Dokument ma'lumotlari

Narxi 24000UZS
Hajmi 41.9KB
Xaridlar 0
Yuklab olingan sana 20 Aprel 2025
Kengaytma docx
Bo'lim Kurs ishlari
Fan Jismoniy tarbiya

Sotuvchi

Bahrom

Ro'yxatga olish sanasi 05 Dekabr 2024

113 Sotish

Katta yoshdagi aholi jismoniy tarbiyasi va ularni tashkiliy asoslari.

Sotib olish
Katta yoshdagi aholi jismoniy tarbiyasi va ularni tashkiliy asoslari . MUNDARIJA: Kirish ………………………………………………………………………………3 I.BOB. MAHALLALARDA OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI UYUSHTIRISH 1.1. Mahallalarda 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o’tkazish………….5 1.2. Mahallalarda yoshlar o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish………….....8 II.BOB.Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash……………………11 2.1.Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini ……………….11 2.2. Aholi turar-joylarida ommaviy sog’lomlashtirish va xalq milliy o’yi n larini tashkil qilish… ………………………………………………………...17 Xulosa …………………………………………………………………………….20 Foydalanilgan adabiyotlar ………………………………………………………..21 2 Kirish Mavzuning dolzarbligi: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.M.Mirziyoyev 2021 yilni “Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yilli” deb nom berdilar. Barchamizga ma’lumki jamiyatda sog‘lom turmush tarzini shakllantirishda, aholi salomatligini mustahkamlashda jismoniy tarbiya va sportni o‘rni beqiyosdir. Mamlakatimizda o‘sib kelayotgan yosh avlodning jismoniy va ma’naviy salomatligini shakllantirishni, sog‘lom turmush tarziga intilish va sportga mehr- muhabbatni singdirishning g‘oyat muhim sharti hisoblanadi. Aholini ayniqsa yoshlarni jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan shug‘ullanishlari, turli sport musobaqalarida ishtirok etishlari orqali yoshlarda o‘z irodasi, kuchi va imkoniyatlariga bo‘lgan ishonchini oshiradi. 1 O‘sib kelayotgan yosh avlodni har tomonlama aqliy, axloqiy va jismoniy jihatdan rivojlantirishda jismoniy tarbiya va sport muhim ahamiyat kasb etadi va ularda mardlik, vatanparvarlik, sadoqat va halollik tuyg‘ularini shakllantirishda yordam beradi. Ta'kidlanishicha, taraqqiyot strategiyamizda jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanadigan aholi sonini keyingi besh yilda 33 foizga yetkazish maqsadi belgilangan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 18 fevraldagi farmon va qaroriga binoan, Sportni rivojlantirish vazirligi tashkil etilgan edi. Uning eng muhim vositalaridan biri bolalar va yoshlar o‘rtasida sportni ommalashtirishdir. 2 1 2 2022 — 2026-yillarga mo‘ljallangan yangi o‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida Toshkent sh., 2022- yil 3 .Buning uchun 10 apreldan boshlab, mahalla, tuman, viloyat va respublika bosqichlaridan iborat ommaviy sport tadbirlari o‘tkaziladi. Ularni tashkil etish uchun “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan har bir viloyatga 100 million so‘mgacha, g‘olib va sovrindorlarni taqdirlash uchun 1 milliard so‘mgacha mablag‘ ajratiladi. Eng yaxshi natija ko‘rsatgan yoshlar tuman va shahar, viloyat hamda milliy terma jamoalar tarkibiga saralab olinadi. Mahallalarda sport infratuzilmasini yaxshilash, loyihalar qiymatini maqbullashtirib, maydonchalar tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. Ommaviy sport tadbirlarida yoshlarning ishtiroki bo‘yicha mahallalar reytingini ishlab chiqish, “qoniqarsiz” deb topilgan joylarga taniqli murabbiy va sportchilarni biriktirib, sportni rivojlantirish zarurligi ta’kidlandi. Olimpiya va paralimpiya o‘yinlari, xalqaro musobaqalar g‘oliblari bilan mahalla yoshlari o‘rtasida motivasion uchrashuvlar o‘tkazish muhimligi aytildi. Shularni inobatga olgan holda, ommaviy sportni yanada rivojlantirish, joriy yil Xanchjouda o‘tadigan Osiyo o‘yinlariga puxta tayyorgarlik ko‘rish, sport murabbiylari tayyorlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha qarorlar ishlab chiqish vazifasi qo‘yildi. Ma’lumki, shu yil 14 mart kuni boks bo‘yicha Bahodir Jalolov, gimnastika bo‘yicha Oksana Chusovitina sport mahorati maktablarini tashkil etishga doir Prezident qarorlari qabul qilingan edi. Kurs ishining maqsadi: Mahallalarda yoshlar o‘rtasida ommaviy sport musobaqalarini tizimli tashkil etish orqali sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, ularni ommaviy sportga jalb etishni yangi bosqichga olib chiqish hamda 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi 67-maqsadida belgilangan vazifalarning ijrosini ta’minlash. 4 Kurs ishining vazifasi: Mahallalarda ommaviy sport tadbirlari davomida o‘quvchilari g‘olib va sovrindor bo‘lgan umumiy o‘rta ta’lim maktablarining jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilari va sport-ta’lim muassasalarining trenerlari mehnatini munosib rag‘batlantirish va ularning faoliyat olib borishi uchun sharoit yaratish. I.BOB. MAHALLALARDA OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI UYUSHTIRISH 1.1. Mahallalarda 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o’tkazish “Mahallalarda yoshlarni ommaviy sportga jalb qilishni yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi prezident qarori qabul qilindi. Ommaviy sportni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari belgilandi. Oilaviy sport rag‘batlantiriladi, ommaviy sport musobaqalari tashkil etiladi. 2022 yildan har yili 30 iyun – O‘zbekiston yoshlari kuni hamda dekabrda o‘tkaziladigan “Yoshlar forumi” doirasida futbol, mini-futbol, voleybol, yengil atletika, shaxmat, shashka, stol tennisi, stritbol, vorkaut turlari bo‘yicha 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o‘tkaziladi. 