Salomatlik ulkan boylik - Экономика - Курсовые работы

Информация о документе

Цена	12000UZS
Размер	2.2MB
Покупки	0
Дата загрузки	28 Февраль 2025
Расширение	docx
Раздел	Курсовые работы
Предмет	Экономика

Salomatlik ulkan boylik

Купить

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI
MENEJMENT KAFEDRASI “BIZNESGA KIRISH” FANIDAN
KURS ISHI
MAVZU: Tadbirkorlik tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlash
1

MUNDARIJA
KIRISH …………………………………………………………………… 3
I BOB: TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISHNING ASOSIY
PRINSIPLARI ……………………………………………………………... 4
1.1.Tadbirkorlikni ta'rifi va uning ahamiyati…………………………….. 4
1.2.Tadbirkorlik tashabbuslari va ularning ijtimoiy-iqtisodiy ta'siri……. 7
1.3.Tadbirkorlik madaniyatini shakllantirish ………………………………... 1 0
II BOB: TADBIRKORLIK UCHUN QULAY MUHIT YARATISH ….. 1 4
2.1.Yuridik va iqtisodiy tizim: soliq siyosati va qonunchilik…………… 14
2.2.Tadbirkorlarga moliyaviy yordam va grantlar……………………….. 18
2.3. Innovatsion va texnologik imkoniyatla r………………………………… 22
III BOB: TADBIRKORLARNI QO‘LLAB-QUVVATLASH UCHUN
DAVLAT VA XUSUSIY SEKTOR O‘RTASIDAGI HAMKORLIK …. 25
3.1. Davlatning tadbirkorlikni qo ‘ llab - quvvatlashdagi roli ………………… 25
3.2.Xususiy sektor va davlat o‘rtasidagi hamkorlik mexanizmlari…………. 29
3.3.Kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish dasturlari……………………….. 33
XULOSA ………………………………………………………………….. 37
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI …………………… 38
2

KIRISH
Bukunda tadbirkorlik mamlakat iqtisodiyotining barqaror rivojlanishini
ta’minlashda asosiy omillardan biri sifatida e’tirof etilmoqda. Dunyo miqyosida
sodir bo‘layotgan global o‘zgarishlar, texnologik rivojlanishlar va bozor
talablarining o‘zgaruvchanligi tadbirkorlikni faqat daromad olish manbai emas,
balki ijtimoiy va iqtisodiy muammolarni hal qilish vositasi sifatida ham ko‘rib
chiqishga undamoqda.
O‘zbekistonning iqtisodiy siyosatida tadbirkorlikni rivojlantirish ustuvor
yo‘nalishlardan biri hisoblanadi. Bu yo‘nalishda tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlash
uchun davlat tomonidan bir qator moliyaviy, huquqiy va institutsional choralar
ko‘rilmoqda. Xususan, yangi ish o‘rinlarini yaratish, innovatsiyalarni rivojlantirish
va tadbirkorlik faoliyatini kengaytirishga qaratilgan dasturlar joriy etilmoqda. Shu
bilan birga, tadbirkorlikning rivojlanishi iqtisodiy o‘sishni tezlashtirish, milliy
iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshirish va aholining turmush darajasini
yaxshilashga xizmat qiladi.
Mazkur ishda tadbirkorlik tashabbuslarini qo‘llab-quvvatlashning huquqiy,
iqtisodiy va ijtimoiy asoslari o‘rganiladi, shuningdek, ta’lim va kadrlar
siyosatining bu boradagi o‘rni tahlil qilinadi. Shu bilan birga, tadbirkorlik
faoliyatini rivojlantirishning mavjud muammolari va ularni hal etish yo‘llari ham
yoritiladi. Mazkur mavzuni chuqur o‘rganish tadbirkorlikning jamiyatda tutgan
o‘rnini kengroq tushunish va uni yanada rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan chora-
tadbirlarni belgilash imkonini beradi.
3

I BOB: TADBIRKORLIKNI RIVOJLANTIRISHNING ASOSIY
PRINSIPLARI
1.1 Tadbirkorlikni ta'rifi va uning ahamiyati (Davomi)
Tadbirkorlik — bu biznesni tashkil etish, boshqarish va rivojlantirish
jarayonidir. Tadbirkorlar yangi mahsulotlar yoki xizmatlarni yaratish, mavjud
resurslarni samarali boshqarish, bozor ehtiyojlariga mos keladigan innovatsiyalarni
ishlab chiqish va amalga oshirishga harakat qiladilar. Tadbirkorlik faolligi ijtimoiy
va iqtisodiy rivojlanishning asosiy omillaridan biridir, chunki u mamlakatlarning
farovonligini oshirish, yangi imkoniyatlar yaratish va global bozorda
raqobatbardoshlikni ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi.
Tadbirkorlikning asosiy jihatlari va ahamiyati:
Iqtisodiy o‘sish va barqarorlik: Tadbirkorlik iqtisodiyotda barqarorlikni
ta'minlashda muhim ahamiyatga ega. Yangi bizneslar tashkil etish va mavjudlarini
rivojlantirish orqali mamlakatda ish o‘rinlari yaratiladi, xalqaro va milliy bozorlar
uchun yangi mahsulotlar ishlab chiqariladi. Bu jarayon Yalpi ichki mahsulotning
(YIM) oshishiga, resurslarning samarali taqsimlanishiga va iqtisodiy
mustahkamlikka olib keladi.
Tadbirkorlar iqtisodiy resurslarni optimal tarzda taqsimlashni o‘rganib,
yangi bozorlarga kirish orqali iqtisodiyotning diversifikatsiyasini ta'minlaydilar.
Bu, ayniqsa, rivojlanayotgan mamlakatlar uchun muhim, chunki ularning iqtisodiy
rivojlanishini mustahkamlash va global iqtisodiy tizimga integratsiyasini
tezlashtirishga yordam beradi.
2. Yangi ish o‘rinlarini yaratish :
Tadbirkorlikning yana bir asosiy ahamiyati yangi ish o‘rinlarini yaratishdir.
Kichik va o‘rta biznes sektori iqtisodiyotda eng katta ish o‘rinlarini taqdim etadi.
Bu, ayniqsa, yoshlar va xotin-qizlar uchun imkoniyatlarni kengaytirish, ishsizlikni
kamaytirish va aholi turmush darajasini oshirish uchun muhimdir. Tadbirkorlar
yangi kompaniyalar ochib, o‘zlarining innovatsion loyihalarini amalga oshirgan
sari, ular jamiyatda yangi xodimlarni jalb etadilar va iqtisodiy faollikni oshiradilar.
3. .Innovatsiyalar va texnologik taraqqiyot
4

