yordamida hajmga ega jismlar tasvirlanadi. Bunda jismning fazoda
egallagan o’rni mayda kublar bilan to’ldiriladi. Agar bu kublar yetarlicha kichik
bo’lsa, inson ko’zi ularni ilg`amaydi va kublar yaxlit bir jism sifatida ko’z
o’ngimizda gavdalanadi. Uch o’lchamli grafikadan animatsiya, kompyuter
o’yinlari va virtual (xayoliy) borliq yaratishda keng foydalaniladi. Virtual borliq,
7

Bu jarayonni muxandislik nuqtaiy – nazaridan qaraydigan bolsak, nazariy, optiko
elektrotexnik va dasturiy ta’minotni loyihalashdan tashkil topgan. Yuqorida aytib
o’tilganidek tasvirlarga raqamli ishlov berish natijalari boshqa fan yo’nalishlarida
keng foydalaniladi yoki turli fan yo’nalishlari bilan kesishadi. Masalan:
metrologiya fanini qismi o’lchash masalasi, tovushli axborotni qayta ishlash
masalasida, shaxsni tanib olish masalasi va boshqalar. Albatta bular suniy intellekt
va Data Mining usullari orqali turli fan yo’nalishlarini avtomatlashtirish
masalalarini hal etiladi. Dastlabki yillarda tasvirlarni qayta ishlash
usullaridan faqatgina ilmiy maqsadlardagina foydalanilgan edi. Bu olimlar asosan
fazoviy tadqiqotlar va harbiy sohalarda ishlovchi olimlar bolishgan edi. Fazoviy
tadqiqotlar bizga juda qop tasvirlarni tadqiq qilish usullarini taqdim etdi. Bu
usullar bizning quyosh tizimini tadqiq qilish boyicha tadqiqotlarimizning
muvaffaqiyatli bolishiga juda katta hissa qoshdi. Yillar davomida NASA
agentligida juda kop tasvirlarni qayta ishlashga togri kelgan. Reynjer fazo kemasi
oy sirtining minglab tasvirlarini yerga uzatdi. Syorveyer 7 fazo kemasi esa ozining
oyga qonish nuqtasidan turib 21038 ta televizion tasvirlarni yerga uzatgan. 1964-
yili uchirilgan Mariner fazo kemasi esa Marsning 22 ta raqamli tasvirlarini uzatdi.
Viking loyihasi esa 1975-yili boshlandi va bu loyiha boyicha Mars sayyorasining
100 mingdan ziyod tasvirlari olindi. Voyajer loyihasi boyicha 1977-yili ikki
fazoviy kema uchirildi va ular Saturn, Uran, Neptun va Yupiter sayyoralarining
juda kop tasvirlarini uzatdilar. Mana shu fazoviy loyihalar ma’lumotlar oqimlari
sifatida fazoviy tasvirlarni erga uzatdilar. Ma’lumotlarni uzatish kopincha doimiy
va quyosh uchqunlari orqali uzilib qolar va natijada tasvirlar buzilar edi.
Tasvirlarni qayta tiklash va filtrlash usullari shoaqinlarni yo’qotar va tasvirlarning
buzilgan qismlarini tiklar edi. Ushbu usullardan ayrimlaridan avvallari hech
qachon foydalanilmagan va hozirda ulardan elektron mikroskopiya, seysmografiya
va tibbiy tashhis kabi juda kop sohalarda foydalaniladi.
Garchi Golivudda kompyuterlardan umumiy effektlarni hosil qilish uchun doimo
foydalanib kelinayotgan bolsada, kino sanoatida kompyuterlardan foydalanish
songgi bir necha yillar davomida nihoyatda ortib ketdi. Hattoki so’nggi vaqtlarda
13

