Kadastr pasporti raqamini shakllantirish - Konchilik ishi - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	10000UZS
Hajmi	861.9KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	29 Sentyabr 2024
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Konchilik ishi

Sotuvchi

Abubakir

Ro'yxatga olish sanasi 29 Sentyabr 2024

0 Sotish

Kadastr pasporti raqamini shakllantirish

Sotib olish

1
O’zbekiston Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim
vazirligi
Islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika
universiteti
“ Geologiya - qidiruv va kon - metalurgiya ” fakulteti
“ Marksheyderlik ishi va geodeziya ” kafedrasi
ning o’quv yili amaliyotining
HISOBOTI

2Reja
Kirish …………………………………..……………………………….
1. Davlat kadastr palatasi, uning bo’limlari va boshqaruv
strukturasi…………..……………………….
2. Hududlarni kadastr bo’yicha bo’lish hamda yer uchastkalari,
binolar va inshootlarning kadastr raqamlarini shakllantirish …....…
3. Ko’chmas mulk obyektiga davlat kadastr yig’ma
jildini tayyorlash……………………………...…………………………
4. Ko’chmas mulk obyektiga davlat kadastr hujjatini shakllantirishda
o’lchov ishlarini yuritish………..…………………..
5. Yer tuzish va ko’chmas mulk davlat kadastr tashkilotida amaliyot
davomida bajarilgan ishlar va ularning tahlili………………..……..
Xulosa……………….…………………………………….….…...…….
Foydalanilgan adabiyotlar…………………..………………….…..…
Ilovalar……………………………………………… …..….…….….…

3Kirish
3-dekabr kuni O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev raisligida yer
resurslari, geodeziya va kadastr sohasida amalga oshirilayotgan islohotlar
natijadorligiga bag‘ishlangan yig‘ilish bo‘lib o‘tdi. Yig‘ilishda “Yergeodezkadastr”
davlat qo‘mitasi rahbarlarining soha foliyatini takomillashtirishda ko‘rilayotgan
chora-tadbirlari yuzasidan hisobоtlari eshitildi.
Ma’lumki, yer va ko‘chmas mulk kadastri ishlarini yaxshilash maqsadida joriy yilda
“Yergeodezkadastr”davlat qo‘mitasi tarkibiy tuzilmasi va faoliyat yo‘nalishlari
qaytadan tasdiqlandi.
Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qo‘mitasining asosiy
faoliyat yo‘nalishlari etib:
– yer resurslaridan oqilona foydalanish, geodeziya va kartografiya sohasi faoliyati
bo‘yicha yagona davlat siyosatini ishlab chiqish va amalga oshirilishini ta’minlash,
– yer resurslaridan oqilona foydalanish, yerlarni saqlash va muhofaza qilish, tuproq
unumdorligini oshirish, geodeziya va kartografiya faoliyati samaradorligini
kuchaytirish bo‘yicha davlat dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish;
– Davlat kadastrlari yagona tizimini yuritish, ko‘chmas mulk ob’ektlarining elektron
ma’lumotlar bazasini takomillashtirish va doimiy yangilab borish;
– sohaga zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etgan
holda davlat kadastr xizmatlari sifatini yaxshilash, tadbirkorlik sub’ektlariga tezkor va
sifatli xizmatlar ko‘rsatish belgilandi.
Qo‘mita qoshida “Yer munosabatlari va davlat kadastrlarini rivojlantirish”
jamg‘armasi tashkil etildi. Qo‘mita rahbariyati yangilandi. Qo‘mita tizimiga
qo‘shimcha 937 ta shtat birligi berildi va moddiy-texnika bazasi kuchaytirildi.
Jumladan,“Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi organlari tizimiga qo‘shimcha
ravishda kiritilayotgan shtat birliklarini saqlash, ularning moddiy texnika bazasini
mustahkamlash va rivojlantirish uchun joriy yilning o‘zida “Yer munosabatlari va
davlat kadastrlarini rivojlantirish jamg‘armasi” mablag‘lari hisobidan 45 mlrd.
so‘mdan ziyod mablag‘lar sarflanishi belgilangan. Ta’kidlash joizki, Vazirlar
Mahkamasining 2016 yil 3 avgustdagi 251-son qarori bilan 2016-2017 yillarda
jismoniy va yuridik shaxslarga tegishli bo‘lgan ko‘chmas mulk ob’ektlari yalpi
xatlovdan o‘tkazildi. Bunda, respublika bo‘yicha mavjud 8 ming 901 ta mahallalarda
xatlov ishlari yakunlanib, xatlov natijasida 6 mln. 190 ming 942 ta (112%) ko‘chmas
mulk ob’ektlari xatlovdan o‘tkazildi, shundan 5,8 mln. ta turar joy ob’ektlari, 267
ming 963 ta noturar joy ob’ektlari 38 ming 373 ta dala hovli ob’ektlarida xatlov
ishlari yakunlandi.
Bugungi kungacha Davlat soliq qo‘mitasiga real vaqt rejimida 6 mln. 31 ming 418 ta
(97%) ga ko‘chmas mulk ob’ektlari to‘g‘risidagi kadastr ma’lumotlari taqdim etildi.
Qo‘mita tizimi idoralari tomonidan fuqarolarga hamda tadbirkorlik sub’ektlariga
ko‘rsatilayotgan davlat kadastr xizmatlari sifatini yaxshilash maqsadida sohada
zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini keng qo‘llash orqali 7 ta davlat
xizmatlari interaktiv usulga o‘tkazildi. Uchuvchisiz uchish apparatini iqtisodiyotning