3 Bunda, 1-bosqichda – ko‘chalararo mahalla musobaqalari, 2-bosqichda – mahallalararo sektor musobaqalari, 3-bosqichda – sektor musobaqalarida g‘olib bo‘lgan mahalla jamoalari o‘rtasida tuman (shahar) musobaqalari, 4-bosqichda – tuman (shahar) musobaqalari g‘olib mahalla jamoalari o‘rtasida viloyat musobaqalari, 3 Sh. Mirziyoyev Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini joriy etishning tashkiliy chora- tadbirlari to‘g‘risida Toshkent sh-2021 5 5-bosqichda – viloyat musobaqalarida g‘olib bo‘lgan mahalla jamoalari o‘rtasida respublika (final) musobaqalari bo‘lib o‘tadi. Ushbu musobaqalar 5 bosqichli “Besh tashabbus olimpiadasi” doirasida o‘tkaziladi. 2023 yil 1 martdan olimpiya, noolimpiya va milliy sport turlari bo‘yicha 3 bosqichli umumrespublika sport musobaqalari o‘tkaziladi. Yuqoridagi musobaqalar g‘oliblarini tayyorlagan maktablarning jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilari va sport-ta’lim muassasalarining trenerlari malaka attestatsiyasiga jalb etilmaydi va ularga quyidagi malaka toifalari to‘g‘ridan to‘g‘ri beriladi:  tuman (shahar) bosqichi musobaqalarida g‘olib va sovrindorlarni tayyorlagani uchun – ikkinchi malaka toifasi;  viloyat bosqichi musobaqalarida g‘olib va sovrindorlarni tayyorlagani uchun – birinchi malaka toifasi;  respublika (final) bosqichida g‘olib va sovrindorlarni tayyorlagani uchun – oliy malaka toifasi. Keksa avlod vakillari yaxshi eslashadi, bir paytlar nafaqat mahallalarda hatto tuman markazlarida ham tayinli sport majmuasi yoki o‘yingoh topish amri mahol edi. Hatto, sport bilan muntazam shug‘ullanish istagida bo‘lganlar sport anjomlari topishga qiynalishardi. So‘nggi yillarda mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish borasida amalga oshirilgan ishlar ko‘lami anchagina salmoqli. Endilikda, mamlakatimizda jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish uchun keng sharoitlar yaratilmoqda. Jumladan, so‘nggi uch yilda 118 ta sport majmuasi, mahallalarda 7 mingta sport maydonchasi foydalanishga topshirildi. Bugungi kunda 3 ming 500 ta mini-futbol, 6 mingta basketbol, voleybol, 663 ta badminton maydoni, mingdan ortiq 6 fitnes zallari mavjud. Har bir tuman va shahar markazlarida “Salomatlik yo‘laklari” va velosiped yo‘llari tashkil etildi. Taraqqiyot strategiyamizda jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanadigan aholi sonini keyingi besh yilda 33 foizga yetkazish maqsadi belgilangan. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 18 fevraldagi farmon va qaroriga binoan, Sportni rivojlantirish vazirligi tashkil etilgan edi. Uning eng muhim vazifalaridan biri bolalar va yoshlar o‘rtasida sportni ommalashtirishdir. Bu haqda Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida joriy yil 1 aprel kuni bo‘lib o‘tgan va yoshlar o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish chora-tadbirlariga bag‘ishlangan yig‘ilishda aytib o‘tildi. Yig‘ilishda shu yo‘nalishdagi rejalar taqdimoti ham bo‘lib o‘tdi. Sportni rivojlantirish vazirligiga mahallalardagi yoshlar yetakchilari bilan birga yil davomida 6 million nafar o‘g‘il-qizni ommaviy sport tadbirlariga qamrab olish vazifasi qo‘yildi. Buning uchun 10 apreldan boshlab, mahalla, tuman, viloyat va respublika bosqichlaridan iborat ommaviy sport tadbirlari o‘tkaziladi. Ularni tashkil etish uchun “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan har bir viloyatga 100 million so‘mgacha, g‘olib va sovrindorlarni taqdirlash uchun 1 milliard so‘mgacha mablag‘ ajratiladi. Eng yaxshi natija ko‘rsatgan yoshlar tuman va shahar, viloyat hamda milliy terma jamoalar tarkibiga saralab olinadi. Mahallalarda sport infratuzilmasini yaxshilash, loyihalar qiymatini maqbullashtirib, maydonchalar tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. Ommaviy sport tadbirlarida yoshlarning ishtiroki bo‘yicha mahallalar reytingini ishlab chiqish, “qoniqarsiz” deb topilgan joylarga taniqli murabbiy va sportchilarni biriktirib, sportni rivojlantirish zarurligi ta’kidlandi. Olimpiya va paralimpiya o‘yinlari, xalqaro musobaqalar g‘oliblari bilan mahalla yoshlari o‘rtasida motivatsion uchrashuvlar o‘tkazish muhimligi aytildi. 7 Yig‘ilishda belgilangan vazifalar ijrosini bajarish, albatta, maslakdoshlarimizga ham juda katta mas’uliyat yuklaydi. Qolaversa, bu borada joylardagi partiya tashkilotlarida o‘ziga xos tajriba ham mavjud. Birgina Jizzax viloyat misolida oladigan bo‘lsak, O’zLiDeP tashabbusi bilan o‘tkazilayotgan “Sportni sev, sport bilan yasha!” shiori ostidagi musobaqalarda nafaqat deputatlar, partiya faollari, balki keng jamoatchilik vakillari, ayniqsa, uyushmagan yoshlar ham jalb qilinmoqda. Ayni paytda mahallalarda faoliyat olib borayotgan Yoshlar yetakchilari bilan birgalikda bu boradagi ishlarni yanada faollashtirish, aholini, ayniqsa yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, ularni jismoniy tarbiya va sportga keng jalb qilish borasida qator chora-tadbirlar belgilab olingan. O’zLiDeP Jizzax viloyat Kengashi “Yoshlar qanoti” faollari hisoblangan taniqli sportchilar – Boks bo‘yicha O’zbekiston milliy terma jamoasi a’zosi Bobousmon Boturov, yengil atletika bo‘yicha xalqaro toifadagi sport ustasi Yoqutxon Xolbekova va boshqalar bu borada yaqindan ko‘makchi bo‘layotganini alohida ta’kidlash lozim. Sog‘lom turmush tarzini faol targ‘ib qilish, joylarda jismoniy tarbiya va sportni yanada rivojlantirish partiyamiz Saylovoldi platformasidan o‘rin olgan, bebaho boyligimiz bo‘lgan aholi salomatligini mustahkamlashda alohida o‘rin tutadi. 