Jizzax viloyati muzeylar tarixi - Tarix - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	12000UZS
Hajmi	66.7KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	25 Yanvar 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Tarix

Sotuvchi

Mehriddin Erkinov

Ro'yxatga olish sanasi 21 Yanvar 2025

3 Sotish

Jizzax viloyati muzeylar tarixi

Sotib olish

Mavzu: Jizzax viloyati muzeylari tarixi
Mun darija
Kirish ………………………………………………………………………….…2-3
1. Jizzax viloyatidagi arxeologik qazilmalar, muzeylar tarixi va tarixiy
yodgorliklar………………………………………………………………..……..4-8
2. Jizzax viloyatidagi madaniy meros obidalar, arxeologiyasi va etnografik
ahamiyati…………………………………………….………………………….9-13
3. Jizzaxda viloyatidagi me’moriy yodgorliklar, muzeylar kolleksiyasi va
numizmatikasi………………………………………………..……………….14-18
Dars ishlanma ……………………………………………………………….19-22
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Ilovalar
1

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi. Jizzax viloyati, O'zbekistonning markaziy hududida
joylashgan bo'lib, qadimdan buyuk sivilizatsiyalarning uyi bo'lgan. Viloyat hududi
boy tarixiy yodgorliklar, arkeologik qazilmalar va xalq san'ati namunalariga ega.
Jizzaxning tarixiy ahamiyati nafaqat O'zbekiston, balki butun Markaziy Osiyo
uchun muhimdir. Bu yerda o'zbek xalqi va boshqa turkiy xalqlar madaniyatlari bir-
biriga o'zaro ta'sir ko'rsatgan. Shuningdek, Jizzax viloyati, o'zining tabiiy
go'zalligi, mehnatkash xalqining tarixiy merosi va ijodiy faoliyati bilan ajralib
turadi.
Viloyatning tarixiy va madaniy merosini saqlash va yosh avlodlarga
yetkazishning eng muhim vositalaridan biri — muzeylardir. Muzeylar tarixiy
yodgorliklar va artefaktlar to'plamiga ega bo'lib, ularda o'zgarib borayotgan zamon
bilan birga kelayotgan yangi bilimlar, yangiliklar, va qiziqarli tahlillarni ham
ko'rish mumkin. Har bir muzey, o'zining maxsus to'plamlari orqali faqatgina
ma'lum bir davr yoki madaniyatni emas, balki butun bir mintaqaning tarixini,
turmush tarzini, qadriyatlarini aks ettiradi.
Jizzax viloyatidagi muzeylar, viloyatning tarixiy va madaniy merosini saqlash
va yosh avlodlarga ta'lim berish borasida katta rol o'ynaydi. Muzeylar, nafaqat
tarixiy faktlar va artefaktlarni ko'rsatib, balki jahon va mintaqa tarixidagi
o'zgarishlarni anglash, ularning zamonaviy hayotga qanday ta'sir ko'rsatganini
o'rganish imkonini beradi. O'zbekistonning boshqa hududlarida bo'lgani kabi,
Jizzax viloyatida ham muzeylar zamonaviy tarbiya, ta'lim va madaniyatni targ'ib
qilishda, tarixni saqlash va uni kelajak avlodlarga etkazishda muhim vosita sifatida
ishlatiladi. Jizzax viloyatidagi muzeylarning tashkil etilishi, rivojlanishi va
o'zgarishlari viloyatning tarixiy o'zgarishlari bilan bevosita bog'liq. Sovet davridan
boshlab, muzeylar faqat o'ziga xos tarixiy va madaniy materiallarni to'plash emas,
2

balki ideologik va siyosiy maqsadlar uchun ham faoliyat yuritgan. Mustaqillikni
qo'lga kiritganimizdan keyin, muzeylar yangi o'zgarishlarni, xalqning yangi
tafakkurini aks ettira boshladi.
Mavzuning maqsadi. Jizzax viloyatidagi muzeylarning tarixi va rivojlanishini
chuqur o'rganishdan iboratdir. Bu ishda Jizzax viloyatidagi eng muhim
muzeylarning tashkil etilishi, rivojlanish bosqichlari va muzeylarda saqlanayotgan
eksponatlar tahlil qilinadi. Muzeylarning jamiyatdagi o'rni, ta'lim va tarbiyada
tutgan roli, shuningdek turizm va iqtisodiy sohalarga ta'siri ham alohida ko'rib
chiqiladi.
3

1. Jizzax viloyatidagi arxeologik qazilmalar, muzeylar tarixi va tarixiy
yodgorliklar
Jizzax viloyati O‘zbekiston Respublikasining qadimiy tarixga ega
hududlaridan biridir. Ushbu viloyatda olib borilgan arxeologik qazilmalar
natijasida kelib chiqqan ma’lumotlar hududning uzoq tarixini o‘rganishga muhim
hissa qo‘shmoqda. Quyida Jizzax viloyatidagi arxeologik qazilmalarga oid
ma’lumot va raqamlar keltirilgan. Jizzax viloyatidagi eng muhim arxeologik
yodgorliklardan biri Zomin tumani yaqinida joylashgan Jondor tepaliklaridir. Bu
yerdan miloddan avvalgi ming yilliklarga tegishli turli xil asbob-uskunalar,
jangovar ashyolar, sopol idishlar topilgan. Ushbu topilmalarning ko‘pchiligi
miloddan avvalgi II-I ming yilliklarga tegishli deb taxmin qilinadi. Jizzax
viloyatining Zarbdor tumani hududida olib borilgan qazishmalar natijasida ko‘plab
bronza davriga oid yodgorliklar aniqlangan. Bu yerdan temir davri bilan bog‘liq
bo‘lgan madaniy qatlamlar ham kashf etilgan. Ushbu qatlamlardan topilgan har
qanday materiallar esa o‘sha davr odamlarining hayoti, turmush tarzi, madaniyati
haqida muhim ma’lumotlar beradi.
Arxeologik qazilmalarning yana bir muhim joyi Forish tumani hududida
joylashgan. Bu yer qadimiy Sirdaryo madaniyatiga oid ashyolar bilan mashhur.
Ushbu hududdan miloddan avvalgi I ming yillikka tegishli peshtoqlar, sopol
idishlar, hayvon surati tushirilgan buyumlar aniqlangan. Topilmalar orasida
temirdan yasalgan ashyolar va bronza naqshlari ham mavjud bo‘lib, ular hududda
metallurgiya sohasida muayyan taraqqiyot bo‘lganligini ko‘rsatadi.
Jizzax shahrining o‘zida o‘tkazilgan arxeologik tadqiqotlar ham katta qiziqish
uyg‘otmoqda. Bu yerdan eramizning birinchi ming yilliklariga tegishli ko‘plab
sopol buyumlar, qadimiy tangalar va bezak buyumlari kashf etilgan. Ushbu
topilmalarning ayrimlari ilmiy muassasalar tomonidan tahlil qilinmoqda va
ularning qanday tariqa ishlatilganligi hamda qanday maqsadda yaratilganligi
o‘rganilmoqda. Ushbu hududlardan topilgan ashyolar O‘zbekiston Respublikasi
4