4real sektorida samarali qo‘llash orqali joylarda yer nazoratini, qishloq xo‘jaligi
ekinlari ekilishi va boshqa agrotexnik tadbirlarning amalga oshirilishini ta’minlash
maqsadida kvadrakoptorlar olib kelindi. Muhokamada yer resurslari, geodeziya,
kartografiya va davlat kadastri sohasida munosabatlarni kompleks tartibga solish,
yerlardan oqilona va samarali foydalanishni tashkil etish, ta’sirchan nazoratni
ta’minlashda Qo‘mita rahbariyatida tashabbus yetishmayotgaligi qattiq tanqidga
olindi. Ushbu sohada hal etishni talab qiladigan ko‘plab muammolar borligi qayd etib
o‘tildi.
Jumladan, joriy yilda agrotexnik tadbirlar bajarilishi va shartnomada ko‘zda tutilgan
ekinlarni to‘liq ekish ustidan tizimli monitoring o‘rnatilmagani oqibatida 833 ta
fermer 13 ming gektarga paxta-g‘alla ekinlarini ekish uchun shartnoma tuzib,
umuman ekmagani ko‘rsatib o‘tildi. Shuning uchun Bosh vazir o‘rinbosari Zoir
Mirzayevga yerdan samarali foydalanish, fermerlar tomonidan tuzilgan shartnomalar
bajarilishini ta’minlash yuzasidan tegishli chora-tadbirlarni ishlab chiqib, amalga
oshirish vazifasi yuklatildi.
Kadastr xizmati organlari, tumanlar va shaharlar hokimlari ushbu ob’ektlarning
kadastr hujjatini tayyorlab, ular bo‘yicha mulk huquqini e’tirof etish, o‘zboshimchalik
bilan egallangan yerlarda qurilgan ob’ektni buzish yoki ularga egalik huquqini berish
ishlari to‘liq yakunlamagani qattiq ko‘rsatib o‘tildi. Jumladan, 15 yildan ortiq vaqt
foydalanib kelingan. 1,1 millionta uy-joydan 751 mingtasi yoki 68 foizi bo‘yicha
kadastr hujjatlari tayyorlangani, ushbu ishlar nazoratdan chetda qolgani ta’kidlab
o‘tildi. Shundan kelib, chiqib Bosh vazir o‘rinbosari Zoir Mirzayevga,
“Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi raisi Abdushukur Abdullayevga hududiy
hokimliklar bilan birga kadastr hujjati yo‘q uy-joy va yerlarni to‘liq ro‘yxatga olish,
o‘zboshimchalik bilan egallangan yerlar va qurilgan uylar masalasini hal etish
bo‘yicha qaror, dastur va grafik ishlab chiqib, amalga oshirish tompshirig‘i berildi.
Sohaga axborot kommunikatsiyalarini, jumladan ko‘chmas mulk hisobini yuritish
bo‘yicha “yagona axborot tizimi” joriy qilish, soliq organlari bilan kunlik axborot
almashinuvi yo‘lga qo‘yish ishlarida sustkashlikka yo‘l qo‘yilgan.
Davlat soliq qo‘mitasi raisi Bоtir Parpiyevga xatlovga ko‘ra aniqlangan hujjatsiz uy-
joy va yerlarni kadastr organlarida ro‘yxatga qo‘yish, ular bo‘yicha kadastr va soliq
organlaridagi ma’lumotlar bazasi to‘liq bo‘lishi va yangilanib borishini ta’minlash
uchun “Yergeodezkadastr” qo‘mitasi bilan hamkorlikda ish olib borish vazifasi
yuklatildi. Yer va mulkni ro‘yxatga olish tartibini takomillashtirish zarurligiga
yig‘ilishda alohida urg‘u berildi. Buni Jahon banki e’lon qilgan reytingda O‘zbekiston
“mulkni ro‘yxatga olish” ko‘rsatkichi bo‘yicha 73-o‘rinda ekanligida ham ko‘rish
mumkin.
Shuning uchun, “Yergeodezkadastr” davlat qo‘mitasi Abdushukur Abdullayevga bir
oy muddatda kadastr hujjatlarini tayyorlash va rasmiylashtirishni “yagona darcha”
orqali avtomatlashgan tarzda amalga oshirish, bu borada soliq va notarius idoralari
bilan ma’lumotlar almashinuvini yo‘lga qo‘yish yuzasidan Hukumat qarori loyihasini
Vazirlar Mahkamasiga kiritishi topshirildi. Shuningdek, qishloq xo‘jaligi yerlarini va
ekish ishlari nazoratini kuchaytirish maqsadida zamonaviy uchuvchisiz uchish
apparatlari “dronlar”ni xarid qilish ishlarini yakunlash, uchuvchisiz uchish

5apparatlarini o‘zimizda ishlab chiqarish maqsadida “Innovatsion markaz”ni tashkil
etish yuzasidan qaror loyihasini ishlab chiqib, Vazirlar Mahkamasiga kiritish vazifasi
yuklatildi.
“Xalqaro shartnomani tasdiqlash to‘g‘risida” gi O‘zbekiston prezidenti qarori
qabul qilindi.
Qaror bilan 2021 yil 28 mayda Minsk shahrida Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi
ishtirokchi-davlatlarining Hukumat rahbarlari kengashi yig‘ilishida imzolangan
Hamdo‘stlik ishtirokchi-davlatlarining geodeziya, kartografiya, kadastr va Yerni
masofadan turib zondlash sohasidagi o‘zaro munosabatlari to‘g‘risida 1992 yil 9
oktyabrdagi Bitimga o‘zgartirishlar kiritish haqidagi bayonnoma tasdiqlandi.
Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligi mazkur xalqaro shartnomani
amalga oshirish uchun mas’ul vakolatli organ etib belgilandi.
Vazirlar Mahkamasi hamda tegishli vazirlik va idoralarning rahbarlari ushbu xalqaro
shartnoma kuchga kirgandan keyin uning qoidalari bajarilishi ustidan belgilangan
tartibda nazoratni ta’minlaydi.
1.Davlat kadastr palatasi
2020-yilning sentabrida yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri
davlat qo‘mitasining vazifalari qayta ko‘rib chiqildi, buning natijasida yerlarni
hisobga olish (yer balansini yuritish) va kadastr sohasidagi vazifalarni belgilab
beruvchi Davlat soliq qo‘mitasi huzuridagi Kadastr agentligi tashkil etildi.
Geodeziya va kartografiya faoliyati sohasi, davlat kadastrini yuritish sohasi,
ko‘chmas mulkka bo‘lgan huquqlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish sohasi, davlat yer,
kadastr va geodeziya nazoratini ta’minlash Agentlikning asosiy yo‘nalishlari
hisoblanadi.
Bizning sohada 8000 dan ortiq kishi ishlaydi. Davlat kadastrlari palatasi,
Respublika aerogeodeziya markazi, davlat kartografiya-geodeziya jamg‘armasi,
“Kartografiya” davlat ilmiy ishlab chiqarish korxoansi, “Geoinnovatsiya markazi”
DUK, “Kompyuterlashtirish va geoaxborot texnologiyalarini joriy etish va
rivojlantirish markazi” DUK, Toshkent geodeziya va kartografiya kolleji kabi 7 ta
idoraviy mansub tashkilot mavjud. Bundan tashqari, har bir mintaqada Agentlikning
viloyat boshqarmalari mavjud.
Davlat xizmatlari haqida gapirganda, bugungi kunda Kadastr agentligi asosan 11
turdagi davlat xizmatlarini taqdim etadi:
 Ko‘chmas mulk huquqlarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish;

6 Ko‘chmas mulk obyektlari uchun kadastr pasportini tayyorlash;
 Bino va inshootlar ijarasi shartnomalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish;
 Servitut shartnomalarini Davlat ro‘yxatidan o‘tkazish;
 Ipoteka va ipoteka shartnomalarini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish;
 Mulkda uy-joy borligi (yo'qligi) to'g'risida ma'lumot berish;
 Uy-joy maydoni haqida ma’lumot berish;
 Ko‘chmas mulk obyektlarining manzillarini tayinlash, o‘zgartirish va tugatish;
 Geodeziya-kartografiya faoliyatini litsenziyalash;
 Bino va inshootlarni qurish (rekonstruksiya qilish) bilan tugallangan
foydalanishga qabul qilish.
 Ko‘chmas mulk haqida ma’lumot berish;

