O‘zbekistonning xalqaro moliya tizimiga integratsiyalashuvi - Экономика - Презентации

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	681.5KB
Покупки	1
Дата загрузки	17 Март 2024
Расширение	pptx
Раздел	Презентации
Предмет	Экономика

O‘zbekistonning xalqaro moliya tizimiga integratsiyalashuvi

Купить

O‘zbekistonning xalqaro moliya
tizimiga integratsiyalashuvi
1Toshkent moliya instituti
“ Xalqaro moliya-kredit” kafedrasi

“ Xalqaro moliya” fani

2Reja:

O‘zbekistonda tashqi iqtisodiy faoliyat va uning asosiy tamoyillari.

Mamlakat tashqi iqtisodiy faoliyatining ustuvor yo‘nalishlari.

O‘zbekistonda tashqi iqtisodiy faoliyatni rivojlantirish chora-
tadbirlari

O‘zbekistonning xalqaro valyuta-kredit tashkilotlari bilan o‘zaro
hamkorlik aloqalari.

3O‘zbekistonda tashqi iqtisodiy faoliyat va uning asosiy
tamoyillari.
Tashqi iqtisodiy faoliyat deganda O‘zbekiston
Respublikasi yuridik va jismoniy shaxslarining xorijiy
davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari, shuningdek
xalqaro tashkilotlar bilan o‘zaro foydali iqtisodiy aloqalarni
o‘rnatish va rivojlantirishga qaratilgan faoliyati tushuniladi.

O‘zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy faoliyatning subyekti sifatida
O‘zbekiston Respublikasi tasarrufiga:

tashqi iqtisodiy faoliyatni tashkil etishning qonun asoslarini belgilash;

tashqi iqtisodiy siyosatni, shu jumladan valyuta-kredit siyosatini
ishlab chiqish va amalga oshirish, O‘zbekiston Respublikasi valyuta
fondini shakllantirish va undan foydalanish;

tashqi iqtisodiy iqtisodiy faoliyat sohasida xalqaro shartnomalar
tuzish va ularni ijro etish;

O‘zbekiston Respublikasi hududidan tashqarida respublikaning, uning
yuridik shaxslari va fuqarolarining iqtisodiy manfaatlarini himoya qilish;

respublika hududida chet ellik investorlar faoliyati uchun huquqiy
kafolatlarni belgilash;

O‘zbekiston Respublikasi nomidan xalqaro iqtisodiy tashkilotlar va
birlashmalarda vakillik qilish;

O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasidan kelib chiqadigan boshqa
vakolatlar kiradi.
4

Mamlakatimizning tashqi iqtisodiy faoliyat sohasidagi asosiy vazifalar
sifatida quyidagilar belgilangan:
birinchidan, tashqi iqtisodiy faoliyatni yanada erkinlashtirish borasida
aniq maqsadni ko‘zlab o‘tkazish, tovarlarni eksport va import qilishda xorijiy
sarmoyadorlar o‘z daromadlaridan erkin foydalanishlarida birmuncha
imtiyozli tartibni joriy etish;
ikkinchidan, xorijiy sarmoyadorlarni, asosan bevosita kapital mablag‘lar
tarzidagi sarmoyalarni respublika iqtisodiyotiga keng jalb etish uchun
huquqiy, ijtimoiy-iqtisodiy va boshqa shart-sharoitlarni yanada
takomillashtirish;
uchinchidan, O‘zbekistonga jahon darajasidagi texnologiyalarni olib
keladigan, xalq xo‘jaligining zamonaviy strukturasini vujudga keltirishda
yordam beradigan sarmoyadorlarga nisbatan ochiq eshiklar siyosatini
o‘tkazish;
to‘rtinchidan, mablag‘larni eng ustuvor sohalarga – respublika
mustaqillgini ta’minlaydigan agrar sektorni, yoqilg‘i-energetika kompleksini
hamda boshqa bazaviy tarmoqlarni rivojlantirishga qodir, tayyor mahsulotlar
ishlab chiqarishni o‘zlashtirishga sarflash.
5

Tashqi iqtisodiy faoliyatning asosiy printsiplari
quyidagilardan iborat:

tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlarining erkinligi va
iqtisodiy mustaqilligi;

tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlarining tengligi;

savdo-iqtisodiy munosabatlarni amalga oshirishda
kamsitishlarga yo‘l qo‘yilmasligi;

tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishdan o‘zaro
manfaatdorlik;

tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlarining huquqlari va
qonuniy manfaatlari davlat tomonidan himoya qilinishi.
6

Tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirayotgan O‘zbekiston
Respublikasining yuridik va jismoniy shaxslari tashqi iqtisodiy faoliyat
subyektlari hisoblanadilar.
Tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlari quyidagi huquqlarga ega:

qonun hujjatlari doirasida tashqi iqtisodiy faoliyatda qatnashish
shakllarini mustaqil belgilash, tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga
oshirish uchun o‘z xohishiga ko‘ra boshqa yuridik va jismoniy
shaxslarni shartnoma asosida belgilangan tartibda jalb qilish;

tashqi iqtisodiy faoliyat natijalariga, shu jumladan milliy va chet el
valyutasidagi daromadga qonun hujjatlariga muvofiq mustaqil ravishda
egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish.
7

Mulkchilikning shakllari va tashqi iqtisodiy faoliyatining turlaridan
qat’i nazar, tashqi iqtisodiy faoliyatning barcha subyektlari tashqi
iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishda teng huquqlarga ega bo‘ladi.
Tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlari:

tashqi iqtisodiy faoliyat to‘g‘risidagi hisobotni qonun hujjatlarida
belgilangan tartibda taqdim etishi;

O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kirilayotgan tovarlarning
O‘zbekistonda belgilab qo‘yilgan texnikaviy, farmakologiya, sanitariya,
veterinariya, veterinariya-sanitariya, fitosanitariya, ekologiya
standartlari, talablari, qoidalari va normalariga muvofiqligini
tasdiqlovchi hujjatlarni belgilangan tartibda taqdim etishi shart.
8

Tashqi iqtisodiy faoliyatning asosiy yo‘nalishlari
quyidagilardir:

xalqaro iqtisodiy va moliyaviy hamkorlik;

tashqi savdo faoliyati;

chet el investitsiyalarini jalb qilish;

O‘zbekiston Respublikasidan tashqaridagi
investitsiya faoliyati.
9

Xalqaro iqtisodiy va moliyaviy hamkorlik ishlab chiqarish,
moliya, bank va sug‘urta faoliyati, ta’lim va kadrlarni tayyorlash,
turizm, sog‘liqni saqlash, ilmiy-texnikaviy, madaniy, ekologiya,
gumanitar va boshqa sohalarda qonun hujjatlarida belgilangan tartibda
O‘zbekiston Respublikasi tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlarining
xorijiy davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari, shuningdek xalqaro
tashkilotlar bilan o‘zaro foydali aloqalarni o‘rnatishi va kengaytirishga
qaratilgan tashqi iqtisodiy faoliyatni amalga oshirishdir.
Tashqi savdo faoliyati xalqaro tovarlar, ishlar (xizmatlar) savdosi
sohasidagi tadbirkorlik faoliyatidir.
Tashqi savdo faoliyati tovarlarni, ishlarni (xizmatlarni) eksport va
import qilish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
10

Chet ellik investorlar tomonidan tadbirkorlik faoliyati
ob’ektlariga hamda qonun hujjatlarida taqiqlanmagan faoliyatning
boshqa turlariga kiritilayotgan moddiy va nomoddiy ne’matlarning
barcha turlari hamda ularga bo‘lgan huquqlar, shu jumladan
intellektual mulkka bo‘lgan huquqlar, shuningdek chet el
investitsiyalaridan olinadigan har qanday daromad O‘zbekiston
Respublikasi hududidagi chet el investitsiyalari deb e’tirof etiladi.
11

O‘zbekiston Respublikasidan tashqaridagi investitsiya faoliyati
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda quyidagi yo‘llar bilan amalga
oshirilishi mumkin:

yuridik shaxslar tashkil etish yoki ustav fondlarida (kapitallarida)
ulushbay asosda, shu jumladan mol-mulk va aktsiyalar sotib olish
yo‘li bilan qatnashish;

O‘zbekiston Respublikasidan tashqarida vakolatxonalar, filiallar va
boshqa alohida bo‘linmalar ta’sis etish;

qimmatli qog‘ozlarni, shu jumladan xorijiy davlatlarning
rezidentlari tomonidan tasdiqlangan qarz majburiyatlarini sotib
olish;

kontsessiyalarni, shu jumladan tabiiy resurslarni qidirish, izlab
topish, qazib olish yoxud ulardan foydalanishga mo‘ljallangan
kontsessiyalarni qo‘lga kiritish;

mulk huquqini, shuningdek, erga hamda boshqa tabiiy resurslarga
egalik qilish va ulardan foydalanish huquqini qo‘lga kiritish.
12