Davlat tarix muzeyida saqlanmoqda yoki tadqiq etilmoqda. Muzeyda Jizzax
viloyatiga oid qadimiy yodgorliklar bilan bog‘liq eksponatlar alohida b ӯ limda
saqlanadi va muntazam ravishda tahlil qilinib, ular haqidagi ilmiy maqolalar chop
etiladi.
Jizzax viloyatining arxeologik qazilmalar natijasida topilgan yodgorliklar nafaqat
O‘zbekiston tarixida, balki Markaziy Osiyo tarixida o‘ziga xos o‘ringa ega. Ushbu
topilmalar mintaqaning o‘tmishdagi hayoti va madaniyati haqida chuqurroq bilim
olishga yordam beradi. Arxeologik tadqiqotlar davom etayotgani sababli, Jizzax
viloyatida yanada ko‘proq qiziqarli topilmalar kashf etilishi mumkinligi
kutilmoqda.
Jizzax viloyati O zbekiston Respublikasi hududida joylashgan muhim ʻ
tarixiy va madaniy merosga ega hudud hisoblanadi. Jizzaxda joylashgan tarixiy
muzeylar bu hududning boy tarixini va madaniyatini o‘zida mujassam etgan
muassasalardir.
1. Jizzax Viloyat Tarixiy-O lkashunoslik Muzeyi.
ʻ Bu muzey Jizzax viloyatining
qadim tarixidan to hozirgi zamongacha bo'lgan davrlarni qamrab oluvchi muhim
o‘lkashunoslik obyektidir. Muzeyda arxeologik qazilmalar, numizmatika, xalq
san’ati va adabiyoti bilan bog‘liq ashyolar namoyish etilgan. Muzeyda mavjud
bo lgan eksponatlar soni mingdan ortiq bo‘lib, ular hududning tarixini asrlar
ʻ
davomida qamrab oladi.
2. Arxeologik Qazilmalar va Topilmalar. Jizzax atrofida olib borilgan
arxeologik qazilmalar natijasida ko‘plab antik davrlarga oid buyumlar topilgan.
Masalan, Qoratepa, Sarmishsoy, va boshqa hududlarda topilgan ashyolar hududda
qadim davrlarda odamlar yashagani va ularning madaniyati aynan qanaqaligi
haqida muhim ma’lumotlar beradi. Bu topilmalarning ko p qismi Jizzax Viloyat
ʻ
Tarixiy-O lkashunoslik Muzeyida saqlanadi.
ʻ
5

3. Numizmatika. Muzeyda numizmatik kolleksiyalar ham mavjud bo‘lib, ular
orqali Jizzax va ushbu hudud bilan bog‘liq bo‘lgan savdo yo‘llari, iqtisodiy va
madaniy almashuvlar haqida bilib olish mumkin. Numizmatika bo‘limida osiyolik
va Yevropa davlatlariga tegishli tariqa hamda tanga tiplari taqdim etilgan.
4. Etno-madaniy Eksponatlar. Jizzax viloyatining etno-madaniy tarixi bilan
bog‘liq bo‘lgan eksponatlar ham muhim o‘rin egallaydi. Xalq san’atining noyob
namunalarini, milliy liboslarni, xalq urf-odatlarini ko‘rsatadigan eksponatlar bu
hududdagi turli etnik guruhlarga oid madaniyatni yoritadi.
5. Tarixiy Va Madaniy Tadqiqotlar. Muzey Jizzaxning tarixiy va madaniy
rivojlanishini o‘rganishda muhim o‘rin tutadi. O‘tkazilgan ilmiy izlanishlar va
tadqiqotlar orqali bu hududning turli davrlardagi o‘zgarishlar va rivojlanishlarini
chuqur o‘rganish imkoniyatini yaratadi.
6. Savdo Hunarmandlik Yodgorliklari. Jizzax hududi tarixda savdo va
hunarmandlik bilan katta mashhurlikka erishgan. Muzeyda bu vaqtlarga oid savdo
hunarmandlik markazlari va ularning faoliyatiga doir ko'plab hujjatlar va buyumlar
saqlanadi. Xususan, eski Jizzax shahrining islom madaniy markazi sifatida
rivojlanishiga oid ma’lumotlar mavjud.
Ushbu muzeylar orqali Jizzaxda yuz yillar davomida shakllangan tarixiy va
madaniy aloqalarni o‘rganish hamda ushbu merosni kelajak avlodlarga yetkazish
imkonini beradi. Mitarbeiter diqqat qilinsa, ushbu muzeylar faqatgina eksponatlar
ko‘rgazmasi emas, balki edukatsiya va tadqiqot markazlari sifatida ham xizmat
qiladi. Jizzax viloyati O'zbekistonning markaziy qismida joylashgan va boy tarixiy
merosga ega hududdir. Ushbu viloyatda joylashgan tarixiy yodgorliklar madaniy
va me'moriy ahamiyatga ega bo'lib, o'ziga xos tarixiy hikoyalarni saqlaydi. Quyida
Jizzax viloyatidagi eng mashhur tarixiy yodgorliklar haqida ma'lumot berilgan.
6