72.Hududlarni kadastr bo’yicha bo’lish hamda yer uchastkalari, binolar
va inshootlarning kadastr raqamlarini shakllantirish
Kadastr bo’yicha bo’lish va kadastr raqami berish tizimi ko’chmas
mulkni hisobga olishning yagona tizimida har qanday yer uchastkalari,
binolar va inshootlarni bir xilda identifikatsiyalashni ta’minlashi kerak.
Tumanlar viloyatga va bo’ysunuvchi shaharlar darajasida kadastr
bo’yicha bo’lish chegaralari ma’muriy bo’linish chegaralariga to’g’ri
keladi.
Ma’muriy tuman hududini bo’lishda qishloqlar, ovullar va tumanga
bo’ysunuvchi shaharlar hududini bo’lishda shahar tumanlari yoki turli
belgilari bo’yicha ajralib turadigan shaharlar qismlari, masalan: sanoat
zonasi, turar joy massivlari, bog’ va dam olish zonalari kabilar kadastr
zonalari sifatida qabul qilinishi o’rganildi.
Kadastr zonalari chegaralari kadastr massivlarining tashqi
chegaralari tegishli geodeziya koordinatalariga ega bo’lgan chegara
burulishining biriktirilgan nuqtalari bo’ylab yoki tabiiy chegaralar: daryolar,
temir yo’llar, magistral kanallar, kollektorlar, boshqa muntazam obyektlar
bo’ylab o’tishi kerak. Kadastr zonalari ma’muriy tuman yoki shahar
hududini uzilishlarsiz va kesib o’tishuvlarsiz qoplashi kerak.
Kadastr zonasi hududi kadastr massivlariga bo’linadi:
Qishloq, ovul kadastr zonasi hisoblangan hollarda qishloq aholi
punktlari, qishloq xo’jaligi maqsadidagi va boshqa maqsaddagi yer
massivlari kadastr massivlari sifatida qabul qilinadi.
Kadastr massivi hududi kadastr mavzelariga bo’linadi.
Qishloq aholi punkti yoki mahalla kadastr massivi hisoblangan hollarda
shakllangan rejalashtirish, imoratlarning qizil chiziqlari, mavjud muntazam
obyektlar ko’chalar, yo’llar, daryolar, suv oqimlari, ko’tarma ko’priklar va
boshqa tabiiy chegaralar hisobga olingan holda har xil belgilar bo’yicha
ajralib turadigan yer uchastkalarining jami sifatida qabul qilinadi.

8Qishloq xo’jaligi maqsadidagi va boshqa maqsaddagi yer massivi kadastr
massivi hisoblangan hollarda bog’dorchilik – uzumchilik yoki polizchilik
shirkati, qishloq xo’jaligi korxonasi yoki boshqa korxona va yirik obyektlar
kadastr mavzesi sifatida qabul qilinadi. Yer uchastkalari, bino va inshootlarni
O’zbekiston Respublikasida identifikatsiyalash tizimi yagona prinsip bo’yicha
quriladi, unga yer uchastkasining kadastr raqami asos qilib olingan.
Kadastr raqami yer uchastkasi, bino, inshootga tegishli O’zbekiston
Respublikasida hududida takrorlanmaydigan raqamdir, u qonun hujjatlari
bilan belgilangan tartibda uni shakllantirishda beriladi va u ro’yxatdan
o’tkazilgan huquqini yagona obyekti sifatida mavjud bo’lguniga qadar
saqlanib qoladi.
Kadastr bo’yicha raqamlash tizimi yer uchastkalari, binolar va
inshootlarning kadastr raqamlarini identifikatsiyalash va hisobga olishning
yagona tizimiga integratsiya qilinadi.
Quyidagi yer uchastkasi, bino, inshoot kadastr raqamining majburiy
elementlarini tashkil etadi:
- kadastr zonasi raqami;
- kadastr massivi raqami;
- kadastr mavzesi raqami;
- yer uchastkasi raqami;
- bino, inshootning raqami;
- bino, inshoot bir qismining raqami
. Kadastr raqami quyidagi tuzilmaga ega:
AA: VV: SS: DD: EE: FFFF: GGGG: HHH,
- bunda: AA – mintaqaning raqamini bildiruvchi ikki razryadli o’nli son;
VV – mintaqa tarkibidagi ma’muriy – hududiy tuzilmaning raqamni
bildiruvchi ikki razryadli o’nli son;
- SS – kadastr zonasi raqamini bildiruvchi ikki razryadli o’nli son;
- DD – kadastr zonasi doirasida kadastr massivi raqamini bildiruvchi ikki

9razryadli o’nli son;
- EE – kadastr massivi doirasida kadastr mavzesi raqamini bildiruvchi
ikki razryadli o’nli son;
- FFFF – kadastr mavzesi doirasida yer uchastkasi raqamini bildiruvchi
to’rt razryadli o’nli son;
- GGGG – yer uchastkasi doirasida bino, inshoot raqamini bildiruvchi
to’rt razryadli o’nli son;
- HHH – bino, inshootlar bir qismi raqamini bildiruvchi uch
razryadl i o’nli son.
3.Ko’chmas mulk obyektiga davlat kadastr yig’ma
jildini tayyorlash
O’zbekiston Respublikasining “Davlat kadastrlari to’g’risida” gi qonuni,
O’zbekiston Respublikasining Vazirlar Mahkamasining 1997-yil 2-iyundagi
278-son “O’zbekiston Respublikasi binolar va inshootlar davlat kadastrini
yuritish to’g’risida” gi, 1998-yil 31-dekabrdagi 543-son “O’zbekiston
Respublikasida davlat yer kadastrini yuritish to’g’risida” gi qarorlariga muvofiq
ko’chmas mulk obyektlariga kadastr yig’ma jildini tayyorlash qoidalarini
belgilaydi.
1. Ko’chmas mulk obyektlariga kadastr yig’ma jildini
tayyorlashda quyidagi asosiy tushunchalar qo’llaniladi:
Bino – funsional maqsadiga qarab odamlar yashashi yoki bo’lishiga va
har xil turdagi ishlab chiqarish jarayonlarini bajarishga mo’ljallanan, yopiq
hajmni tashkil etuvchi tayanch, to’sma yoki har ikkala maqsadga xizmat qiluvchi
konstruksiyalardan iborat qurilish tizimi;
Yer uchastkasi - Yer yuzasining qayd etilgan chegara, maydonga,
joylashish manzilga, huquqiy rejimga hamda davlat yer kadastrida va yer
uchastkasiga bo’lgan huqularni davlat ro’yxatidan o’tkazishga oid hujjatlarda
aks ettiriladigan boshqa xususiyatlariga ega bo’lgan qismi;

10Inshoot – har xil turdagi ishlab chiqarish jarayonlarini bajarishga,
materiallar, buyumlar, sabob – uskunalarni saqlashga, odamlarning vaqtincha
bo’lishiga, odamlar, yuklar va boshqa narsalarni olib o’tishga mo’ljallangan,
tayanch, to’sma yoki har ikkala maqsadga xizmat qiluvchi konstruksiyalardan
iborat hajmiy, yassi yoki chiziq tarzidagi yer tepasida, yer yuzasida va yer ostida
joylashgan qurulish tizimi; Ko’p yillik daraxtlar – bog’lar, tokzorlar, tutzorlar
boshqa o’rmon daraxtlari;
Ko’chmas mulk – yer uchastkalari, yer osti boyliklari, binolar, inshootlar,
ko’p yillik dov – daraxtlar va yer bilan uzviy bog’langan boshqa mol – mulk,
ya’ni belgilangan maqsadiga nomutanosib zarar yetkazmagan holda joyini
o’zgartirish mumkin bo’lmaydigan obyektlar;
Kadastir yig’majildi – obyektning ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni
shakllantirish, hisobga olish keyinchalik davlat ro’yxatidan o’tkazish uchun
zarur bo’lgan kadastr suratiga olish, texnik inventarizatsiya qilish va
pasportlashtirishning, maxsus tekshirish va izlanishlarning, sifat va qiymat
jihatidan baholashning hujjatlari, materiallari va ma’lumotlari jamlamasi;
Maxsus inshootlar – belgilangan maqsadlarda foydalanish uchun alohida
yer uchastkasida qurilgan muhandislik inshootlari majmuasi, jumladan temir va
avtomobil yo’llari, aloqa va elektr o’tkazish liniyalari, yer yuzasida, yer usti va
yer ostida joylashgan magistral quvurlar, magistral kanal va kollektorlar;
Qurulishi tugallanmagan obyektlar – qurulish belgilangan tartibda
ajratilgan yer uchastkasida tasdiqlangan loyiha hujjatlariga muvofiq boshlangan,
lekin muayyan kunga kelib tugallanmagan yoki qurilish tugallangan, lekin davlat
komissiyasi tomonidan foydalanishga qabul qilinmagan va ularni qabul qilish
dalolatnomasi tegishli tuman hokimining qarori bilan tasdiqlanmagan bino va
inshootlar.
2. Kadastr yig’ma jildi ko’chmas mulkning turi, tavsifi, hajmi,
qiymati va boshqa ko’rsatkichlarini aniqlash maqsadida tayyorlanadi.
3. Kadastr yig’majildi ko’chmas mulk obyektining geografik
joylashuvi, huquqiy maqomi, miqdor, sifat tavsiflari va qiymati, shuningdek

