Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	9000UZS
Размер	4.1MB
Покупки	2
Дата загрузки	22 Декабрь 2023
Расширение	pptx
Категория	Медицина

Qutirish, kuydirgi yara, brutselyoz, tulyaremiya

Kasallikni tarqatuvchi hayvonlar.
Hayvonlar quturishining asosiy belgisi - uning xulqi
o’zgarishi hisoblanadi: yaxshi uy hayvoni tajovuzkor, yovvoyi
va tishlashga shay bo’lib qoladi.

Tulyaremiya bilan kasallangan joyda Mahalliy lezyonlar
kuchli umumiy simptomlar bilan birga keladi, masalan:
-
yuqori isitma,
-
titroq,
-
bosh og'rig'i va mushak og'rig'i,
-
qusish.
Ba'zida terida dog'li yoki toshmalar paydo bo'ladi va
kon'yunktivit ham paydo bo'lishi mumkin.

Quturish kasalligi — quturish virusi
qo’zg’atadigan virusli kasallik, issiqqon hayvonlar va
odamlarda uchraydi. Odamga kasallangan hayvonlar
tishlaganda yoki tirnaganda ularning so’lagi orqali
yuqadi. Virus yuqganda markaziy asab tizimining og’ir
progressiv shikastlanishi kuzatiladi.

Virus shikastlangan teri orqali asab oxirlari tomon harakatlanadi va ular orqali
miya va orqa miyaga tarqaladi. Kasallik insonlar uchun halokatli hisoblanadi va
kasallikni faqatgina favqulodda emlash bilan oldini olish mumkin.
Virus markaziy asab tizimiga ta’sir qilib, ayniqsa miya yallig’lanishiga sabab
bo’ladi (o’ziga xos ensefalit). Mahalliy itlar, mushuklar, quyon va yovvoyi
hayvonlar tishlashi va tirnashi orqali insonlarga virus yuqishi mumkin.
Quturishga qarshi kurash tezkor davo choralariga bog’liq bo’ladi.

Davolash: Tularmiyani davolash uchun tetratsiklinlar yoki
aminoglikozidlar kabi antibiotiklar qo'llaniladi. Bundan tashqari,
bemorlar netilmitsin yoki gentamitsin kabi boshqa dori-
darmonlarni qabul qilishadi.

Hayvonlarda (ayniqsa, ot, qora-mol, qoʻy, echki, bugʻu) uchraydi, septitsemiya,
teri osti toʻqimalari va boshqa ichki organlarga qon quyilishi va infiltrat yigʻilishi bilan
kechadi. Inku-batsion davri hayvonlarda 1—3 kun. Hayvonlarga yem-xashak, iflos suv
va havo, shuningdek, qon soʻruvchi hasha-rotlar, soʻva, pashsha va boshqa orqali
yuqadi.

Tashxislash.
Quturish infektsiyasini erta bosqichlarda aniqlash usullari hozircha mavjud emas.
Simptomlar boshlanganidan keyin shifokorga insonning tibbiy holatini aniqlashga QON
TAHLILI yoki to’qima analizi yordam beradi. Agar kishi yirtqich hayvon tomonidan
tishlangan bo’lsa, shifokorlar odatda alomatlar paydo bo’lishidan oldin infektsiyani
to’xtatish uchun profilaktik vaktsinatsiyani belgilaydilar.
Quturishni davolash
Hozirgi kunda virus yuqganidan keyin, insonga kasallanishni oldini olish uchun bir
qator inyeksiyalar qilinadi. Virus bilan kurashish uchun quturishga
qarshiimmunoglobulin beriladi. U quturishga qarshi antitanalarni darhol ishlab
chiqilishiga imkon beradi va virusning kirib borishini oldini oladi. Shundan so’ng
quturishga qarshi emlashni olish bu kasallikning oldini olishning kalitidir. Vaktsinalar
14 kun davomida beshta inyeksiya ketma-ketligida beriladi.

Tulyaremiya (AQSH Kaliforniya shtatidagi Tulyare degan
joy nomidan olingan, dastlab shu yerdagi zararlangan
yumronqrziklardan topilgan) — hayvonlar (koʻproq qoʻy,
moʻynali hayvonlar) va odamda uchraydigan tabiiy oʻchokli
oʻtkir infeksion kasallik; hayvonlarda kasallik koʻpincha yashirin
kechadi; odamda oʻpka, limfa tugunlari (bubon — shish hosil
qilib), ichak zararlanishi bilan oʻtadi. T. kasal kemiruvchilardan
yuqadi. Kasallik odamdan odamga yuqmaydi.

Kuydirgi — odam va hayvonlarda uchraydigan oʻtkir yuqumli kasallik; zoonoz
kasalliklar guruhiga kiradi.
Odamga kasal hayvonlardan — hayvonni soʻyish,
goʻshtini nimtalash vaqtida, shuningdek, suv, tuproq,
chorva-chilik mahsulotlari orqali yuqadi. Odatda, kasallik
shu soha xodimlarida, yaʼni hayvonlar bilan bevosita
muloqotda boʻladigan kishilarda koʻproq kuzatiladi.
Infeksiya sogʻlom odam organizmiga nafas yoʻllari,
teri va ogʻiz orqali tushishi mumkin.
Odamda Kuydirgining oʻpkaga, ichakka, teriga zarar yetkazadigan va infeksiya — qonga
oʻtib tarqaladigan septik xillari uchraydi.
Profilaktika maqsadida mollar bilan muloqotda boʻladigan kasbdagilar: chorvadorlar,
qassoblar, teri oshlovchilar Kuydirgiga qarshi vaksina bilan emlanadi.