1. Mamarajabov М.Е., Tursunov S.Q. , Nabiulina L. “Kompyuter grafikasi va
web-dizayn”. Darslik. – Toshkent: Cho lpon nomidagi NMIU, 2013.ʻ – 376 b.
2. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy
ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – T. : “Voris” nashriyoti, 2013.
3.Rixsiboyev T., Rixsiboyeva X., Tursunov S. Kompyuter grafikasi. Darslik. –
Toshkent: “Tafakkur qanoti”, 2018. – 304 b.
4. Mamarajabov М.Е., Nabiulina L., Tursunov S.Q. , Nabiulina L. Kompyuter
grafikasi va web-dizayn. Darslik. – Toshkent: “Cho lpon”, 2013.
ʻ – 376 b.
5. Yo’ldoshev U., Mamarajabov M., Tursunov S.Q. Pedagogik Web-dizayn. Oliy
ta’lim muassasalari uchun qo’llanma. – Toshkent : “Voris”, 2013. – 232 b
6. Randi L. Derakhshani, Dariush Derakhshani. Autodesk 3DS MAX 2015.
EssEntials. Sybex. Indiana. 2014. 400 -pages.
8. Tursunov S. Nazarov I. Ta’limda axborot texnologiyalari. Darslik. – Toshkent:
“Adabiyot uchqunlari”, 2019. 2-tom, – 300 b.
9 . Razzoqov Sh.I. , Yo’ldoshev Sh.S. , Ibragimov U.M. “Kompyuter grafikasi”
Kasb- hunar kollejlari uchun “NOSHIR”- TOSHKENT-2023 yil.
10. Дуванов А.А. Web -дизайн. - М.: 2004.
11. Web-mastering. Электронный on-line учебник HTML и CSS.
Axborot manbalari:
1. www.gov. uz – O’zbekiston Respublikasi hukumat portali.
2. www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari milliy bazasi.
3. www.ziyonet.uz – Axborot ta’lim portali.
4. www.edu.uz – Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi portali.
5 .www.uz
6. ziyoNET
7.Google.com
30

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
F О YD А L А NILG А N А D А BIYOTL А R RO’Y ХА TI
I . O’zbekiston Respublikasi Davlat Qonunlari
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 6-noyabrdagi
“O’zbekistonning yangi taraqqiyot davrida ta’lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini
rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi PF-6108-son Farmoni
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 4-fevraldagi “O’zbekiston
Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish
vazirligini tashkil etish to’g’risida”gi PF-4702-son Farmoni.
2. O’zbekiston Respublikasining «Ta’lim to’g’risida»gi qonuni// Barkamol
avlod – O’zbekiston taraqqiyotining poydevori.– T.: «Sharq» nashriyot–
matbaa konserni, 1997. – B. 20–29.
3. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyundagi 200-
sonli «Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot
kommunikasiya texnologiyalarini joriy etish chora–tadbirlari to’g’risida»gi
qarori.
4. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasining1999-yil fevral oyidagi
“Milliy tarmoqni yaratish va dunyo axborot tarmoqlaridan foydalanishni
tartiblash to’g’risidagi”gi qonuni.
5. 2002 yil iyunidagi “Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish va axborot
komunikasiya texnologiyalarni joriy etish chora tadbirlari to’g’risida”gi
qarori.
6. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni. O’zbekiston
respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi
to’g’risida. (O’zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to’plami, 2017 y., 6-
son, 70-modda)
Asosiy adabiyotlar
29

ustunlariga esa ma’lum bir rangning intensivligi joylashtiriladi. To’liq rangli
tasvirlar elementlari rangni tashkil etuvchi yorqinliklari haqidagi axborotni o’zini
saqlaydi. Shu bilan u palitrali tasvirlardan farq qiladi. Amaliy masalalar yechishda
qaysi tipdagi tasvirni tanlas masalasining oziga xos xususiyatlaridan foydalanib,
tasvirdagi zarur axborotni qanchalik to’liq ifodalanishi bilan xarakterlanadi.
Bundan tashqari to’liq rangli tasvirlardan foydalanish katta hajmdagi hisoblash
resurslarini talab qilishini e’tiborga olish kerak. Rastrli tasvirning ijobiy tomonlari
sifatida quyidagilarni ko’rsatish mumkin: 1.Universalligi (bu formada har qanday
tasvirni taqdim etish mumkin); 2. Shakllantirshning soddaligi; 3.Rang jilolarini
berish aniqligining yuqoriligi. Ushbu usulda shakillantirilgan tasvirning salbiy
tomonlari sifatida quyidagilarni korsatish mumkin: 1.Ularning hajmining juda
kattaligi; 2.Ularning masshtabi o’zgarganda tasvir sifatining pasayishi.Shu sababli
har bir tasvirni kodlash va saqlash uchun katta hajmdagi xotira talab etiladi.
Tasvirdagi juda kichik obyektlarni korish uchun uning masshtabini kattalashtirib
bolmaydi. Bu rastrli tasvirlarni qayta ishlash jarayonida ba’zi bir muammolarni
paydo bo’lishiga olib keladi.
AdobePhotoshopdan Adobe Illustratorga rasmlar va yo’llarni import qilish haqida
ko’proq bilib oling. Illyustratsiyalar AdobePhotoshop (PSD) fayllaridan Illustrator
dasturiga Ochish, Joylashtirish va Qo’shish buyruqlari, shuningdek sudrab olib
tashlash orqali import qilinishi mumkin.Illustrator Photoshop ma'lumotlarining
ko’p qismini qo’llab-quvvatlaydi, jumladan qatlam kompozisiyalari, qatlamlar,
tahrirlanadigan matn va yo’llar. Shunday qilib, rasmlaringizni tahrirlash
imkoniyatini yo’qotmasdan, AdobePhotoshop va Illustrator o’rtasida fayllarni
uzatishingiz mumkin. Ikki ilova o’rtasida fayllarni uzatishni osonlashtirish uchun
ko’rinishi o’chirilgan sozlash qatlamlari Illustratorga import qilinadi (hali mavjud
bo’lmasa ham) va Photoshopga qayta eksport qilinganda tiklanadi. Spot ranglar
(har bir fayl uchun 31 tagacha spot kanal) jarayon rangli tasviri ustida joylashgan
yagona N-kanal bitmapi sifatida import qilinadi. Spot ranglar namunalar palitrasiga
AdobePhotoshopdagi kabi nomlar bilan maxsus ranglar sifatida qo’shiladi. Import
qilingan nuqta ranglari to’g’ri ajratilgan.Duotone PSD fayllari 256 rangli
16