Jizzaxning Tarixi va Ahmiyati
Jizzax viloyati qadimdan turli xil madaniyatlar va davlatlar uchun strategik
joylashuvda bo'lgan. Bu mintaqa orqali Buyuk Ipak yo'li o'tgan, shu sababli u
ko'plab tarixiy hodisalarning guvohi bo'lgan. Bu hududda topilgan arxeologik
yodgorliklar va tarixiy obidalar bu yerning boy tarixidan darak beradi.
Bog'dod Orasi
Jizzaxning tarixiy obidalari orasida Bog'dod Orasi alohida e'tiborga sazovordir.
Bog'dod Orasi qadimgi shaharning xarobalaridan biri hisoblanadi va miloddan
avvalgi davrlarga oid qoldiqlarni o'z ichiga oladi. Bu joyda olib borilgan qazilma
ishlari natijasida qadimgi madaniyatlar va ularning turmush tarzi haqida ko'plab
ma'lumotlar olingan.
Uchtepa Yodgorligi
Uchtepa yodgorligi Jizzax viloyatining eng qiziqarli tarixiy joylaridan biridir. Bu
yodgorlik Xorazm davridan qolgan bo'lib, u milodiy IX asrdan XII asrgacha
bo'lgan davrga mansubdir. Uchtepa arxeologik qazilma ishlari natijasida qadimgi
shaharlardan dalolat beruvchi ko'plab artefaktlar va ma'lumotlar topilgan.
Qaliytepa Tarixi
Qaliytepa ham Jizzax viloyatining tarixiy meroslaridan biri bo'lib, unga qadimiy
ibodatxonalar, istehkomlar va turli xil inshootlar kiradi. Bu yodgorlikda miloddan
avvalgi davrlarga oid ko'plab topilmalar kashf etilgan. Qaliytepa qoldiqlari
mahalliy aholi va tadqiqotchilar orasida katta qiziqish uyg'otadi.
Mingtepa Yodgorligi
Mingtepa yodgorligi viloyatning yana bir muhim tarixiy obidasidir. Bu
yodgorlikda olib borilgan arxeologik tadqiqotlar natijasida qadimgi shaharlardan
qoldiqlar va boshqa ko'plab madaniy izlar topilgan. Mingtepa hududida qazilgan
nodir topilmalar bu yodgorlikning tarixiy ahamiyatini oshiradi.
Raboti Malik Karvonsaroyi
Jizzax viloyatida joylashgan eng mashhur tarixiy binolardan biri bu Raboti Malik
karvonsaroyidir. Bu inshoot XI asrda qurilgan bo'lib, O'rta Osiyoda eng yirik va
7

muhim karvonsaroylardan biri hisoblanadi. Karvonsaroyning g'oyat murakkab
arxitekturasi va juda katta hajmi o'sha davr savdo aloqalari qanchalik
rivojlanganidan dalolat beradi.
Yuqoridagi yodgorliklar Jizzax viloyatining tarixiy boyligini anglatuvchi
eng muhim obidalardir. Bu yodgorliklar nafaqat mahalliy balki xalqaro miqyosda
ham e'tirof etilgan va tadqiqotchilar, tarixchilar tomonidan o'rganilmoqda. Ushbu
tarixiy joylar O'zbekistonning madaniy merosini yanada boyitadi va kelajak
avlodlar uchun saqlab qolish zarur bo'lgan mulk sifatida e'tibor qaratilmoqda.
8

2. Jizzax viloyatidagi madaniy meros obidalar, arxeologiyasi va etnografik
ahamiyati
Jizzax viloyati O'zbekistondagi boy tarix va madaniy merosga ega hududlardan
biridir. Ushbu mintaqada joylashgan madaniy meros obidalari o'zining qadimiyligi,
arxitektura uslublari va tarixiy ahamiyati bilan diqqatga sazovordir. Jizzax
viloyatida asosan quyidagi madaniy meros obidalari alohida e’tiborni tortadi:
1. Zomin milliy bog'i. Bu hudud O'zbekistondagi eng qadimiy milliy bog'lardan
biri hisoblanadi. Zaamin milliy bog'i tabiatning go'zal hududlari bilan birgalikda
qadimiy obidalarga boydir. Bu yerda joylashgan tarixiy yodgorliklar va tabiat
mo'jizalari ko'plab sayyohlarni jalb etadi.
2. Eski Jizzax shahrining xarobalari. Arxeologlar Jizzax viloyatida qadimgi
shahar xarobalarini topishgan. Ushbu topilmalar Jizzax shahrining qadimgi
davrlardagi muhim savdo markazlaridan biri bo'lganligini ko'rsatadi. Bu yerda
topilgan turli xil sopol idishlar, tangalar va boshqa tarixiy ashyolar bu hududning
boy tarixini tasdiqlaydi.
3. Jizzax shahridagi qadimiy masjidlar. Shahar hududida ko'plab tarixiy
masjidlar mavjud. Bu masjidlar nafaqat diniy ahamiyatga ega, balki
O'zbekistonning islomiy me'morchilik an'analarini o'rganish uchun muhim
manbadir.
4. Forish tumani. Ushbu tuman o'zining tabiiy boyliklari va tarixiy obidalari bilan
mashhurdir. Forishda joylashgan bir qancha qadimiy mozorlari va ibodatxonalari
arxeologlar uchun muhim qiziqish uyg'otadi. Forish yaqinidagi Omonqo'ton
tog'lari ham tarixiy qiziqish uyg'otuvchi joylardan biridir.
5. Yodgorliklar va arxeologik topilmalar. Jizzax viloyatida amalga oshirilgan
arxeologik qazishmalar davomida ko'plab qadimiy qishloqlar, qo'rg'onlar va
boshqa madaniy yodgorliklar aniqlangan. Bu yodgorliklar mintaqaning Silk Road
davridagi muhim savdo yo'llaridan biri bo'lganligini ko'rsatadi.
6. Kaliux inovatsion madaniy markazlari. Jizzax viloyatida so'nggi yillarda
turizm va madaniy merosni rivojlantirish maqsadida bir qator yangi madaniy
markazlar, muzeylar va turistik infratuzilma obyektlari barpo etilmoqda. Kaliux
9