Tadbirkorlar yangi innovatsion mahsulotlar yaratish, yangi texnologiyalarni
joriy etish va raqobatbardosh xizmatlar ko‘rsatish orqali iqtisodiyotni texnologik
rivojlantirishga hissa qo‘shadilar. Innovatsiyalar orqali yangi mahsulotlar va
xizmatlar bozorni yangilaydi, shuningdek, mavjud sanoat tarmoqlarining
samaradorligini oshiradi. Tadbirkorlar o‘z bizneslarida yangi texnologiyalarni,
dasturlarni va avtomatizatsiya tizimlarini qo‘llash orqali mahsulot ishlab chiqarish
jarayonlarini soddalashtirish va raqobatbardoshlikni kuchaytirishadi.
4. Boylik va resurslarning taqsimoti
Tadbirkorlik nafaqat iqtisodiy o‘sish va ish o‘rinlarini yaratishda, balki
jamiyatda boylik taqsimotini tenglashtirishda ham katta rol o‘ynaydi. Tadbirkorlar
yangi bizneslar tashkil etishda turli hududlarda faoliyat ko‘rsatishadi, bu esa
regional iqtisodiy farqlarni kamaytirish, kam rivojlangan hududlarga sarmoya
kiritish va ularni rivojlantirishga yordam beradi. Kichik va o‘rta bizneslar, ayniqsa,
jamiyatning eng zaif qatlamlarini qo‘llab-quvvatlashda muhim ahamiyatga ega,
chunki ular mahalliy bozorlarni rivojlantirish va aholiga xizmat ko‘rsatishda faol
qatnashadilar.
5.Xalqaro bozorlarga integratsiya va global raqobatbardoshlik : Tadbirkorlik
o‘z bizneslarini xalqaro bozorlarga chiqarish va global miqyosda raqobat qilish
imkoniyatini yaratadi. Tadbirkorlar global bozorlarda muvaffaqiyatli faoliyat
yuritish orqali mamlakat iqtisodiyotini global darajada tanitishadi. Bu jarayon
milliy iqtisodiyotning global iqtisodiy tizimga integratsiyasini ta'minlaydi va
xalqaro investitsiyalarni jalb qilish imkoniyatlarini oshiradi.
6.Jamiyatni ijtimoiy va madaniy jihatdan rivojlantirish :
Tadbirkorlar faqat iqtisodiy faoliyat bilan cheklanib qolmaydilar, balki
jamiyatda ijtimoiy mas'uliyatni ham his qiladilar. Ular ijtimoiy dasturlarni amalga
oshirish, ekologik muammolarni hal qilish, sog‘liqni saqlash va ta'lim tizimlariga
sarmoya kiritish orqali jamiyatning madaniy va ijtimoiy rivojlanishiga hissa
qo‘shadilar. Tadbirkorlarning jamiyatga bo‘lgan mas'uliyatli yondashuvi, ularning
faolligini yanada samarali qiladi.
5

Tadbirkorlik faoliyati shuningdek, innovatsiya, risqni qabul qilish va
o‘zgarishlarga moslashuvchanlikni talab qiladi. Shuning uchun, tadbirkorlikni
rivojlantirishda davlat tomonidan yaratiladigan iqtisodiy va yuridik sharoitlar
muhim rol o‘ynaydi. Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash orqali davlat
iqtisodiyotning raqobatbardoshligini oshiradi, barqaror o‘sishni ta'minlaydi va
jamiyatda farovonlikni oshiradi.
6