Mamlakatimizda tashqi iqtisodiy faoliyatni davlat tomonidan
tartibga solish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

tashqi iqtisodiy faoliyatning qonunchilik negizini
shakllantirish va takomillashtirish;

valyuta bilan tartibga solish;

soliq bilan tartibga solish;

tarif va notarif tartibga solish;

O‘zbekiston Respublikasining iqtisodiy manfaatlariga rioya
etilishi uchun himoya, kompensatsiya va dempingga qarshi
choralarni qo‘llash;

tashqi savdo faoliyatini amalga oshirish tartibini belgilash,
shu jumladan, miqdoriy cheklovlar o‘rnatish hamda tovarlarning
ayrim turlari eksport va import qilinishi ustidan davlat
monopoliyasini o‘rnatish;
13


eksport-import operatsiyalarini amalga oshirishda talab qilinadigan
hujjatlarning to‘liq ro‘yxatini belgilash;

olib kiriladigan va olib chiqiladigan tovarlarni sertifikatlash;

texnikaviy, farmakologiya, sanitariya, veterinariya, veterinariya-
sanitariya, fitosanitariya, ekologiya standartlari, talablari, qoidalari
va normalarini belgilash;

tashqi iqtisodiy faoliyat subyektlari uchun preferentsiya va
imtiyozlar berish.
14

2. Mamlakat tashqi iqtisodiy faoliyatining ustuvor
yo‘nalishlari
Tashqi iqtisodiy faoliyatni takomillashtirish va rivojlantirishda
qo‘yidagilarni ustuvor yo‘nalishlar sifatida keltirish mumkin:

Respublikaning eksport qudratini rivojlantirish va yanada
mustahkamlash, eksportga yo‘naltirilgan iqtisodiyotni shakllantirish;

eksport imkoniyatlarini kengaytirish;

olib borilayotgan islohotlarda hududiy diversifikatsiya siyosatini
yanada kuchaytirish, nafaqat markaziy xududlarda balki chekka
tumanlarda ham yirik sanoat ob’ektlarini qurishni keng yo‘lga qo‘yish;

tashqi iqtisodiy faoliyat tarkibiy qismlari majmuini ixtisoslashtirilgan
tashqi savdo, lizing, konsalting va sug‘urta firmalari, tashqi aloqalarni
rivojlantirish manfaatlari va shartlariga mos keladigan transport, aloqa va
kommunikatsiyalar tizimlarini vujudga keltirish;.

xalqaro xuquq va tashqi iqtisodiy faoliyat, bank tizimi, hisob-kitob
va statistik hisob sohasida malakali kadrlar tayyorlashni tashkil qilish.
15

O‘zbekiston Respublikasining eksport salohiyatini rivojlantirish
buyicha yaqin kelajakka mo‘ljallangan strategiyasining asosiy
yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:

birinchidan, eksportni rag‘batlantirish uchun avvalo, barqaror
makroiqtisodiy sharoit yaratish, inflyatsiya sur’atini prognoz
darajasida ushlab turish, valyuta almashtirish kurslarining keskin
tebranishlariga yo‘l qo‘ymaslik;

ikkinchidan, xo‘jalik yurituvchi subyektlarning mulk shaklidan
qat’iy nazar, import qilinayotgan ishlab chiqarish vositalarini olish
uchun bir xil imkoniyatga ega bo‘lishlarini ta’minlash;

uchinchidan, eksport salohiyatini rag‘batlantirish maqsadida ishlab
chiqarish tarmoqlarida yuqori texnologiyalardan foydalanish
ko‘lamini kengaytirish;

to‘rtinchidan, mamlakatda erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etish va
rivojlantirish asosida eksport salohiyatini oshirish.
16

Mamlakatimizning xalqaro moliya munosabatlari va jahon
xo‘jaligiga integratsiyasi majmui aniq belgilangan maqsadlar
hamda ularni amalga oshirishga qaratilgai asosiy tadbirlarni o‘z
ichiga oladi.
Birinchidan, respublika milliy iqtisodiyotining kuchli eksport
bo‘g‘inini tashkil etuvchi va uning jahon bozorida munosib
o‘rinnn egallashini ta’minlovchi bo‘g‘inlarni aniqlash.
Ikkinchidan, iqtisodiyotning eksport sohasida davlat
tomonidan qo‘llab-quvvatlash usulidan keng foydalanish.
17