pikselga ega bo’lgan tasvirlar joylashuvi mumkin. Tasvirning o’lchamiga ko’ra
uning imkoniyati ham oshib boradi. Ekranning imkoniyati parametrik bo’lib, bir
dyuymdagi nuqtalar soni bilan belgilanadi. Rastr grafikasi uchun kamdan-kam
hollarda grafik programmalar yordamida qo’lda bajarilgan tasvirlar ishlatiladi.
Professional rasm yoki fotosuratni rastr grafikasida ko’proq qo’llash kuzatiladi.
Oxirgi paytda rastr tasvirlarni ekranga kiritish uchun raqamli foto va
videokameralar qo’llanilmoqda. Shu sababli rastr grafikasini asosiy maqsadi
tasvirni yaratish emas, balki mavjud tasvirni qayta ishlashdir. Ammo rastrli grafika
kamchilardan ham holi emas. Masalan, 1. Har bir tasvirni aks ettirish va kodlash
uchun katta hajmdagi xotira maydonlari talab etiladi. 2. Mayda detallarni ko’rish
uchun tasvirni kattalashtirib bo’lmaydi. Vektorli grafika-uning tasvirni aks
ettirishda asosiy elementi chiziq bo’lib hisoblanadi. Kompyuter xotirasida bu
chiziq juda katta joy egallaydi, chunki xotirada chiziqning pa rametrlari
ko’rsatiladi yoki formula orqali beriladi. Unda sodda obektlar murakkab
obektlarga birlashtiriladi, shu sababli vektor grafikasini obektga yo’naltirilgan
grafika deb ham aytiladi. Kompyuter xotirasida vektor grafikasi chiziqlar sifatida
saqlanib turishiga qaramasdan, tasvir ekranga nuqtalar sifatida chiqariladi.
Tasvirni ekranga chiqarishdan oldin har bir parametrni hisoblab chiqadi. Shu
sababli vektor grafikasini hisoblanuvchi grafika deb aytiladi. Vektor grafikasi
yordamida sodda turdagi bezash ishlarini olib borish mumkin. Fraktal grafika-bu
matematik tenglamalar yordamida tashkil etiladigan tasvirdir. Eng sodda fraktal
obekt sifatida qor uchqunlarini, yoki paporotnik bargini keltirish mumkin.
SHuning uchun ham fraktal obekt chizish yoki bezash asosida emas, balki
programmalashtirish asosida hosil bo’ladi. Kompyuterda tashkil qilingan turli
o’yinlarda ham fraktal grafikasidan foydalaniladi. Fraktal grafikasi kompyuter
xotirasida saqlanib turmaydi. Har bir tasvir tenglama yoki tenglamalar sistemasi
asosida quriladi. Fraktal grafikadagi tenglamaning biror koeffitsientini o’zgartirish
orqali butunlay boshqa tasvirni hosil qilish mumkin. Sanab otilgan kompyuter
grafikasi turlarini tashkil qilish va ularni boshqarish uchun bir qator programmalar
ishlab chiqilgan. Kompyuter grafikasi programmasida ishlashda talabalarni
10

