Maktabgacha yoshlarga matematikaga o'rgatishing zamonaviy metodlari - Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim - Dissertatsiyalar

Dokument ma'lumotlari

Narxi	20000UZS
Hajmi	1.4MB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	17 May 2024
Kengaytma	pptx
Bo'lim	Dissertatsiyalar
Fan	Maktabgacha va boshlang'ich ta'lim

Sotuvchi

Istam Rustamov

Ro'yxatga olish sanasi 17 May 2024

4 Sotish

Maktabgacha yoshlarga matematikaga o'rgatishing zamonaviy metodlari

Sotib olish

M A K T A B G A C H A
Y O S H L A R G A
M A T E M A T I K A G A
O ' R G A T I S H I N G
Z A M O N A V I Y
M E T O D L A R I

REJA:
1. Masalalarni yechishga o’rgatish bosqichlari
2. Matematik masalalarni yechishni zamonaviy metodlari
3. Matematik masalalar turlari

MASAL AL ARNI ECHISHGA O‘RGATISH
BOSQICHL ARI
Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni hisoblash faoliyatiga o‘rgatish va masalalar
bilan tanishtirish, ularga kichik — kichik hajmda bosqichma — bosqich bilimlar berish
bilan amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda bolalarga masalalar tuzishni o‘rgatish hamda
ularga masalalar mazmunida tevarak atrofdagi hayotda o‘z aksini topishini anglab
olishlarida yordam berish zarur. Ular masala strukturasi (tuzilishini) o‘rganib, masalaning
shart va savollarini aniqlaydilar, berilgan sonlarni muhim ahamiyatga ega ekanligini
anglab oladilar. Bundan tashqari, ular masalalar echishga, qo‘shish. va ayirish amallarini
ongli tanlash va ifodalashga, masalada aytilgan narsalar bilan bajarilgan amallar qanday
miqdoriy o‘zgarishlarga olib kelishini tushunib oladilar.

Bolalar masala savoliga tushunishi va to‘ri javob berishga
o‘rganib boradilar. Bu davrda sonli material yo birinchi beshlik
bilan chegaralanadi, yoki ikkinchi beshlik ichida 1 ni qo‘shadilar
yoki ayiradilar. Ikkinchi bosqichda bolalar qo‘shish va ayirish
amallarini asosan tanlashgagina o‘rgatilib qolmay, balki bittalab
qo‘shish va ayirish usullaridan to‘ri foydalanishga yoki oldin 2
sonini, keyin 3 ni ayirishni o‘rgatib boriladi. Bolalarning
masalada berilgan sonlarni ajratib olishni o‘rganishlari hamda
kelib chiqadigan miqdor o‘zgarishlarining ma’nosini tushunib
olishlari uchun to‘liq predmetli ko‘rsatma zarur.

BOL AL ARNI MASAL AL AR TUZISHGA
O‘RGATISH
Tarbiyachi birinchi mashulotda bolalarga masala haqida umumiy tushuncha berib, amalda
shartlar tuzish va unga savollar qo‘yishni o‘rgatadi. Dastlab bir ikkita masalani tarbiyachining
o‘zi tuzadi, bunda u o‘zining ko‘rsatmasiga binoan bolalar bajargan harakatlarni tavsiflaydi:
«Seryoja stolga 3 ta matreshka qo‘ydi. Vera yana 1 matryoshkani olib kelib qo‘ydi. Vera va
Seryoja hammasi bo‘lib nechta matryoshka olib kelishdi?». Bolalar Vera 1 ta matryoshka olib
kelganini, hammasi bo‘lib esa 4 ta matryoshka bo‘lganini 4 sonining 1 dan ko‘pligini
tushuntiradilar. Tarbiyachi: «Men masala tuzdim, sizlar esa uni echinglar. Endi biz masala
tuzish va uni echishni o‘rganamiz, - deydi. Bolalar hozirgina echgan masalani eslaydilar.
Tarbiyachi bolalarga masalani qanday qilib tuzganini tushuntiradi. «Avval stol ustiga Seryoja
nechta matryoshka qo‘yganligini, Vera nechta matreshka olib kelganini, so‘ngra esa Vera
bilan Seryoja nechta matryoshka olib kelganini so‘zlab berdim. Siz Vera bilan Seryoja 4 ta
matryoshka olib kelishganini aytdingiz. Masalani echib, siz savolga to‘ri javob berdingiz.