1.2. Mahallalarda yoshlar o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish Prezidentimizning 2020 yil 30 oktyabrdagi “Sog‘lom turmush tarzini keng tatbiq etish va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi farmoni ijrosi doirasida mahalla tizimi xodimlari, ularning oila a’zolarini jismonan baquvvat, har tomonlama sog‘lom bo‘lishini ta’minlash, qolaversa, “Tashkilot, mahalla va oila hamkorligi” ni yanada mustahkamlash maqsadida o‘tkazilgan sport bellashuvlarining tuman, shahar bosqichlarida 7 ming nafardan ziyod kishi ishtirok etdi. 8 Sportning “Mohir hujumchi”, arqon tortish, “Kim epchil” o‘yini, darts, shaxmat-shashka, stol tennisi, badminton va voleybol turlari bo‘yicha o‘tkazilgan viloyat bosqichi bellashuvlarida 16 ta jamoa ishtirok etdi. – Jismoniy sog‘lom kishining ruhi tetik, ishining unumi yuqori bo‘ladi, – deydi “Mahalla” xayriya jamoat fondi Andijon viloyati bo‘limi boshqaruvi raisi Baxtiyorjon Tursunov. – Shu ma’noda tizim xodimlari salomatligini mustahkamlash, ularning oila a’zolari o‘rtasida sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalarini shakllantirish maqsadida o‘tkazilgan musobaqalarning mahalla, tuman, shahar hamda viloyat bosqichlari juda qiziqarli tarzda o‘tdi. Ayniqsa, tizim xodimlari musobaqalarda faol ishtirok etdi. Bellashuvlarning yakuniy natijalariga ko‘ra, “Mohir hujumchi” musobaqasida Marhamat tumani, arqon tortish bo‘yicha Jalaquduq tumani, “Kim epchil” o‘yinida Qo‘rg‘ontepa tumani, darts bo‘yicha Shahrixon tumani, shaxmat- shashka musobaqasida Bo‘ston tumani, stol tennisi musobaqasida Andijon tumani, badminton musobaqasida Andijon shahri, voleybol musobaqasida Jalaquduq tumani jamoalari g‘olib bo‘ldi. Umumjamoa hisobida esa Jalaquduq tumani jamoasi 1-o‘rinni egalladi. Marhamat, Izboskan tumanlari jamoalari ikkinchi va uchinchi o‘rinni egalladi. Sport bellashuvlarining g‘olib va sovrindorlari “Mahalla” xayriya jamoat fondi viloyat bo‘limi tomonidan faxriy yorliq hamda esdalik sovg‘alari bilan taqdirlandi. Keksa avlod vakillari yaxshi eslashadi, bir paytlar nafaqat mahallalarda hatto tuman markazlarida ham tayinli sport majmuasi yoki o‘yingoh topish amri mahol edi. Hatto, sport bilan muntazam shug‘ullanish istagida bo‘lganlar sport anjomlari topishga qiynalishardi. 4 4 Sport mashg’ulotlarining nazariy asoslari o’quv qo’llanma Salomov R.C. Toshkent 2015 9 So‘nggi yillarda mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish borasida amalga oshirilgan ishlar ko‘lami anchagina salmoqli. Endilikda, mamlakatimizda jismoniy tarbiya bilan shug‘ullanish uchun keng sharoitlar yaratilmoqda. Jumladan, so‘nggi uch yilda 118 ta sport majmuasi, mahallalarda 7 mingta sport maydonchasi foydalanishga topshirildi. Bugungi kunda 3 ming 500 ta mini-futbol, 6 mingta basketbol, voleybol, 663 ta badminton maydoni, mingdan ortiq fitnes zallari mavjud. Har bir tuman va shahar markazlarida “Salomatlik yo‘laklari” va velosiped yo‘llari tashkil etildi. Taraqqiyot strategiyamizda jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanadigan aholi sonini keyingi besh yilda 33 foizga yetkazish maqsadi belgilangan. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 18 fevraldagi farmon va qaroriga binoan, Sportni rivojlantirish vazirligi tashkil etilgan edi. Uning eng muhim vazifalaridan biri bolalar va yoshlar o‘rtasida sportni ommalashtirishdir. Bu haqda Prezident Shavkat Mirziyoyev raisligida joriy yil 1 aprel kuni bo‘lib o‘tgan va yoshlar o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish chora-tadbirlariga bag‘ishlangan yig‘ilishda aytib o‘tildi. Yig‘ilishda shu yo‘nalishdagi rejalar taqdimoti ham bo‘lib o‘tdi. Sportni rivojlantirish vazirligiga mahallalardagi yoshlar yetakchilari bilan birga yil davomida 6 million nafar o‘g‘il-qizni ommaviy sport tadbirlariga qamrab olish vazifasi qo‘yildi. Buning uchun 10 apreldan boshlab, mahalla, tuman, viloyat va respublika bosqichlaridan iborat ommaviy sport tadbirlari o‘tkaziladi. Ularni tashkil etish uchun “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan har bir viloyatga 100 million so‘mgacha, g‘olib va sovrindorlarni taqdirlash uchun 1 milliard so‘mgacha mablag‘ ajratiladi. 10 Eng yaxshi natija ko‘rsatgan yoshlar tuman va shahar, viloyat hamda milliy terma jamoalar tarkibiga saralab olinadi. Mahallalarda sport infratuzilmasini yaxshilash, loyihalar qiymatini maqbullashtirib, maydonchalar tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. Ommaviy sport tadbirlarida yoshlarning ishtiroki bo‘yicha mahallalar reytingini ishlab chiqish, “qoniqarsiz” deb topilgan joylarga taniqli murabbiy va sportchilarni biriktirib, sportni rivojlantirish zarurligi ta’kidlandi. Olimpiya va paralimpiya o‘yinlari, xalqaro musobaqalar g‘oliblari bilan mahalla yoshlari o‘rtasida motivatsion uchrashuvlar o‘tkazish muhimligi aytildi. Yig‘ilishda belgilangan vazifalar ijrosini bajarish, albatta, maslakdoshlarimizga ham juda katta mas’uliyat yuklaydi. Qolaversa, bu borada joylardagi partiya tashkilotlarida o‘ziga xos tajriba ham mavjud. Birgina Jizzax viloyat misolida oladigan bo‘lsak, O’zLiDeP tashabbusi bilan o‘tkazilayotgan “Sportni sev, sport bilan yasha!” shiori ostidagi musobaqalarda nafaqat deputatlar, partiya faollari, balki keng jamoatchilik vakillari, ayniqsa, uyushmagan yoshlar ham jalb qilinmoqda. Ayni paytda mahallalarda faoliyat olib borayotgan Yoshlar yetakchilari bilan birgalikda bu boradagi ishlarni yanada faollashtirish, aholini, ayniqsa yoshlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, ularni jismoniy tarbiya va sportga keng jalb qilish borasida qator chora-tadbirlar belgilab olingan. O’zLiDeP Jizzax viloyat Kengashi “Yoshlar qanoti” faollari hisoblangan taniqli sportchilar – Boks bo‘yicha O’zbekiston milliy terma jamoasi a’zosi Bobousmon Boturov, yengil atletika bo‘yicha xalqaro toifadagi sport ustasi Yoqutxon Xolbekova va boshqalar bu borada yaqindan ko‘makchi bo‘layotganini alohida ta’kidlash lozim. Sog‘lom turmush tarzini faol targ‘ib qilish, joylarda jismoniy tarbiya va sportni yanada rivojlantirish partiyamiz Saylovoldi platformasidan o‘rin olgan, 11 bebaho boyligimiz bo‘lgan aholi salomatligini mustahkamlashda alohida o‘rin tutadi. 