1.2 Tadbirkorlik tashabbuslari va ularning ijtimoiy-iqtisodiy ta'siri
Tadbirkorlik tashabbuslari — bu yangi biznes loyihalari, innovatsion
g‘oyalar yoki mavjud tizimlarni yaxshilashga qaratilgan faoliyatlar bo‘lib, ular
iqtisodiy va ijtimoiy o‘sish uchun asosiy quvvat hisoblanadi. Tadbirkorlik
tashabbuslarining muvaffaqiyatli amalga oshirilishi davlat va jamiyat uchun bir
qator ijtimoiy-iqtisodiy foydalar keltiradi.
Tadbirkorlik tashabbuslarining asosiy turlari va ta'siri:
Yangi mahsulotlar va xizmatlarni yaratish:
Tadbirkorlik tashabbuslari yangi mahsulotlar yoki xizmatlarni yaratishga
qaratilgan bo‘lib, bu jarayon bozor talablarini qondirish va ijtimoiy ehtiyojlarni
yoritishda muhim rol o‘ynaydi. Yangi mahsulotlar va xizmatlar iste'molchilarga
tanlov imkoniyatini beradi, shu bilan birga sanoat va iqtisodiyotda yangi ish
o‘rinlarini yaratadi. Tadbirkorlar yangi innovatsion mahsulotlarni ishlab
chiqarishda faqat tijorat manfaatlarini emas, balki jamiyatning ekologik va ijtimoiy
talablarini ham inobatga oladilar.
Masalan, ekologik toza mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarish, energiya
samaradorligini oshiradigan texnologiyalarni ishlab chiqish orqali tadbirkorlar
jamiyatni ijtimoiy mas'uliyat bilan rivojlantiradilar. Bu esa o‘z navbatida ijtimoiy
barqarorlikka xizmat qiladi.
2. Ijtimoiy muammolarni hal qilish
7

Tadbirkorlik tashabbuslari ko‘pincha jamiyatda mavjud bo‘lgan ijtimoiy
muammolarni hal qilishga qaratilgan bo‘ladi. Tadbirkorlar o‘z biznes faoliyatlari
orqali jamiyatdagi ijtimoiy adolatsizliklar, ta'lim va sog‘liqni saqlash tizimidagi
muammolarni hal etishda ishtirok etishadi. Misol uchun, ijtimoiy tadbirkorlikning
so‘nggi yillarda rivojlanishi orqali ko‘plab tadbirkorlar jamiyatdagi zaif
qatlamlarga yordam beradigan loyihalarni amalga oshirishni boshladilar.
Ijtimoiy biznesning asosiy maqsadi foyda olish emas, balki jamiyatga
ijtimoiy va ekologik jihatdan foyda keltirishdir. Bu turdagi tadbirkorlik faoliyati
odamlarning turmush sharoitlarini yaxshilash, ta'lim va sog‘liqni saqlash
xizmatlarini takomillashtirish, ijtimoiy ehtiyojlarni qondirishda yordam beradi.
3. Iqtisodiy o‘sishga hissa qo‘shish :
Tadbirkorlik tashabbuslari iqtisodiy o‘sishga bevosita ta'sir ko‘rsatadi. Yangi
bizneslar va startaplar iqtisodiy faoliyatni jonlantiradi, yangi resurslarni jalb qiladi,
mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarishni ko‘paytiradi. Bu jarayon ijtimoiy-
iqtisodiy barqarorlikni ta'minlashga yordam beradi. Tadbirkorlar bozorni yangi
mahsulotlar bilan to‘ldirish orqali raqobatni kuchaytiradilar va narxlarning
pasayishiga olib kelishlari mumkin.
Iqtisodiy o‘sishning yana bir muhim jihati bu eksport hajmining oshishi va global
bozorga chiqishdir. Tadbirkorlik tashabbuslari xalqaro bozorlarga chiqishda
muhim rol o‘ynaydi, chunki yangi mahsulotlar va xizmatlar mamlakatni global
iqtisodiyotga integratsiyalashuviga yordam beradi.
4. Tadbirkorlikning davlat va jamiyat uchun foydalari :
Tadbirkorlikni rivojlantirish davlat va jamiyat uchun ko‘plab foydalar
keltiradi. Tadbirkorlar yangi bizneslarni tashkil etish va rivojlantirish orqali
davlatga soliqlarni to‘lashadi, yangi ish o‘rinlarini yaratishadi va iqtisodiyotning
o‘sishiga hissa qo‘shadilar. Buning natijasida davlat budjeti ko‘payadi va
jamiyatda farovonlik oshadi. Davlatning tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosati
orqali yangi iqtisodiy sohalar shakllanadi va mavjud tarmoqlar yanada rivojlanadi.
Shuningdek, tadbirkorlik ijtimoiy va madaniy rivojlanishni ham ta'minlaydi. Yangi
loyihalar va tashabbuslar odamlar orasida yangi bilimlarni tarqatish, madaniyatni
8

