Psixologiya fanining predmetlari va rivojlanishi.(slayd)

Buxoro Davlat Universiteti
Pedagogika instituti
Maktabgacha va boshlang’ich ta’lim fakulteti
2_1BTK-21 Guruh talabasi
Abdug’offorova Mohidilning
Umumiy psixologiya fanidan tayyorlagan
Tadimoti Mavzu: Psixologiya fanining predmetlari va 
rivojlanishi.
REJA:
1. Psixologiyaga ta’rif
2. Psixologiya fanining predmetlari.
3. Yangi davr va psixologiya.
4. Psixik xaqida tushuncha. Psixologiya
Psixologiya-miyada voqeylikning obrazi sifatida sodir 
buluvchi psixik xaqidagi, psixik faktlar, qonuniyatlar va 
psixikaning mexanizmi to’g’risidagi fandir, insonning 
shaxsiy xarakteriga ega bo’lgan faoliyati voqeylikning 
miyadagi obrazi asosida va shu obraz yordamida 
qilinadi.
Psixologiya sozi yunoncha <<psyuxe>>, ya’ni jon va 
<<logos>>, ta’limot degan ma’noni anglatadi.
Sezgi, idrok, diqqat, xotira, tafakkur, idora, xayol va 
boshqalarni psixika yoki psizik jarayonlar deb ataymiz .  Psixologiyaning  predmeti.  <<Psixologiya>>  so’zi 
2ta  grekcha  so’zlaridan-<<rxusGge>>  -  jon,  Rux  va 
<<Logos>>-ta’limot,,  ilm  so’zlaridan  iborat  bo’lib, 
an’anaviy  ma’nodagi  inson  ruxiy  dunyosiga 
aloqador  barcha  hodisalar  va  jarayonlar  uning 
predmetini tashkil etadi. Boshqacha qilib aytganda, 
Psixologiyaning  predmeti  xar  birimizning  tashqi 
olamni  va  o’z-o’zimizni  bilishimizning  asosida 
yotgan  jarayonlar,  xodisalar,  va  shakllangan 
xislatlar  tashkil  etadi.  Psixologiya  bo’yicha 
adabiyotlarda  uning  predmetini  qisqacha  qilib, 
psixikdir, deb tarif berishadi. Psixika –bu inson 
ruxiyatining shunday 
xolatiki, u tashqi 
olamni ongli tarzda aks 
ettishimizni, ya’ni 
bilishimizni, 
anglashimizni 
ta’minlaydi, Psixologiya  voqelikning  aloxida  soxasi  bo’lgan 
psixik  xayot  soxasini  o’rganadi.  Har  kimga 
ma’lum  xodisalar  sezgilarimiz,  idrok 
tassavurlarimiz, fikr, xis intilishlarimiz va shunga 
o’xshashlar psixika xodisalari jumlasidandir. 
Psixika  o’ziga  aloxida  bir  olam  emas:  organik 
xayotning  yuksak  formalaridan  bo’lib,  faqat 
xayvonlar  bilan  odamga  xosdir.  Odam  psixikasi 
xayvonlar  psixikasidan  sifat  jihatidan  farq  qilib 
odamda  psixik  xayotning  yuksak  formasi-ong 
bor. Odam ongi mavjudoddir. Psixika  xayot  xodisalari  juda  xilma-xil  bo’lib 
bir-biri bilan o’zaro bog’langan bo’ladi.
Psixologiyaning  vazifalarini  ana  shu 
bog’lanish  va  munosabatlarning 
qonuniyatlarini ochib berishdir.
Psixik  xodisalar  va  butun  psixika  rivojlanib 
kelgan va rivojlanmoqda.
Psixologiya  psixik  xayot  xodisalari  yoki 
qisqacha  qilib  aytganda  psixikadan  baxs 
yuritadi. Yangi davr va psixologiya.
Psixologiya soxasida 
mukammal darsliklar yozila 
boshlangan davrga sal kam 
160 yil bo’ldi. Shu davr 
ichida juda koplab ilmiy 
tadqiqot natijalarini o’z 
ichiga olgan monografiyalar, 
darsliklar, qo’llanmalar 
yozildi.
XX  asr  va  uning  erishilgan  yutuklaridan  eng  muximi  shu  bo’ldiki, 
texnika,  elektronika  va  boshqa  shunga  o’xshash  murakkab 
texnologiyalarni yaratgan inson va uning bevosita kundalik xati bilan 
boglik muammolar ko’payib borishi bilan xarakterlanadi. Psixika-bu yuksak tashkil 
topgan materiyaning 
sistemali xossasi, subekt 
tomonidan obektiv 
borliqni faol aks ettirish, 
mazkur borliq 
manzaralarinisub’ekt 
izidan uzoqlashtirmay 
ifodalashi xuddi shu 
asnoda o’z xulqini va 
faoliyatini shaxsan 
boshqrishidr. Psixikada  o’tmish,  xozirgi  davr  va 
kelasi zamon xodisalari ifodalangan 
va tartibga solingandir.
Genetik  kelib  chiqishga  binoan 
psixika  o’z  relfektor  tipiga  va 
tarixiga  ega  bo’lgan  aloxida  siklli 
tizim sifatida yuzaga kelgan. Psixika  biologik  evolyutsiyaning 
ma’lum  bir  bosqichidan  vujudga  kelgan 
bo’lib, uning ozi omillarning biri sifatida 
organizmni  ularning  yashash  sharoitiga 
tobora  kuchayib  boruvchi  moslashuvni 
taminlab turadi. Psixologiyaning  tadbiqiy  amaliy 
soxalari.
Xozirgi  zamon  ilm-fanning  qadri  va 
axamiyati  uning  nechog’li  amaliyotga 
kirib borib, tadbiqiy saloxiyati ortib borishi 
bilan  baxolanadi.  Psixologiyaning  oxirgi 
yillardagi  taraqqiyoti  ham  aynan  ana  shu 
mezon  talablariga  javob  berishi  bilan 
xarakterlanadi. Birgina  kardlar  tayyorlashning  milliy 
dasturini  oladigan  bolsak,  uning  bajarilishi  va 
muvaffaqiyatli  amalga  oshirilishi  uchun 
Psixologiyaning aralashuvi zarurdir.
Joylarda  tashkil  etilgan  tashxis 
markazlarida  ko’rsatayotgan  mutaxasislar 
o’quvchilardagi  rivojlanish  tendentsiyalari, 
aqliy  o’sish  omillari  va  iqtidorlariga  qarab 
ta’lim  tarbiyani  tashkil  etishlari  uchun 
diagnostik  tadbirlarni  o’tkazishlar  zarurki,  bu 
tadbirlar oxir-oqibat real Samara berishi lozim. Xulosa:  Bu  qisqa  ta’riflardan  psixikaga 
aloqador  jarayonlar  ongning  aks  ettirish 
shakllari  ekan,  degan  yuzaki  xulosaga  kelish 
noto’g’ri  bo’ladi.  Chunki  inson  psixikasi  va 
uning  ruxiy  olamiga  aloqador  xodisalar  va 
jarayonlar  shu  qadar  murakkab  va  xilma-
xilku,  biz  ba’zan  o’z-o’zimizni  ham  tushunmay 
qolamiz. E’tiboringiz uchun raxmat