12 II.BOB.AHOLINING JISMONIY TAYYORGARLIK DARAJASINI BAHOLASH 2.1.Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni yanada rivojlantirish, ularni ommaviy harakatga aylantirish, aholining jismoniy qobiliyatini aniqlash va rag‘batlantirish, zararli odatlar hamda turli kasalliklarning oldini olish va sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalarini shakllantirish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini “Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi ijrosini ta’minlash maqsadida: 1. 2021 yil 1 avgustdan boshlab Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimi (keyingi o‘rinlarda – baholash tizimi) joriy etilsin va quyidagilar uning asosiy maqsadi etib belgilansin: aholining barcha qatlamlari o‘rtasida jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish orqali jismoniy qobiliyat va harakat faolligini takomillashtirish hamda zararli odatlar va turli kasalliklarning oldini olish, shuningdek, sog‘lom turmush tarzi ko‘nikmalarini shakllantirish va jismoniy tayyorgarlik darajasini oshirish; yoshlarda iroda, o‘z kuchi va imkoniyatlariga ishonch kabi fazilatlarni mustahkamlash, ularda jasorat, vatanparvarlik va sadoqat xislatlarini rivojlantirish, yurtimiz sharafini himoya qila oladigan, jismonan baquvvat va intellektual salohiyatli Vatan mudofaasiga munosib zaxira kadrlarni tayyorlash; respublika hududida, shu jumladan, olis hududlarda joylashgan qishloqlar, ovullar, mahallalarda aholini sog‘lomlashtirish ishlarini yanada rivojlantirish; 13 aholi jismoniy tayyorgarlik darajasini baholashning xalqaro standartlari va ilg‘or xorijiy tajribasini tatbiq etish. Yoshlarga oid davlat siyosatini yuritishda avvalo, ularning sog‘lom turmush tarzini ta’minlash, ularni ma’naviy, intellektual, jismoniy va axloqiy jihatdan kamol toptirish, sifatli ta’lim olishlari, o‘z iqtidorlarini namoyon qilishlari uchun yetarli sharoit yaratish va qo‘llab-quvvatlash muhim sanaladi. O'zLiDeP Siyosiy Kengashi Ijroiya qo‘mitasi “Yoshlar qanoti” tomonidan tashkil qilingan muloqotda yoshlar o‘rtasida jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirishning dolzarb masalalari muhokama qilindi. 2022–2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O’zbekistonning taraqqiyot strategiyasi va uni “Inson qadrini ulug‘lash va faol mahalla yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi ijrosini ta’minlash maqsadida tuzilgan yo‘l xaritasida ushbu yo‘nalish bo‘yicha ham vazifalar belgilab olingan. Xususan, yoshlarda sog‘lom turmush tarziga intilishni shakllantirish, shuningdek, yoshlarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish va yoshlar sportini ommaviy rivojlantirish uchun shart-sharoitlar yaratishga alohida urg‘u berildi. Mamlakatimizda yoshlarni jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanishga jalb qilish, jamiyatda sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, jismoniy tarbiya, sog‘lomlashtirish va sport infratuzilmasidan samarali foydalanishni ta’minlash borasida ko‘plab ishlar amalga oshirilmoqda. Mamlakatimizda jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish ijtimoiy siyosatning muhim yo‘nalishlaridan biri etib belgilangan. Chunki sport aholi salomatligini mustahkamlash, yosh avlodni sog‘lom va barkamol etib tarbiyalash orqali jamiyatda sog‘lom turmush tarzini qaror toptiradi. Turli kasalliklar, yoshlar o‘rtasida zararli odatlarning oldini oladi. Sport yuksak madaniyat, vatanparvarlik tuyg‘ularini shakllantirishda ham muhim o‘rin tutadi. Bu sohada erishilgan 14 yutuqlar mamlakatni dunyoga tanitadi, barcha yurtdoshlarga g‘urur-iftixor bag‘ishlaydi. Mustaqillik yillarida bu borada keng ko‘lamli ishlar amalga oshirildi. Aholining, ayniqsa, yosh avlod ning jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan muntazam shug‘ullanishi uchun zarur sharoitlar yaratildi. Shahar va qishloqlarda zamonaviy sport komplekslari bunyod etildi. “Umid nihollari”, “Barkamol avlod” va Universiada musobaqalari yoshlarni ommaviy sportga, sog‘lom turmush tarziga oshno qilish vositasiga aylandi. Iste’dodli bolalarni tanlash va professional sportchilarni tayyorlash bo‘yicha uzluksiz tizim yaratildi. Umumta’lim maktablari va bolalar sport majmualaridagi mashg‘ulotlarda qobiliyati ko‘zga tashlangan o‘g‘il-qizlar bolalar va o‘smirlar sport maktablari, sport kollejlariga olinib, professional yondashuvlar asosida tarbiyalanmoqda. Oliy o‘quv yurtlari va o‘quv-yig‘in mashg‘ulotlarida mahoratini oshirmoqda. Buning natijasida mamlakatimiz sportchilari jahonning nufuzli musobaqalarida yuksak g‘alabalarni qo‘lga kiritib, xalqimiz salohiyatini butun dunyoga namoyon qilmoqda. Xususan, sportchilarimiz 2016-yili Braziliyada o‘tgan Olimpiya o‘yinlarida 13 ta, Paralimpiya o‘yinlarida 31 ta medalga sazovor bo‘lib, yurtimiz sporti tarixidagi eng yuqori natijalarga erishdi. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyevning joriy yil 15-fevraldagi «Madaniyat va sport sohasida boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi farmoni mamlakatimiz sporti rivojida yangi davrni boshlab berdi. Farmonga binoan O‘zbekiston Respublikasi Jismoniy tarbiya va sport davlat qo‘mitasi tashkil qilindi. Aholi keng qatlamini sport bilan shug‘ullanishga jalb etish, jismonan sog‘lom avlodni tarbiyalash, sport industriyasi va infratuzilmasini rivojlantirish, shahar va tumanlarda ommaviy sport tadbirlari va musobaqalar 15 o‘tkazish, Milliy olimpiya qo‘mitasi, sport turlari bo‘yicha federatsiyalar va assotsiatsiyalar bilan birgalikda iste’dodli sportchilarni tanlash, tayyorlash va mahoratini oshirish, kadrlar tayyorlash, sohaga zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va xalqaro aloqalarni kengaytirish uning asosiy vazifalari etib belgilandi. O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tuzilmasidagi O‘zbekiston Bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasi ijro apparati, 300 ga yaqin sport ta’lim muassasasi Davlat qo‘mitasi tasarrufiga o‘tkazildi. Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish ishlarining samaradorligini oshirish borasida jamoatchilik fikrini o‘rganish, tahlil qilish, sohadagi ishlarni takomillashtirishga doir takliflar ishlab chiqish maqsadida Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni rivojlantirish kengashi tashkil etildi. Hududiy boshqaruv organlari tarkibida 201 ta tuman (shahar)da jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha vakillar faoliyati yo‘lga qo‘yildi. Bu joylarda sohaga oid davlat siyosati, farmon va qarorlar ijrosini to‘la ta’minlash, sportni quyi pog‘onalardan rivojlantirishda muhim o‘rin tutmoqda. Bundan tashqari, joriy yilda sohaga oid yana 20 dan ortiq hujjat – Prezidentimizning farmoyish va qarorlari, Vazirlar Mahkamasi qarorlari qabul qilindi. Bu ham davlatimizning jismoniy tarbiya va sport sohasini rivojlantirishga e’tiboridan dalolat beradi. Prezidentimiz rahbarligida amalga oshirilgan islohotlar natijasida sohada sifat o‘zgarishlari sezildi. Joriy yilning o‘tgan davrida mahalliy va xalqaro sport musobaqalarida sportchilarimiz tomonidan 483 ta oltin, 394 ta kumush, 536 ta bronza, jami 1 ming 413 ta medal qo‘lga kiritildi. Mamlakatimizda xalqaro miqyosdagi musobaqalar muvaffaqiyatli o‘tkazildi. May oyida Toshkentda o‘tgan boks bo‘yicha Osiyo chempionatida sportchilarimiz o‘n vazn toifasidan to‘qqiztasida oltin medalga sazovor bo‘ldi. 16 Yig‘ilishda sport sohasi uchun malakali kadrlar va murabbiylar tayyorlash masalalariga alohida e’tibor qaratildi. Davlatimiz rahbari tomonidan jismoniy tarbiya va sport sohasida kadrlar tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish bo‘yicha belgilangan vazifalar yuzasidan muayyan ishlar bajarildi. Bu borada asosiy bilim maskani bo‘lgan O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya instituti Chirchiq shahriga ko‘chirildi. Natijada institut malakali sportchi va murabbiylarni o‘qitish hamda tayyorlash uchun zarur infratuzilmaga ega bo‘ldi, zamonaviy sport shaharchasi barpo etish imkoniyati yaratildi. Shuningdek, institutda 2017/2018-o‘quv yilidan boshlab sirtqi ta’lim olish yo‘lga qo‘yildi. O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya instituti huzurida Jismoniy tarbiya va sport bo‘yicha mutaxassislarni ilmiy-metodik ta’minlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish markazi tashkil etildi. Markazda hozirgi kunga qadar 800 dan ortiq xodim malaka oshirdi. Yig‘ilishda institut faoliyatini yanada takomillashtirish, o‘quv jarayoniga yangi innovatsion texnologiyalarni joriy qilish, ilmiy izlanishlar uchun maxsus laboratoriyalar tashkil etish bo‘yicha topshiriqlar berildi. Jismoniy tarbiya institutini zamonaviy sport ta’lim muassasasiga aylantirish, o‘quv dasturlarini zamonaviy ilm-fan yutuqlari asosida tashkil etish bo‘yicha 2018-2020 yillarga mo‘ljallangan dastur tuzish zarurligi ta’kidlandi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining shu yil 3-iyundagi “Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori sohadagi yana bir muhim hujjat bo‘ldi. Ushbu qaror bilan O‘zbekiston Respublikasida jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish dasturi qabul qilindi. Dasturda 2017-2021-yillarda jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish uchun 995,2 milliard so‘mdan ziyod mablag‘ sarflanishi, 17 sport maktablarining moddiy-texnik bazasini mustahkamlash maqsadida 167 ta sport inshooti, jumladan, 90 ta sport majmuasi va 77 ta suzish havzasini qurish, rekonstruksiya qilish, kapital ta’mirlash, jihozlash va qayta jihozlash nazarda tutilgan. Dastur doirasida joriy yilda 153 ta bolalar maydonchasi ta’mirlangan, 232 ta zamonaviy maydoncha, Nukus shahrida sportning olimpiya va milliy turlariga ixtisoslashtirilgan sport majmuasi foydalanishga topshirilgan. Yig‘ilishda bu borada yo‘l qo‘yilgan kamchiliklar ham ko‘rsatib o‘tildi. Xususan, Bolalar sportini rivojlantirish jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan 39 ta sport inshootini qurish va rekonstruksiya qilish ishlari jadvaldan ortda qolgani, suzish havzalarini zamonaviy anjomlar bilan jihozlash kechiktirilgani tanqid qilindi. Bu kamchiliklarni bartaraf etish, yil oxirigacha qurilish ishlarini yakunlash bo‘yicha topshiriqlar berildi. Sport majmualaridan foydalanish samaradorligini oshirish, yoshlarni ularga yanada keng jalb etish zarurligi qayd etildi. Sport maktablari, respublika oliy sport mahorati maktablari hamda sport federatsiyalarining iqtidorli yoshlarni kashf etish borasidagi hamkorligi, seleksiya ishlari talab darajasida yo‘lga qo‘yilmagani tanqid qilindi. Bu borada aniq shaffof mexanizm yaratish va barcha hududlarni qamrab olish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi. Mamlakatimiz sportchilarini nufuzli xalqaro musobaqalar, jumladan, bo‘lg‘usi Olimpiya va Paralimpiya o‘yinlariga puxta tayyorlash masalalari ham muhokama qilindi. Davlatimiz rahbarining 2017-yil 9-martdagi O‘zbekiston sportchilarini 2020-yil Tokio shahrida (Yaponiya) bo‘lib o‘tadigan