11uning holatidagi joriy o’zgarishlar haqidagi materiallar va ma’lumotlarni hamda
ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi hujjatlarni jamlash yo’li bilan
Qoraqolpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri yer tuzish va
ko’chmas mulk kadastri davlat korxonasining tegishli tumandagi filiali
tomonidan tayyorlanadi.
Ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi hujjatlarni o’z ichiga
olgan kadastr yig’majildi ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni davlat
ro’yxatidan o’tkazish to’g’risidagi arizaga ilova qilinadi.
4. Kadastr yig’majildini tayyorlash uchun yuridik va jismoniy
shaxslar yoki ularning ishonchli vakillari Qoraqolpog’iston Respublikasi,
viloyatlar va Toshkent shahri yer tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat
korxonasining tegishli tumandagi filialiga ariza bilan murojaat qiladi.
Arizaga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi:
- Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 7-yanvardagi 1-son qarori
bilan tasdiqlangan Ko’chmas mulkka bo’lgan huquqlarni va u haqida tuzilgan
bitimlarni
- davlat ro’yxatidan o’tkazish tartibi to’g’risida nizomga
muvofiq, yer uchastkasiga, bino va inshootlarga hamda ko’p yillik daraxtlarga
bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi huquqlar;
- Bino va inshootlarga hamda ko’p yillik daraxtlarga bo’lgan
huquqlar sudning qaroriga muvofiq o’tgan taqdirda, sudning qarori;
- Ko’chmas mulkka bo’lgan huqularni tasdiqlovchi yuridik va
jismoniy shaxslarning ixtiyoridagi boshqa hujjatlar.
- Ko’chmas mulk obyektlariga bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi
hujjatlar arizaga ilova qilinmasa, kadastr yig’majildi tayyorlanmaydi.
5. Arizalar Qoraqolpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent
shahri yer tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat korxonasining tegishli
tumandagi filiali tomonidan qabul qilib olinadi va shu kunning o’zida ko’chmas
mulk bilan bog’liq ishlarni bajarish bo’yicha arizalar reyestriga qayd qilinadi.

126. Yuridik va jismoniy shaxslar yoki ularning ishonchli vakillari
kadastr yig’majildini tayyorlash uchun Qoraqolpog’iston Respublikasi, viloyatlar
va Toshkent shahri yer tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat korxonasining
tegishli tumandagi filialiga telekomnukatsiya kanallari orqali electron hujjat
ko’rinishida ariza berishlari, kadastr yig’majildini tayyorlash bo’yicha
shartnomalarni rasmiylashtirishlari, bajarilgan ishlar uchun to’lovlarni amalga
oshirishlari mumkin.
7. Ariza kelib tushgan kunning o’zida Qoraqolpog’iston
Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri yer tuzish va ko’chmas mulk
kadastri davlat korxonasining tegishli tumandagi filiali bilan yuridik va jismoniy
shaxs yoki ularning ishonchli vakillari o’rtasida kadastr yig’majildini tayyorlash
bo’yicha shartnoma tuziladi.
Kadastr yig’majildini tayyorlash ishlarining qiymati Vazirlar
Mahkamasining 2014-yil 10-iyuldagi 186-son “Kadastr hujjatlarini tayyorlash
bo’yicha davlat xizmatlari narxlarini belgilashda tabaqalashtirilgan yondashuv
tartibini takomillashtirish to’g’risida” gi qaroriga muvofiq aniqlanadi.
Kadastr yig’majildini tayyorlash kadastr obyektining murakkabligiga
qarab quyidagi muddatlarda amalga oshiriladi;
- ko’chmas mulk obyektlarining turar joyga oid qismi bo’yicha;
- ko’p kvartirali uydagi kvartira – 7 kungacha;
- yakka tartibdagi turar joy – 10 kungacha;
- ko’chmas mulk obyektlarining noturar joyga oid
q ismi bo’yicha;
- umumiy maydoni 100 kv.m. gacha bo’lgan ko’chmas mulk –
20 kungacha;
- umumiy maydoni 100 kv.m dan 1000 kv.m. gacha bo’lgan
ko’chmas mulk – 15 kungacha;
- umumiy maydoni 1000 kv.m. dan 5000 kv.m. gacha bo’lgan
ko’chmas mulk – 20 kungacha;

13- umumiy maydoni 5000 kv.m. dan 15 000 kv.m. gacha bo’lgan
ko’chmas mulk – 25 kungacha;
- umumiy maydoni 15 000 kv.m. dan 50 000 kv.m. gacha
bo’lgan ko’chmas mulk – 30 kungacha;
- umumiy maydoni 50 000 kv.m. dan ortiq bo’lgan ko’chmas
mulk – 45 kungacha;
8. Kadastr yig’majildi quyidagi uch qismdan iborat bo’ladi:
- yer uchastkasining kadastr ma’lumotlari;
- bino va inshootlarning kadastr ma’lumotlari;
- ko’p yillik daraxtlarning kadastr ma’lumotlari.
9. Yuridik va jismoniy shaxslarning arizasiga muvofiq kadastr
yig’majildi ko’chmas mulk obyektlari va ularga bo’lgan huquqlar bir paytda
vujudga kelmagan holatlarda yer uchastkasi, bino inshootlar hamda ko’p yillik
daraxtlar bo’yicha alohida – alohida tayyorlanishi mumkin.
Kadastr yig’ma jildini rasmiylashtirish
Kadastr yig’ma jildi A4 formatdagi yozuv qog’ozlariga tayyorlanadi. Bunda
asosiy formatlarning qisqa tomonlarini karrali miqdorda uzaytirish bilan
tashkil qilinadigan qo’shimcha formatlar qo’llanilishi mumkin. Quyida kadastr
yig’ma jildini rasmiylashtirish jarayoni keltirilgan.