AdobePhotoshop faylini eksport qilish uchun quyidagi ketma-ketlik bajariladi:
1. Fayl eksportini tanlang.
2. Faylni saqlamoqchi bo’lgan jildni tanlang.
3. Fayl turi ro yxatidan PSD - Adobe Photoshop ni tanlang.ʻ
4. Boshqacha saqlash maydoniga fayl nomini kiriting.
5. Eksport tugmasini bosing.
6. Bitmapga aylantirish dialog oynasida kenglik, balandlik, piksellar sonini,
3.2-rasm. Fotosuratni eksport qilish
Tez eksport qilish Tez eksport sozlamalari oynasida ko’rsatilgan sozlamalar
yordamida ishingizni tezda eksport qilmoqchi bo’lsangiz, Tez eksport qilish
xususiyatidan foydalaning. Tez eksport qilish xususiyatiga kirish uchun
quyidagilardan birini bajaring: Fayl > Eksport > [Tasvir formati] ga tez eksport
qilish-ni tanlang. Qatlamlar panelini oching. Eksport qilmoqchi bo’lgan
qatlamlarni, qatlam guruhlarini yoki artboardlarni tanlang. Tanlangan ob'ektlarni
sichqonchaning o’ng tugmasi bilan bosing va kontekst menyusidan [Image
Format] ga tez eksport qilishni tanlang. Tez eksport sozlamalari Format, joylashuv,
metadata va rang maydoni uchun tezkor eksport sozlamalari odatiy bo’lib, tez
eksport jarayoni shaffoflik bilan PNG aktivlarini yaratadi va har safar qayerga
eksport qilishni tanlashni taklif qiladi. Tez eksport sozlamalarini o’zgartirish uchun
quyidagilardan birini bajaring: Fayl > Eksport > Eksport sozlamalarini tanlang.
PSD faylni rasm sifatida tezda eksport qiling
22

badiiy imkoniyatlarni taklif qiladi, tasvir sifatini yaxshilaydi, vizual illyuziyalarni
yaratadi, diqqatni jalb qiladi, vaqt va kuchni tejaydi. Photoshopda filtrlar va
effektlardan foydalanishni o’zlashtirish rasmlaringizni keyingi bosqichga olib
chiqish uchun zarurdir va bu dastur eng qulay va ahamiyatli. Chunki xozirgi
fotosuratchilar ham bu dasturdan keng foydalanishmoqda. Rasmlar, videoroliklar,
suratlarini rangli va ancha chiroyliroq qilib ishlashda foydalanishmoqda. Men ham
bu mavzudan o’z rasmlarimni rangli tasvirlarda ishlashni o’rganyapman. To’g’ri bu
dastur boshqa dasturlarga qaraganda ancha murakkab lekin uning juda ko’p qulay
tomonlari bor. Bu dasturda siz ranglar bilan ishlashni, tasvirlar bilan ishlashni va
rasmlarga turli xil bezak berishni, qora tasvirdagi rasmlarga rang berib undagi yuz
chehralarni chiroyli holatga keltirishingiz mumkin. Bu dastur eng qulay va
foydalanuvchilar uchun keraklidir.
28

3.2-rasm.Fotosuratni eksport qilish oynasi
AdobePhotoshop dasturi bilan grafik fayllarni eksport qilishning texnikaviy
yondashuvlari:
Import sozlash usullari - Adobe Photoshop dasturida rasm fayllarini eksport
qilishning eng yaxshi usullarini o’rganish uchun Import qilishning texnikaviy
imkoniyatlari ko’rsatilgan.
Fayl formatlari tanlash - Grafik fayllarni eksport qilishda muhim bo’lgan fayl
formatlari tanlashning ahamiyati va ulardan foydalanish texnikaviy yondashuvlari.
Qadriyatlilik va tezlik - AdobePhotoshop dasturini ishlatishda grafik fayllarni
eksport qilishda qadriyatlilik va tezlikni ta'minlash texnikaviy yondashuvlari.
AdobePhotoshop dasturi orqali grafik fayllarni eksport qilishning samarador qilish
texnologiyalari
Adobe Photoshop dasturi orqali grafik fayllarni eksport qilishda PNG, JPG, PSD
kabi turli formatlarda saqlash imkoniyatiga ega. Shuningdek, kompressiya,
transparensiya va sifatni saqlash, rasmni optimallashtirish hamda saqlash
osonliklari mavjud.
AdobePhotoshop dasturi bilan grafik fayllarni eksport qilishning dizayn va
xavfsizlik asoslari
24

3.1-rasm . Adobe Photoshopda eksport parametrlarini sozlash
Tez eksport formati : Eksport qilish uchun rasm fayl formatini tanlang - PNG, JPG
yoki GIF. Keyinchalik, ma'lum bir formatga tegishli parametrlarni o’rnatishingiz
mumkin. Masalan, PNG uchun siz shaffoflik yoqilgan (32-bit) aktivlarni eksport
qilishni yoki kichikroq hajmdagi (8-bit) tasvirlarni eksport qilishni belgilashingiz
mumkin. JPG uchun siz eksport sifatini o’rnatishingiz mumkin.
3.2-rasm. Fotosuratni eksport qilish
Tez eksport joylashuvi : Tez eksport yordamida eksport qilinadigan tasvirlar uchun
joyni belgilash uchun ushbu parametrni tanlanadi. Har safar qayerga eksport
qilishni so’rang: Har safar aktivlarni eksport qilganingizda sizdan joy tanlash
so’raladi.
Fayllarni joriy hujjat yonidagi Assets jildiga eksport qilish: Grafik aktivni asl
AdobePhotoshop hujjati joylashgan papkaning Assets pastki jildiga joylashtiradi.
Rang maydonini tezkor eksport qilish: aktivlarni RGB rang maydoniga aylantirish
yoki o’zgartirishni tanlash kerak.
23