Hozirgi kunda quyidagilar O‘zbekiston tashqi iqtisodiy
siyosatining imtiyozli yo‘nalishlari bo‘lishi lozim:
- tashqi iqtisodiy faoliyatni maqsadga yo‘naltirilgan holda
liberallashtirish siyosatini o‘tkazish;
- eksport va import tuzilmasini, ularning ishlab chiqarish
salohiyatini rivojlantirish yo‘li bilan takomillashtirish;
- respublikamizdagi eksportga mo‘ljallangan,
raqobatbardosh mahsulot ishlab chiqaruvchilarning manfaatlarini
himoya qilish va qo‘llab-quvvatlash;
- xorijiy kapitalni avvalo moddiy eksportga yo‘naltirilgan
va import o‘rnini bosuvchi ishlab chiqarishga jalb qilish;
- mamlakatni jahon transport tizimiga yanada
integratsiyalashuvini rivojlantirish.
18


Jahon iqtisodiyotidagi inqirozlar va beqaror rivojlanish;

Rivojlangan mamlakatlarning yangi texnologik ukladga o‘tishi bilan
bog‘liq raqobatning kuchayishi;

Jahonda kapital oqimining beqarorligi va TTXI oqimining
qisqarishi;

O‘zbekistondagi an’anaviy eksport tovarlariga bo‘lgan talabning
pasayib ketish ehtimoli;

O‘zbekistonning asosiy savdo sheriklari hisoblangan mamlakatlarda
iqtisodiy o‘sish va faollikning pasayishi.Tashqi iqtisodiy faoliyatning rivojlanishiga ta’sir
ko‘rsatishi mumkin bo‘lgan tashqi xavf-xatarlar

20TASHQI BOZORLARDAGI HOLAT
Korxonalar tashqi bozorlarda
raqobatbardoshligini oshirish yoki
saqlab qolish maqsadida mahsulotlar
tannarxini tushirish yoki tannarxdan
past narxlarda eksport qilishga majbur
bo‘lmoqdalarTashqi
bozorlarda
talabning
pasayishi va
raqobatning
keskinlashuvi Nomaqbul
tashqi iqtisodiy
kon’yunktura Asosiy savdo
hamkorlari
bo‘lgan
davlatlarda milliy
valyutalarining
qadrsizlanishi

Bugungi kunda xalqaro moliyaviy institutlarning amaliy
aloqalariga qisqacha to‘xtaladigan bo‘lsak, ulardan Xalqaro Valyuta
Fondi (XVF), Jahon banki, Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot Banki
(YeTTB), Osiyo Taraqqiyot Banki (OTB) kabi yirik moliyaviy
tashkilotlar bilan juda izchil va faol ishlar olib borilmoqda. Mazkur
tashkilotlar biz tanlagan yo‘l va amalga oshirilayotgan islohotlarning
to‘g‘ri ekanligiga qat’iy ishonch hosil qilganliklari uchun ham yaqin
hamkorlik aloqalarini olib bormoqdalar.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining 1992 yil 2 iyulda
O‘zbekiston Respublikasining “ Xalqaro valyuta fondi (XVF)ga a’zolik
to‘g‘risida ” gi qarori qabul qilindi. O‘zbekiston Respublikasi 1992 yil
21 sentyabrda XVFga a’zo bo‘lib kirdi hamda Vazirlar Mahkamasining
93-F raqamli 1993 yil 27 martdagi Farmoyishiga muvofiq
respublikaning XVF imzo kvotasiga to‘lov amalga oshirildi.
21

1992 yil sent ya br oyidan boshlab O‘zbekiston Respublikasi
Jahon bankining teng huquqli a’zosi hisoblanadi. 1992 yil 2
iyulda O‘zbekiston Respublikasining “Xalqaro valyuta fondi,
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki, Xalqaro taraqqiyot
assosiasiasi, Xalqaro moliya korporatsiyasi, Investitsiyalarni
kafolatlash bo‘yicha ko‘p tomonlama agentlikda O‘zbekiston
Respublikasining a’zoligi to‘g‘risida”gi qonuni kuchga kirdi.
Hozir Toshkentda Jahon bankning vakolatxonasi faoliyat
yuritmoqda.
22

