Iqtisodiy va ijtimoiy sohadagi 14 ta ustuvor xalqaro reytinglar va ularga O’zbekistonning integratsiyalashuvi - Экономика - Курсовые работы

Информация о документе

Цена	15000UZS
Размер	31.5KB
Покупки	3
Дата загрузки	24 Февраль 2024
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Экономика

Продавец

Kamron Zaripov

Дата регистрации 30 Ноябрь 2023

241 Продаж

Iqtisodiy va ijtimoiy sohadagi 14 ta ustuvor xalqaro reytinglar va ularga O’zbekistonning integratsiyalashuvi

Купить

Iqtisodiy va ijtimoiy sohadagi 14 ta ustuvor xalqaro
reytinglar va ularga O’zbekistonning
integratsiyalashuvi
Mundarija:
Kirish
Ijtimoiy soha tushunchasi va uning rivojlanishi
1.1 Iqtisodiy va ijtimoiy sohadagi 14ta ustuvor yo’nalishi
1.2 Ijtimony soha iqtisodiyotining o’ziga xosligi
1. 3 Jahon xo’jaligining iqtisodiy ko’rsatkichlarida yetakchi integratsion
birlashmalarning ulushi
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

I-Bob Ijtimoiy soha tushunchasi va uning rivojlanishi
1.1 Iqtis odiy va ijtimoiy sohadagi 14ta ustuvor yo’nalishi
Aholini jamoat va davlat ishlarini boshqarishga faol jalb etish fuqarolarning
huquqiy madaniyati va yuridik savodxonligini oshirish, fuqarolik jamiyatini
rivojlantirish, davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyatining ochiqligini
ta minlash, tegishli sohalarda davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirishdaʼ
samarali qarorlar qabul qilishning g oyat muhim sharti hisoblanadi.Shu bilan birga,
ʻ
mamlakatni sotsial-iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy rivojlantirishning jadal sur atlari
ʼ
jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda fuqarolar, nodavlat notijorat tashkilotlari
hamda fuqarolik jamiyati boshqa institutlarining ishtirok etishlaridagi rolini
oshirish, xalqaro huquqning umum e tirof etilgan tamoyillari va normalarini
ʼ
inobatga olgan holda ushbu yo nalishdagi ularning faoliyatini avj oldirish uchun
ʻ
qo shimcha shart-sharoitlar yaratish zarurligini taqozo etmoqda.Jamoatchilik
ʻ
fikrini tahlil etish, fuqarolarning davlat va jamiyat ishlarini boshqarishdagi
ishtirokini kengaytirish, davlat organlari va tashkilotlari faoliyatining yanada
ochiqligini ta minlash asosida boshqaruv qarorlari qabul qilinishini sifat jihatdan
ʼ
yangi darajaga ko tarish maqsadida, shuningdek, 2017-2021 yillarda O zbekiston
ʻ ʻ
Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo nalishi bo yicha Harakatlar
ʻ ʻ
strategiyasiga muvofiq:
1. O zbekiston Respublikasi Adliya vazirligining quyidagi tartibni o rnatish
ʻ ʻ
to g risidagi taklifi ma qullansin, unga muvofiq ishlab chiquvchi-tashkilotlar
ʻ ʻ ʼ
tomonidan O zbekiston Respublikasining Yagona interaktiv davlat xizmatlari
ʻ
portalida joylashtiriladigan normativ-huquqiy hujjatlarning loyihalarini
jamoatchilik tomonidan muhokama qilish natijalari Adliya vazirligiga (huquqiy
ekspertiza uchun) va O zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga (ko rib
ʻ ʻ
chiqish uchun) kiritiladi, bunda, qoida tariqasida, kelib tushgan takliflarni ko rib
ʻ
chiqish natijalari ko rsatilishi majburiydir
ʻ .