XXXII yozgi Olimpiya va XVI Paralimpiya o‘yinlariga tayyorlashga oid qarori ijrosi doirasida O‘zbekiston Jismoniy tarbiya va sport davlat qo‘mitasi, Milliy olimpiya qo‘mitasi hamda sport 18 tashkilotlari hamkorligida iqtidorli sportchilarni saralash va terma jamoalarni shakllantirish, sportchilarning mahalliy va xorijiy o‘quv-mashg‘ulot yig‘inlarini tashkil etish, ularning nufuzli musobaqalardagi munosib ishtirokini ta’minlash borasida qator ishlar amalga oshirilmoqda. Yig‘ilishda xalqaro musobaqalarda qo‘lga kiritilayotgan medallar faqat boks, dzyudo, og‘ir atletika va sport kurashlari bilan chegaralanib qolayotgani tanqid ostiga olindi. Gimnastika, trampolin, yengil atletika, taekvondo, baydarka va kanoeda eshkak eshish, velosport kabi boshqa salohiyatli sport turlari bo‘yicha ham ko‘proq yutuqlarga erishish yuzasidan aniq choralar belgilab berildi. Xalqaro sport federatsiyalari bilan hamkorlikni mustahkamlash zarurligi ta’kidlandi. Prezidentimizning joriy yil 10-avgustdagi “Nufuzli xalqaro sport musobaqalarida yuksak natijalarga erishgan O‘zbekiston sportchilarini jamoat va sport ishlariga keng jalb etish hamda sportchilarni va ularning trenerlarini rag‘batlantirish to‘g‘risida”gi qarorida sportimiz yulduzlari va ularni kamolga yetkazgan trenerlarning mashaqqatli mehnatlarini munosib taqdirlash, ularning tajribasi va salohiyatidan samarali foydalanish, oliy va maxsus ma’lumot olishlari hamda salomatliklarini tiklashlari xususida g‘amxo‘rlik qilingani e’tiborga loyiq. Mazkur hujjat O‘zbekistonda sportchi va murabbiylarni moddiy rag‘batlantirish tizimini yanada takomillashtirish, ularning nufuzli xalqaro musobaqalarda muvaffaqiyatli ishtirok etadigan sportchilar zaxirasini tayyorlashda munosib hissa qo‘shishlariga imkoniyat yaratadi. Yig‘ilishda Jismoniy tarbiya va sport davlat qo‘mitasi faoliyatining quyi bo‘g‘inlari ishini kuchaytirish, aholi barcha qatlamlarini sport bilan shug‘ullanishga jalb qilish, sohada xususiy sektorni rivojlantirish va boshqa dolzarb masalalarga ham e’tibor qaratildi. Tegishli qo‘mita va mutasaddilar oldidagi vazifalar belgilab berildi. 19 2.2. Aholi turar-joylarida ommaviy sog’lomlashtirish va xalq milliy o’yi n larini tashkil qilish. Buyuk kelajak avlodlarini aqlan yetuk, jismonan barkamol qilib tarbiyalash muammolari barcha lavlat va jamoat idoralari zimmasiga yuklatilgan. Bunday keng qamrovli va mas’uliyatli tarbiyaviy jarasnlarni amalga oshirishda mahalla oqsoqollari kengashlari, ularning tarkibidagi turli komissiyalar, shuningdek, jismoniy tarbiya va sport faollarining uyushmalari /jamoalari/ ham katta rol o’ynaydi. Bularning zamirila «Sog’lom avlod uchun» davlat dastu'ri mazmuni muhim a ha mnyat ga egadir. Aholining jismoniy baquvvat bo’lishi va uzoq umr ko’rishi sog’lom turmush madaniyati bilan belgilanadi. Bu borada O’zbekiston Prezidentining «O’zbekistonning chinakam mustaqillikka erishishidan iborat o’z yo’li respublikani rivojlantirishning quyidagi asosiy o’ziga xos xususiyatlari va shart- sharoitlarini har tomonlama hisobga olishga a soslanadi. Avvalo, u aholining milliy tarixi y turmushi va tafakkuri tarzidan, xalq an’analari va urf-odatlaridan kelib chiqadi» degan mulohazalari e’tiborga loyiqpir. Ayniqsa, «Sog’lom avlod uchun» ordenining ta’sis etilishi, «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida»gi Qonun, «Sog’lom avlod uchun» davlat dasturi, «Alpomish» va «Barchinoy» maxsus testlarining ishlab chiqilishi hamda ularning hayotga tatbiq qilinishi jis moniy tarbiya va sport xodimlari zimmasiga aholi o’ rtasida sog’lomlashtirish va sport tadbirlarini yanada rivojlantirish mas’uliyatlarini yuklaydi. O’zbekistonning mustaqillikka erishishi sharofati tufayli mahallalar, dahalar, mavzelar, yirik qishloqqurg’onlarida /posyolkalar/ aholini jismoniy tarbiya, sport, sayohat, xalq milliy o’yinlari hamda ommaviy sog’ lomlashtirish ishlariga jalb qilish ancha rivojlandi. 20 Mamlakatda milliy qadriyatlarning qayta tiklanishi, uni yanada boyitishda ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarning olib borilishi muhim ahamiyat kasb etmoqda. Aholining ijtimoiy turmush darajasi tobora yaxshilanmoqda. Bunda o’tkazilayotgan turli sport musobaqalari, xalq milliy o’yinlari festivallari katta xissa qo’shmoqda. Bu aholi ning jismoniy tarbiya va sportga ehtiyoji oshayotganidan dalolatdir. Har yilgi mustaqillik kuni hamda «Navro’z» bayramlaridagi ommaviy sayllar, sport musobaqalari buning isbotidir. Respublika hukumatining qarorlari, turli kursatmalar asosida 'mahallalar va boshqa aholi istiqomat joylarida jismoniy tarbiya va sportni jonlantirish ishlarida mahalla kengashlari, sport tashkilotlarn xodimlari, sport faollari bilan hamkorlikda ish tutmoqda. Mahalla oqsoqollari kengashlari qoshidagi jismoniy tarbiya Jamoasi kengashi yoki sport klub majlislari rejasi na m una sifatida. Shuni eslatish zarurki, bu namunaviy reja mahalla oqsoqollari kengashlari, ularning qoshidagi jismoniy tarbiya va sport faollari uyushmasi jamoa uchun mo’ljallangan. Shu asosda yangidan tashkil qilinadigan mahalla jismoniy tarbiya jamoalarn kengashlari yoki uyushma ham o’z rejalarini tuzib olishlari maqsadga muvofiqdir. Mahallalar, qishloqlarda jismoniy tarbiya o’qituvchilari, murabbiylar va sportchi faollarga tayangan holda kichik guruhlar, jamoalar komandalar, uyushmalar tu zib, mashg’ulotlar, musobaqalar o’tkazib turish lozim. Turar-joylardagi o’rta va katta yoshdagi kishilar orasida stol tennisi, shaxmat va shashka, milliy o’yinlar, yengil atletika to’garaklari, guruhlar va jamoalarni ommalashtirish ularda sog’lomlashtirish tadbirlarining turli shakllaridan, shu jumladan, ertalabki gimnasti ka, yurish, sayohat va boshqa turlardan keng foydalaniladi. 