turizm zonasi hududidagi obidalar, zamonaviy hamda tarixiy ma’noyiga ega
bo'lgan loyihalar jamoatchilik e'tiborida.
Jizzax viloyatining madaniy merosi nafaqat mahalliy aholi, balki xalqaro
darajada ham katta qiziqish uyg'otmoqda. Bu hududning boy tarixi va madaniy
obidalari, shubhasiz, O'zbekistonning tarixiy va madaniy boyligi sifatida keng
e'tirof etiladi. Viloyatdagi yodgorliklar va arxeologik topilmalar muttasil parvarish
etilishi va kelajak avlodlarga yetkazilishini ta'minlash maqsadida davlatning o'ziga
xos dasturlari va choralari qabul qilinmoqda. Ushbu ma'lumotlar Jizzax
viloyatining O'zbekiston madaniy merosidagi o'rni, mintaqaning tarixi va
ahamiyati haqida kengroq tushuncha beradi. Jizzax viloyati O'zbekistonnig
Shimoliy-Samarqand, Janubiy-Qidirashni o'z ichiga oluvchi, keng hudud va boy
madaniy merosga ega viloyat sifatida alohida diqqatga sazovordir.
Jizzax viloyati, O zbekistonning markaziy qismida joylashgan bo'lib, ʻ
arxeologik jihatdan boy hududlardan biridir. Bu mintaqa qadimiy davrlardan beri
madaniyatlar chorrahasi bo‘lib kelgan. Jizzax viloyatida topilgan arxeologik
yodgorliklar, asosan, antik davr va o rta asrlarga oid. Jizzax viloyatida MRCH
ʻ
(Madaniy meros ob'ektlarini restavratsiya qilish va konservatsiya qilish markazi)
tomonidan o‘tkazilgan arxeologik qazishmalar natijasida bir qancha yodgorliklar
aniqlangan. Ayniqsa, Jizzax shahri va uning atrofidagi hududlar tarixi yuzasidan
qiziqarli faktlar keltirib chiqarilgan. Bu yerda topilgan ba'zi ashyolar miloddan
avvalgi davrlarga oid bo‘lib, ular eramizdan avvalgi asrlarning o rganilishida
ʻ
muhim rol o ynaydi. Jizzax arxeologiyasida muhim o‘rin tutadigan obida – Zomin
ʻ
tumani yaqinidagi Oqtepa yodgorligi hisoblanadi. Oqtepa arxeologik qazishmalari
davomida ko‘plab sopol buyumlar, asbob-uskuna va turli xil ashyolar topilgan.
Ular eramizdan avvalgi 2-3 ming yilliklarga tegishli bo‘lib, bu davrga oid
qabilalarning turmush tarzi va mehnat faoliyati haqidagi bilimlarimizni boyitadi.
Jizzax viloyatidagi muhim arxeologik obyektlardan biri Hamzaobod
joylashgan Sarmishsoy qoyalari va ulardagi turli xil petrogliflar hisoblanadi.
Sarmishsoy petrogliflari, asosan, turli xil hayvon tasvirlari va ov sahnalarini o‘z
10

ichiga oladi. Ushbu petrogliflar insoniyat tarixining turli bosqichlarini ifodalaydi
hamda ularning san ati va diniy e'tiqodlari haqida ma'lumot beradi. Jizzaxda ʼ
joylashgan muzeylar viloyatning boy tarixiy va madaniy merosini namoyish etadi.
Jizzax viloyat o‘lkashunoslik muzeyi mintaqa tarixiga oid boy ekspozitsiyalarga
ega. Mazkur muzeyda ko‘plab arxeologik topilmalar, qadimiy asbob-uskuna va
san at ashyolari saqlanadi. Muzeyning to‘plamlari orasida turli xil davrlarga oid
ʼ
sopol buyumlar, metall mahsulotlar, zargarlik buyumlari va boshqa qadimiy ashyo
topilgan bo‘lib, ular Jizzax viloyatining qadimda buyuk madaniyat markazi
bo‘lganligini tasdiqlaydi. Jizzax viloyatida yana bir muhim muzey — Jizzax
Qadimiy shahar muzeyi. Bu muzeyda, shuningdek, turli xil arxeologik topilmalar
va tarixiy ashyolar namoyish etilgan bo‘lib, ular orqali viloyatning tarixiy
taraqqiyoti haqida to‘laqonli tasavvur hosil qilinadi. Muzeyda Jizzaxning qadimiy
davridan tortib bugungi kungacha bo‘lgan davr tarixi yoritilgan.
Jizzax arxeologiyasi va uning muzeylari nafaqat O‘zbekiston, balki Markaziy
Osiyo tarixini o’rganishda muhim ahamiyat kasb etadi. Bu yerda olib borilgan
arxeologik tadqiqotlar natijalarida yirik madaniy qatlamlar va tarixiy davrlar
o‘rganilgan, bu esa ilmiy jamoa orasida katta qiziqish uyg‘otadi. Muzeylar va
arxeologik yodgorliklar esa nafaqat mahalliy, balki xalqaro sayyohlar uchun ham
katta diqqatga sazovor joylar hisoblanadi. O‘zbekiston hukumati Jizzax
viloyatining arxeologik merosini asrash va tadqiq qilish uchun maxsus dasturlarni
amalga oshiradi. Bu tadqiqotlar davomida xalqaro hamkorlik shuningdek, muhim
rol o‘ynaydi. Jizzaxdagi arxeologik joylar va muzeylar madaniy sayohat uchun
katta salohiyatga ega bo‘lib, ular turizmni rivojlantirishda muhim ahamiyat kasb
etadi.
Jizzax viloyatidagi etnografik muzeylar mahalliy madaniyat va tarixni
o'rganish uchun muhim markaz hisoblanadi. Ushbu muzeylar Jizzax viloyati tarixi,
qadimiy urf-odatlar, an'analar va madaniy merosni saqlab qolishga katta hissa
qo'shmoqda.
11

1. Jizzax viloyat etnografiya muzeyi. Ushbu muzey viloyat markazi Jizzax
shahrida joylashgan. Muzeyda viloyat hududida yashagan qadimiy qabilalar va
xalqlarning turmush tarzini aks ettiruvchi eksponatlar namoyish etiladi. Bu yerda
arxeologik qazilmalar natijasida topilgan qadimiy buyumlar, liboslar, bezaklar va
asbob-uskunalar taqdim etilgan. Shuningdek, Jizzax viloyatining madaniy va
tarixiy rivojlanishi haqida keng ma’lumot olishingiz mumkin.
2. Zomin etnografik muzeyi . Zomin tumanida joylashgan ushbu muzey mazkur
hududning boy madaniy merosini ko‘rsatadi. Muzeyda Zomin hududiga xos
bo‘lgan hunarmandchilik mahsulotlari, an’anaviy kiyim-kechaklar va mahalliy
xalq ijodi namunalarini ko‘rish mumkin. Shuningdek, Zomin tevaragida
joylashgan arxeologik yodgorliklarga tegishli eksponatlar ham mavjud.
3. Forish etnografik muzeyi. Forish tumanidagi muzeyda viloyatning shimoliy
hududlarida yashagan xalqning tarixiy va madaniy merosi ifodalanadi. Muzeyda
qadimiy uy jihozlari, kostyumlar, qurol-yarog'lar kabi tarixiy buyumlar mavjud.
Forish hududidagi joylar turli arxeologik joylar bo‘lgani uchun, muzeyda bu
yerlardan topilgan topilmalar ham keng o‘rin olgan.
4.G'allaorol etnografik muzeyi. G'allaorol tumanida joylashgan muzey, asosan,
dehqonchilik va ziroatchilik madaniyatiga bag'ishlangan. Muzey kolleksiyasida
qadimiy asbob-uskunalar, keramika va boshqa hunarmandchilik mahsulotlari,
shuningdek, mahalliy xalq qo'shiqlari va raqslari bevosita namoyish qilinadi.
Muzey xalqning turli hayvonlarni boqish tariqasidagi madaniyatini ham yuksak
miqdorda aks ettirib beradi.
5. Arnasoy etnografik muzeyi. Arnasoy tumanida faoliyat yuritayotgan ushbu
muzey, bu hududning boy tarixiy merosini saqlab qolishga qaratilgan. Muzeyda
qadimgi san'at asarlari, xalq amaliy san’ati buyumlari, diniy marosimlarda
ishlatilgan aksessuarlar va boshqa eksponatlar mavjud. Shuningdek, Arnasoy
hududidan topilgan turli tarixiy yodgorliklar muzeyda saqlanmoqda.
Barcha bu muzeylar Jizzax viloyatining boy etnografik va tarixiy merosini
o‘rganish va saqlab qolishga xizmat qiladi. Ushbu muzeylar orqali mahalliy aholi
va tashrif buyurgan sayyohlar viloyatning qadimiy madaniyatini o’rganish va
12