Yana bitta xuddi shunday masala tuzadilar. Masala savoliga to‘liq va aniq javob
berish kerakligini ta’kidlash muhimdir. Agar bola biror narsani o‘tkazib yuborsa,
masalan, faqatgina predmetning miqdori haqida gapirsa, («4 ta matryoshka») u
holda tarbiyachi undan qanday matryoshkalar haqida so‘z borayotganini so‘raydi.
Masala tuzilishi bilan tanishish. Masala tuza bilish ko‘nikmasi, uning tuzilishini
o‘zlashtirib olish uchun zamin yaratadi. Bolalar masala tuzilishi bilan ikinchi yoki
uchinchi mashulotda tanishadilar: ular masalada shart va savol borligini bilib
oladilar, masala shartida kamida 2 ta son bo‘lishligi alohida ta’kidlanadi.

Tarbiyachi bolalarga murojaat qilib, men hozir sizlarga masalada nima haqida
gapirilishini so‘zlab beraman, siz bo‘lsangiz men aytgan narsalarimning hammasini
ko‘rsatasiz. Bolalar kartochkaning chap tomoniga 6 ta bayroqcha, o‘ng tomoniga 1
ta bayroqcha qo‘ydilar. Kartochkaga hammasi bo‘lib nechta bayroqcha qo‘yishdi? Biz
masala tuzdik. Keling, uni takrorlaymiz va bilganlarimizni bilmaganlarimizdan
ajratamiz. Biz nimani bilamiz? Bolalar chap tomonda 6 ta, o‘ng tomonda esa 1 ta
bayroqcha bor», deb javob beradilar. «Buni biz bilamiz. Bu masalaning sharti» —
deb tushuntiradi tarbiyachi. Masalada nima so‘ralayapti? Bolalar: «Kartochkada
hammasi bo‘lib nechta bayroqcha bor? — deb savol beradilar. «Biz buni bilmaymiz.
Biz mana shuni aniqlashimiz kerak. Bu masala savoli hap bir masalaning o‘z savoli
va o‘z sharti bor. Bizning masalamizda qanday sonlar haqida gapirilyapti? Siz
qanday savol qo‘ydingiz? Masalamizni takrorlaymiz.

Tarbiyachi bolalardan biriga masala shartini takrorlashni, boshqasiga
savol qo‘yishni taklif etadi. Masala qanday ikki qismdan tuzilganligi
aniqlanadi. Ular shu usulda 2-3 ta masala tuzadilar. Bolalar ko‘rsatma
materialisiz masalalar tuzishni o‘rganib olganlaridan keyin, masala
tuzilishi haqidagi bilimlarni mustahkamlash uchun uni hikoya va
topishmoq bilan ongli ravishda taqqoslash foydalidir. Masalani
topishmoqlar bilan taqqoslash yaxshidir. Sonlar, ko‘rsatilgan topishmoqlar
tanlab olinadi. «Bittasi gapiradi, ikkinchisi tomosha qiladi, yana ikkitasi
esa eshitadi» (oiz, ko‘z, quloqlar). «Bir tom ostida to‘rt oayni yashaydi»
(stol) va h.k.