rivojlantirish, ijtimoiy xizmatlar va infratuzilma sohalarini yaxshilashga yordam
beradi.
5. Innovatsion va ekologik bizneslar :
Tadbirkorlik tashabbuslari ko‘pincha innovatsion yechimlarni joriy qilishga
olib keladi. Texnologiyalarning rivojlanishi, yangi tadbirkorlik g‘oyalarining
amalga oshirilishi orqali ijtimoiy va ekologik muammolarni hal qilish mumkin.
Masalan, “yashil” iqtisodiyotga asoslangan bizneslar va barqaror energetika
tizimlari yaratish orqali ekologik muammolarga javob beriladi. Tadbirkorlar
“yashil” texnologiyalarni ishlab chiqish orqali tabiiy resurslarni tejash va ekologik
muvozanatni saqlashga hissa qo‘shadilar.
Innovatsion va ekologik tashabbuslar nafaqat ekologiya uchun, balki
iqtisodiy rivojlanish uchun ham foydali. Bu sohalarda tadbirkorlik rivojlanishi
yangi ish o‘rinlarini yaratadi, ijtimoiy mas'uliyatni kuchaytiradi va iqtisodiy
barqarorlikni ta'minlaydi.
Tadbirkorlik tashabbuslari jamiyatda ijtimoiy-iqtisodiy o‘sishga katta hissa
qo‘shadi. Yangi mahsulotlar va xizmatlar yaratish, ijtimoiy muammolarni hal
qilish, iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash va ekologik barqarorlikni rivojlantirish
kabi yo‘nalishlarda tadbirkorlik faoliyati ijtimoiy va iqtisodiy jarayonlarni samarali
boshqarishning asosiy vositasiga aylanishi mumkin. Shuningdek, davlat va xususiy
sektor o‘rtasidagi hamkorlik tadbirkorlik tashabbuslarini yanada rivojlantirishga
yordam beradi.
9

1.3 Tadbirkorlik madaniyatini shakllantirish
Tadbirkorlik madaniyati, o'z navbatida, jamiyatda tadbirkorlik faoliyatining
rivojlanishi va kengayishiga ta'sir qiluvchi omil bo‘lib, u bir nechta ijtimoiy,
iqtisodiy va psixologik faktorlarning yig'indisidir. Tadbirkorlik madaniyatining
shakllanishi, ayniqsa, yoshlar, oliy ta'lim muassasalaridagi talaba va ilmiy
doiralarda tadbirkorlik g‘oyalari va faoliyatlarini rag'batlantirishda katta
ahamiyatga ega. Tadbirkorlik madaniyati, shuningdek, jamiyatning bozor
iqtisodiyotiga moslashishini, o‘zgaruvchan va raqobatbardosh sharoitda faoliyat
yuritishni, ijodkorlik va innovatsion yondashuvlarni qo‘llab-quvvatlashni
ta'minlaydi.
Tadbirkorlik madaniyatini shakllantirishning asosiy jihatlari:
1.Tadbirkorlik ta'limi va tarbiyasi : Tadbirkorlik madaniyatini
shakllantirishning birinchi qadamlaridan biri — ta'lim va tarbiya tizimida
tadbirkorlikni o‘rgatishdir. Oliy ta'lim muassasalarida tadbirkorlikni o‘rgatish,
o‘quv dasturlariga biznes boshqaruvi, moliya, marketing, innovatsiyalar va yuridik
asoslar kabilarni kiritish tadbirkorlik madaniyatini shakllantirishga yordam beradi.
Yoshlar o‘rtasida tadbirkorlikka qiziqishni oshirish, ular uchun biznes yaratish va
uni muvaffaqiyatli boshqarish qobiliyatlarini rivojlantirish kerak.
Bundan tashqari, maktab va kasb-hunar kollejlari bosqichidan boshlab,
tadbirkorlikni o‘rgatish orqali jamiyatning iqtisodiy faolligini oshirish mumkin.
10

Yoshlar o‘zlarini tadbirkor sifatida sinab ko‘rishi, o‘z g‘oyalari bilan innovatsion
loyihalarni amalga oshirish imkoniyatiga ega bo‘lishlari kerak. Bu bilan ular
o‘zining iqtisodiy mustaqilligini shakllantiradilar va keng imkoniyatlarga ega
bo‘ladilar.
Yoshlar va tadbirkorlik : Tadbirkorlik madaniyatini shakllantirishda
yoshlarning o‘rni juda katta. Yangi avlodning biznesni tashkil etishga, risqni qabul
qilishga, innovatsion fikrlashga va ijodkorlikni rivojlantirishga moyil bo‘lishi
jamiyatda tadbirkorlikning rivojlanishini tezlashtiradi. Yoshlar o‘rtasida
tadbirkorlikni rag‘batlantirish uchun ularning fikrini erkin ifodalashga, yangi
g‘oyalar yaratishga va ularni amaliyotga tatbiq qilishga imkon yaratish kerak.
Jamiyatda tadbirkorlikni rag‘batlantirish uchun yoshlar uchun biznes
inkubatorlari va startap maydonlarini yaratish, moliyaviy va texnik qo‘llab-
quvvatlashni taklif qilish muhimdir. Shuningdek, startaplar va innovatsion
loyihalar bo‘yicha tanlovlar va grantlar yosh tadbirkorlarni qo‘llab-quvvatlashda
samarali usuldir.
Ijtimoiy tasavvurlar va tadbirkorlik : Tadbirkorlik madaniyatini
shakllantirishda ijtimoiy tasavvurlar va qadriyatlar muhim ahamiyatga ega.
Jamiyatda tadbirkorlikni muvaffaqiyatli faoliyat, ijtimoiy o‘sish va iqtisodiy
yuksalishga olib keladigan yuksak qadriyat sifatida qabul qilish, jamiyatda
biznesga bo‘lgan salbiy munosabatni o‘zgartirishga yordam beradi.
Shuningdek, tadbirkorlikni faqat moliyaviy foyda olish uchun emas, balki
ijtimoiy va ekologik mas'uliyatni his qilish orqali rivojlantirish kerak. Bu orqali
tadbirkorlar o‘z faoliyatlarini faqat o‘z manfaatlariga emas, balki butun jamiyatga
xizmat qiluvchi tarzda amalga oshiradilar.
Raqobat va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash : Tadbirkorlik
madaniyatining yana bir muhim jihati bu raqobatbardoshlik va innovatsiyalarni
rag‘batlantirishdir. Innovatsion fikrlash, yangi g‘oyalar va texnologiyalarni joriy
etish orqali tadbirkorlar iqtisodiy jarayonlarni samarali boshqarish va bozorning
o‘zgaruvchan ehtiyojlariga javob berish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Jamiyatda
11

