Jismoniy tarbiya darslarini pedagogik tahlil qilish mexanizmining mazmuni

MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………………....3

I.BOB. JISMONIY MADANIYAT DARSLARINI TAHLILI    QILISHDAN 

MAQSAD 

1.1.   Jismoniy tarbiya darsining pedagogik taxlili qilish……………………....…5

1.2.   Taxlilchining darsi boshlanguncha bajaradigan ishlari…………..................8

II BOB. JISMONIY TARBIYA DARSIDA O’QUVCHILAR FAOLIYATINI TASHKIL ETISH USULLARI

1. O‘quvchilar faoliyatini boshqarish va o‘quvchi faoliyatini 

tashkillashning frontal usuliyati…………………………………………..………14

1. O‘quvchi faoliyatini uzluksiz-ulab tashkillash usuliyati va o‘quv 

guruhi (sinf)ni guruhlarga ajratish usuliyati………………………………….….15

Xulosa……………………………………………………………………………20

Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………………22

Kirish 

Mavzuning dolzarbligi; Jismoniy tarbiya fanini o‘qitish konsepsiyasi (keyingi o‘rinlarda – Konsepsiya) O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 5martdagi PF–5368-sonli “Jismoniy tarbiya va sport sohasida davlat boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.Mirziyoev huzurida o‘tkazilgan 2018 yil 20 sentabrdaga majlisi bayoni, 2019 yil 4 sentabr kuni o‘tkazilgan videoselektr yig‘ilishi asosida 2021-2023 yillarda jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish bo‘yicha qabul qilingan konsepsiysi, O‘zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va sportni 2025-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasida belgilangan vazifalarga muvofiq Respublikadagi va jahon ilg‘or tajribalari nuqtai nazaridan umumiy o‘rta ta’lim maktablaridagi “Jismoniy tarbiya” fanini o‘qitish metodikasini takomillashtirishning strategik yo‘nalishlari tizimini hamda asosiy maqsad va vazifalarini belgilaydi.[1]

Jismoniy tarbiya insoniyat madaniyatining ajralmas qismi bo‘lib, sog‘lom turmush tarzini shakllantirishda muhim rol o‘ynaydi. Zero, yosh avlodning jismoniy tarbiyasi va sog‘lom turmush tarzi - millat salomatligi garovi va milliy havfsizlikning asosidir.

Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlari o‘quvchilarning jismoniy rivojlanishi va harakatlanish faoliyatini yaxshilash uchun poydevor qo‘yadi, ularning hayotini himoya qilish va sog‘lig‘ini yaxshilash muammolarini hal qiladi.

Jismoniy tarbiya, maktab o‘quvchilari va o‘sib kelayotgan yosh avlod tarbiyasida uzluksiz ta’lim tizimining ajralmas qismi bo‘lib, u umumiy o‘rta ta’lim maktablari o‘quvchilarning harakatlanish qobiliyatini rivojlantirishda hayotiy zarur bilimlarni, qobiliyatlari va ko‘nikmalarni shakllantiradigan o‘quv fani hisoblanadi.

Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida jismoniy tarbiya tizimining samaradorligi, oqilona mazmunda, o‘quv va uzaytirilgan kun tartibda barcha jismoniy tarbiya shakllarini joriy etish, sog‘lomlashtirish, jismoniy tarbiya tadbirlari soni va hajmida, o‘quvchilarni kundalik hayotda jismoniy tarbiya va sport turizm bo‘yicha sinf va maktabdan tashqari ishlarning turli shakllariga keng jalb etish, o‘quv-tarbiya jarayoni ustidan tibbiy-pedagogik nazorat orqali ta’minlanadi.

 Ushbu konsepsiya umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya fanini o‘qitilishining nazariy, amaliy tizimlarni, asosiy tamoyillarni, dolzarb masalalar yechimining maqsad va vazifalarni hamda ta’lim muassasalarida mazkur fanlarni o‘qitishning asosiy yo‘nalishlarini belgilab beradi, 

jumladan:

Jismoniy tarbiya fani davlat ta’lim standarti talablarining ta’lim sifatini oshirish, kadrlar tayyorlashda qo‘yiladigan xalqaro talablarga muvofiqligini ta’minlash;

Jismoniy tarbiya darslarini tashkil etishda ta’lim sifatini oshirish;

Umumiy o‘rta ta’limning jismoniy tarbiya fanini o‘qitishda uzviylik va uzluksizlikni ta’minlash; 