qadrlash imkoniyatiga ega bo’ladi. Har bir muzeyning kolleksiyasi o‘ziga xos
bo‘lib, ularning barchasi Jizzax viloyatining boy tarixiy va madaniy o’tmishini aks
ettiradi. Har bir tuman muzeyida o‘sha hududning xos madaniyatini ko‘rsatuvchi
o‘ziga xos va bezovta qiluvchi eksponatlar mavjud, bu esa viloyatning tarixiy
rivojlanishi va turmush tarzi haqida umumiy tasavvur hosil qilishga yordam beradi.
13

3. Jizzaxda viloyatidagi me’moriy yodgorliklar, muzeylar kolleksiyasi va
numizmatikasi
Jizzax viloyati O‘zbekistonning markaziy qismida joylashgan bo‘lib, boy tarixiy va
me'moriy merosga ega. Ushbu viloyatda ko‘plab me'moriy yodgorliklar mavjud
bo‘lib, ular O‘zbekistonning turli davrlardagi madaniyat va tarixini o‘zida aks
ettiradi.
1. Shayxontohur maqbarasi. Jizzax viloyatidagi qadimgi yodgorliklardan biri
bo‘lgan Shayxontohur maqbarasi XV asrda bunyod etilgan. Ushbu maqbara
Anatniyalik Shayxohontohur ismli olim va sufiya sharafiga qurilgan. Maqbara to‘q
g‘ishtdan ishlangan bo‘lib, uning ichki qismi ham boy bezaklarga ega.
2. Jizzax qal’asi. Jizzax viloyati tarixda ko‘plab hujumlarga duch kelgan, va u
yerda qadimdan o‘z mudofaa tuzilmalari mavjud bo‘lgan. Jizzax qal’asi bu
mintaqaning strategik joylashganligi sababli muhim tarixiy ahamiyatga ega
obidalaridan biridir. Ushbu qal’a Chingizxon davrigacha bo‘lgan davrga oid bo‘lib,
uning qoldiqlari hozirgacha saqlanib qolgan.
3. Usta Shirin masjidi. Bu masjid XVIII asrda qurilgan bo‘lib, o‘zining boy
bezaklari va yog‘och o‘ymakorligi bilan ajralib turadi. Usta Shirin masjidi Jizzax
shahridagi asosiy ibodat maskanlaridan biri hisoblanadi va uni ziyorat qiluvchi
turistlar va tadqiqotchilar soni ham ko‘p.
4. Haydar Amaliyoti. Bu yodgorlik Jizzax shahri yaqinida joylashgan va islom
madaniyati va tarixiga oid muhim xususiyatlarni o‘zida aks ettiradi. Haydar
Amaliyoti ko‘p qavatli minoralardan iborat bo‘lib, uning bezaklari va tuzilishi
o‘ziga xosligi bilan mashhur.
5. Cho‘l qoyalari suratlari va petrogliflari. Jizzax viloyati hududidagi cho‘llarda
juda ko‘p qadimiy petrogliflar mavjud bo‘lib, ular shomonistik madaniyat
tasvirlarini o‘zida saqlagan. Bu petrogliflar orasida qoyalarga o‘yilgan ibtidoyiy
odamlar va hayvonlar tasvirlari mavjud.
6. Kalvak Majmuasi. Bu yerda ko‘plab qabr va maqbaralar to‘plangan. Kalvak
majmuasi o‘zining XIV asrga oid bo‘lgan yodgorliklari bilan mashhur. Bu yerda
14

qadimgi o‘zbek me’morchiligining namunalarini ko‘rish mumkin.
7. Suyunchxon avliyo maqbarasi. Bu maqbara IX asrga oid bo‘lib, o‘zining tarixiy
va diniy ahamiyati bilan ajralib turadi. Suyunchxon avliyo maqbarasi turli
davrlarda qayta tiklangan va hozirgi kungacha ziyoratchilarni o‘ziga tortib
kelmoqda.
Jizzax viloyatidagi ushbu me’moriy yodgorliklar O‘zbekistonning boy
madaniy va tarixiy merosini o‘zida aks ettiradi. Viloyatdagi yodgorliklar
mamlakatning turli davrlarida yaratilgan bo‘lib, ular ko‘pgina asrlar davomida
saqlanib kelgan. Jizzax viloyatida me’moriy yodgorliklarning ko‘pligi va xilma-
xilligi viloyatning O‘zbekiston tarixidagi muhim xususiyatini ifodalaydi. Har bir
yodgorlik o‘ziga xoslik va o‘z zamonasining madaniyatini aks ettirib keladi. Bu
yodgorliklar nafaqat o‘tmishning qimmatli o‘chog‘i, balki bugungi kundagi
me’morchilik taraqqiyotiga ham hissa qo‘shadi. Mintaqadagi ushbu yodgorliklarni
o‘rganish orqali O‘zbekiston tarixiy merosining yuksak darajada saqlanishini
ta’minlaydigan tadqiqotlarni olib borishimiz mumkin.
Jizzax viloyati O zbekistonning muhim tarixiy hududlaridan biri bo lib, ʻ ʻ
uning tarixiy muzeylari boy kolleksiyalarga ega. Ushbu hududning tarixiy
muzeylari milliy meros va madaniy boyliklarni o zida mujassam etadi. Jizzax
ʻ
tarixiy muzeylari ushbu hududda joylashgan va turli davrlarga oid eksponatlarni
namoyish qiladi. Quyida Jizzax tarixiy muzeylaridagi kolleksiyalar haqida
ma lumot beriladi: Jizzax viloyatidagi asosiy muzeylardan biri Jizzax Shahar
ʼ
Tarixiy Muzeyi hisoblanadi. Ushbu muzey Jizzax shahri va uning atrofidagi
hududlar tarixiga oid boy kolleksiyalarga ega. Muzeyda 5 mingdan ortiq eksponat
mavjud bo lib, ular orasida qadimgi davrlar, o rta asrlar va zamonaviy davrga oid
ʻ ʻ
moddiy madaniyat ashyolari, san at asarlar va tarixiy hujjatlar joy olgan.
ʼ
Muzeyning eng qadimgi eksponatlari eramizdan avvalgi davrlarga oid bo lib,
ʻ
ularning umumiy soni 1200dan ortiqni tashkil etadi. Jizzax viloyat tarixiy
muzeyida numizmatik kollektsiya ham mavjud bo lib, u yerda qadimgi tangalar,
ʻ
pullar, medal va nishonlar saqlanadi. Ushbu numizmatik kollektsiya 1500dan ortiq
15