2. O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasigaʻ
uch oy muddatda O zbekiston Respublikasining “Jamoatchilik nazorati
ʻ
to g risida”gi Qonunini
ʻ ʻ qayta ko rib chiqish tavsiya etilsin, bunda, shu jumladan, ʻ
quyidagilar nazarda tutilsin:
xalqaro amaliyotda keng tarqalgan jamoatchilik nazoratining ta sirchan
ʼ
shakllarini joriy etish;
jamoatchilik nazorati shakllarini amalga oshirish mexanizmlarini batafsil
reglamentatsiya qilish, ularni amaliyotda samarali qo llash;
ʻ
davlat organlari va tashkilotlari huzuridagi jamoatchilik kengashlari faoliyati,
tegishli sohalardagi ishlarning holatini yaxshilashda ularning roli va samarali
ishtiroki masalalari.
3. O zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi (R.S.Qosimov) ikki
ʻ
hafta muddatda O zbekiston Respublikasi Prezidentining
ʻ Fuqarolik jamiyati
shakllanishini monitoring qilish mustaqil instituti faoliyatini tubdan
takomillashtirish va moliyalashtirishni ko zda tutuvchi qarori loyihasini kiritsin,
ʻ
unda, jumladan, quyidagilar nazarda tutilsin:
institut tomonidan har yili O zbekistonda fuqarolik jamiyatining holati va uni
ʻ
rivojlantirish tendensiyalari to g risidagi ma ruzani O zbekiston Respublikasi
ʻ ʻ ʼ ʻ
Prezidenti huzuridagi Fuqarolik jamiyatini rivojlantirish bo yicha maslahat
ʻ
kengashining ko rib chiqishi uchun kiritish va shundan keyin O zbekiston
ʻ ʻ
Respublikasi Prezidentiga axborot berish;
institut tomonidan fuqarolik jamiyati rivojlanishini, jamiyat institutlarining
davlat organlari va tashkilotlari bilan o zaro hamkorlik darajasini, shuningdek,
ʻ
ularning mamlakatni sotsial-iqtisodiy va siyosiy-huquqiy jihatdan rivojlantirishga,
shu jumladan, 2030-yilgacha bo lgan davrda BMTning Barqaror taraqqiyot
ʻ

maqsadlarini amalga oshirish doirasida qo shgan hissasini baholash indikatorlariniʻ
ishlab chiqish va tasdiqlash.
4. 2020-yil 1-yanvardan boshlab respublika, viloyatlararo nodavlat notijorat
tashkilotlarini davlat ro yxatidan o tkazish uchun undiriladigan davlat boji
ʻ ʻ
stavkalari bazaviy hisoblash miqdorining 4 baravaridan 3 baravarigacha, viloyat
nodavlat notijorat tashkilotlari uchun – bazaviy hisoblash miqdorining 2
baravaridan 1 baravarigacha pasaytirilsin.
2020-yil 1-yanvardan boshlab faoliyatini tuman (shahar), shaharcha, qishloq va
ovul hududida olib boradigan nodavlat notijorat tashkilotini davlat ro yxatdan
ʻ
o tkazish uchun davlat boji stavkasi
ʻ bazaviy hisoblash miqdorining 50 foizi
miqdorida belgilansin.
5. Nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyati boshqa institutlarining
faoliyatini davlat tomonidan qo llab-quvvatlashga davlat grantlari, subsidiyalar va
ʻ
ijtimoiy buyurtma shaklidagi mablag lar Qoraqalpog iston Respublikasining
ʻ ʻ
respublika byudjeti, viloyatlarning viloyat byudjetlari va Toshkent shahrining
shahar byudjeti, shuningdek, tuman va shaharlar byudjetlarining xarajatlariga
qo shilsin.
ʻ
Moliya vazirligi bir oy muddatda mazkur bandning talablaridan kelib chiqqan
holda O zbekiston Respublikasining Byudjet kodeksiga o zgartirish va
ʻ ʻ
qo shimchalar to g risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin.
ʻ ʻ ʻ
6. Belgilansinki, respublikaning barcha davlat organlari va tashkilotlarida, shu
jumladan, huquqni muhofaza qiluvchi organlarda, ular faoliyatini moliyalashtirish
manbalaridan qat iy nazar, ushbu organ va tashkilotlarning byudjetdan tashqari
ʼ
manbalari hisobidan majburiy tartibda ularning veb-saytlari yaratiladi.
Davlat organlari va tashkilotlari faoliyatining ochiqligi va shaffofligini yanada
oshirish maqsadida O zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi
ʻ
huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi, O zbekiston
ʻ

Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi hamda
O zbekiston Respublikasi Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalariniʻ
rivojlantirish vazirligi ikki oy muddatda:
davlat organlari va tashkilotlarining rasmiy veb-saytiga qo yiladigan
ʻ
asosiy talablarga o zgartirish va qo shimchalar kiritish bo yicha hukumat qarori
ʻ ʻ ʻ
loyihasini ishlab chiqsin va taqdim etsin;
Internet tarmog ida respublikaning barcha davlat organlari va tashkilotlarining,
ʻ
shu jumladan, huquqni muhofaza qiluvchi organlarning veb-saytlari mavjudligi va
faoliyat yuritishini inventarizatsiyadan o tkazsin.
ʻ
Inventarizatsiya natijalari veb-saytlarga nisbatan yangi talablarni inobatga
olgan holda keyinchalik davlat organlari va tashkilotlari, shu jumladan, huquqni
muhofaza qiluvchi organlarning yangi veb-saytlarini yaratish va amaldagilarini
modernizatsiya qilish bo yicha choralar ko rish uchun ikki oy muddatda
ʻ ʻ
O zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga taqdim etilsin.
ʻ
7. O zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining “O zbekiston” telekanalida
ʻ ʻ
fuqarolik jamiyatini rivojlantirish sohasidagi vazifalarni keng ko lamda
ʻ
tushuntirish va targ ib qilishga, aholini tashvishga solayotgan dolzarb masalalarni
ʻ
muhokama qilish uchun olimlar, sotsiologlar, tadqiqotchilar, ekspertlar, jamoat
arboblari, xotin-qizlar, yoshlar va fuqarolar ishtirokida doimiy faoliyat yurituvchi
“munozara maydonchasi”ni tashkil etishga qaratilgan teleko rsatuvlar turkumini
ʻ
tayyorlash va namoyish etishni nazarda tutuvchi “Jamoatchilik fikri” tahririyatini
tashkil etish to g risidagi taklifi ma qullansin.
ʻ ʻ ʼ
Belgilab qo yilsinki, “Jamoatchilik fikri” tahririyatini moliyalashtirish
ʻ
O zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining o z mablag lari hisobidan,
ʻ ʻ ʻ
shuningdek, O zbekiston Respublikasi Davlat byudjetidan teleradiokompaniyaga
ʻ
ajratiladigan byudjet mablag lari doirasida amalga oshiriladi.
ʻ

O zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi ikki hafta muddatda markaziy davlatʻ
telekanallarida mamlakatning sotsial-iqtisodiy va siyosiy-huquqiy hayotiga oid eng
muhim masalalarni muhokama qilish maqsadida doimiy asosda maxsus
teleko rsatuvlar (jamoatchilik munozaralari) tashkil etilishini ta minlasin.
ʻ ʼ
8. O zbekiston Respublikasining Nodavlat notijorat tashkilotlari
ʻ
to g risidagi kodeksi loyihasini tayyorlash bo yicha ishchi guruh
ʻ ʻ ʻ 1-ilovaga
muvofiq tarkibda tuzilsin, ilg or xorijiy tajribani o rganish va shakllangan milliy
ʻ ʻ
huquqni qo llash amaliyoti asosida nodavlat notijorat tashkilotlari to g risidagi
ʻ ʻ ʻ
qonunchilikni kodlashtirish va tizimlashtirish uning asosiy vazifasi etib
belgilansin.
Ishchi guruh 2020-yil 1-fevralga qadar manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan
kelishilgan O zbekiston Respublikasi Nodavlat notijorat tashkilotlari to g risidagi
ʻ ʻ ʻ
kodeksi loyihasini belgilangan tartibda Vazirlar Mahkamasiga kiritsin.
9. O zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi
ʻ
akademiyasi O zbekiston nodavlat notijorat tashkilotlari milliy assotsiatsiyasi bilan
ʻ
birgalikda 2019/2020 o quv yilidan boshlab
ʻ to lov asosida nodavlat notijorat ʻ
tashkilotlari rahbarlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish
kurslarini muntazam ravishda tashkil etsin.
10. O zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Fuqarolik jamiyatini
ʻ
rivojlantirish bo yicha maslahat kengashi (A.X.Saidov) ikki
ʻ
oy muddatda manfaatdor vazirlik va idoralar bilan belgilangan tartibda
kelishilgan quyidagi loyihalarni O zbekiston Respublikasi Prezidenti
ʻ
Administratsiyasiga kiritsin:
O zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Fuqarolik jamiyatini
ʻ
rivojlantirish bo yicha maslahat kengashi to g risidagi nizom
ʻ ʻ ʻ ;