Jismoniy tarbiya fani dasturida jismoniy tarbiya sohasidagi bilimlarni o‘rgatish, hayotiy metodikani shakllantirish, o‘quvchilarning sog‘lom turmush tarzini shakllantirish;

 Jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanish, sog‘lom turmush tarzi hamda reproduktiv salomatlikka doir amaliy ko‘nikma va malakalarni tarkib toptirish;

 jismoniy madaniyat, ommaviy va sport tadbirlarini tashkillashtirish; 

Jismoniy tarbiya sohasida inson resurslarini rivojlantirish;

Jismoniy tarbiya fani bo‘yicha umumiy o‘rta ta’lim muassalari bitiruvchilariga qo‘yiladigan malaka talablarini amaliyotga tadbiq etish; 

Jismoniy madaniyat, sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalarini shakllantirish;

Jismoniy tarbiya fanini o‘zlashtirishning muhim kutilayotgan natijalari ahloqiy ong va xulq-atvor, irodaviylik sifatlar, mehnatsevarlik, vatanga sadoqat, o‘z-o‘zini tarbiyalash qobiliyatini shakllantirish hamda estetik va ruhiy emotsional hissiyotlarni rivojlantirish;

Jismoniy tarbiya o‘quv fani uchun elektron uslubiy, multimedia resurslar ba’zasini yaratish;

Jismoniy tarbiya o‘quv fani bo‘yicha keng imkoniyatlarga ega ijtimoiylashuv va shaxsiy rivojlanishga qaratilgan shakl, vosita va usullardan foydalanish;

Jismoniy, aqliy, axloqiy, ma’naviy rivojlanishi, jismoniy takomillashishi uchun zarur bo‘lgan motorikani rivojlantirish;

Davlat ta’lim standartlarida belgilangan kompetensiyalarga asoslangan holda baholash mezonlarini joriy etish;

Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida o‘quvchilarni milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalash;

Maqsadi va vazifalari Mamlkatimizda jamiyatning ijtimoiy ehtiyojlariga va hozirgi davrda rivojlanishining istiqbolli vazifalariga muvofiq, umumiy o‘rta ta’lim sohasida jismoniy tarbiya tizimini zamonaviylashtirish (modernizatsiya qilish) asosida umumiy o‘rta ta’lim maktablarida ta’lim-tarbiya va sog‘lomlashtirish salohiyatini oshirish, “Jismoniy tarbiya” fanini o‘qitishning yuqori sifatini ta’minlash uchun sharoit yaratish, shuningdek. ushbu fanni o‘qitish metodikasini takomillashtirish mazkur mavzumizning asosiy maqsadidir.

I.BOB. JISMONIY MADANIYAT DARSLARINI TAHLILI QILISHDAN MAQSAD

1.1.   Jismoniy tarbiya darsining pedagogik taxlili qilish.

Har bir jismoniy madaniyat o‘qituvchisi o‘zining va kasbdoshining darsini taxlil qila olish malakasiga ega bo‘lishi uning kasbiy tayyorgarligining zaruriy jihatlaridan biri deb qaraladi. To‘g‘ri tashkil qilingan pedagogik kuzatish orqali amalga oshirilgan darsning taxlili, jismoniy tarbiya mutaxassisining o‘zini va dars o‘tayotgan kasbdoshining pedagogik faoliyati haqida fikr yuritish, kasbiy mahoratini baholash, ijobiy va salbiy tomonlarini ko‘rish bilan o‘qituvchilik mahoratini shakllanishi hamda takomillashishiga zamin yaratadi. Jismoniy madaniyat darsining taxlili o‘zining xususiy tomonlari bilan boshqa umumiy ta’lim fanlari darslarining taxlilidan farqlanadi. Darsning zichligini taxlilchisiz, unda yuklamani boshqarilishini yurak qisqarish chastatasini taxlillovchi va pedagogik taxlil olib boruvchilarsiz darsga umumiy baho berib bo‘lmaydi.

  Pedagogik taxlil darsning samaradorligini baholash uchun o‘tkaziladi. Darsning zichligini oshirish va jismoniy yuklamani boshqarilishida qo‘llaniladigan uslubiyotlarning foydaliligi, ulardan o‘qituvchini ta’lim jarayonida o‘rinli ishlatilishi taxlil qilinadi va darsning zichligi xronografigi, yurak qisqarishi chastotasining (YuQCh) ning fiziologik qiya chizig‘ining grafigi taxlil qilinadi. 

Jismoniy tarbiya darsining pedagogik taxlili

[1] O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 5-martdagi “Jismoniy tarbiya va sport sohasini davlat boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF-5368-sonli farmoni.