eksponatni o z ichiga oladi. Bu tangalar hududda qadimgi savdo va iqtisodiyotningʻ
rivojlanganligini ko rsatadi. Ular orasida ilk o rta asrlarga va buyuk ipak yo li
ʻ ʻ ʻ
davriga oid tangalar mavjud. Muzeydagi arxeologik topilmalar ham diqqatga
sazovor bo lib, Jizzax vohasidagi ko plab qabr toshlari, qurol-yarog lar, qishloq
ʻ ʻ ʻ
xo jaligi asbob-uskunalari va kundalik hayotda ishlatilgan buyumlar eksponatlar
ʻ
tarkibidagi asosiy qismlardan biridir. Qabr toshlari va mehnat qurollari tarixiy
davrlar bo yicha aniq tasniflangan bo lib, ularning soni 800dan oshadi.
ʻ ʻ
Jizzax tarixiy muzeylari, shuningdek, milliy kiyimlar va bezaklar
kolleksiyasiga ham ega. Ushbu kollektsiyada 300ga yaqin liboslar va qo shiq
ʻ
asboblari, zargarlik buyumlari saqlanadi. Milliy liboslar qadimgi an analar va urf-
ʼ
odatlarni aks ettirib, Jizzax xalqining madaniy merosi haqida keng tasavvur beradi.
Jizzax vohasi madaniyatida o ziga xos o ringa ega bo lgan kulolchilik mahsulotlari
ʻ ʻ ʻ
ham muzey kolleksiyasida keng namoyish etilgan. Kulolchilik buyumlari milliy
uslubda tayyorlangan bo lib, ular orasida idishlar, ko'zalar va sopol haykalchalar
ʻ
joy olgan. Ushbu kolleksiyadagi eksponatlar soni 400 dan ortiqni tashkil etadi.
Muzeyda shuningdek, XX asrning boshlariga oid fotografiyalar va hujjatlar
majmui mavjud bo lib, ular Jizzaxning o sha davrdagi ijtimoiy va siyosiy hayoti
ʻ ʻ
haqida ma lumot beradi. Ushbu hujjatlar va fotolar soni 700dan ziyod.
ʼ
Jizzax viloyati tarixiy muzeylaridagi boy kolleksiyalar Jizzaxning o ziga
ʻ
xos tarixiga, an analariga va madaniyatiga bo'lgan qiziqishni qo llab-quvvatlaydi
ʼ ʻ
va uni kelgusi avlodlarga yetkazish uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu
muzeylar nafaqat mahalliy aholiga, balki turistlar uchun ham qiziqarli va
ma lumotli manbaga aylanib, ko'plab tashrif buyuruvchilarni jalb etadi.
ʼ
Jizzax viloyatining muzeylari numizmatika sohasida boy kolleksiyalarga
ega bo'lib, ushbu kolleksiyalar O'zbekiston tarixini, xususan, pul tarixi haqidagi
qimmatli ma'lumotlarni saqlab kelmoqda. Jizzax muzeylarida saqlanayotgan
numizmatika kolleksiyalari asosan qadimgi tangalar, banknotlar va boshqa turdagi
pul birliklarini o'z ichiga oladi. Jizzax viloyati madaniyat boshqarmasi tomonidan
e'lon qilingan ma'lumotlarga ko'ra, voha hududida topilgan qadimgi tangalar
16

asosan eramizdan avvalgi davrlarga va erta o'rta asrlarga oid. Ushbu tangalar o'sha
davrda hududda mavjud bo'lgan turli davlatlar va xalqlar bilan bog'liq bo'lganligi
taxmin qilinadi. Misol uchun, usshbu hududda topilgan dastlabki tangalar Qadimgi
Yunoniston, Eron va boshqa sharqiy davlatlar bilan iqtisodiy aloqalarning keng
rivojlanganligini ko'rsatmoqda.
Jizzax tarix va madaniyat muzeyi numizmatika bo'yicha o'ziga xos boy
kolleksiyalardan biriga ega. Muzeyda 500 dan ortiq turdagi tanga qa'dimgi
zamonlardan hozirgi kungacha o'zgarishlarni muhrlaydi. Bu tangalar orasida
Zulqarnayn (Aleksandr Makedonskiy) davriga oid bo'lgan tanga topilmalari
alohida ahamiyatga ega. Buning yanada aniqroq ifodasi bo'lishi uchun ushbu
topilmalar Aleksandr Makedonskiyning Osiyo bo'ylab yurishlari davrida hudud
tangachilik tizimiga jiddiy ta'sir ko'rsatganligini bildiradi. Shuningdek, bir nechta
Islom davri tangalari — xususan, Somoniylar, Qaraxoniylar va boshqa O'rta Osiyo
davlatlariga oid bo'lgan tangalar kolleksiyada saqlanadi. Bu tangalar o'sha davrda
mintaqada savdo va moliyaviy munosabatlar qanday rivoj topganini ko'rsatadi.
Ushbu tangalar orasida Kumushdan yasalgan dirhamlar alohida ajralib turadi, bu
ularning davrida ayniqsa qimmatli va keng muomalada bo'lganligini ko'rsatadi.
Kutubxona va arxivlardan olingan ma'lumotlar asosida, Kumush dirhamlar IX-XII
asrlarda keng qo'llanilgan. Jizzax viloyatining numizmatika kolleksiyasidagi eng
qiziqarli tanga topilmalari orasida Temuriylar davriga oid tangalar alohida o'rin
tutadi. Bu tangalar XIV asrning oxiri va XV asr boshida Samarqand va boshqa
shaharlarda yaratilgan. Xirot, Buxoro va Samarqandda tanga quyish zavodlarining
faoliyati natijasida ko'plab tangalar ishlab chiqarilgan bo'lib, ular esa butun
mintaqada muomalada bo'lgan.
Bugungi kunda Jizzax muzeylarida numizmatika bo'yicha o'tkazilayotgan
tadqiqotlar va izlanishlar mazkur tanga topilmalari dastlab qayerda va qachon
ishlab chiqarilganligini aniqlashda davom etmoqda. Numizmatika mutaxassislari
ushbu tanga topilmalarini chuqurroq o'rganish orqali yangi xulosalarga kelmoqda.
Jizzax muzeylaridagi numizmatika kolleksiyalarining boshqa bir qismi esa XX
asrga oid bo'lib, O'zbekistonda Sovet Ittifoqi davrida chiqarilgan banknot va
17