Tarbiyachi bolalar bilan birgalikda bu erda qanday savollar berish mumkinligini
muhokama qiladi: «Bu nima? Stolning nechta oyoi bor? Va hakozo. Topishmoqda
qanday predmet haqida gap borishini topish kerak. Masalada esa miqdorni, necha
soni hosil bo‘lishini yoki nechta predmet qolishini bilish kerak. Masalan topishmoq
bilan solishtirish masala savolining arifmetik mazmunini ta’kidlash imkonini beradi.
Bolalarni masalani hikoya, topishmoqdan farq qilishga yordam beruvchi umumiy
usullardan foydalanishga o‘rgatish foydalidir. Tekstni (matnni) quyidagi plan asosida
tahlil qilish mumkin. Bu erda sonlar bormi? Bu erda nechta son bor? Bu erda savol
bormi? Mashulot oxirida bolalarga topishmoq, hikoya va masalani qaytadan tuzish
uchun nima qilish kerakligini o‘ylash taklif etiladi. O‘rgatishning bu bosqichida
birinchi mashulotda bolalar qo‘shishga, keyinroq esa qo‘shish va ayirishga oid
masalalarni echadilar, qo‘shish va ayirishga oid masalalar navbatlashtirib turiladi.
Javobni qo‘shni sonlar o‘rtasidagi bolanish va munosabatlar haqidagi tushunchaga
asoslanib topadilar.

DRAMMAL ASHTIRILGAN MASAL AL AR
Drammalashtirilgan masalalarga ko‘pincha ehtibor beriladi. Bu masalalarda
bolalarining kuzatgan, ko‘pincha o‘zlari bevosita bajargan harakatlari aks
ettiriladi. Bu erda savolga javob berish emas, balki bu berilgan sonlar ko‘rgazmali
asosda ko‘rinib turishi muhimdir. Birinchi sinf o‘quvchilari ko‘pincha masalani
echishni bilmaydilar, chunki ular u yoki bu harakatni ifodalovchi (sarf qildi,
bo‘lishib oldi, sova qildi va hokazo) so‘zlarning ma’nosini tushunmaydilar.
Shuning uchun maktabda, tayyorlov gruppada u yoki bu harakatni ifoda etuvchi
so‘zlarning mazmunini ochib berishga alohida ehtibor berish kerak. Shu
maqsadda masala asosiga qanday amaliy harakatlarni kiritish zarurligini hisobga
olish kerak. Bundan qarama — qarshi harakatni keldi-ketdi, yaqin kelishdi-
uzoqlashdilar, oldi — berdi, ko‘tarishdi-tushirishdi, olib kelishdi-olib ketishdi,
uchib kelishdi-uchib ketishdi, nazarda tutuvchi yiindi va qoldiqni topishga oid
masalalarni taqqoslash maqsadga muvofiqdir.

Mazmunini tushunib olishda bolalar qiynaladigan qarama — qarshi ahamiyatga
ega bo‘lgan bir xil o‘zakli suzlarni: berdi (u) — berdilar (unga), sova qildi (u) — sova
qilishdi (unga), oldi (u) — olishdi (unga): taqqoslash ayniqsa muhimdir.
Illyustratsiyali masalalar. Dastlab bolalarga tema, mazmun to‘risida gapiriladi
hamda berilgan sonlar tasvirlangan rasmlar ko‘rsatiladi. Rasm bo‘yicha birinchi
masalani tarbiyachining o‘zi tuzadi. U bolalarni rasmlarni ko‘rib chiqishga, berilgan
sonlarni hamda miqdoriy munosabatlarning o‘zgarishiga olib kelgan hayotiy
harakatlarni ajratib olishga o‘rgatadi. Masalan, rasmda 5 ta shar ushlagan bola
tasvirlangan, u bitta sharni qizchaga bermoqda. Rasmni ko‘rsatayogib, tarbiyachi:
«Bu erda- nima tasvirlangan? Bola nima ushlab turibdi? Unda nechta shar bor? U
nima qilmoqda? Biz nimani bilamiz? Masalaning shartini tuzing. Nima hakida
so‘rash mumkin?» deb suraydi.