Faylni import qilish. 1.Fayl saqlanadigan jildni tanlang.2.Fayl nomi maydoni
yonidagi ro yxatdan PSD – Adobe Photoshop (*.psd; *.pdd) ni tanlang.3.Faylʻ
nomini 4.Importni tanlang.5.Chizma sahifasini bosing.
2.2-Rasm. Rasmni import qilish
Grafik dizayn - Bu dastur grafik dizaynerlarga va digital artistlarga grafik fayllarni
tezkor import qilish imkoniyatini beradi
AdobePhotoshop dasturidagi qulay import vositalari va ularning ishlatilishi
AdobePhotoshop dasturida qulay import vositalari mavjud bo’lib, misol uchun,
fayllarni drag & drop usuli bilan import qilish imkoniyati mavjud. Keyin, faylni
ichki va tashqi fayllarga o’tkazish imkoniyati bor. Adobe Photoshop dasturidagi
qulay import vositalari ishlatish oson va samarali.
AdobePhotoshop dasturining grafik fayllarni import qilishda samarali
xususiyatlari: Import qilish jarayonini tezlashtirish, katta hajmli fayllarni qabul
qilish, keshlash va optimallashtirish imkoniyatlari
Import qilish jarayonini tezlashtirish - Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni
import qilishda juda tez ishlaydi. Bu, dizaynerlar va san'atkorlar uchun vaqt va
energiyani tejashga yordam beradi.
Katta hajmli fayllarni qabul qilish - Adobe Photoshop dasturi katta hajmli grafik
fayllarni qabul qilishda samarali bo’lib, kompaktdan katta fayllarni o’z ichiga oladi
va ulardan foydalanish imkoniyatini beradi.
20

maskalari, ish yo llari va saqlangan yo llarni tanlashingiz mumkin. Nusxalash vaʻ ʻ
joylashtirish yoki konturni Illustrator-ga sudrab olib boring. Qo’yish parametrlari
dialog oynasida yo’lni qo’shma shakl yoki qo’shma yo’l sifatida joylashtirishni
tanlang. Murakkab yo’l sifatida kiritish tezroq, lekin ba'zi tahrirlash
imkoniyatlarini yo’qotishiga olib kelishi mumkin.
II BOB.Grafik fayillarni import va eksport qilishda Photoshop dasturining
ijobiy jixatlari
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni import qilish
100 MB gacha bo’lgan fayllarini va 300 MB gacha bo’lgan PSD fayllarni import
qilishingiz mumkin. Siz bitta dizaynga 300 tagacha artboardni o’z ichiga olgan
Illustrator dizaynlarini import qilishingiz mumkin. Agar dizayningizda 300 dan
ortiq artboard mavjud bo’lsa, uni maksimal 10 ta dizaynga (yoki 3000 sahifaga)
bo’lish mumkin. AdobePhotoshop dizaynlari uchun hech qanday cheklovlar yo’q.
Siz 100 tagacha shriftni import qilishingiz mumkin. Illustrator va Photoshop uchun
rasmlar har bir sahifaga 1200 ta rasm bilan cheklangan. Qatlamlar, gradientlar va
niqobli dizaynlar qo’llab-quvvatlanadi, ammo ba'zi elementlarni rastr formatiga
o’tkazish kerak bo’lishi mumkin( 2.1-rasm) . Siz faqat PDF-mos fayllar sifatida
saqlangan Illustrator dizaynlarini import qilishingiz mumkin.