raqobatni hurmat qilish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash, yangi biznes
imkoniyatlarining yuzaga kelishiga olib keladi.
Innovatsion tadbirkorlik madaniyatini shakllantirishda ilmiy-tadqiqot
muassasalari va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlik muhim ahamiyatga ega.
Universitetlar va ilmiy markazlar tadbirkorlar uchun yangi texnologiyalarni ishlab
chiqish, biznes g‘oyalarni amaliyotga tatbiq etish va ilmiy tajribalarni
kengaytirishda yordam beradi.
Tadbirkorlikdagi ijtimoiy mas'uliyat : Tadbirkorlik madaniyatini
shakllantirishda ijtimoiy mas'uliyatning ahamiyati juda katta. Tadbirkorlar o‘z
bizneslarini rivojlantirishda, faqat foyda olishni emas, balki jamiyatning
ehtiyojlarini ham inobatga olishlari kerak. Ijtimoiy mas'uliyatli bizneslar nafaqat
foyda olishadi, balki ekologik barqarorlikni ta'minlash, ijtimoiy muammolarni hal
qilish va adolatni ta'minlashga hissa qo‘shadilar.
Tadbirkorlar o‘z biznes faoliyatlarini jamiyatning umumiy manfaatlariga
moslashtirishi, xodimlarga yaxshi ish sharoitlari yaratishi, atrof-muhitni himoya
qilish va ijtimoiy dasturlarni amalga oshirish orqali ijtimoiy mas'uliyatni
bajarishlari kerak.
6.Raqobatbardosh muhit yaratish : Tadbirkorlik madaniyatini
shakllantirishda davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlik, o‘zaro raqobatni
kuchaytirish va erkin bozor tamoyillarini tatbiq etish muhimdir. Raqobatbardosh
muhit tadbirkorlarga o‘z faoliyatlarini yanada samarali qilishga, innovatsiyalarni
qo‘llashga va bozorning ehtiyojlariga tezkor javob berishga imkon beradi. Bu o‘z
navbatida, ijtimoiy va iqtisodiy barqarorlikni ta'minlaydi.
Tadbirkorlik madaniyatini shakllantirish jamiyatning iqtisodiy va ijtimoiy
rivojlanishiga, innovatsiyalarni amalga oshirishga, yangi biznes va ish o‘rinlari
yaratishga xizmat qiladi. Tadbirkorlik madaniyati, ayniqsa, ta'lim, yoshlar va
ijtimoiy mas'uliyatni inobatga olgan holda rivojlantirilishi kerak. Tadbirkorlikni
rag‘batlantirish, yangi g‘oyalarni qo‘llab-quvvatlash va raqobatni kuchaytirish
orqali jamiyatda mustahkam va barqaror iqtisodiy muhit yaratish mumkin.
12

II BOB: TADBIRKORLIK UCHUN QULAY MUHIT YARATISH
2.1 Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosatining asosiy yo‘nalishlari
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosati davlat tomonidan iqtisodiy rivojlanishni
ta'minlash, yangi ish o‘rinlari yaratish, innovatsiyalarni joriy etish va ijtimoiy
barqarorlikni mustahkamlashga qaratilgan chora-tadbirlar majmuasidir.
Tadbirkorlikni rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlashda davlatning roli katta, chunki
u qonuniy, iqtisodiy va institutsional sharoitlar yaratish, tadbirkorlar uchun kerakli
resurslarni taqdim etish va ijtimoiy jihatdan mas'uliyatli bizneslarni rivojlantirishni
ta'minlaydi. Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosati turli darajalarda amalga
oshirilishi mumkin: davlatning iqtisodiy siyosati, hukumat tomonidan moliyaviy
va yuridik yordam ko‘rsatish, biznesni rivojlantirish uchun maxsus dasturlar, soliq
siyosati va biznes infratuzilmasini yaratish.
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosatining asosiy yo‘nalishlari:
1.Yuridik va regulyator muhitni yaxshilash : Tadbirkorlikni
rivojlantirishda eng muhim jihatlardan biri yuridik va regulyator muhitni
takomillashtirishdir. Bu, eng avvalo, tadbirkorlar uchun biznesni boshlash, faoliyat
yuritish va rivojlantirish uchun qulay qonuniy sharoitlarni yaratishni anglatadi.
Yuridik muhitni yaxshilash uchun quyidagi chora-tadbirlar ko‘riladi:
Biznesni ro‘yxatdan o‘tkazish va litsenziyalash jarayonlarini
soddalashtirish : Tadbirkorlar uchun kompaniya tashkil etish jarayonlarini
tezlashtirish va yengillashtirish, byurokratik to‘siqlarni kamaytirish.
Soliq tizimini takomillashtirish : Tadbirlar, soliqni to‘lashni osonlashtirish
va kichik bizneslar uchun soliq imtiyozlarini taqdim etish, soliq yukini kamaytirish
orqali tadbirkorlarning iqtisodiy faolligini rag‘batlantirish.
Kredit va moliyaviy tartibga solishni yaxshilash : Banklar va moliyaviy
institutlar tomonidan tadbirkorlikka kreditlar taqdim etishning oson va ishonchli
tizimini yaratish.
Shuningdek, davlat qonunchiligini ishlab chiqish va yangilash,
tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish va ularga biznes faoliyatini
14