Dastlab tarbiyachi bolalarga yo‘llanma savollar berib yordamlashadi, keyin
esa faqat masalaning planini beradi: «Nima chizilgan? Nechta? Nima
o‘zgardi? Ko‘payadimi yoki kamayadimi?» Keyinchalik bolalar o‘zlari mustakil
ravishda rasmlarni kuzatib, masala tuzadilar. Masala tuzishda umumiy fon
(o‘rmon, daryo) kabi, vaza, savatcha, archa, odamlar kabi predmetlar
tasvirlangan rasmlardan ham foydalanish mumkin. Rasmlarda qirqib olingan
joylar bo‘lib, bu erlarga predmetlarning yassi tasvirlari: olma, shar, nok,
bodring, qayiq, uy, daraxt va hokozolar qo‘yiladi. Tarbiyachi bu
teshikchalarga predmetlarning berilgan sonlari aniq ko‘rinib turadigan qilib
joylashtiriladi. Shunday qilib, bu holda masalaning temasi va berilgan sonlari
oldindan belgilangan, uning mazmunini esa bolalar o‘zlari o‘zgartira oladilar.
Tarbiyachi berilgan sonlarni o‘zgartirib, bolalarni ayni bir temada har xil
mazmundagi yiindi va qoldiqni topishga oid masalalarni o‘ylab topishga,
hikoya qilishga o‘rgatishda foydalaniladigan xohlagan mazmundagi rasm
asosida masala tuzishga undaydi.

Ozaki masalalar. Oldingi o‘ilingan ishlar ko‘rsatma materialsiz masala (ozaki masala)
tuzishga o‘tish uchun imkoniyat yaratadi. Ozaki masala tuzishga shoshilmaslik kerak.
Bolalar, odatda masala sxemasini oson o‘zlashtirb oladilar, unga ergashib, darhol hayotdagi
haqiqatni noto‘ri ifodalaydilar, bunda masalaning asosi hisoblangan miqdoriy munosabatlar
mantiqini tushunmaydilar. Bajarilishi lozim bo‘lgan harakatlarning mazmuni yaxshi
o‘zlashtirib olingandan keyin, bolalar o‘z tajribalari asosida tuzilgan masalalarni ham echa
oladilar. Hilma xil mazmundagi masalalar tevarak atrof haqidagi bilimlarni aniqlash va
mustahkamlashga yordam beradi, ularning bolanishi va munosabatlarini aniqlashga, yahni
hodisalarni o‘zaro bolanish va o‘zaro boliqliklari bilan idrok etishga o‘rgatadi. Dastlabki
ozaki masalalarni bolalarga tarbiyachi beradi: Grafinda 5 ta stakan suv bor edi. Sobir 1
stakan suv ichdi. Grafinda nechta stakan suv qoldi?, Quruvchilar ko‘chaning bir tomonidagi
5 ta uyni, ikkinchi tomonidagi 1 ta uyni topshirdilar. Quruvchilar nechta uy topshirishdi?
O‘quvchilar maktab oldiga 6 ta olma va 1 ta nok ko‘chati o‘tqazishdi. Ular hammasi bo‘lib
nechta meva daraxti o‘tqazishdi?. Tarbiyachi bolalarni masalalar tuzishga o‘rgata borib,
songa oid material hajmini belgilaydi. Bolalar masalalarning hayotiy munosabatlarini to‘ri
aks zttirishlarini kuzatib borishlari kerak. Hap safar biror bola o‘ylab topgan narsa
haqiqatda ham shunday bo‘lish bo‘lmasligi muhokama qilinadi.