14Ko’chmas mulk obyekti faqat bino, inshootdan iborat bo’lgan hollarda kadastr
yig’ma jildi tegishli obyekt bo’yicha tayyorlanadi.
Kadastr yig’majildining muqovasi yuridik va jismoniy shaxslarning
arizasiga muvofiq kadastr yig’majildi ko’chmas mulk obyektlari va ularga
bo’lgan huqular bir paytda vujudga kelmagan holatlarda yer uchastkasi,
bino inshootlar hamda ko’p yillik daraxtlar bo’yicha alohida – alohida
muvofiq shaklda tayyorlanadi. Unda ko’chmas mulk obyektiga bo’lgan
huquq egasining nomi va ko’chmas mulk obyektidan foydalanish maqsadi
keltiriladi.
Kadastr yig’majildining titul varog’idan keyin mundarija
joylashtiriladi. Unda har bir hujjatning nomi va varoq raqami yoziladi.
Mundarijadan keyin ijrochi tomonidan tayyorlangan qisqacha
tushuntirish xati joylashtiriladi va unda ko’chmas mulk obyektlariga
bo’lgan huquqlarni tasdiqlovchi hujjatlar, ko’chmas mulkka bo’lgan huquq
boshqa shaxsga o’tish holatlari, yer uchastkasiga bo’lgan huquq boshqa
shaxsga bin ova inshootga bo’lgan huquq o’tishi munosabati bilan o’tsa,
birinchi yerdan foydalanuvchiga yer uchastkasini berish to’g’risida davlat
hokimiyati organining qarori, bin ova inshootlarning tavsifini aniqlashda
loyiha-smeta hujjatlari, boshqa davlat kadastrlar
ma’lumotlaridan foydalanilgan taqdirda, ushbu materiallar va ko’chmas
mulkning boshqa tavsiflari to’g’risida ma’lumotlar aks ettiriladi.
Tayyorlangan kadastr yig’majildi Kadastr agintligini Namangan
shaxar boshqarmasi bosh muhandisi va ko’chmas mulkka bo’lgan
huquqlarni davlat ro’yxatidan o’tkazuvchi mutaxassis tomonidan bir kun
ichida tekshirib chiqiladi.
Tayyorlangan kadastr yig’majildining titul varog’i uni tayyorlagan
tuman yer tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat korxonasi rahbari, bosh
muhandisi va ijrochi tomonidan imzolanadi.

15Kadastr yig’ma jildi ikki nusxada tayyorlanadi. Uning bir nusxasi
yuridik va jismoniy shaxs yoki ularning vakiliga topshiriladi. Ikkinchi nusxasi
tegishli Kadastr agintligini Namangan shaxar boshqarmasi arxivida doimiy
saqlanadi.
Bino va inshootlarning kadastr ma’lumotlarini tayyorlash
Yer uchastkasiga bo’lgan huquq davlat ro’yxatidan
o’tkazilmagan bo’lsa yoki yer uchastkasiga bo’lgan huquqni tasdiqlovchi
hujjat arizaga ilova qilinmagan bo’lsa alohida bino va inshootning kadastr
yig’majildi tayyorlanmaydi, bundan yer uchastkasi berilmagan ko’p
kvartirali uylardagi kvartiralar va yashash uchun mo’ljallanmagan joylar
mustasno.
Bino va inshootlarning kadastr ma’lumotlarini tayyorlash jarayonida
quyidagi ishlar bajariladi:
- bino va inshootlar bo’yicha huquqiy, iqtisodiy, arxitektura –
shaharsozlik va boshqa zarur hujjatlar yig’iladi va tahlil qilinadi;
- bino va inshootlar texnik inventarizatsiya qilinadi, bunda
binolarning ichki va tashqi o’lchovlari aniqlanadi, maydonlari va hajmlari
hisoblanadi hamda ushbu ma’lumotlar binolarning ichki va tashqi o’lchov
qaydnomalarida aks ettiriladi;
- bino va inshootlar konstruktiv qismlarining tavsifi aniqlanadi
va ular Qoraqolpog’iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri yer
tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat korxonasining tegishli tumandagi
filiali tomonidan qabul qilib olinadi va shu kunning o’zida ko’chmas mulk
bilan bog’liq ishlarni bajarish bo’yicha arizalar reyestrida aks ettiriladi;
- bino va inshootlarining arxitektura qurilish chizmalari
tayyorlanadi;
- binoning muhandislik kommunikatsiyalari (gaz, elektr
energiyasi, sovuq suv, issiqlik energiyasi, aloqa va boshqalar) bilan
ta’minlanganligi aniqlanadi;

16- jismoniy shaxslarga tegishli bo’lgan bino va inshootlarining
qiymati aniqlanadi;
- bino va inshootlarga Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 31-
dekabrdagi 492-son qarori bilan tasdiqlangan O’zbekiston Respublikasi
hududlarini kadastr bo’yicha bo’lish hamda yer uchastkalari, binolar va
inshootlarning kadastr raqamlarini shakllantirish tartibi to’g’risida nizomda
belgilangan tartibda kadastr raqami beriladi;
- bino va inshootlarning kadastr pasporti tayyorlanadi.
Bino va inshootlarning arxitektura – qurilish chizmalari eng kam
hajmda, ortiqcha tafsilotlarsiz tuziladi.
Binoning ichki xonalari plani chiziladi. Agar bino bir nechta
qavatdan iborat bo’lsa, u holda barcha qavatlarning planlari, shuningdek
yerto’laning plani chiziladi. Binoning qavat planlari 1:100 yoki 1:200
masshtabda chiziladi va nomlanadi.
Yer osti inshootlarning tavsifi kadastr yig’majildiga loyiha
– smeta yoki ushbu inshootlar davlat kadastri ma’lumotlaridan foydalanib
kiritiladi.
Maxsus inshootlarning kadastr ma’lumotlari tayyorlanayotganda
ular to’g’risida o’zlariga xos ma’lumotlar tegishli davlat kadastrlari
ma’lumotlaridan foydalanib kiritiladi.
Jismoniy shaxslarga tegishli bo’lgan bino va inshootlarning
eskirganligi aniqlash ularni ko’zdan kechirish natijalariga ko’ra ayrim
konstruktiv qismlarning eskirishini hisoblash orqali amalga oshiriladi.
Konstruktiv qismlar bo’yicha eskirish foizini aniqlashda baholash paytida
ularning texnik holatini tekshirish asosida ushbu qismlarning eskirganlik
foizi tegishli shaharsozlik normalari va qoidalariga muvofiq aniqlanadi.
Jismoniy shaxslarga tegishli bo’lgan bino va inshootlarning inventar
qiymati Vazirlar Mahkamasining 1995-yil 29- dekabrdagi 478-son qarori
bilan tasdiqlangan. Jismoniy shaxslarning mulki bo’lgan binolar va