Jahon bankining mamlakatga ko‘mak berish bo‘yicha
mo‘ljallangan Strategiyasi doirasida Davlatning ustuvor yo‘nalishlarini
qo‘llab-quvvatlash uchun amalga oshirilayotgan dasturlar to‘plami
asosiy 4 yo‘nalishga qaratilgan:
1) iqtisodiy o‘sish uchun sharoitni yaxshilash;
2) qishloqlarda iqtisodiy o‘sish imkoniyatlarini oshirish;
3) aholiga xizmat ko‘rsatish samaradorligini oshirish;
4) atrof-muhitni boshqarish hamda global ommaviy ehtiyojlarning
taqdim etilishi.
23

Hozirgi kunda mamlakatimizda Jahon banki bilan hamkorlikda quyidagi
loyihalar amalga oshirilmoqda:

Qishloq xo‘jaligi korxonalarini qo‘llab-quvvatlash loyihasi;

Irrigatsiya infratuzilmalari va drenajlarni rekonstruktsiya qilish loyihasi;

Maktab ta’limini rivojlantirish loyihasi;

Farg‘ona vodiysida suv resurslarini boshqarish loyihasi;

Samarqand va Buxoro shaharlarida quvurlar tizimi va tozalash
inshoatlarini rekonstruktsiya qilish loyihasi;

Sanoat korxonalarida energiya samaradorligini oshirish loyihasi;

Sirdaryo viloyatida suv ta’minotini yaxshilash loyihasi;

Talimarjon issiqlik elektr stantsiyasi (IES) qurilishi loyihasi;

Sog‘liqni saqlash tizimini modernizatsiyalash loyihasi (Salomatlik-3);

Elektr energiyasidan foydalanishni nazorat qilish va hisoblashning
avtomatlashgan tizimini joriy etish loyihasi;

Olot va Qorako‘l tumanlarida suv ta’minotini yaxshilash loyihasi va boshq.
24

Mamlakatimizning Osiyo Taraqqiyot Banki bilan o‘zaro hamkorlik
aloqalari etarli darajada faol rivojlanib bormoqda. O‘zbekiston
Respublikasi 1995 yilda Osiyo taraqqiyot bankiga (OTB) a’zo bo‘lgan.
O‘zbekistonda OTB bilan hamkorlikda amalga oshirilayotgan
dastur va loyihalar 4 ta muhim sohalarga yo‘naltirilgan. Bular:

qishloq xo‘jaligi;

xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish;

transport va bojxona tranziti sohalarida mintaqaviy hamkorlik;

bolalikni himoya qilish va boshlang‘ich ta’limni egallashga
qaratilgan ijtimoiy xizmatlarni takomillashtirish.
25

O‘zbekiston 1992 yildan Yevropa Tiklanish va Taraqqiyot banki
a’zosi hisoblanadi. YeTTB O‘zbekistonda xususiy sektorni
rivojlantirishni qo‘llab-quvvatlashni amalga oshiruvchi eng yirik
investorlardan biri hisoblanadi.
Ye TTB O‘zbekistonda o‘z faoliyati ettita yo‘nalishini belgiladi.
Bular quyidagi sohalarni rivojlantirishga qaratiladi:

moliya sektori va bank infratuzilmasi;

kichik va o‘rta korxonalar;

bozor infratuzilmasi;

energetika majmuasi;

paxtani qayta ishlash va engil sanoatning boshqa tarmoqlari;

sayyohlik infratuzilmasi;

tabiiy resurslarni o‘zlashtirish.
26

O‘zbekiston Islom Taraqqiyot bankiga 2003 yil 3 sentyabrda a’zo
bo‘lib kirgan. Ushbu bank tomonidan mamlakatimizda qator
loyihalarni moliyalashtirish amalga oshirildi, jumladan, mintaqaviy tez
tibbiy yordam markazlarini zarur jihozlar bilan ta’minlash, elektr
energiyasi uzatish tarmoqlarini qurish, kichik va xususiy biznes uchun
moliyalashtirish liniyalari, kollejlar va umumta’lim maktablarini qurish
va jihozlash, davlat moliyasini boshqarish islohotlarini o‘tkazishga
ko‘maklashish va boshqalar.
Islom taraqqiyot banki tomonidan O‘zbekiston Respublikasida
kichik biznesni rivojlantirish, energetika, sog‘liqni saqlash, ta’lim kabi
sohalarga yo‘naltirilgan bir qator loyihalarni amalga oshirish borasida
hamkorlik aloqalari yo‘lga qo‘yilgan.
27

28E’tiboringiz uchun raxmat!!!

O‘zbekistonning xalqaro moliya tizimiga integratsiyalashuvi

Купить