Davlat ishlarini boshqarishda fuqarolar ishtirokining xalqaro
standartlarini respublikada joriy etish bo yicha amaliy chora-tadbirlar rejasiʻ .
11. O zbekiston Milliy axborot agentligi, O zbekiston Milliy
ʻ ʻ
teleradiokompaniyasi hamda O zbekiston Respublikasi Prezidenti
ʻ
Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligiga
ommaviy axborot vositalarida ushbu qarorning maqsad va vazifalarini yoritish
yuzasidan maqolalar va mavzuga oid ko rsatuvlar tashkil etish tavsiya qilinsin.
ʻ
12. Mazkur qarorni amalga oshirish bo yicha batafsil amaliy chora-
ʻ
tadbirlar rejasi 2-ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
Mas ul vazirliklar, idoralar va boshqa tashkilotlarning rahbarlari barcha chora-
ʼ
tadbirlar belgilangan muddatlarda so zsiz va sifatli bajarilishini ta minlasinlar.
ʻ ʼ
13. O zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 12-dekabrdagi
ʻ
“Fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirishga ko maklashish borasidagi
ʻ
qo shimcha chora-tadbirlar to g risida”gi PQ–2085-son qaroriga 3-ilovaga
ʻ ʻ ʻ
muvofiq o zgartirish kiritilsin.
ʻ
14. O zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi manfaatdor vazirliklar va
ʻ
idoralar bilan birgalikda ikki oy muddatda:
Fuqarolik jamiyati institutlari faoliyati sohasida qonunchilikning havolaki
normalarini amalga oshirish uchun zarur bo lgan normativ-huquqiy hujjatlarni
ʻ
ishlab chiqish rejasini;
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ijtimoiy soha xodimlarining moddiy nе’matlar
ishlab chiqaruvchi tarmoqlar faoliyatiga qo’shayotgan hissalari yuqori darajaga
ko’tarilmoqda. SHuning uchun ham ijtimoiy sohani rivojlantirishga davlatning
salmoqli ulushdagi moddiy, mеhnat va moliyaviy rеsurslari sarflanmoqda.

Xizmat ko’rsatish sohalari xalq ta’limi, sog’liqni saqlash, san’at va madaniyat,
ilm-fan, jismoniy tarbiya va sport, ilmiy izlanishlar, davlat boshqaruvi, mudofaa,
maishiy xizmat kabi sohalarni qamrab oladi. Bularsiz jamiyat taraqqiyotini
tasavvur qilish mumkin эmas. CHunki bu soha xodimlari mеhnatning umumiy
yo’nalishi inson va jamiyatning ijtimoiy, ma’naviy rivojlanishi uchun qaratilgan.
Ijtimoiy soha faoliyatining tarixiga murojaat qilsak, dastlabki davrlarda uning
insoniyat taraqqiyotida эgallagan ulushi nihoyatda kamligining guvohi bo’lamiz.
Hozirda iqtisodiyoti rivojlangan mamlakatlar ijtimoiy ishlab chiqarish
samaradorligining o’sishi, aholi ijtimoiy va madaniy эhtiyojining rivojlanishi
ijtimoiy mеhnat taqsimotida ijtimoiy sohaning yirik tarmoqqa aylanishiga sabab
bo’ldi. Ma’lumotlarga qaraganda, bu mamlakatlarda ishga yaroqli umumiy
aholining o’rtacha 70% dan ko’prog’i shu sohalarda faoliyat ko’rsatmoqda.
Ijtimoiy sohaning paydo bo’lishi va kеlajakda rivojlanishi uning ijtimoiy
mеhnat taqsimotidagi o’rnining mustahkamlanib borishida va mamlakat iqtisodiy
o’sishida sеzilarli ta’sir ko’rsatadi. Bu sohalarning maxsuslashishi, yiriklashishi,
yangi tarmoqlarning tashkil topishi iqtisodiyotni boyitgan holda ishlab chiqarish
darajasining o’sishini ta’minlaydi.
Xizmat ko’rsatish sohalarining yo’nalishi va rivojlanish tavsifi, uning tarkibi va
alohida tarmoqlarning rivojlanish darajasi jamiyatning iqtisodiy qurilishi va
ijtimoiy ishlab chiqarish shakli bilan aniqlanadi.
Rеspublikamizda mustaqillikka эrishilgan birinchi kundan boshlaboq asosiy
э’tibor ijtimoiy sohani rivojlantirishga, shu sohada ishlayotgan xodimlarni bozor
iqtisodiyoti sharoitida ijtimoiy muhofaza qilishga qaratildi. Ayniqsa, ijtimoiy-
madaniy, ilm-fan, jismoniy tarbiya va sport sohalari yuqori darajada
rivojlanmoqda.
Bozor iqtisodiyotiga o’tilayotgan hozirgi davrda rеspublikamiz xalqi oldida
turgan ijtimoiy-iqtisodiy masalalarni еchishda ijtimoiy sohaning o’rni yanada oshib
bormoqda. Inson omilining oshishida, mеhnat unumdorligining oshishida xizmat
ko’rsatish sohalarining o’rni bеqiyosdir.