boshqarishda qulay imkoniyatlar yaratish ham yuridik muhitni yaxshilashning
muhim qismidir.
2.Moliyaviy qo‘llab-quvvatlash : Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashning
moliyaviy yo‘nalishlari tadbirkorlarga biznesni boshlash va rivojlantirish uchun
zarur bo‘lgan resurslarni taqdim etishni o‘z ichiga oladi. Bu yo‘nalishda amalga
oshiriladigan asosiy choralar:
Qarzdorlikni moliyalashtirish va investitsiyalarni jalb qilish : Kichik va
o‘rta bizneslar uchun arzon va qulay kreditlar, biznesni rivojlantirish uchun
grantlar, sarmoyalar va innovatsion dasturlar orqali kapital ta'minotini oshirish.
Tadbirkorlar uchun xususiy va davlat sarmoyalari mavjudligini ta'minlash orqali
ular o‘z bizneslarini kengaytirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Soliq imtiyozlari va subsidiyalar : Biznesni rivojlantirishda davlat tomonidan
soliq imtiyozlari, grantlar va subsidiyalarni taqdim etish. Xususan, yangi
bizneslarni tashkil etish va startaplarni rivojlantirish uchun o‘rta va kichik
bizneslarga soliq imtiyozlari, foyda olish uchun imkoniyatlar yaratish.
Biznes inkubatorlari va innovatsion markazlar : Tadbirlar va biznes
inkubatorlar, ilmiy va texnologik markazlar tashkil etish orqali tadbirkorlarni
innovatsiyalar bilan ta'minlash va ular uchun biznesni boshlashda qo‘llab-
quvvatlash. Bu markazlar tadbirkorlarga o‘z g‘oyalarini amaliyotga tatbiq etishda
yordam beradi va startaplarni rivojlantirishga yordam beradi.
3.Ta'lim va malaka oshirish dasturlari : Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash
siyosatining yana bir muhim yo‘nalishi bu ta'lim va malaka oshirish dasturlarini
ishlab chiqishdir. Oliy ta'lim muassasalarida va kasb-hunar o‘quv yurtlarida
tadbirkorlikni o‘rgatish, yoshlar va talabalar uchun biznes yaratish bo‘yicha
ko‘nikmalarni rivojlantirish, moliyaviy savodxonlikni oshirish tadbirkorlik
madaniyatini shakllantirishga yordam beradi.
Kichik va o‘rta bizneslarga treninglar va seminarlarda qatnashish : Biznesni
boshlash uchun zarur bo‘lgan malakalarni va bilimlarni oshirish, tadbirkorlikni
rivojlantirish va risklarni boshqarish bo‘yicha maxsus treninglar va seminarlar
tashkil etish.
15

Xalqaro tajriba almashish : O‘zbek tadbirkorlarini xalqaro biznes muhitiga
integratsiyalash, global bozorlar haqida ma'lumot berish va xalqaro hamkorlikni
rivojlantirish uchun konferensiyalar, seminarlar va o‘quv dasturlarini tashkil etish.
4.Raqobatbardosh muhit yaratish : Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda
raqobatbardosh muhitni yaratish muhim ahamiyatga ega. Raqobatning oshishi
biznesning samaradorligini oshiradi, yangi mahsulotlar va xizmatlar ishlab
chiqishga turtki beradi. Bu raqobatbardoshlikni ta'minlash uchun davlat
tomonidan:
Monopoliyalarni cheklash : Bozorda monopoliya va kartellarni bartaraf etish,
erkin raqobatni qo‘llab-quvvatlash.
Raqobatni kuchaytirish va yangi bozorlar yaratish : Kichik va o‘rta biznesni
rivojlantirishga yordam berish, ular uchun yangi bozorlar yaratish va yangi
mahsulotlarni ishlab chiqish uchun sharoitlar yaratish.
5.Ijtimoiy va ekologik mas'uliyatni oshirish : Tadbirkorlikni qo‘llab-
quvvatlashda ekologik va ijtimoiy mas'uliyatni rivojlantirish ham muhim
yo‘nalishlardan biridir. Tadbirkorlar o‘z bizneslarini faqat iqtisodiy manfaatlarga
asoslab emas, balki ijtimoiy va ekologik barqarorlikni ta'minlashga ham hissa
qo‘shishlari kerak. Ekologik tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash : Yashil
texnologiyalarni rivojlantirish va ekologik xavf-xatarlarni kamaytirishga qaratilgan
tadbirkorlikni rag‘batlantirish.
Sog‘liqni saqlash va ta'lim sohalarida tadbirkorlikni rivojlantirish :
Tadbirkorlar tomonidan ijtimoiy xizmatlar, sog‘liqni saqlash va ta'lim tizimlariga
sarmoya kiritish.Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash siyosati nafaqat iqtisodiy
rivojlanishning asosiy omili, balki jamiyatning ijtimoiy va ekologik barqarorligini
ta'minlashda muhim rol o‘ynaydi. Davlat tomonidan amalga oshiriladigan
moliyaviy yordam, yuridik islohotlar, ta'lim va trening dasturlari, soliq imtiyozlari
va raqobatni qo‘llab-quvvatlash tadbirkorlikni rivojlantirish va qo‘llab-
quvvatlashda muhim vositalardir. Bu siyosat orqali nafaqat iqtisodiy faollikni
oshirish, balki ijtimoiy mas'uliyatli bizneslarni rivojlantirish va global bozorlarda
raqobatbardoshlikni ta'minlash mumkin.
16