2.1-rasm. A4 formatli oyna
19

Keshlash va optimallashtirish imkoniyatlari - AdobePhotoshop dasturi grafik
fayllarni import qilishda keshlash va optimallashtirish imkoniyatlarini taqdim
etadi. Bu, ishni tezlashtiradi va fayllarni saqlash uchun xavfsiz yechimlar taklif
qiladi.
AdobePhotoshop dasturining grafik fayllarni import qilishda foydali vositalari:
Adobe Photoshop fayllarni import qilish, Fayllarni formatga o’tkazish
imkoniyatlari, Qo’llanadigan asboblar va xususiyatlar.
AdobePhotoshop fayllarni import qilish - Adobe Photoshop dasturi orqali grafik
fayllarni import qilish oson va samarali bo’ladi. Bu vosita dizaynerlar uchun
zamonaviy qo’llanma hisoblanadi.
Fayllarni formatga o’tkazish imkoniyatlari - Adobe Photoshop dasturi grafik
fayllarni turli formatlarga o’tkazish va saqlash imkoniyatlarini taqdim etadi. Bu
yordam sizga zarur formatlarda fayllarni yaratishda yordam beradi.
Qo’llanadigan asboblar va xususiyatlar - Adobe Photoshop dasturining import
qilishda foydali vositalari orasida turli asboblar va xususiyatlar joylashadi. Bu
imkoniyatlar dizaynerlarga ishlarini tez va aniq bajarishda yordam beradi.
Grafik fayllarni import qilishda AdobePhotoshop dasturining imkoniyatlari
1. Imkoniyatlar - Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni import qilishda
ko’rsatiladigan imkoniyatlarga ega, shu jumladan qulay interfeysi va turli
formatlarni qo’llay olganlik.
2. Qulay Interfeys - Adobe Photoshop dasturining import qilishda qulay interfeysi,
fayllarni oson tanlash va moslashtirish imkoniyatlarini ta'minlaydi, ishni tez va
samarali qiladi.
3. Formatlarni Qo’llash - Adobe Photoshop dasturi import qilishda bir nechta
formatlarni qo’llay oladi, shundaylik bilan fayllarni tez o’zgartirish va saqlash
imkoniyatiga ega bo’ladi.
4. Oson Va Samarali - Adobe Photoshop dasturi grafik fayllarni import qilishda
oson va samarali yechimlar taklif qiladi, shundaylik bilan dizaynerlar va digital
san'atkorlar uchun ideal dastur hisoblanadi.
2.2 AdobePhotoshop dasturida grafik fayillarni eksport qilish
21

indekslangan rang maydoni va barcha duoton siyohlarni o’z ichiga olgan N-kanal
rang maydoni bilan bitta rangli bitmaplar sifatida import qilinadi. Illustrator N-
channeldan foydalanganligi sababli, siz AdobePhotoshopda o’rnatgan aralashtirish
rejimi Illustratorda boshqacha ko’rinishi mumkin. Eski ranglar kutubxonalaridagi
bo yoq ranglari kul rangga o rnatiladi. Illustrator AdobePhotoshop ma'lumotlariniʻ ʻ
aylantirishi kerak bo’lgan hollarda ogohlantirish paydo bo’ladi. Masalan,
Illustrator dasturiga 16 bitli Photoshop faylini import qilganingizda, tasvir 8 bitli
bir qatlamli kompozit sifatida import qilinishi haqida ogohlantiriladi. Bog’langan
AdobePhotoshop hujjatlarini joylashtirish.To’g’ridan-to’g’ri Illustrator ish
taxtasida yaratilgan AdobePhotoshop rasmlarini jo ylashtirish uchun quyidagi
amallarni bajaring: 1.Fayl > Joy ni tanlang. Kompyuteringizdan yoki bulutli
hujjatlardan fayl tanlash imkonini beruvchi dialog oynasi paydo bo’ladi.2.Cloud
Documentni ochish tugmasini bosing.3. Ochish uchun fayllaringizdan bulutli
hujjatni tanlang.4.Bulutli PSD hujjatini tanlang va Post tugmasini bosing.
Bog langan fayl haqidagi ma lumotlarni hususiyatlar panelidagi bog’langan
ʻ ʻ
faylni bosish orqali ko rishingiz mumkin. AdobePhotoshop fayllarini import qilish
ʻ
imkoniyatlari bir nechta qatlamlarni o’z ichiga olgan. AdobePhotoshop faylini
ochganingizda yoki joylashtirganingizda quyidagi parametrlarni o’rnatishingiz
mumkin. Agar AdobePhotoshop faylida qatlam kompozisiyalari mavjud bolsa,
ushbu parametr tasvirning qaysi versiyasini import qilish kerakligini aniqlaydi.
Tanlangan atlam tarkibini oldindan ko’rishni ko’rsatish uchun Eskizni ko’rsatish
variantini tanlang. Sharhlar matn maydoni. AdobePhotoshop faylidagi sharhlarni
ko’rsatadi.Havolani yangilashda.Qatlam kompozisiyalarini o’z ichiga olgan
bog’langan AdobePhotoshop faylini yangilashda ko’rinish sozlamalari qanday
ishlashini belgilaydi.Qatlam ko’rinishidagi o’zgarishlarni saqlang.Fayl dastlab
joylashtirilgan paytda qatlam kompozisiyasidagi qatlamning ko rinuvchanlik holati
ʻ
asosida bog langan tasvirni yangilaydi. AdobePhotoshopdagi kabi qatlam
ʻ
ko’rinishidan foydalaning. Bog’langan tasvirni AdobePhotoshop faylidagi
qatlamning joriy ko’rinish holatiga asoslanib yangilaydi. AdobePhotoshop
qatlamlarini ob'ektlarga aylantiring va matnni tahrirlash qobiliyatini saqlang.
17