Bozor iqtisodiyoti sharoitida xizmat ko’rsatish sohalari insonning mеhnat
qobiliyatini rivojlantirish va ishlab chiqarishni o’stirishga ta’sir qilish bilan
chеgaralanib qolmaydi, uning asosiy maqsadi rivojlangan bozor iqtisodiyotiga o’z
hissasini qo’shadigan, har tomonlama еtuk shaxsni shakllantirishdan iboratdir.
Mamlakatimiz Prеzidеnti I.A.Karimov bozor iqtisodiyotiga o’tishda aholi
farovonligini oshirish va uni yangi sifat darajasiga ko’tarishni asosiy vazifa qilib
qo’ydi. Bu vazifani amalga oshirish o’z-o’zidan zamonaviy, yuksak rivojlangan
xizmat ko’rsatish sohalarini tashkil qilishni taqozo эtadi. Kеlgusi 5-10 yil
davomida ijtimoiy siyosatning samarasini oshirib borish orqali bu sohalarda yuqori
natijalarga эrishish kutilmoqda.
Hozirgi sharoitda ijtimoiy soha ijtimoiy mеhnat taqsimoti tizimi rivojlanishida
asosiy o’rinni эgallaydi. Moddiy ishlab chiqaruvchilar bilan bo’ladigan iqtisodiy
aloqalarda ijtimoiy sohaning o’z o’rni bor. Ular mеhnat faoliyatlari bilan ishlab
chiqaruvchilarning o’z mahsulotlarini rеalizatsiya qilishilarida qatnashadilar.
Xizmat ko’rsatish sohalari moddiy ishlab chiqarish bilan bog’langandir.
Moddiy ishlab chiqaruvchilar xizmat ko’rsatish sohalari mеhnati эvaziga o’z
mеhnatlari mahsulini almashtirish orqali soha xodimlarini yashash vositalari va
mеhnat faoliyatlarini matеriallar bilan ta’minlaydilar.
Ijtimoiy soha xizmati moddiy nе’matlar ishlab chiqaruvchilarning shaxsiy
эhtiyoji hisoblanadi. Takror ishlab chiqarish nuqtai nazaridan sohaga shaxsiy
istе’molning qo’shilishi tamomila, umuman yo’q bo’lib kеtishidan darak bеrmaydi.
Aks holda noishlab chiqarish sohalari bilan iqtisodiy aloqalar to’g’risida gap
bo’lishi mumkin эmas эdi. Xizmat ko’rsatish sohalari shaxsiy istе’molga
qo’shiladigan takror ishlab chiqarish jarayonining vujudga kеlishida ob’еktiv
sharoit yaratib bеradi. CHunki, birinchidan, bu sohalarning ba’zi tarmoqlari
xizmati ishchi kuchi ishlab chiqarish muomalasiga kiradi va ishlab chiqarish
jarayonida ishchilar tomonidan takror ishlab chiqariladi. Ikkinchidan, ijtimoiy
takror ishlab chiqarish bo’yicha olingan shaxsiy istе’mol sohasi o’zida umumiy
jarayonni ko’rsatadi.