2.2 Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash dasturlarining samaradorligi
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash dasturlari, asosan, davlat tomonidan
kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish, yangi ish o‘rinlari yaratish, innovatsiyalarni
qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiy o‘sishni ta'minlash maqsadida amalga oshiriladi.
Bu dasturlarni samarali amalga oshirishning asosiy omillari: moliyaviy, tashkiliy,
yuridik va ta'lim dasturlarini birlashtirish, shuningdek, raqobatbardoshlikni
ta'minlash va innovatsion yechimlarni qo‘llashdir. Tadbirkorlikni qo‘llab-
quvvatlash dasturlarining samaradorligini baholashda ularning ta'siri, uzoq
muddatli natijalari va natijalarga erishish uchun sarflangan resurslar muhim
omillar bo‘lib xizmat qiladi.
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash dasturlarining samaradorligi
o‘lchanadigan asosiy jihatlar:
1.Moliyaviy qo‘llab-quvvatlash va imkoniyatlar : Tadbirkorlikni qo‘llab-
quvvatlash dasturlarining samaradorligi ko‘pincha moliyaviy yordamning
mavjudligi va unda ishtirok etuvchi tadbirkorlarga taqdim etiladigan imkoniyatlar
bilan o‘lchanadi. Dasturlar, tadbirkorlarning yangi biznesni boshlash yoki mavjud
faoliyatni kengaytirish uchun zarur bo‘lgan resurslarni taqdim etishi kerak. Bu
moliyaviy yordam quyidagi shakllarda bo‘lishi mumkin:
Imtiyozli kreditlar : Tadbirkorlar uchun past foiz stavkalarida kreditlar va
kredit kafolatlari taqdim etilishi, bu esa ularning moliyaviy yukini kamaytiradi va
biznesni rivojlantirish uchun qulay sharoitlar yaratadi.
Grantlar va subsidiyalar : Xususan, ijtimoiy va ekologik mas'uliyatli
loyihalarni amalga oshirayotgan tadbirkorlarga moliyaviy yordam ko‘rsatilishi.
Bunday dasturlar nafaqat iqtisodiy o‘sishni ta'minlaydi, balki ijtimoiy mas'uliyatni
oshirishga ham xizmat qiladi.
Investitsiya va kapital qo‘llab-quvvatlash : Innovatsion startaplar va
texnologik yechimlarga sarmoyalar jalb qilish dasturlari. Bu tadbirkorlarni ilg‘or
texnologiyalarni ishlab chiqish va bozorda raqobatbardosh mahsulotlarni taqdim
etishga undaydi.
18

Moliyaviy qo‘llab-quvvatlash dasturlarining samaradorligini o‘lchashda bu
yordamlarning tadbirkorlar tomonidan qanday qabul qilinishi, ularga qanday ta'sir
qilishi va ularning bizneslarining o‘sishiga qanday yordam berishi muhimdir.
Samarali dasturlar kredit olish jarayonlarini soddalashtiradi, soliq imtiyozlari va
grantlar orqali biznesni kengaytirishga yordam beradi.
2.Innovatsion va texnologik dasturlar : Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash
dasturlari faqat moliyaviy yordamni taqdim etish bilan cheklanmaydi, balki
innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash hamda yangi texnologiyalarni joriy etish
bo‘yicha dasturlarni ham o‘z ichiga oladi. Innovatsion dasturlar orqali tadbirkorlar
yangi g‘oyalarni amaliyotga tatbiq etish, texnologiyalarni rivojlantirish va global
bozorga kirish imkoniyatiga ega bo‘ladilar.
Startaplar uchun inkubatorlar : Innovatsion g‘oyalarni hayotga tatbiq etishda
yordam berish uchun startap inkubatorlari tashkil etish. Bu markazlar
tadbirkorlarni kerakli bilim va texnik yordam bilan ta'minlab, ularni boshlang‘ich
bosqichda qo‘llab-quvvatlaydi.
Texnologik grantlar va tanlovlar : Yangi texnologiyalarni rivojlantirish
uchun grantlar va tanlovlar orqali tadbirkorlarni moliyaviy va tashkiliy qo‘llab-
quvvatlash.
Tadqiqot va rivojlanish (R&D) dasturlari : Innovatsion tadbirkorlar uchun
ilmiy-tadqiqot dasturlari va ilmiy markazlar bilan hamkorlikda texnologik
yechimlarni ishlab chiqish. Bu dasturlar tadbirkorlarning ilmiy tajriba va yangi
texnologiyalarni amaliyotga tatbiq etish imkoniyatlarini yaratadi.
Innovatsion va texnologik dasturlarni baholashda ularga qanchalik ko‘p startaplar
va innovatsion loyihalar jalb qilinayotgani, natijada qanday yangi mahsulotlar yoki
xizmatlar ishlab chiqilganligi va ularning bozorda qanday muvaffaqiyatlarga
erishgani muhim ahamiyatga ega.
3.Soliq va regulyator imtiyozlari : Soliq va regulyator siyosatidagi
o‘zgarishlar tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashning samaradorligini oshirishi
mumkin. Soliq imtiyozlari va soddalashtirilgan soliq tizimi tadbirkorlarning ishini
19