17inshootlarni baholash va qayta baholash to’g’risida nizomga muvofiq
aniqlanadi.
Yuridik shaxslarga tegishli bino va inshootlarning qiymati sifatida
ular tomonidan berilgan ma’lumotlarga asosan bino va inshootlarning
kadastr yig’majildi tayyorlanayotgan calendar yilning 1-yanvar holatidagi
qoldiq qiymati ko’rsatiladi.
Bino va inshootlarning, ijrochi korxona arxivida saqlanadigan
kadastr yig’majildi nusxasida kadastr ma’lumotlariga abrislar, fotosuratlar
va bino va inshootlarni
tavsiflovchi boshqa hujjatlar va materiallar ilova qilinishi mumkin.
Yer uchastkasiga bo’lgan huquq davlat ro’yxatidan o’tkazilgan yer
uchastkasida uy-joy qurish va uy-joyni rekonstruksiya qilish tugallangandan
keyin yuridik va jismoniy shaxsning arizasiga asosan Qoraqolpog’iston
Respublikasi,
viloyatlar va Toshkent shahri yer tuzish va ko’chmas mulk kadastri davlat
korxonasining tegishli tumandagi filiali o’n kun ichida uy-joyni texnik
inventarizatsiya
qiladi va mazkur qoidalar belgilangan tartibda kadastr yig’majildi tayyorlaydi.
Kadastr yig’majildi tuman hokimining uy-joyni foydalanishga qabul
qilish dalolatnomasi tasdiqlash to’g’risidagi qarori bilan birga quruvchi yoki
uy-joy mulkdoriga yoxud ularning vakillariga bir kun muddatda
topshiriladi.
Binolar qayta ixtisoslashtirilganda va rekonstruksiya qilinganda
kadastr yig’majildiga tegishli o’zgartirishlar kiritiladi.
– yer uchastkasidagi yakka tartibda qurilgan uy-joylarni in-
ventarizatsiyalash bo‘yicha texnik inventarizatsiyalash byurosining
materiallari; chegaralash va geodezik belgilarni inventarizatsiyalash
materiallari;

18–
– aholi punktini loyihalash va qurish bo‘yicha bosh planlar va
boshqa hujjatlar;
– fuqaroga yoki yuridik shaxsga yer uchastkasi berilganligi
to‘g‘risida huquqni o‘rgatuvchi yoki huquqni tasdiqlovchi hujjatlar;
– yer uchastkasini ro‘yxatga olish kadastr kitobidan ko‘chirma;
– yer uchastkasi bo‘yicha chegaraviy munozaralarning
mavjudligi to‘g‘risida ma’lumotlar;
– yer uchastkasi bo‘yicha saqlashlar va servitutlar mavjudligi
to‘g‘risida ma’lumotlar;
– yer uchastkasining kadastrli tavsifnomasi bo‘yicha boshqa
materiallar va hujjatlar.
– to‘plangan va har tomonlama tahlil qilingan materiallar asosida
yer uchastkasining syomkasini bajarishga texnik topshiriq tuziladi. u o‘z
ichiga quyidagilarni oladi:
– yer uchastkasining joylashgan manzili va uning kadastr raqami
to‘g‘risida ma’lumotlar;
– ariza beruvchining nomi (F.I.SH) va manzili;
– bajaruvchining nomi (F.I.SH) va manzili;
– bajarilishi zarur bo‘lgan ishlarning turi va hajmlari, ishlarning
aniqliliga talablar;
– koordinatalar tizimi;
– ishlarni bajarishga va hisobot materiallariga bo‘lgan o‘ziga xos
qo‘shimcha talablar;
– materiallarni taqdim etish muddatlari va tartibi;
–
– – ilovalar.
- texnik topshiriq ko‘chmas mulk kadastri shahar (tuman)

19xizmati tomonidan tasdiqlanganidan so‘ng buyurtmachi bilan yer
uchastkasining kadastr syomkasini bajarishga shartnoma rasmiylashtiriladi.
Yer uchastkalari chegaralarini aniqlash huquqiy nuqtayi nazardan
chegara bu mulkdorning yer uchastkasini barcha chekka chiziqlaridan
o‘tkazilgan, nihoyatda ingichka bo‘lgan vertikal tekislikdir. Kimda-kim
o‘sha vertikal tekislikdan mulkdorning ruxsatisiz o‘tsa, chegara noqonuniy
buzilgan hisoblanadi. shaharlardagi ko‘p qavatli binolarda chegara
gorizontal tekislikdan iborat bo‘ladi.
4. Ko’chmas mulk obyektiga davlat kadastr hujjatini
shakllantirishda o’lchov ishlarini yuritish
Yer uchastkasining kadastr syomkasi shahar yoki posyolka
ko‘chmas mulk kadastrining tegishli xizmatlariga jismoniy yoki yuridik
shaxsning (yer uchastkasiga huquq egasi) arizasiga binoan amalga
oshiriladi.
Arizada masalaning mohiyati, ariza kimga berilayotganligi, yer
uchastkasining joylashgan manzili, uning funksional mohiyati, maydoni,
huquqni tasdiqlovchi hujjat hamda yer uchastkasi to‘g‘risidagi boshqa
ma’lumotlar keltiriladi.
Arizaga quyidagi mavjud hujjatlarning nusxalari ilova qilinadi:
– huquqni o‘rnatuvchi hujjat;
– yer uchastkasi chegaralarining plani yoki sxemasi;
– saqlashlar va cheklashlar mavjudligi to‘g‘risidagi hujjat;
– chegaradosh yer uchastkalarining izohi;
– yer uchastkasini kadastr syomkasiga tayyorgarlik ishlariga,
xarajatlarni oldindan to‘laganligi to‘g‘risidagi kvitansiya.
– Aholi punktlarining yer uchastkalarini kadastrli syomkasidagi
tayyorgarlik ishlari quyidagilarni o‘z ichiga oladi: kadastrli syomkani
o‘tkazishga arizani rasmiylashtirish;

20– berilgan hududni topografik-geodezik o‘rganilganligi
to‘g‘risidagi materiallarni to‘plash, o‘rganish va tahlil qilish;
– chegaradosh uchastkalar bo‘yicha amalga oshirilgan kadastrli
syomkalar materiallarini to‘plash, o‘rganish va tahlil qilish. birlamchi
materiallarni to‘plashda va tayyorlashda chegaradosh yer uchastkalarining
geoma’lumotlari va ular chegaralarining izohlarini tanlash o‘tkaziladi,
ma’lumotlar chegaralar izohining bir xilligini ta’minlash uchun
foydalaniladi;
– huquqiy hujjatlar, loyihalash-rejalashtirish materiallari va
boshqa yer kadastr axborotlarini tahlil qilish;
– – texnik topshiriqni tuzish.
Quyidagi hujjat va materiallar to‘planadi, o‘rganiladi va tahlil
qilinadi:
–
– yer uchastkasini ajratish bo‘yicha hujjatlar
v a materiallar;
– aholi punkt hududida bajarilgan geodezik, topografik va
kadastrli syomka materiallari;
– yer uchastkalari, qo‘shni yer uchastkalarining kadastrli
planlari;
– yer uchastkasiga fotoplanlar va transformatsiyalangan aero-
fototasvirlar; geodezik tarmoqlar, davlat geodezik tarmoqlar va geodezik
syomkalash tarmoqlar tayanch punktlarining sxemalari va koordinatalar
kataloglari;

