• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Professional dermatozlar

Professional 
dermatozlarning asosiy 
sabablari
•
1. Kimyoviy moddalar: erituvchilar, bo‘yoqlar, neft 
mahsulotlari, metall tuzlari
•
2. Fizik omillar: yuqori harorat, ultrabinafsha 
nurlari, radiatsiya
•
3. Biologik omillar: bakteriyalar, zamburug‘lar, 
viruslar
•
4. Mexanik ta’sir: ishqalanish, doimiy bosim •
Professional akne (neft aknesi)
•
Uzoq muddat yog‘li moddalarga duchor 
bo‘lish natijasida paydo bo‘ladi. Masalan, 
mexaniklar, yog‘ochsozlar, metall ishlov 
beruvchilar ko‘pincha ushbu kasallikka 
chalinadi.
•
Belgilar:
•
Yuz, bo‘yin, qo‘llarda qora dog‘lar 
(komedonlar)
•
Kichik yallig‘langan tugunlar (pustulalar) •
3. Fotodermatit (yorug‘likka sezgirlik)
•
Ba’zi ishlab chiqarish muhitida yorug‘lik va kimyoviy 
moddalar ta’sirida terida allergik reaksiya kuzatiladi.
•
Sabablari:
•
Ultrabinafsha nurlari va fotosensibilizator moddalar 
(katran, asfalt, neft mahsulotlari)
•
Dori vositalarining teriga tushishi (tetratsiklinlar, 
sulfanilamidlar)
•
Belgilar:
•
Teri qizarishi va shish
•
Qichishish va pufakchalar paydo bo‘lishi
•
Pigmentatsiya buzilishi Kimlar ko‘proq xavf ostida?
•
Kimyogarlar va laboratoriya xodimlari – kimyoviy 
moddalar ta’siri
•
Tibbiyot xodimlari – antiseptik va 
dezinfektsiyalovchi moddalar
•
Qurilish ishchilari – sement, chang, bo‘yoqlar
•
Oziq-ovqat sanoati ishchilari – uzoq vaqt suv yoki 
oziq-ovqat mahsulotlari bilan aloqa
•
Metallurgiya va yog‘ochsozlik sohasi ishchilari – 
yog‘li moddalar, issiqlik va mexanik ta’sir •
Zamburug‘li va bakterial infektsiyalar
•
Ba’zi kasbiy sharoitlar qo‘ziqorin yoki 
bakterial infektsiyalar uchun qulay muhit 
yaratadi (masalan, doimiy namlik yoki 
chang).
•
Kasblar xavf ostida:
•
Oziq-ovqat sanoati ishchilari
•
Santexniklar
•
Tibbiyot xodimlari
•
Belgilar:
•
Teri yallig‘lanishi, yorilishlar
•
Ko‘pik yoki yiring bilan to‘lishi
•
Qichishish va yoqimsiz hid E'tiboringiz uchun 
rahmat   •
Professional dermatozlar – ishlab chiqarish 
muhitida uchraydigan zararli omillar (fizik, 
kimyoviy, biologik, mexanik) ta’sirida 
rivojlanadigan teri kasalliklari hisoblanadi. Bu 
kasalliklar ko‘pincha ish joyidagi xavfli moddalar va 
sharoitlarga uzoq vaqt duch kelish natijasida paydo 
bo‘ladi. Professional 
dermatozlarning turlari
•
1. Kontakt dermatit
•
Bu terining tashqi ta’sirlarga sezgirligi natijasida yuzaga keladigan 
yallig‘lanish jarayoni bo‘lib, ikki turga bo‘linadi:
•
Irritant kontakt dermatit – kuchli ta’sir qiluvchi kimyoviy moddalar 
(kislotalar, ishqorlar, erituvchilar, yuvish vositalari) bilan ishlash 
natijasida rivojlanadi.
•
Allergik kontakt dermatit – organizmning muayyan moddaga 
(bo‘yoqlar, konservantlar, lateks, metallar) nisbatan allergik reaksiya 
berishi natijasida yuzaga keladi.
•
Belgilar:
•
Qizarish, shish va qichishish
•
To‘kiluvchi teri yoki pufakchalar
•
Quruq va yorilgan teri •
Professional kuyishlar
•
Bu ishlab chiqarish sharoitida termal, kimyoviy yoki 
elektr omillar ta’sirida yuzaga keladi.
•
Turlari:
•
Kimyoviy kuyishlar – kislotalar, ishqorlar yoki 
boshqa korroziv moddalar ta’sirida
•
Issiqlik kuyishlari – olov, bug‘ yoki qizigan metall 
bilan aloqa natijasida
•
Radiatsion kuyishlar – radiatsion nurlanish 
natijasida (rentgen, lazer)  Mavzu: Professional 
dermatozlar Davolash usullari
•
1. Teri shikastlanishini bartaraf etish
•
Mahalliy steroid kremlar (kortikosteroidlar)
•
Antihistamin vositalar (allergik reaksiyalar uchun)
•
Antibakterial va zamburug‘ga qarshi dorilar
•
2. Tashqi omillarni cheklash
•
Ish muhitidagi allergenlar yoki zararli moddalardan uzoqroq 
bo‘lish
•
3. Terini parvarish qilish
•
Namlantirubchi vositalar bilan terini mustahkamlash
•
Oziqlantiruvchi va yumshatuvchi kremlar qo‘llash •
2. Professional ekzema
•
Ekzema ishlab chiqarish jarayonida uzoq 
muddatli ta’sir qiluvchi allergenlar yoki 
irritantlar natijasida kelib chiqadi. Odatda, 
qo‘llar va bilaklarda paydo bo‘ladi.
•
Belgilar:
•
Qattiq qichishish va qizarish
•
Nam yoki quruq qobiq hosil bo‘lishi
•
Teri qalinlashishi va yorilishi Kasb dermatozlarining oldini 
olish
•
1. Ish sharoitini yaxshilash
•
Ish joyida shamollatish tizimining yaxshi ishlashini ta’minlash
•
Kimyoviy moddalar bilan bevosita aloqa qilmaslik uchun muhofaza choralarini 
qo‘llash
•
2. Himoya vositalaridan foydalanish
•
Qo‘lqop, maxsus kiyim, respirator, himoya ko‘zoynaklar taqish
•
Ishdan keyin maxsus sovun va nemlendiruvchi vositalar qo‘llash
•
3. Gigiyena qoidalariga rioya qilish
•
Ish joyida muntazam ravishda qo‘l va tanani yuvish
•
Ish kiyimini doimiy almashtirish va toza saqlash
•
4. Muntazam tibbiy ko‘rikdan o‘tish
•
Dastlabki tibbiy ko‘rikda teri holatini baholash
•
Dermatolog nazorati ostida bo‘lish