Ilk maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablarining mazmun va mohiyati

MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………………….3

I-BOB. ILK MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR RIVOJLANISHIGA QO‘YILADIGAN DAVLAT TALABLARINING NAZARIY ASOSLARI.

1.1. Ilk maktabgacha yosh tushunchasi va uning rivojlanish xususiyatlari………….5

1.2. Bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablarining huquqiy asoslari……...8

1.3. Ilk bolalik davrida ta’lim-tarbiyaning asosiy yo‘nalishlari……………………10

II-BOB. ILK MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR RIVOJLA-

NISHIGA QO‘YILADIGAN DAVLAT TALABLARINING MAZMUNI.

2.1. Jismoniy rivojlanish va sog‘lom turmush tarzini shakllantirish talablari…….15

2.2.  Nutq va kommunikativ kompetensiyalarni rivojlantirish mezonlari………...19

2.3. Ijtimoiy-emosional rivojlanish va shaxsiy fazilatlarning shakllanishi……….22

III-BOB. ILK MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALAR RIVOJLANI-

SHIGA QO‘YILADIGAN DAVLAT TALABLARINING AMALIYOTGA TATBIQI.

3.1. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida davlat talablarini amalga oshirish mexanizmlari……………………………………………………………………...27

3.2. Pedagog va ota-onalar hamkorligining ahamiyati……………………………32

3.3. Bolalar rivojlanishini baholash va monitoring qilish tizimi………………….35

XULOSA…………………………………………………………………………39FOYDALANILGANADABIYOTLAR……………………………………..…41
 

KIRISH

O'zbekiston Prezidenti, shuningdek, ta'lim tizimini rivojlantirish bo'yicha qilinayotgan islohotlar, bolalarni maktabga tayyorlash va ularning aqliy tayyorgarligini oshirishga katta e'tibor qaratmoqda. Prezidentning fikrlariga ko'ra, bolalar uchun maktabga tayyorgarlik jarayoni – bu ularning aqliy rivojlanishi, ijodkorlik qobiliyatlari va shaxsiy fazilatlarini shakllantirishda muhim ahamiyatga ega. Ushbu jarayon doirasida, bolalarning aqliy qobiliyatlarini rivojlantirish uchun zamonaviy uslublar va ta'lim metodlaridan foydalanish zarur. 

Shavkat Miromovich Mirziyoyev

Ilk maktabgacha yoshdagi bolalarning rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablarining mazmuni va mohiyati, ta'lim tizimining asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biridir. Ushbu talablar, bolalar uchun ta'lim muhitini yaratish, ularning intellektual, jismoniy, ijtimoiy va emosional rivojlanishini ta'minlashga qaratilgan. Maktabgacha ta'lim jarayoni, bolalarning kelajakdagi muvaffaqiyatlari uchun muhim poydevor bo'lib, ularning o‘z qobiliyatlarini ochish, o'z-o'zini anglash va muhit bilan o‘zaro aloqalarini rivojlantirish imkonini beradi[1]. Davlat talablarining mazmuni, bolalarning yoshiga mos keladigan ko‘nikmalarni, bilimlarni va qobiliyatlarni shakllantirishga qaratilgan, bu esa ta'lim jarayonini individualizatsiya qilish va bolalarning ehtiyojlarini inobatga olishda muhimdir. Ota-onalar, pedagoglar va jamiyat o‘rtasidagi hamkorlik, bolalarning rivojlanishini qo‘llab-quvvatlashda va ta'lim sifatini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Bu jarayon, bolalarning xavfsiz va rivojlantiruvchi muhitda o‘sishini ta'minlash, shuningdek, ularning shaxsiy, intellektual va ijtimoiy rivojlanishiga yordam berish uchun zarurdir.Ilk maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablarining mazmun va mohiyati ta’lim tizimining asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, bu yoshdagi bolalar uchun ta’lim va tarbiyaning sifatini oshirishga qaratilgan. Maktabgacha ta’lim davri, bola hayotining muhim bosqichi bo‘lib, uning ruhiy, jismoniy, intellektual va ijtimoiy rivojlanishining poydevori shakllanadi. Shu sababli, davlat tomonidan belgilangan talablarga asoslangan pedagogik yondashuvlar bolalarning barcha rivojlanish ehtiyojlarini to‘liq qondirishga yordam beradi. Ilk maktabgacha yoshdagi bolalar o‘qish va tarbiya jarayonida eng ko‘p e’tibor talab qiladigan yosh guruhdir. Bu davrda bola tez sur’atlarda rivojlanadi, yangi bilimlar va ko‘nikmalarni o‘zlashtiradi, hayotiy tajribaga ega bo‘ladi. Davlat talablari bolalar rivojlanishining har tomonlama yondashilishini ta’minlash, pedagoglarning samarali faoliyatini yo‘lga qo‘yish va ta’lim tizimining sifatini oshirishni nazarda tutadi. O‘z navbatida, bolalarga ta’lim berish va tarbiya qilishda o‘zaro hamkorlik, ilmiy yondashuv, zamonaviy pedagogik metodlarni qo‘llash zarurati yuzaga keladi.

Kurs ishining maqsadi: Ilk maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo‘yiladigan davlat talablarining maqsadi, bolalarning hayotining bu muhim davrida ularning barcha rivojlanish ehtiyojlarini to‘liq qondirish, ta’lim va tarbiyaning sifatini oshirishdir. Bu talablar orqali davlat, bolalarning intellektual, jismoniy, emosional va ijtimoiy rivojlanishiga zarur pedagogik sharoitlarni yaratishni maqsad qiladi. Maktabgacha ta’lim jarayonining samarali bo‘lishi uchun davlat tomonidan belgilangan talablarga to‘liq rioya qilish, pedagogik yondashuvlarni yangilash va o‘qituvchilarning malakasini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish zarurdir.

Kurs ishining vazifasi: Davlatning ta’lim sohasidagi talablarining asosiy maqsadi – bolalar uchun barcha rivojlanish sohalarini qamrab olgan kompleks va tizimli ta’lim-tarbiya jarayonini ta’minlashdir. Bu jarayon bolalarning shaxs sifatida shakllanishini, axloqiy va ijtimoiy qadriyatlarni o‘rganishlarini, nutq va muloqot ko‘nikmalarini rivojlantirishlarini va jismoniy salomatliklarini mustahkamlashlarini ko‘zda tutadi. Davlat talablari, shuningdek, pedagoglarga bolalar bilan ishlashda samarali metodlarni tanlash, bolalar uchun moslashtirilgan ta’lim dasturlarini yaratish va pedagogik amaliyotlarni yangilash imkonini beradi.

Kurs ishining tarkibiy tuzilmasi: Ushbu kurs ishi 3 ta bob,9 ta reja,xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.

[1] Boboqulov, B. (2021). Maktabgacha ta'lim va tarbiyaning asoslari. Tashkent: O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta'limi vazirligi.