tangalardan iborat. Ushbu pullar iqtisodiy va ijtimoiy hayotning turli davrlarini aks
ettiradi. Ayniqsa, Leninning portreti aks etgan 1920-yillardagi ilk sovet
banknotalari va boshqa maxsus chiqishlarni ko'rish mumkin.
Yakunda shuni ta'kidlash joizki, Jizzax viloyatining numizmatika
kolleksiyalari nafaqat mahalliy ahamiyatga ega, balki butun O'zbekiston tarixini
tadqiq qilish jarayonida katta ilmiy-izlanish qiymatiga ega. Bu pullar o'zining
estetik go'zalligi, tarixiy ahamiyati va ijtimoiy-chegaraviy rivojlanishga ilhom
bag'ishlagan orang ntawvlar sifatida qiziqish uyg'otadi. Numizmatika o'rganishlari
ko'plab numizmatik ekspeditsiyalarni chaqirgan va ilmiy anjumanlarda
munozaralarga sababchi bo'lib kelmoqda.
18

Dars ishlanmasi
Dars mavzusi
Jizzax viloyati muzeylari tarixi
Darsning maqsadi
1. Ta'limiy maqsad: Jizzax viloyatining muzeylari va ularning tarixiy
ahamiyati haqida bilim berish.
2. Tarbiyaviy maqsad: O'quvchilarda tarixiy merosga hurmat, vatanparvarlik
va madaniy qadriyatlarga e'tibor tuyg'ularini shakllantirish.
3. Rivojlantiruvchi maqsad: O'quvchilarning tarixiy tahlil qilish va muzeylar
haqida mantiqiy fikrlash ko'nikmalarini rivojlantirish.
Darsning jihozi
 Jizzax viloyati muzeylari haqida slaydlar yoki rasmlar (PowerPoint
taqdimoti).
 Viloyatning xaritasi.
 Muzeylarda saqlanadigan eksponatlar suratlari.
 Tarixiy yodgorliklar va arxeologik topilmalar haqida qisqa videorolik.
Darsning rejasi
1. Tashkiliy qism (5 daqiqa)
 Salomlashish.
 O'quvchilarni darsga tayyorlash va davomadni tekshirish.
 Dars mavzusi va maqsadini tushuntirish.
2. Asosiy qism (30 daqiqa)
19

A. Kirish qismi (10 daqiqa):
 Jizzax viloyati haqida qisqacha ma'lumot (geografik joylashuvi, tarixiy
ahamiyati).
 Muzey nima ekanligi, ularning tarixni saqlashdagi roli haqida umumiy
tushuncha.
B. Asosiy qismi (15 daqiqa):
1. Jizzax viloyatidagi asosiy muzeylar haqida ma'lumot:
o Jizzax viloyati tarixiy muzeyi: Muzeyning tashkil etilish tarixi,
eksponatlar turlari, va ularning ahamiyati.
o Arxeologik muzeylar: Qadimiy topilmalar va ularning tarixiy
qiymati.
o Madaniy-etnografik muzeylar: Viloyat aholisi turmushi, xalq
san'ati, an'anaviy kiyim-kechaklar.
2. Muzeylarning o'quvchilarga va sayyohlikka ta'siri haqida qisqacha
ma'lumot.
3. Jizzax viloyatining madaniy merosi va muzeylarda namoyish etiladigan
tarixiy buyumlar (rasmlar orqali tushuntirish).
C. Mustahkamlash qismi (5 daqiqa):
"Aqliy hujum" usuli
«Aqliy hujum» biror muammoni yechishda gurux qatnashchilari tomonidan
bildirilgan erkin fikr va mulohazalarni to'plab, ular orqali ma'lum bir yechimga
kelinadigan eng samarali usuldir. U to'g'ri va ijodiy qo'llanilganda shaxsni erkin,
ijodiy va nostandart fikrlashga o'rgatadi. "Aqliy hujum" yordamida turli xil
muammolarni hal qilishning yo'llari izlanadi. Bu usul guruhning har bir a'zosi
fikrini tezda yig'ish va umumlashtirish imkonini beradi. "Aqliy hujum"ni,
o'quvchilar muammo haqida yetarli ma'lumotga ega bo'lmagan hollarda ham
20

qo'llash mumkin. Bu kutilmagan, oddiy shiroitda aqlga kelmaydigan antiqa
yechimlar tonish imkonini beradi.
Baliq skeleti
Ta’rifi
Muammoni qo`yish va hal qilishning mazkur modeli bir qator muammolarni
ta’riflash va yechib ko`rishga imkon beradi.
Strategiya:
1. Bir varaq oq qog`ozda (vatman yoki A-3 varag`i) baliq skeleti chiziladi (boshi,
kemirchagi, qovurg`alari).
2. Yuqoridagi «suyagiga» muammo ifodalanishi, pastidagiga esa - ushbu muammo
mavjudligini (yoki uni hal qilish yo`lllari, o`qituvchi o`z oldiga qo`ygan maqsadga
qarab) isbotlovchi faktlar yozib qo`yiladi.
“Blis-so`rov” texnologiyasi. Maqsadi: ushbu usul orqali talabalarga tarqatilgan
qog`ozlarda ko`rsatilgan harakatlar ketma-ketligini avval yakka tartibda mustaqil
ravishda belgilash, kichik guruhlarda o`z fikrini boshqalarga o`tkaza olish yoki o`z
fikrida qolish, boshqalar bilan hamfikr bo`la olish kabi ko`nikmalarni shakllantirish.
3. Xulosa (5 daqiqa)
21

 Darsni umumlashtirish va o'quvchilarning javoblarini tahlil qilish.
 Muzeylarga tashrif buyurishning ahamiyatini ta'kidlash.
 O'quvchilarga mustaqil ravishda Jizzax viloyatidagi muzeylar haqida
qo'shimcha ma'lumot izlashni topshirish.
4. Uyga vazifa
 Jizzax viloyatidagi biror muzey haqida kichik insho yozib kelish.
 Viloyatdagi tarixiy yodgorliklar va arxeologik topilmalar haqida ma'lumot
to'plash.
22