BOL AL ARNI ARIFMETIK AMALL ARNI
IFODAL ASHGA O‘RGATISH
Bolalar masala tuzilishini, masalalarni mustaqil tuzishni savollarga to‘ri javob berishni
o‘rganib olganlaridan keyin ularni arifmetik amallarni (qo‘shish va ayirishni) ifoda
etishga o‘rgatish mumkin. Bolalar «Masalani echish uchun nima qilish kerak?, Siz
masalani qanday echdingiz?» - kabi savollarga javob beradilar. Bunda maktabgacha
tarbiya yoshidagi bolalarda muhokama qilish, harakatlarni asosli tanlay olish hamda
olingan natijani tushintira olish ko‘nikmasini o‘stirish muhimdir. Ishni shunday tashkil
etish kerakki, bunda bolalar birinchi sinf o‘quvchilari masala echishda foydalanadigan
metodlarni elallab olsinlar. Masala muayyan sxema asosida tahlil qilinadi. Namunaviy
savollar: «masalada nima haqida gapiriladi? Nima deyilgan? Nechta? (Masalada
berilgan sonlar ajratib olinadi, ular o‘rtasidagi munosabatlar aniqlanadi). Biz nimani
bilamiz? (Nima ma’lum?) Biz nimani bilmaymiz? (Nima noma’lum?) masalani echish
uchun nima qilish kerak? Predmetlar soni ko‘paydimi yoki kamaydimi? Shunday qilib
masalani echish uchun nima qilish kerak?»

Bolalar arifmetik amallarini ifoda etib, masala savollarga to‘liq javob beradilar
hamda echimning to‘riligani tekshiradilar. Mashulot oxirida muayyan harakat
qanday mio‘doriy uzgarishlarga olib kelganini — natijada miqdor ko‘paygaiini
ta’kidlash zarur. Har bir bola masalani takrorlash, uning elementini ajratib olish,
tanlangan harakatni tushuntirish ko‘nikmasini egallab olishi kerak. Yiindini topishga
1 ta mashulot baishlanadi, so‘ngra bolalar: qoldiqni toshishga, yahni hisoblash
harakatlarini ifoda etishni, o‘rganadilar. Masalani tahlil qilish ham qo‘shish amalini
ifoda etishdek o‘tiladi. Tarbiyachi oxirida «6 dan 1 ni ayirsak, 5 qoladi», deydi. Bolalar
hisoblash ifodasini taqqoslaydilar. O‘qituvchi (tarbiyachi) ularga endi hamma vaqt
qaysi sondan qaysi sonni ayirish kerakligini so‘zlab berishlarini aytadi. Bolalarning
nima uchun ayirish kerakligini va ayni barakat qanday miqdoriy o‘zgarishlarga (soni
kamaydi) olib kelganini tushunib olishlari muhimdir. Bolalar maktabda
qo‘llaniladigan arifmetikaga doir atamalarni o‘rganib olishlari kerak. Bolalarga
dastlabki qadamdanoq «qo‘shish», «ayirish», «hosil bo‘ladi», «teng bo‘ladi» so‘zlarini
o‘rgatib borish kerak. «Oluv», «qoladi» kabi turmushda ishlatiladigan so‘zlardan
qochish lozim.