1.2 Ijtimony soha iqtisodiyotining o’ziga xosligi
Ijtimoiy soha xizmati, birinchidan, o’ziga xos iqtisodiy qonuniyatga эga:
ularning qiymati bo’lmaydi, chunki qiymat yaratish uchun moddiy nе’matlar
yaratilmaydi, aksincha xizmat ko’rsatiladi.
Ikkinchidan, xizmat ko’rsatish sohalari mеhnati moddiy ishlab chiqarish
sohalari mеhnatidan alohida tomonlari bilan farq qiladi. Bu sohalar xodimlari
alohida odamlar bilan muloqotda bo’ladilar, har xil toifadagi va har xil diddagi
odamlarning so’rovlariga javob bеradilar. Bu эsa xodimlardan yuksak sifatli kasb
mahoratini talab qiladi.
Uchinchidan, ijtimoiy sohani joylashtirishda tabiat omili moddiy ishlab
chiqarish sohalarini joylashtirishdagi kabi ahamiyatga эga эmas.
Xizmat ko’rsatish sohalarining asosiy ishlab chiqarish fondlari moddiy ishlab
chiqarish mеhnat vositalariga tashqi ko’rinishdan o’xshashi mumkin. Iqtisodiy
mohiyati эsa bir-biriga o’xshamaydigan, chunki moddiy ishlab chiqarishda mеhnat
vositalari o’z qiymatini ishlab chiqarilayotgan mahsulotga asta-sеkin o’tkaza borib
amortizatsiya ajratmasi sifatida o’z qiymatini tiklasa, ijtimoiy sohada istе’mol
natijasida mеhnat vositalari o’z qiymatini yo’qotadi va moddiy ishlab chiqarish
sohalari tomonidan yaratilgan milliy daromad hisobiga ular qayta tiklanadi.
To’rtinchidan, xizmat ko’rsatish sohalari mеhnatining faqat oz miqdori
mеxanizatsiyalashtiriladi va avtomatlashtiradi. SHuning uchun ham ijtimoiy soha
moddiy ishlab chiqarish sohalaridan mеhnat sig’imini ko’pligi bilan farq qiladi.
Ijtimoiy sohada mеhnat hajmini kеngaytirish va xizmat ko’rsatish sifatini oshirish
asosan mеhnat rеsurslarini sonini ko’paytirish mеhnat hamda boshqarishni tashkil
qilishning taraqqiylashgan usullarini qo’llash orqali amalga oshiriladi.
Bеshinchidan, xizmat istе’mol prеdmеti hisoblanadi. Mamlakatimizda xizmat
ko’rsatish sohalarining xizmati asosan bеpul ko’rsatiladi. Bozor iqtisodiyotiga
o’tish jarayonida rеspublikamizda ijtimoiy sohada ma’lum xizmat turlari pullik
ko’rinishda amalga oshirilmoqda, lеkin bunday xizmat ko’rsatishda ham ma’lum

doiradagi ijtimoiy muhofazaga muhtoj toifadagi odamlarga ma’lum еngiliklar
bеrilmoqda.
Bеpul xizmat bu ijtimoiy sohaning ijtimoiy madaniy (ta’lim, sog’liqni saqlash,
madaniyat va h.k.) sohalari xizmatidir. Bu xizmat turlarining rivojlanishi umumiy
istе’mol jamg’armalari hisobidan olib boriladi.
Pullik xizmat turlariga uy-joy, kommunal xo’jaligi korxonalari, maishiy
xizmat, aloqa, transport, sayohat va turizm, sport, dam olish sohalari, huquq
tashkilotlari va qisman tibbiyot va ta’lim tizimlaridagi xizmatlar kiradi.
Bozor iqtisodiyotiga o’tish jarayonida sog’liqni saqlash, ta’lim, madaniyat
sohalarida ham o’z xodimlarini ijtimoiy muhofaza qilish maqsadida bir qator
xizmat turlari pullik xizmat ko’rinishida olib borilmoqda. Aholiga pullik xizmat
ko’rsatishni kеngaytirish tovarlar massasi bilan pul rеsurslarini
muvofiqlashtirishda asosiy rolь o’ynaydi, chunki u aholi daromadlarini maqsadli
yo’naltirish tarmoqlarini kеngaytiradi.
Ijtimoiy sohada pullik xizmatlarni joriy qilish va ularni tijorat borasidagi
faoliyatlarini rivojlantirish byudjеt taqchil-ligining oldini olish imkoniyatini bеradi.
Oltinchidan, ijtimoiy soha xizmatiga kеng xalq ommasi murojaat qilishini,
xizmat turlarining hilma-hilligini ko’ramiz. SHuning uchun ham ba’zi hududlarda
bu sohalarning xizmati "ko’chma" ravishda, ya’ni o’zlari qatnab xizmat
ko’rsatishga moslashtirilgan. Ijtimoiy sohaning xizmati bеvosita inson omili bilan
bog’liq. SHu sababli bu xizmat sohalariga tеgishli muassasalarning hududlararo
joylashishi ko’p jihatdan dеmografik omillarga va ishlab chiqarish imkoniyatlariga
bog’liq.
Еttinchidan, ijtimoiy sohaning faoliyat yuritishi ikki hil usulda
moliyalashtariladi.
A) byudjеt asosida;
B) xo’jalik hisobidan.
Sakkizinchidan, xizmat ko’rsatish sohalari xodimlariga ish haqi to’lashni
tashkil qilish o’ziga xosligi bilan ajralib turadi. Xodimlarning ish haqi manbalari
bu sohadan tashqari shaklanadi: moddiy ishlab chiqarish xodimlari yaratgan milliy