21 Aholi turar-joylarida ommaviy sport ishlarini muvaffaqiyatli o’tkazishda sport inshootlari katta ahamiyat kasb etadi. Bu inshootlar belgilangan qurilish me’yorlari talablariga mos, bolalar hamda kattalarning ehtiyojlarini qondiradigan, shu turar- joy qurilishiga munosib, hamohang bo’lishi kerak. Sport maydonchalari, sog’lomlashtirish shaharchalari, yugurish va chigal yozish yo’lakchalari, o’yin maydonchalaridan iborat hovli o’yingohlari shinam bo’lishi kerak. Bun day o’yingohlarda usti yopiq joylar bo’lishi, yaxshi yoritilishi ham kerakki, bu narsa ulardan foydalanish muddatini uzaytiradi. Sport inshootlarini maxsus moslamalar, trenajyorlar bilan jihozlashga alohida e’tibor berish zarur. Chunki shu yo’l bilan avvalo ulardan yoz va qish fasllarida foydalanish imkoniyatini, qolaversa, ko’pchilik bo’lib yoki yakka tartibda o’tkaziladigan mashg’ulotlar samaradorligini oshirish mumkin 22 Xulosa Xulosa qilib aytganda, aholi turar-joylarida sog’lom lashtirish tadbirlarini tashkil qilish mahalla oqsoqol lari kengashlari hamda mutaxassislar ishtirokida o’tkazilishi lozim. “Navro’z”, “Mustaqillik kuni” va boshqa bayramlarga tayyorgarlik jarayonlarida futbol, kurash, voleybol, yugurish va xalq milliy o’yinlarini mu'sobaqa shaklida o’tkazish lozim. Tuman, shahar hokimiyatlari, sport qo’mitalari hamda homiylarning faol ishtiroklarini ko’proq jalb qilish lozim bo’ladi. Mahallamiz yoshlarining bo‘sh vaqtini mazmunli tashkil etish uchun hududimizda joylashgan maktablardagi sport maydonlarida turli musobaqalar tashkil qilardim. Lekin ko‘pchilik yoshlarimiz mazkur musobaqalarda ishtirok etishdan ko‘ra sun’iy qoplamali maydonlar da futbol o‘ynashga qiziqib, qo‘shni mahallalarga ketishardi. Ularning o‘yindan kech qaytishi ota-onalarda ham xavotir uyg‘otardi. Shu bois o‘z mahallamiz hududida ana shunday sport maydonchasi qurilishi uchun harakatga kirishdim. Bundan ikki yil avval bir tadbirkor mahallamizda sun’iy qoplamali fut bol maydonchasi qurish uchun yer olgandi, ammo mablag‘i yetmagani uchun bu ish oxiriga yetmay qolgan di. O‘sha yerni mahallamizdagi 4-5 ta tadbirkorga mahalla yoshlari uchun bepul foydalanishga topshirish sharti bilan taklif qildim. Ularning hech biri taklifimga rozilik bildirmagach, bu ishni o‘zim boshlashga qaror qildim. Yangi mashina olish niyatim dan kechib, iyun oyi boshida ish ga kirishdim. Bir hafta ichida kerakli materiallarni sotib oldim. Ish boshlanganimizdan 18 kun o‘tib, futbol maydoni qurilishi oxiriga yetdi va foydalanishga topshirdik. Nuroniylar duosi bilan ochil gan futbol maydonchamizning ilk o‘yinchilari ham mahalla nuroniy lari bo‘ldi. 23 Endi mahallamiz yoshlari bosh qa mahalladagi maydonlarga borib, pul to‘lab o‘ynashmayapti. O‘z uylarining yonginasida, hech qanday xarajatsiz futbol o‘ynash imkoniga ega bo‘lishdi. Bundan, ayniqsa, ularning ota-onalari xur sand. 24 ADABIYOTLAR RO’YXATI 1. Jismoniy tarbiya va sport to g risida”gi qonunʼ ʼ i 2015 yil 2. Sh. Mirziyoyev Jismoniy tarbiya va ommaviy sportni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida Toshkent sh-2017 3. Sh. Mirziyoyev Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini joriy etishning tashkiliy chora-tadbirlari to‘g‘risida Toshkent sh- 2021 4. Sh.M.Mirziyoyev Sport-ta’lim muassasalari faoliyatini 2025-yilgacha rivojlantirish dasturi to‘g‘risida Toshkent sh., 2021-yil 5. 2022 — 2026-yillarga mo‘ljallangan yangi o‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida Toshkent sh., 2022-yil 6. Axmedov F.Q. – “ Jismoniy tarbiya va sport nazaryasi” /darslik/Jizzax “Ruhsora servis nashriyoti”, 2021, 332 bet 7. Axmedov F.Q. Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi fanidan 101- savolga 101 javob Jizzax - 2019 yil. 16 b. 8. Axmedov F.Q., Jismoniy tarbiya va sport nazariyasi “Ruhsora servis” нашриёти-2021 9. Boshlang ich sinflar jismoniy tarbiya nazaryasi va ʻ metodikasi.Axmedov F.Q, Atamurodov Sh.O .-O zbekiston Respublikasi ʻ ʻ OIiy va o rta maxsus ta’lim vazirligi-T:<<>>,2019.145 bet ʻ 10. L.A.Djalilova. jismoniy Tarbiya va olimpia harakati tarixi. –T:. “Voris- nashryoti”, 2017, 432 bet. 11. P.f.n.dost. Z.B.Boltayev, o qit.K.M.Umarov ,,Sport o yinlari va uni ʻ ʻ o qitish metodikasi” (Valeybol) fanidan o quv-uslubiy majmua. -Samarqand ʻ ʻ SamDU nashri,2018.-321 bet. 25 12. Sport mashg’ulotlarining nazariy asoslari o’quv qo’llanma Salomov R.C. Toshkent 2015 13. Bozorov, U. A. (2021). bo‘lajak chempionni musobaqaga tayyorlash jarayonida pedagogik faol metodlarning ahamiyati va natijadorligi. oriental renaissance: innovative, educational, natural and social sciences , 1 (9), 673- 677. 14. Akmalova, P. D. (2019). The concept of moral personality development in creativity of thinkers of central asia. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal , 9 (1), 135-141. 15. Salomov R . S . Sport mashg ‘ ulotning nazariy asoslari – Toshkent ., O ‘ quv qo ‘ llanma O ‘ zDJTI , 2016 yil - 238 b . 16. Mahkamdjanov K . M . Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi Toshkent ., darslik “ Iqtisod - moliya ” 2018 yil - 300 b 17. Pulatov А.А. Yosh voleybolchilar tezkorlik - kuch sifatlarini shakllantirish uslubiyati . // Uslubiy qo ʼ llanma . T ., 2018. - 38 b . 18. Pulatov А.А., Israilov Sh . X . Voleybol nazariyasi va uslubiyati . // O quv qo llanma. T.: 2017. - 148sʼ ʼ 18. Goncharova O.V. Yosh sportchilarning jismoniy qobiliyatlarini rivojlantirish. o‘quv qo‘llanma, Toshkent., O‘z DJTI, 2015 y - 171 b. Elektron ta’lim resurslari. 1. www.pedagog.uz 2. www.Ziyonet.uz 3. www.tdpu.uz 4. www.edu.uz 26 5. tdpu INTERNET.uz 6. wwwkurash.ru/athletics 27