BOL AL ARGA HISOBL ASH USULINI
O‘RGATISH
Bolalar arifmetik amallarni ifoda etishga va uni asoslab berishga o‘rganib olganlaridan keyin
ularni hisoblash usullari bilan tanishitirish mumkin. Ular qo‘shish va ayirishni 1 ni qo‘shib va ayirib
o‘rganib olishlari kerak. Ushbu usullarni egallab borishda bolalar qo‘shni sonlar o‘rtasidagi
bolanish va munosabatlarni tushunishga hamda sonlarning birliklardan iborat tartibini bilishga
tayanishlari lozim. Arifmetik amallarni ifoda etishga o‘rgatish jarayonidagi mashulotlarning bir
qismi qo‘shni sonlarni solishtirish va sonlarning birliklardan iborat tarkibi haqidagi bilishlarni
mustahkamlashga ajratiladi. Bolalarga hisoblash usullarini qanday o‘rgatish mumkin? Rasm —
illyustratsiya bo‘yicha quyidagi masaalani tuzishni taklif etish mumkpn: «Yuqoridagi simga 5 ta
chumchuq, pastdagisiga 2 ta chumchuq qo‘nib turibdi,. Simlarda nechta chumchuq qo‘nib
turibdi?» Masalani muhokama qilayotib, bolalar masalani echish uchun 5 ga 2 ni qo‘shish
kerakligini aniqlaydilar. Ularing barcha chumchuqlarni biryo‘la sanab chiqishlarining odini olib
tarbiyachi: «Biz qanday qilib qushamiz?» — deb so‘raydi. Bolalar odatda «Sanash kerak» — deb
javob beradilar. Tarbiyachi: «Yuqoridagi simda - nechta chumchuq turibdi?» — deb so‘raydi. — «5
ta chumchuq». — Agar biz yuqoridagi simda 5 ta chumchuq qo‘nib turganini bilsak, sanashning
nima keragi bor? 5 ga 2 ni qo‘shish kerak: 5 ga 1 ni qo‘shsak, 6, 6 ga 1 ni qo‘shsak 7, 5 ga 2 ni
qo‘shsak 7 bo‘ladi. Simlarda nechta chumchuq qo‘nib turibdi?» Bolalar javob beradilar. Tarbiyachi
bittalab qo‘shishni o‘rganishlarini aytadi va 5 ga 2 ni qanday qo‘shish kerakligini esga olishni taklif
qkiladi. Bolar bittalab qo‘shishni o‘rganib olganlaridan keyin ayirishga oid masalalarni echishda u
bittalab ayirishni ko‘rsatadi.

ARIFMETIK MASAL AL AR ECHISH
Masala echishda «qo‘shish», «ayirish», «barobar» matematik terminlaridan foydalanish
zarur. Keyin masalani «yoziladi». - Lolada 3 ta shar bor edi, u yana 1 ta shar oldi. Sharlar
ko‘paydimi, kamaydimi? Ko‘paysa qaysi belgidan foydalanamiz? Qo‘shuv belgisidan,
qo‘shuv bir barobar 4 (shar). Doskada 3 raqami. Lola nechta shar oldi? 1 ta 3 qo‘shuv 1
barobar? Masalada bizga nima noma’lum? Sharlarning nechta bo‘lgani va 3 qo‘shuv 1
barobar? Keyin masala bir necha marta qaytariladi va echiladi. Doskaga 3 qo‘shuv 1
barobar 4 deb «yoziladi». Bolalar yozishni mashq qiladilar. 1 — 2 bola mustaqil yozganlarini
o‘qib beradilar. «3 sharga 1 ta shar qo‘shilsa, 4 ta shar bo‘ladi». Kim masalani echadi? 3 ga 1
ni qo‘shish kerak. Lolada nechta shar bo‘ldi? 4 ta. Doskada 3 qo‘shuv 1 barobar 4. Bolalar
ko‘pincha masalani hikoya, topishmoq bilan aralashtirib yuboradilar. Masalan: Akvariumda
6 ta baliq bor edi. Yana bir nechta baliq solib qo‘yishdi. Bu masasalani echish mumkinmi?
Yoki to‘rtta oayni bitta tom tagida yashaydilar. Bular masala emas, balki hikoya va
topishmoqdir. Masalada doim eng kamida 2 ta son ishtirok etishi uqdiriladi.