daromad hisobiga ijtimoiy soha xodimlari ish haqlari milliy daromadning turli
qismlarida tashkil topadi, dеmakdir.
Xizmat ko’rsatish sohalari xodimlari mеhnatiga son jihatidan baho bеrish
qiyindir, shuning uchun ham bu soha xodimlariga ish haqi bеlgilashda mеhnat
faoliyati samarasiga, vazifa turiga, korxona tabaqasiga, ma’lumot darajasiga va
mеhnat stajining davomiyligiga э’tibor bеriladi. SHuningdеk bu sohalar
xodimlariga ish haqi to’lashda yagona haq to’lash jadvalidan foydalaniladi.
Hozirgi paytda butun jahonda globallashuv jarayonlarining kuchayib
borishi bilan Yer yuzida tinchlik-barqarorlikni saqlash, aholi farovonligi, uning
munosib turmush darajasi, ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotni taminlash, talim, tibbiyot
va atrof-muhitni muhofaza qilish kabi umumbashariy vazifalar tobora muhim
ahamiyat kasb etib, ularni amalga oshirishda xalqaro tashkilotlarning roli kuchayib
bormoqda. Xalqaro tashkilotlar deb butun insoniyat uchun umumiy bolgan
maqsadlarga erishish yolida davlatlar, milliy jamiyat uyushmalarining ijtimoiy-
iqtisodiy, siyosiy, madaniy va ilmiy- texnik asoslarda birlashuvidan tashkil topgan
tashkilotlarga aytiladi. Xalqaro tashkilotlarning umumiy xususiyati shundan
iboratki, ularning faoliyati aniq bir milliy davlat chegarasidan chetga chiqib,
davlatlararo vazifalar va muammolarni hal etishga qaratilgan boladi. Bunday
tuzilmalar bugungi kunda davlatlar ortasidagi kop tomonlama munosabatlarning
eng muhim va samarali shakllaridan biri bolib qolmoqda. Xalqaro tashkilotlarni
tashkil etish borasidagi harakatlar nisbatan qadimiy davrlardan malum bolsa-da,
zamonaviy tushunchamizdagi hozirgi xalqaro tashkilotlar asosan XIX asrning 2-
yarmidan etiboran tashkil topa boshlagan.
Xalqaro reyting va indekslar bilan ishlash bo‘yicha respublika kengashi
(keyingi o‘rinlarda ― Kengash) 1-ilovaga muvofiq tarkibda tashkil
etilsin.Kengashning asosiy vazifalari etib quyidagilar belgilansin:mamlakatning
ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy-huquqiy taraqqiyot darajasini tizimli tahlil qilib
borish, turli sohalarda amalga oshirilayotgan tub o‘zgarishlarning O‘zbekiston
Respublikasi uchun ustuvor bo‘lgan xalqaro reyting va indekslarda mamlakatning