Davolash: Kuydirgiga maxsus giperimmun
qon zardobi, gamma-globulin va antibiotiklardan
penitsillin ishlatiladi.
Oldini olish: kasal hayvonlar yakkalab qoʻyiladi,
otxona, molxona, qoʻyxona, yem-xashak, asbob-
anjomlar, shuningdek, goʻng dezinfeksiya qilinadi.
Yaylovlar haydaladi. K.dan oʻlgan hayvonlar
kuydiriladi yoki maxsus belgi qoʻyib yormasdan
koʻmilib, ustiga xlorli ohak quyiladi. Kuydirgi qayd
etilgan joylarda sogʻlom hayvonlar emlanadi.

Davolash. Bemor kasalxonada davolanadi. Davo bemorning
umumiy ahvoliga qarab tayinlanadi; antibiotiklar, fizioterapiya va
boshqa buyuriladi. B.ning oldini olish uchun kasal hayvonlarni vaqtida
aniklab, alohida boqish va soʻyish; goʻsht va sutini maxsus usullar
bilan zararsizlantirish kerak.

TIBBIY BILIM
ASOSLARI
Qutirish, kuydirgi yara, brutselyoz, tulyaremiya

Brutselyoz , malta isitmasi, qora oqsoq — odam va hayvonlarda uchraydigan
infeksion kasallik; Brutselyozni brutsella bakteriyalari qoʻzgʻatadi, ular tashqi
muhitda (suv, tuproq, teri va h.k.) bir necha oy saqlana oladi; dezinfeksiyalovchi
vositalarda bir necha minutda nobud boʻladi. Brutsellalar kasal hayvonning
suti, siydigi, goʻngi, tushgan bolasi bilan tashqariga chiqadi, ular shu hayvonning
goʻshtida ham boʻladi.
Organizmga brutsellalar hazm va nafas yoʻllarining shilliq pardalari,
shuningdek shikastlangan teri orqali tushadi. B. bilan ogʻrigan molning xom suti
va sut mahsulotlari (pishloq, moy), shuningdek chala pishirilgan goʻshti isteʼmol
qilinganda kasallik odamga yuqadi. B. bilan koʻproq molboqarlar, choʻponlar,
kushxona, terini oshlash korxonasi ishchilari va boshqa kasallanadi.
Brusellarda asosan nerv, yuraktomir sistemasi va suyakboʻgʻim apparati
zararlanadi. Kasallikning yashirin davri 1—3 hafta.

Klinik belgilari. Kasallikning yashirin
davri 1 —3 kun davom etadi.
Mikrobning organizmga qayerdan
kirishiga qarab teri (korbunkulyoz),
ichak formalari boʻladi. Kasallikni oʻtkir
holatlarida hayvon bir necha soat
ichida (hatto 1 soat ichida) oʻladi. Hay-
vonning burun, ogʻiz teshiklaridan qon
aralash koʻpik, orqa teshikdan qora
rangdagi qon oqadi, harorati 41—42°
ga koʻtiriladi, nafas olish va yurak urishi
tezlashadi, holsizlanadi, ish-taha
yoʻqoladi va koʻpincha yotadi.

Kasallik klinik belgilar, bakteriologik, serologik tekshirishlar asosida aniqlanadi,
qoʻy, echki, choʻchqalarda brutsellin biol. preparati yordamida allergik tekshiruv
oʻtkaziladi.

Oldini olish va kurash choralari . Kasallik tarqalgan hududlardan mollar chetga
chiqarilmaydi. B. aniqlangan xoʻjaliklarda kasal hayvonlar soʻyishga topshiriladi,
sut, goʻsht kabi mahsulotlar maxsus usullarda zararsizlantiriladi, sogʻlom
hayvonlar emlanadi.

Tulyaremiya bilan kasallanish asosan kemiruvchilar (quyonlar, quyonlar,
sichqonlar, mushk sichqonlari, kalamushlar, kamdan-kam hollarda itlar,
mushuklar yoki qushlar bo'lishi mumkin), bu kasallik asosan o'rmonli joylarda,
dashtlarda va boshqalarda uchraydi. ularning parazitlari (shomil). , burgalar,
bitlar) va ifloslangan suv. Odam tulyaremiyani qayd etilgan kemiruvchilar
chaqqanda, shuningdek, bo'g'im oyoqlilar, masalan, Shomillar, ularning paraziti
bo'lgan yoki tashuvchisi bo'lgan pashshalarning ayrim turlari, burgalar, chivinlar
va boshqalar orqali yuqtiradi.

Quturish belgilari va alomatlari.
Odamlarda quturish kasalligining asosiy belgisi –gidrofobiya yoki
suvdan qo’rqish sanaladi. Avval suv ichishdan qo’rqish kuzatilsa,
keyinchalik suvni ko’rganda va suv haqida gap ketganda ham qo’rqish
belgilari kuzatiladi. Qo’shimcha ravishda yutunish mushaklarining titroqli
harakati, qo’rquv, tutqanoq, nafas olishdagi uzilishlar aniqlanishi mumkin.
Tutqanoq tovush va yorug’lik ta’siri oqibatida boshlanadi. Bemor
hamma narsani sindirib, odamlarga tashlana boshlaydi, «zo’ravon»
hujumdan keyin «jim» -falajlikning boshlang’ich belgisi boshlanadi.
Shundan so’ng nafas olish to’xtashi va o’lim sodir bo’ladi.

Qutirish, kuydirgi yara, brutselyoz, tulyaremiya

Купить