Xulosa
Jizzax viloyati, O'zbekistonning boy tarixiy va madaniy merosiga ega
hududlardan biri bo'lib, uning muzeylari bu merosni saqlash, tadqiq qilish va
ommalashtirishda muhim rol o'ynaydi. Viloyatda joylashgan muzeylar faqat
o'zining eksponatlari bilan emas, balki mintaqaning madaniy va tarixiy
rivojlanishidagi ahamiyati bilan ham ajralib turadi. Ushbu kurs ishi davomida
Jizzax viloyatining muzeylari tarixi va ularning jamiyatdagi o'rni chuqur tahlil
qilindi.
Birinchidan, Jizzax viloyati muzeylari tarixiy ahamiyatga ega bo'lgan hududiy
eksponatlarni saqlash va namoyish qilishda muhim markazlar hisoblanadi.
Ayniqsa, Jizzax viloyat tarixiy muzeyi mintaqadagi asosiy muzeylardan biri
sifatida, tarixiy artefaktlar va madaniy boyliklarni keng ommaga taqdim etib
kelmoqda. Muzeyda qadimiy davrlardan tortib, bugungi kungacha bo'lgan tarixiy
davrlarga oid boy eksponatlar mavjud bo'lib, ular Jizzax viloyatining tarixiy
jarayonlarda tutgan o'rnini aniq aks ettiradi.
Ikkinchidan, Jizzax viloyati muzeylari, xususan, arxeologik va etnografik
muzeylar, hududning arxeologik topilmalari va xalq an'analarini o'rganish bo'yicha
katta ahamiyatga ega. Qadimgi davrlardan qolgan turli eksponatlar, jumladan,
qurollar, sopol idishlar, tangalar va xalq badiiyati namunalari, nafaqat hudud tarixi,
balki Markaziy Osiyo tarixining umumiy rivojlanishini ham o'rganishga imkon
beradi. Etnografik eksponatlar esa Jizzax aholisi turmushi, xalq urf-odatlari va
madaniy qadriyatlarini chuqurroq anglashga yordam beradi.
Uchinchidan, muzeylarning ta'lim va tarbiya sohasidagi roli alohida
ta'kidlashga arziydi. Muzeylar yosh avlodga tarixiy xotirani yetkazish va ularni
tarixiy madaniyatga bo'lgan hurmat bilan tarbiyalashda muhim vosita hisoblanadi.
Muzeylarda tashkil etiladigan turli ko'rgazmalar, tematik ekskursiyalar va
23

ma'ruzalar orqali yoshlarga tarixni jonli tarzda tushuntirish imkoniyati
yaratilmoqda. Ayniqsa, maktab va kollej o'quvchilari uchun o'tkaziladigan amaliy
darslar va ekskursiyalar ularning tarixiy tafakkurini rivojlantirishga xizmat qiladi.
To'rtinchidan, Jizzax viloyati muzeylari turizmni rivojlantirishda ham muhim
ahamiyat kasb etadi. Viloyatning tarixiy joylari va muzeylari sayyohlarni jalb
qilish uchun katta salohiyatga ega. Xalqaro va mahalliy sayyohlar uchun muzeylar
mintaqaning boy madaniy merosini ko'rsatish va ularga tarixiy davrlarni jonli
ko'rinishda tushuntirish uchun qulay maydondir. Shu bilan birga, muzeylar hudud
iqtisodiyoti rivojlanishiga ham o'z hissasini qo'shib kelmoqda.
Beshinchidan, muzeylarning zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlanishi va
raqamli arxiv tizimlarining joriy etilishi, Jizzax viloyati madaniy merosini saqlash
va kengroq ommaga taqdim etishda yangi imkoniyatlar yaratmoqda. Masalan,
muzey eksponatlarini raqamlashtirish, virtual ekskursiyalar tashkil qilish va muzey
faoliyatini ijtimoiy tarmoqlarda targ'ib qilish, tarixiy yodgorliklarni yanada
ommalashtirish imkonini beradi. Bu esa nafaqat muzeylarning nufuzini oshiradi,
balki yoshlarda tarixga bo'lgan qiziqishni yanada kuchaytiradi.
Yakunida aytish mumkinki, Jizzax viloyati muzeylari nafaqat mintaqaning
madaniy va tarixiy merosini saqlab qolish, balki uni tadqiq etish va ommaga
taqdim etish bo'yicha muhim vazifani bajaradi. Ularning faoliyati orqali kelajak
avlodga tarixiy xotirani etkazish va ular orasida madaniy boyliklarni qadrlash
hissini uyg'otish mumkin. Shu sababli, Jizzax viloyati muzeylarini yanada
rivojlantirish, zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va xalqaro hamkorlikni yo'lga
qo'yish dolzarb masalalardan biridir. Muzeylar, Jizzax viloyati madaniy hayotining
ajralmas qismi sifatida, nafaqat hududda, balki butun O'zbekiston bo'ylab tarixiy
va madaniy bilimlarni targ'ib qilishda katta rol o'ynaydi. Kelajakda bu sohaning
rivojlanishi, mintaqaning jahon sahnasida tanilishiga xizmat qiladi.
24

Foydalanilgan adabiyotlar
1. "O‘zbekiston tarixi" , 1-3 jildlar, Tahrir hay’ati: Abdullayev Q.A., Yusupov
B.Y., va boshqalar. – Toshkent: O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi, 2000.
2. Nazarov Q. va boshqalar , "Jizzax viloyati tarixi" . – Toshkent: Fan nashriyoti,
2005.
3. "Muzeyshunoslik asoslari" , Umarova D. – Toshkent: Universitet nashriyoti,
2018.
4. Karimov N. va boshqalar , "O‘zbekistonning tarixiy yodgorliklari" – Toshkent:
Sharq nashriyoti, 2003.
5. Rahimov R. , "Jizzax vohasining arxeologiyasi" – Toshkent: Fan, 2012.
6. Olimova S. , "Jizzax viloyatining madaniy merosi: o‘rganish va targ‘ib qilish",
O‘zbek tarixi jurnalida nashr etilgan maqola , 2019.
7. Toshev M. , "Muzeylarning tarbiyaviy ahamiyati: Jizzax viloyati misolida",
Tarix va madaniyat tadqiqotlari jurnali, 2020.
8. Sattorov B. , "Jizzax viloyatining tarixiy muzeylari va ularning rivojlanish
yo‘nalishlari", Akademik tadqiqotlar jurnali , 2021.
Internet saytlar
1. https://madaniyat.uz/
2. https://jizzax.uz/
3. http://museum.uz/
25

Sotib olish