21Yer uchastkasining kadastr planini chizish jarayoni
Yer uchastkasining chegaralari qoziqlar, beton, temir ustunlar yoki
bo‘lmasa devorlar bilan ajratiladi.
Agarda chegara chiziqlarining joyda joylashishi unga qo‘shni,
chegaradosh mulkning egalari bilan kelishilgan bo‘lsa, ular muayyan
chiziqning joydagi joylashganlik holatiga rozi bo‘lsalar, ular tegishli
hujjatlarga hamda kadastr ma’lumotlariga kiritilgan bo‘lsa, bunday chegara
qayd qilingan chegara deyiladi. Ushbu muddatdan boshlab eski chegara
chiziqlari tan olinmaydi, yangi endigina tasdiqlangan chegara huquqiy
kuchga ega bo‘ladi.
Qayd qilingan chegara mulkning egasiga o‘z yer uchastkasining
qayerdan o‘tganligini aniqlab olishga, uni tegishli kadastr hujjatlarida
yoritishga imkon beradi. agarda chegara chiziqlari devor to‘siq, bino yoki
jarning chekkasi kabi aniq tafsilotlar orqali belgilangan bo‘lsa, bu holat
keyinchalik vujudga kelishi mumkin bo‘ladigan munozaralarni kamaytiradi.
Yer to‘g‘risidagi axborotlar tizimi yer uchastkalari va ularning

22chegaralari haqida to‘planadigan rang-barang ma’lumotlar, xohlagan paytda
undan zaruriy axborotlarni olish mumkin bo‘ladigan tizimdir. ushbu tizimda
yer uchastkalarining umumiy chega ralari bilan bir qatorda qayd qilingan
chegaralar to‘g‘risida ham ma’lumotlar keltiriladi. ular orasidagi farq,
zaruriy hollarda sudning talablari doirasida aniqlanadi.
Chegaralarni joyida belgilash, kelishish aniqligi mahalliy
shartsharoitlardan va talablardan kelib chiqadi.
Chegara to‘g‘risida so‘z yuritilganda, albatta, birinchi galda, yer
uchastkasi tushunchasini to‘la tushunib yetish, u to‘g‘risida ma’lum fikrga
ega bo‘lish zarur, negaki har qanday yer kadastri ishi aynan ushbu yer
uchastkasida bajariladi. shunday ekan, yer uchastkasi deganda, yer yuzasida
ma’lum bir chegara bilan belgilangan, muayyan joyga, o‘z maydoniga,
huquqiy statusga va boshqa tavsiflarga ega bo‘lgan yer yuzasining bir
bo‘lagi tushuniladi. huquqiy jihatdan olganda, yer uchastkasi o‘z tarkibiga
muayyan yer yuzasining ostida
joylashgan tabiiy boyliklar va yer ustida joylashgan boshqa narsalarni
ham oldi. yer uchastkasi foydalanilishi nuqtayi
nazaridan turlicha bo‘lishi mumkin. xususan, qishloq xo‘jalik
mahsulotlarini yetishtirishda band bo‘lgan yer uchastkasi qishloq xo‘jaligi
yer uchastkasi, aholi yashash uy-joylari, bino-inshootlar bilan band bo‘lgan
yer uchastkasi, aholi yashash punktlari yoxud shahar yer
uchastkasi, o‘rmonlar bilan band bo‘lgan yer
uchastkasi va hokazo bo‘ladi. bular ichida aholi
yashash punktlari, ya’ni shahar yer uchastkasini alohida e’tirof
etish zarur.
Shahar yer uchastkasi – bu shaharning manfaatlari doirasida
foydalaniladigan, muayyan huquqiy statusga, o‘zining chegarasi va
maqsadli
vazifasiga ega bo‘lgan yer yuzasining bir bo‘lagiga aytiladi. Shahar

23yer uchastkasi tushunchasi anchagina murakkab tushunchadir, negaki bu
yerda bir nuqta ustida bir necha yerdan foydalanuvchilar (masalan, ko‘p
qavatli binolar, uy- joylarda) bo‘lishi mumkin. Shahardagi yer uchastkasi
yerning yuzasida, yerning ostida (yer osti garajlari, omborxonalar,
metropoliten va hokazo) va yerning ustida turli sathlarda (ko‘p qavatli
binolar) joylashgan bo‘lishi mumkin. Shu sababli ham yer uchastkasining
chegarasi uning burchaklarining, egilish chiziqlarida belgilangan
nuqtalarning fazoviy koordinatalari
orqali aniqlanadi. Bulardan tashqari, shahar yer uchastkasi o‘zining huquqiy
statusi bo‘yicha ham turli-tumanligi bilan ham murakkab va o‘ziga xos
xususiyatlarga egadir.
Odatda yer uchastkasi tashqi va ichki chegaralarga ega bo‘lishi
mumkin. Jumladan, yer uchastkasining tashqi chegarasi bu boshqa, qo‘shni
yer uchastkalari bilan ajratib turadigan chegarasidir. u uzilgan chiziqlardan
iborat bo‘lmasligi, yoki yer uchastkasining chegarasi yo‘lning yoki
daryoning ikkala tomonida bo‘lmasligi kerak, ya’ni tashqi chegara, ushbu
chiziqli elementlarning faqat bir tomonidan o‘tishi zarur. ushbu yer
uchastkasining ichida ba’zan o‘zga yerdan foydalanuvchi paydo bo‘lib
qoladi. Bunday holda yer uchastkasining ichki chegarasi vujudga keladi.
Yer uchastkasining chegarasi bilan bog‘liq bo‘lgan ko‘rsatkichi bu
uning o‘lchamidir. Yer uchastkasining o‘lchami uning jismoniy (fizik) va
geodezik maydoni bilan ifodalanadi. yer uchastkasining jismoniy (fizik)
maydoni deganda, uning chegarasi ichida mavjud bo‘lgan barcha holatlar
(jarliklar, qiyaliklar, tekisliklar va boshqalar) bilan shakllangan to‘la
maydon tushuniladi. Geodezik maydon deganda, ushbu maydonni tashkil
qilgan ko‘pburchak burchaklarining koordinatalari bo‘yicha aniqlangan
maydon tushuniladi. geodezik maydon bu mavjud jismoniy maydon
chegarasining qabul
qilingan muayyan proeksiyasi ustiga tushirilgan shaklning maydonidir.
aholi punktlari yerlarining kadastri ushbu aholi punkti (shahar)ning

24koordinatalar tizimi bo‘yicha tuziladi. bunday holda har bir chiziq
uzunligiga kiritiladigan tuzatmalar o‘ta kichik miqdorni tashkil etadi.
Yer uchastkalarining chegaralarini joyda belgilash aniqligini
ta’minlash, ma’lumotlarni kadastr tizimiga berish, shu bilan bir qatorda
ushbu ishlarni bajaruvchi mutaxassislar vazifalarini to‘g‘ri aniqlash, ular
tomonidan bajariladigan ishlarni baholash yer kadastrini yuritish bo‘yicha
nizomda o‘z aksini topgan. undan tashqari kadastr syomkasini bajarish
maxsus tuzilgan yo‘riqnomalar, boshqa me’yoriy hujjatlar asosida amalga
oshiriladi. shuni alohida e’tirof etish zarurki, yer kadastri bo‘yicha barcha
dala o‘lchov va kameral ishlar juda aniqlikda hamda sifatli bajarilishi zarur,
negaki bu ishlar natijalari iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirish bo‘yicha
ishlab chiqariladigan hujjatlarning asosini tashkil qiladi.
5.Yer tuzish va ko’chmas mulk davlat kadastr tashkilotida
amaliyot davomida bajarilgan ishlar va ularning tahlili
Ishlab chiqarish amaliyoti ko’p tajriba va ko’nikmalar oldim.
Tashkilotga kelganimda avvalombor u yerda bajariladigan ishlar, har
bir bo’limlardagi vazifalarni kerakli bo’lgan dastur va hujjatlar bilan yaqindan
tanishib chiqildi.
Men tashkilotda birinchilardan bo’lib AutoCad dasturida ishlashni
o’rgandim sababi bajariladigan ishlarimizni asosiy qismi shu dastur
yordamida bajarilishi kerakligini ta’kidlab o’tishdi. AutoCad dasturida yer
uchastkasi plani va bino va inshootlarning xona o’lchamlarini, ularga
o’lchov qiymatlarini kiritishlarni mukammal o’rganildi. Bundan tashqari
kadastr pasportini tayyorlash va hujjatlarni rasmiylashtirish uchun narxlar
to’g’risida ham masalan: ko’p kvartirali uydagi kvartira - obyektning 1
kvadrat metr maydoni uchun bazaviy hisoblash miqdorining 1 foizi, 25
foizga ko’paytirilgan holda; Yakka tartibdagi turar - joy – obyektning 1