telereklamalar yaratishda, multfilmlarni yaratishda, kinofilmlarda qiziqarli kadrlar
hosil qilish va boshqa ko’p sohalarda qo’llaniladi.
Kompyuterga hech qanday topshiriq berilmaganda, ya’ni bekor turganida
ham ekranida ko’rinishi kerak bo’lgan tasvirni sekundiga o’nlab marta qayta ishlab
ko’rsatadi. Kompyuterning ekranida paydo bo’ladigan tasvirlar uning videokarta
deb ataluvchi qurilmasi yordamida yaratiladi va ekranga chiqariladi. Videokartalar
uchun maxsus videoprotsessorlar ishlab chiqariladi. Videoprotsessorlar
kompyuterning asosiy protsessorini murakkabligi va hisoblash ishlarini bajarish
tezligi bo’yicha ortda qoldirib ketgan. Kompyuterning ma’lumotlarni elektron
ko’rinishda tasvirlash qurilmasi monitor (monitor - kuzatish, nazorat) deb ataladi.
Kompyuterda bo’layotgan jarayonlarni monitor orqali kuzatish mumkin.
Monitorning tasvirlar ko’rsatiladigan qismi, ya’ni ekrani displey (display -
tasvirlamoq) deb ataladi.
Piksellarning har biri alohida manzilga ega va mustaqil boshqarilishi
mumkin. Har 12 bir piksel uchun xotirada bir baytdan to’rt baytgacha joy
ajratilishi mumkin. Demak, har bir piksel 256 tadan 4 milliardgacha bo’lgan
ranglardan birida bo’lishi mumkin. Ekrandagi har bir pikselning o’zi uchga
bo’linadi. Ulardan biri qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko’k rangda porlaydi. Bu
ranglar asosiy ranglar deb ataladi va turli nisbatda qo’shilib, tabiatda uchraydigan
ranglarning deyarli barchasini yarata oladi. Kompyuter grafikasi faoliyatning
shunday turiki, unda kompyuter va maxsus yaratilgan dasturlardan foydalanib,
tasvirlar yaratiladi, mavjudlari raqamli ko’rinishga o’tkaziladi, qayta ishlanadi,
saqlanadi va qulay ko’rinishda tasvirlanadi.
 Kurs ishining maqsadi: Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini o’rganish
 Kurs ishining obyekti: Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini o’rganish va o’rgatish
Kurs ishining predmeti: Grafik fayillarni import va eksport qilishda Adobe
Photoshop dasturining ijobiy jixatlarini tahlil qilish
3

ma’lumotlarni elektron ko’rinishda tasvirlash qurilmasi monitor (monitor -
kuzatish, nazorat) deb ataladi. Kompyuterda bo’layotgan jarayonlarni monitor
orqali kuzatish mumkin. Monitorning tasvirlar ko’rsatiladigan qismi, ya’ni ekrani
displey (display - tasvirlamoq) deb ataladi. Hozirgi paytda alohida korpusda
yig`ilgan tasvirlash qurilmalari kompyuter monitori, kompyuter bilan birga
joylangan tasvirlash qurilmalari (masalan, noutbuk, planshet hamda telefonlarda)
displey deb atalmoqda.
Displey to’g`ri to’rtburchak ko’rinishida bo’lib, uning tomonlari nisbati
odatda 16 ga 9 kabi bo’ladi. Bundan tashqari, displey tomonlari nisbati 16 ga 10, 4
ga 3, 5 ga 4 kabi bo’lishi ham mumkin. So’nggi paytda 21 ga 9 nisbatdagi
displeylar ishlab chiqarila boshlandi. 16x9 va 16x10 nisbatli displeylar keng, 21x9
nisbatlilari o’ta keng, 5x4 nisbatlilari kvadrat displeylar deb ataladi. Piksellar soni
bo’yicha displeylardan keng tarqalganlari va ularning nomlari quyida keltirilgan:
320x240 CGA (Color Graphic Adapter - rangli grafik qurilma); 640x480 VGA
(Video Graphic Adapter - video grafik qurilma); 800x600 SVGA (Super VGA);
1024x768 XVGA (extended VGA - kengaytirilgan VGA); 1280x720 HD (High
Definition - yuqori aniqlik); 1280x800 HD+ (HD dan ko’proq); 1366x768
WXVGA (Wide XVGA - keng XVGA); 1440x900 HD++ (HD dan yanada
ko’proq); 1600x900 HD+++ (HD dan yanada ko’proq); 1920x1080 FHD (Full HD
- to’liq HD); 2560x1440 QHD (Quadra HD - to’rtlangan HD); 3840x2160 4K (4
kilo - to’rt ming ustun) yoki UHD (Ultra HD - o’ta HD) Displey ekrani satrlarga va
ustunlarga ajratib chiqilgan bo’lib, har bir qator va ustun kesishgan joyda piksel
deb ataluvchi juda kichik tasvir bo’laklari joylashgan. Piksellarning har biri
alohida manzilga ega va mustaqil boshqarilishi mumkin. Har 12 bir piksel uchun
xotirada bir baytdan to’rt baytgacha joy ajratilishi mumkin.
Demak, har bir piksel 256 tadan 4 milliardgacha bo’lgan ranglardan birida
bo’lishi mumkin. Ekrandagi har bir pikselning o’zi uchga bo’linadi. Ulardan biri
qizil, ikkinchisi yashil, uchinchisi ko’k rangda porlaydi. Bu ranglar asosiy ranglar
deb ataladi va turli nisbatda qo’shilib, tabiatda uchraydigan ranglarning deyarli
barchasini yarata oladi. Kompyuter grafikasi faoliyatning shunday turiki, unda
6