o‘rnini yaxshilash maqsadlariga xizmat qilishini ta’minlash, mazkur yo‘nalishdagi
ishlarning samaradorligiga to‘siq bo‘layotgan muammolarni bartaraf
etish;O‘zbekiston Respublikasi uchun ustuvor bo‘lgan xalqaro reyting va
indekslarda mamlakatning o‘rnini yaxshilash maqsadida davlat hokimiyati va
boshqaruvi tizimini takomillashtirish, jamiyatni demokratlashtirish, ilg‘or xalqaro
tajribaga asoslangan davlat va jamiyat qurilishi sohasidagi islohotlarni amalga
oshirish bo‘yicha tashabbuslarni ilgari surish;davlat va jamiyat hayotining turli
jabhalarini tartibga solishga qaratilgan normativ-huquqiy hujjatlar va ularning
loyihalarini O‘zbekiston Respublikasi uchun ustuvor bo‘lgan xalqaro reyting va
indekslardagi mamlakatning o‘rniga ta’siri nuqtai nazaridan kompleks baholab
borish.Insoniyat taraqqiyoti, barcha sohalarda kechayotgan globallashuv
jarayonlar, sifat va tarkibiy o'zgarishlar xalqaro hamkorlik va aloqalarni yangi
bosqichga ko'tarish barobarida har bir mustaqil mamlakatning ushbu holatlarga
yangicha qarashga, ular bilan birga odim tashlash vazifasini ko'ndalang
qo'ymoqda. Bu esa, eng avvalo, o'sha mamlakatning jahon miqyosidagi o'rni,
xalqaro reyting va ko'rsatkichlarda tutgan mavqei bilan belgilanadi.Bugun
hayotning har bir jabhasida yangilik va bunyodkorlik ishlari jadal sur'atlarda
davom etmoqda. Tabiiyki, bunday yangilanishlar natijasi nafaqat xalqimiz
hayotida, balki nufuzli xalqaro reyting va indekslar ko'rsatkichlarida ham o'z
ifodasini topayotir.Aytish kerakki, xalqaro reyting va indekslar har bir
mamlakatning rivojlanish jarayonini o'zida namoyon etib, davlat boshqaruvi sifati,
aholining turmush darajasi, inson huquqlari muhofazasi, tadbirkorlik faoliyati va
xorijiy investorlar uchun qulay muhit, barqaror iqtisodiy o'sish va -
raqobatbardoshlik kabi muhim jihatlarning ko'zgusidir. Bu jihatlar
mamlakatimizdagi islohotlar mohiyatida ham mujassam. Bularning barchasi inson
qadrini ulug'lashga, odamlarning hayotdan rozi va mamnun bo'lib yashashini
ta'minlashga xizmat qilishi bilan yanada teran mazmun kasb
etadi.Prezidentimizning shu yil 2 iyunda qabul qilingan “O'zbekiston
Respublikasining xalqaro reyting va indekslardagi o'rnini yaxshilash hamda davlat
organlari va tashkilotlarida ular bilan tizimli ishlashning yangi mexanizmini joriy

qilish to'g'risida”gi farmoni yurtimizda bu yo'nalishda amalga oshirilayotgan
ishlarni yangi bosqichga ko'tarishda muhim dasturilamal bo'ldi.Mazkur farmonga
muvofiq, xalqaro reyting va indekslar bilan ishlash bo'yicha respublika kengashi
tuzilib, sohada parlament nazorati o'rnatildi. O'zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisi Senati raisi Tanzila NARBAEVA bilan suhbatimiz mazkur farmon
ijrosini ta'minlash, mamlakatimizning xalqaro reyting va indekslardagi o'rnini
mustahkamlash borasida qilinayotgan ishlar xususida bo'ldi.

F o y d a l a n i l g a n a d a b i y o t l a r r o ’ y x a t i
1 M. Mirsaidov Xalqaro iqtisodiy munosabatlar o’quv qo’llanma
2 G. Nazarova, X. Xalilov, A. Azimov, I. Xanova ‘’Xalqaro iqtisodiy integratsiya
(darslik)

Купить

Похожие документы
O’z Milliy bank amaliyot hisoboti
Iqtisodiyot va moliya bo‘limi amaliyot hisoboti amaliyot hisoboti
Ipoteka bank amaliyot Mirobod filiali
"Trastbank" bitiruv oldi amaliyot
Turonbank bitiruv oldi amaliyoti