25kvadrat metr maydoni uchun bazaviy hisoblash miqdorining 1 foizi, 25
foizga ko’paytirilgan holda; Yer uchastkasi ajratish bo’yicha ish mavjud
bo’lganda, yakka tartibda turar – joy qurish uchun ajratilgan yer uchastkasi
– bepul; Yer uchastkasini ajratish bo’yicha ish mavjud bo’lganda, yakka
tartibda turar – joy qurish uchun ajratilgan yer uchastkasi
– bazaviy hisoblash miqdorining 1,25 baravari; Dehqon xo’jaligini
yuritish uchun ajratilgan yer uchastkasi – bazaviy hisoblash miqdorining
1,25 baravari; Noturar obyektlarni qurish uchun ajratilgan yer uchastkasi –
bazaviy hisoblash miqdorining 1,25 baravari; Qishloq xo’jaligi ehtiyojlari
uchun ajratilgan yer uchastkasi – bazaviy hisoblash miqdorining 2,5
baravari kabi ma’lumotlarga ham ega bo’ldim.
Yer va ko’chmas mulk kadastr hujjatida joylashgan inshootlar va
uchastka maydoni, kubaturalarni hisoblash qaydnomasini tarkibidagi
ko’chmas mulk obyektini maydonini, tashqi balandligini, kubaturasini
hisoblashlarni ham o’rganib chiqildi. Yana xonalar ichini o’lchash
qaydnomasi tarkibidagi xonalar uzunligini, bo’yini kiritib maydonini va
barcha xonalar maydoning umumiysini hisoblashlarini ham mustaqil ishlab
chiqildi.
Amaliyot davrida fuqarolarning arizalariga ko’ra ularning ko’chmas
mulk obyektlariga borib o’lchash ishlarini ham olib borildi. Bu ishlarni
asosan ruletka yordamida bajarildi. O’lchash ishlarini o’rganishda
tashkilotdan menga biriktirilgan Hashimov Abdumannon aka ham yaqindan
yordam berdi. Bu o’lchab chiqilgan obyektlarni tashkilotga olib kelib
AutoCad dasturida
chizib chiqib tayyor holga keltirib, uni tashkilot muatxassislariga xato
kamchiliklarini tuzatib berish uchun taqdim etildi.
Tashkilotda asosan eng ko’p bajarilgan ishlardan ko’chms mulk
obyektiga kadastr hujjatini elektron holatga keltirish ya’ni skanerlash ishlari
bajarildi. Bunda ko’chmas mulk obyektiga kadastr hujjatini ko’chmas mulk
obyektining ishi, ko’chmas mulk obyektlari chizmalari, inshootlar va

26uchastka maydoni, kubaturalarini hisoblash qaydnomasi, xonalar ichini
o’lchash qaydnomasi va hokim qarori varoqlari skanerlanadi va elektron
tarzda joylanadi.
Xulosa
Xulosa qilib aytadigan bo’lsam ishlab chiqarish amaliyotida bir qancha
amaliy ko’nikmalarga ega bo’ldim bundan tashqari universitetda olgan sohaga
oid nazariy bilimlarni ham amaliy jihatdan mustahkamlab olindim. Ishlab
chiqarish amaliyoti Davlat kadastr palatasi Bektemir tumani filialida bajardim va
amaliyot oldiga quyidagi qo’yilgan vazifalar bajarildim.
- amaliyot obyektining ichki mehnat tartib qoidalariga bo’ysunildi;
- mehnat muhofazasi, xavfsizlik texnikasi va
ishlab chiqarish sanitariyasi qoidalarini o’rganish va qat’iy
rioya qilish;
- kundalik daftar yuritish, kerakli materiallar
va ma’lumotlarni yig’ish ishlari bajarildi;
- tashkilot faoliyati davomida foydalanilayotgan
me’yoriy hujjatlar bilan tanishildi va ular o’rganildi;
- autocad dasturi o’rganildi;

27- ko’chmas mulk obyektiga kadastr yig’ma jildini tayyorlash
o’rganildi;
- o’lchash ishlari o’rganildi ruletka orqali;
- yer tuzish va ko’chmas mulk davlat kadastr tashkilotida
amaliyot davomida bajarilgan ishlar va ularning tahlili qilinib hisobot yozildi.
Amaliyot o’tash muddati 13 .06.2022 dan 20 .08.2021 muddat ichida o’zimga
kerakli bo’lgan anchagina bilim ko’nikmalarga ega bo’ldim. Amaliyot
davrida o’zim tushunmagan, soham bo’yicha barcha savollarga javob oldim.
Ushbu muddat biz talabalarga bilimsaloxiyatimizni yanada
mukammallashtirish katta hissa qo’shdi mukammallashtirish katta hissa
qo’shdi

28Foydalanilgan adabiyotlar
1. To’ychiev N.J., Mirhoshimov A.M., Plahtiy K.A. Ko’chmas mulkni
baholash asoslari. O’quv qo’llanma. - Toshkent: Adolat, 2000.
2. N.J.To‘ychiev G.A.Nigmanova «Mulkni baholash» o‘quv qo‘llanma
3. Yodgorov V.U. Kommunal xo’jaligi, 1-qism: O’quv qo’llanma.- T.:
TAQI, 2007.
4. Yodgorov V.U., Butunov D.YA. Kommunal xo’jaligi, 2qism: O’quv
qo’llanma.- T.: TAQI, 2008.
5. QMQ 2.01.16-97 “Turarjoy binolarini jismoniy eskirishini baholash
qoidalari” T.: adolat, 2000
6. O‘zbekiston Respublikasining qonuni «Davlat yer kadastri
to‘g‘risida». – T.: adolat, 1999.
7. O‘zbekiston Respublikasining qonuni «Davlat kadastrlari
to‘g‘risida». – T.: adolat, 2001.
8. Yodgorov V.U., Butunov D.YA. Uy-joy kommunal xo’jaligi
iqtisodiyoti va boshqaruvi. Darslik. 2011 y.
9. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2003 yil 12
sentyabrdagi 395-sonli Qarori 3-ilovasi “Obyektlarni foydalanishga tayyor holda
qurishga doir namunaviy pudrat shartnomasi”.
10. ШНК4.02.12-04 Сборники элементных ресурсных сметных норм
на строительные работы. Сборник 12 "Кровли"
11. ШНК 4.02.16-07 Сборники ресурсных сметных норм на
строительные работы. Сборник 16 "Трубопроводы внутренние".
Internet manbalari
www.gkas.uz
www.gov.uz

Sotib olish