TEVARAK ATROFNI (JOYNI) BILISH
Bolalarning maktabdagi ko‘pgina faoliyatlari tevarak atrofda o‘rnini aniqlash (orientatsiya qila
bilish) bilan boliqdir. Shuning uchun bolalar maktabga chiqqunga qadar harakat yo‘nalishlari
(o‘ngda, chapda to‘ri, burchakdan burchakka va hokazo)ni bilishlari, tevarak atrofdagi
narsalarning o‘zlariga nisbatan (o‘ng tomonda, chap tomonda, yuqorida pastda, orqada, oldinda)
joylashishini bilishlari; bir biriga nisbati, joylashishini (stolning oldida stul) xonada, uchastkada,
mikrofond orientatsiya qila bilishni, bog‘chadan uyga qaytishni, ko‘chadan o‘tish qoidasini
bilishlari lozim. Bolalarni qooz sathini aniqlay bilish o‘pgatish muhimdir. Chunki bu bilimlar
kitobning kerakli beton topishda, 1 varaq qoozning yuqorigi chap burchagi, daftarning yuqori-pas
tomonlari, burchaklarini topishi, kerakli yo‘nalishda daftarda chiziqda chizishga o‘rgatadi.
Bolalarga quyidagi topshiriqni berish mumkin: pastgi chap burchagiga 4 ta kvadrat, yuqorigi o‘ng
burchagiga 1 ta optiq, uchburchak aziz. Bolalarni bajargan ishlarini to‘laroq so‘zlab berishga
o‘rgatish zarur.
Tevarak atrofni bilish vazifasi matematika mashulotida kam vaqtni oladi, uni ko‘proq boshqa
bo‘limlar bilan birgalikda olib borish kerak (kundalik turmush faoliyatida, o‘yinda, mehnatda,
jismoniy tarbiya muzika mashulotlarida, gimnastika vaqtida). Didaktik o‘yinlar bolalarning tevarak
— atrofni aniqlashda ko‘nikmalarini takomillashtiradi. (Masalan: «Predmetni top», «Xona bo‘ylab
sayohat» va hokazo o‘yinlar) Barcha asosiy harakat yo‘nalshiga ko‘rsatma berib turiladi: «To‘riga
borasan, keyin chapga burilib, shkaf oldidan o‘tasan va hokazo. Bunda bolalar tevarak atrofda o‘z
o‘rinlarini aniqlay boshlaydilar.

SOAT BIL AN TANISHTIRISH
METODIK ASI.
Bolalarga turli soatlar ko‘rsatilib, soatnnng kishi hayotidagi ahamiyati tushuntiriladi.
Bolalar diqqati hamma soatlarning umumiy, bir xil belgilari borligiga qaratiladi. (Siferblat,
ko‘rsatkich). Strelkaning harakat qilish tamoyil bilan tanishtiriladi. Soat maketida
strelkaning ikkalasi ham 12 ga qo‘yiladi. Strelakalarning uzunligi bir xilmi? Bolalar 1 ta
strelka uzun, ikinchisi qisqa deydilar. Qisqa strelka soat nechalitini ko‘rsatadi, uzun strelka
minutni ko‘rsatadi. Ikkala strelka 12 da turibdi, soat 12 ligini ko‘rsatyapti deydi. Hozir qisqa
strelkani aylantiramiz. Uzuniga tegmaymiz: Qisqa strelka 1 raqamiga o‘tkazildi, hozir soat
bir. Keyin 2 ga o‘tkazadi, soat ikki, deydi va hokazo.

ADABIYOTL AR:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Maktabgacha ta’lim tizimini tubdan
takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qarori 3261-PQ, 09.09.2017.// “Xalq
so‘zi”, 11 sentyabr 2017 yil, 181-son (6845).
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim
vazirligi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi Qarori (3305-PQ, 30.09.2017).
3. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Maktabgacha ta’lim tizimini boshqarishni
tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni (5198-PQ, 30.09.2017).
4. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Maktabgacha ta’lim
muassasalarining faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida”gi Qarori, Toshkent sh., 2017
yil 19 iyul, 528-son.
5. O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish
konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Qarori
(4312-PQ, 08.05.2019).
6. “ Ilk qadam” maktabgacha ta’lim muassasasining Davlat o‘quv dasturi. BMTning Bolalar
jamg‘armasi YuNISEFning O‘zbekistondagi vakolatxonasi texnik ko‘magi yordamida
yaratildi va nashr etildi. T.: 2018 – 72 b.

Boshlang'ich ta'lim

Sotib olish