Katta yoshdagi aholi jismoniy tarbiyasi va ularni tashkiliy asoslari.

MUNDARIJA:

Kirish ………………………………………………………………………………3

I.BOB. MAHALLALARDA OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI

 UYUSHTIRISH

1.1.Mahallalarda 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o’tkazish………….5

1.2. Mahallalarda yoshlar o‘rtasida ommaviy sportni rivojlantirish………….....8

II.BOB.Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash……………………11

2.1.Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini ……………….11

2.2.Aholi turar-joylarida ommaviy sog’lomlashtirish va xalq milliy 

o’yinlarini tashkil qilish…………………………………………………………...17

Xulosa …………………………………………………………………………….20

Foydalanilgan adabiyotlar ………………………………………………………..21

 

 

 

 


 

 

Kirish 

 

Mavzuning dolzarbligi: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti SH.M.Mirziyoyev 2021 yilni “Yoshlarni qo‘llab-quvvatlash va aholi salomatligini mustahkamlash yilli” deb nom berdilar. Barchamizga ma’lumki jamiyatda sog‘lom turmush tarzini shakllantirishda, aholi salomatligini mustahkamlashda jismoniy tarbiya va sportni o‘rni beqiyosdir.

Mamlakatimizda o‘sib kelayotgan yosh avlodning jismoniy va ma’naviy salomatligini shakllantirishni, sog‘lom turmush tarziga intilish va sportga mehr-muhabbatni singdirishning g‘oyat muhim sharti hisoblanadi.

Aholini ayniqsa yoshlarni jismoniy tarbiya va ommaviy sport bilan shug‘ullanishlari, turli sport musobaqalarida ishtirok etishlari orqali yoshlarda o‘z irodasi, kuchi va imkoniyatlariga bo‘lgan ishonchini oshiradi.[1]

O‘sib kelayotgan yosh avlodni har tomonlama aqliy, axloqiy va jismoniy jihatdan rivojlantirishda jismoniy tarbiya va sport muhim ahamiyat kasb etadi va ularda mardlik, vatanparvarlik, sadoqat va halollik tuyg‘ularini shakllantirishda yordam beradi.

Ta'kidlanishicha, taraqqiyot strategiyamizda jismoniy tarbiya va sport bilan muntazam shug‘ullanadigan aholi sonini keyingi besh yilda 33 foizga yetkazish maqsadi belgilangan.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 18 fevraldagi farmon va qaroriga binoan, Sportni rivojlantirish vazirligi tashkil etilgan edi. Uning eng muhim vositalaridan biri bolalar va yoshlar o‘rtasida sportni ommalashtirishdir.[2]

.Buning uchun 10 apreldan boshlab, mahalla, tuman, viloyat va respublika bosqichlaridan iborat ommaviy sport tadbirlari o‘tkaziladi. Ularni tashkil etish uchun “Yoshlar daftari” jamg‘armasidan har bir viloyatga 100 million so‘mgacha, g‘olib va sovrindorlarni taqdirlash uchun 1 milliard so‘mgacha mablag‘ ajratiladi. Eng yaxshi natija ko‘rsatgan yoshlar tuman va shahar, viloyat hamda milliy terma jamoalar tarkibiga saralab olinadi.

Mahallalarda sport infratuzilmasini yaxshilash, loyihalar qiymatini maqbullashtirib, maydonchalar tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar berildi.

Ommaviy sport tadbirlarida yoshlarning ishtiroki bo‘yicha mahallalar reytingini ishlab chiqish, “qoniqarsiz” deb topilgan joylarga taniqli murabbiy va sportchilarni biriktirib, sportni rivojlantirish zarurligi ta’kidlandi.

Olimpiya va paralimpiya o‘yinlari, xalqaro musobaqalar g‘oliblari bilan mahalla yoshlari o‘rtasida motivasion uchrashuvlar o‘tkazish muhimligi aytildi.

Shularni inobatga olgan holda, ommaviy sportni yanada rivojlantirish, joriy yil Xanchjouda o‘tadigan Osiyo o‘yinlariga puxta tayyorgarlik ko‘rish, sport murabbiylari tayyorlash tizimini takomillashtirish bo‘yicha qarorlar ishlab chiqish vazifasi qo‘yildi.

Ma’lumki, shu yil 14 mart kuni boks bo‘yicha Bahodir Jalolov, gimnastika bo‘yicha Oksana Chusovitina sport mahorati maktablarini tashkil etishga doir Prezident qarorlari qabul qilingan edi. 

Kurs ishining maqsadi: Mahallalarda yoshlar o‘rtasida ommaviy sport musobaqalarini tizimli tashkil etish orqali sog‘lom turmush tarzini keng targ‘ib qilish, ularni ommaviy sportga jalb etishni yangi bosqichga olib chiqish hamda 2022-2026 yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi 67-maqsadida belgilangan vazifalarning ijrosini ta’minlash.

Kurs ishining vazifasi: Mahallalarda ommaviy sport tadbirlari davomida o‘quvchilari g‘olib va sovrindor bo‘lgan umumiy o‘rta ta’lim maktablarining jismoniy tarbiya fani o‘qituvchilari va sport-ta’lim muassasalarining trenerlari mehnatini munosib rag‘batlantirish va ularning faoliyat olib borishi uchun sharoit yaratish.

 

 

 

 

I.BOB. MAHALLALARDA OMMAVIY SPORT TADBIRLARINI

UYUSHTIRISH

1.1.Mahallalarda 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o’tkazish

“Mahallalarda yoshlarni ommaviy sportga jalb qilishni yangi bosqichga olib chiqish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi prezident qarori qabul qilindi.

Ommaviy sportni rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlari belgilandi. Oilaviy sport rag‘batlantiriladi, ommaviy sport musobaqalari tashkil etiladi.

2022 yildan har yili 30 iyun – O‘zbekiston yoshlari kuni hamda dekabrda o‘tkaziladigan “Yoshlar forumi” doirasida futbol, mini-futbol, voleybol, yengil atletika, shaxmat, shashka, stol tennisi, stritbol, vorkaut turlari bo‘yicha 5 bosqichli ommaviy sport musobaqalari o‘tkaziladi.[3]

Bunda, 1-bosqichda – ko‘chalararo mahalla musobaqalari, 2-bosqichda – mahallalararo sektor musobaqalari, 3-bosqichda – sektor musobaqalarida g‘olib bo‘lgan mahalla jamoalari o‘rtasida tuman (shahar) musobaqalari, 4-bosqichda – tuman (shahar) musobaqalari g‘olib mahalla jamoalari o‘rtasida viloyat musobaqalari, 5-bosqichda – viloyat musobaqalarida g‘olib bo‘lgan mahalla jamoalari o‘rtasida respublika (final) musobaqalari bo‘lib o‘tadi.


 

[1]

[2] 2022 — 2026-yillarga mo‘ljallangan yangi o‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to‘g‘risida Toshkent sh., 2022-yil 

 

[3] Sh. Mirziyoyev Aholining jismoniy tayyorgarlik darajasini baholash tizimini joriy etishning tashkiliy chora-tadbirlari to‘g‘risida Toshkent sh-2021

 

Sotib olish