grafika bilan ishlashga qiziqtirish lozim. Mustaqil ish sifatida aloxida, xar bir
talabaga topshiriqlar ya ni xisob-grafik ishlar tayorlash lozim. Amaliy‟
mashgulotda talabalr o’z varianti asosida turli grafikalar yaratishi lozim. Ma’ruza
mashg’ulotida odatda barcha asosiy tushunchalar, umumiy ma’lumotlar beriladi.
Xulosa kilib aytganda, «Kompyuter grafikasining o’qitish uslubiyati» mavzusi
juda qiziqarli mavzulardan biri va talabalar katta qiziqish bilan programmaning
imkoniyatlarini o’rganadilar. Bunda yangi pedagogik texnologiyalardan
foydalanish darsning samaradorligini oshiradi. Tasvirlarni saqlash uchun
mo’ljallangan asosiy fayllar formati: BMP-qisq, Bit MaP, Bit kartasi, BMP
formati. Rastrli grafik tasvirlarni ifodalash uchun mo’ljallangan oddiy format.
GIF-qisqacha, Graphics Interchange Format, Grafik axborot almashish formati,
GIF formati. Internetda eng keng tarqalgan grafik format: Joint Photographic
Experts Group, Fotografiya sohasidagi ekspertlar guruhi birlashmasi, JPEG
guruhi, JPEG algoritmi. Shu nomli guruh tomonidan ishlab chiqilgan tasvirlarni
zichlash algoritmi. Internetda ommaviyligi bo’yicha (GIF dan so’ng) ikkinchi
o’rinni egallaydigan grafik formatdir. Saqlash uchun yo’qotishli zichlash usulidan
foydalanadi, shu tufayli, fantastik pogonadagi zichlash pogonasiga erishilgan.
Asosan yuqori sifatli fotosuratlarni saqlash uchun ishlatiladi. TIFF qisq, Tag
Image File Format. Tasvirni saqlash uchun belgilovchiga ega bo’lgan fayl, TIFF
formati. Rastr grafikasini saqlash uchun fayl formati. Hozirgi vaqtda yaratish va
qayta ishlash uchun mo’ljallangan juda ko’p sonli kompyuter dasturlari mavjud
grafik ma'lumotlar. AdobePhotoshop - bu grafik muharrirlar dengizidagi eng katta
kit. Bu sizga yuqori professional darajada fotosuratlarni qayta ishlash, kitob va
jurnal illyustratsiyasini yaratish imkonini beradi.
AdobePhotoshop asosan rastrli grafikalar bilan ishlaydi , garchi u vektor
tasvirlarni ham ishlay oladi. Ko’pincha bunday tasvirlar raqamli kamera
yordamida, tasvirni skanerlash yoki videoning ramkasini "qo’lga olish" orqali
olinadi. Rastr tasvir - bu ko’p rangli nuqtalar matritsasi. Bitmaplarni saqlash
uchun katta hajmdagi xotira talab qilinadi. Bunday tasvirlarni masshtablash va
tahrirlash qiyin. Bitmapning asosiy parametrlari:
11

Grafik fayllarni import va eksport qilishda Adobe Photoshop dasturining ijobiy jihatlari

Купить