yengillashtiradi, ularning daromadlarini oshiradi va biznesni rivojlantirishga
yordam beradi.
Soliq imtiyozlari va chegirmalar : Yangi bizneslar va startaplar uchun soliq
stavkalarini pasaytirish, iqtisodiy muhitni tartibga solish va soliq to‘lovchilarga
soddalashtirilgan hisobot tizimini taklif etish.
Biznesni boshqarish va regulyator muhitni soddalashtirish : Tadbirkorlar
uchun turli xildagi litsenziyalar va ruxsatnomalarni olish jarayonlarini
soddalashtirish, biznesni boshqarishning oson va shaffof tizimini yaratish.
Bu dasturlarni samarali amalga oshirishda soliq imtiyozlarining to‘g‘ri
taqsimlanishi va ularning tadbirkorlar uchun real foyda keltirishiga erishish muhim
ahamiyatga ega.
4.Ta'lim va malaka oshirish dasturlari : Tadbirkorlikni qo‘llab-
quvvatlashning samaradorligini oshirishda ta'lim va malaka oshirish dasturlari
muhim rol o‘ynaydi. Yosh tadbirkorlar va mavjud biznes egalari uchun biznesni
boshqarish, moliya, marketing, strategiya va boshqaruv sohalarida treninglar
tashkil etish ularning ko‘nikmalarini rivojlantiradi va o‘sishga imkon yaratadi.
Oliy ta'limda tadbirkorlikni rivojlantirish : Ta'lim muassasalarida tadbirkorlikka
oid maxsus kurslar va fakultetlar tashkil etish, bu orqali talabalar va yoshlar uchun
tadbirkorlik sohasida bilim olish imkoniyatlarini yaratish.
Seminarlar va master-klasslar : Kichik bizneslar uchun maxsus treninglar va
seminarlar tashkil etish, ular orqali tadbirkorlar o‘z bizneslarini samarali
boshqarish, moliyaviy resurslarni jalb qilish va innovatsiyalarni qo‘llashni
o‘rganadilar.
Kichik bizneslarni boshqarish va maslahat xizmatlari : Yangi tadbirkorlarga
o‘z bizneslarini boshqarishda yordam berish, muvaffaqiyatli biznes modellarini
tatbiq etish uchun maslahatlar taqdim etish.
5.Tadbirlar va tashkiliy qo‘llab-quvvatlash : Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash
dasturlarining samaradorligi ko‘pincha tadbirkorlar uchun tashkil etilgan maxsus
tadbirlar, konferensiyalar va forumlarga bog‘liq bo‘ladi. Bu tadbirlar orqali
20

tadbirkorlar o‘zlarining bizneslarini rivojlantirishda kerakli bilimlarga ega
bo‘lishadi va boshqa tadbirkorlar bilan tajriba almashadilar.
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash dasturlarining samaradorligi ko‘plab omillarga,
jumladan, moliyaviy resurslarning mavjudligi, innovatsion dasturlar, soliqlarni
soddalashtirish, ta'lim va treninglar hamda tashkiliy qo‘llab-quvvatlashga
bog‘liqdir. Samarali dasturlar biznesning muvaffaqiyatli rivojlanishini ta'minlash
va yangi ish o‘rinlari yaratishga imkoniyat yaratadi. Tadbirkorlikni qo‘llab-
quvvatlashda davlatning muhim roli va qo‘llab-quvvatlash mexanizmlarini
yaxshilash orqali iqtisodiy o‘sish va ijtimoiy barqarorlikka erishish mumkin.
21

2.3 Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda davlat va xususiy sektor hamkorligi
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi
hamkorlik juda muhimdir. Bu ikki sektor o‘rtasidagi samarali hamkorlik
tadbirkorlikning rivojlanishiga, iqtisodiy o‘sishga, yangi ish o‘rinlari yaratishga va
ijtimoiy barqarorlikni ta'minlashga yordam beradi. Xususiy sektorning innovatsion
yondashuvlari va texnologik imkoniyatlari bilan davlatning regulyator siyosati va
moliyaviy qo‘llab-quvvatlashi birlashganda, kuchli va barqaror tadbirkorlik muhiti
yaratish mumkin.
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi
hamkorlikning asosiy yo‘nalishlari:
1.Biznes inkubatorlari va acceleratorlari tashkil etish : Biznes
inkubatorlari va acceleratorlari tadbirkorlar uchun yangi g‘oyalarni rivojlantirish,
texnologiyalarni joriy etish va biznesni boshlashda muhim rol o‘ynaydi. Bu
markazlar davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlikni ta'minlaydi, chunki ular
quyidagi jihatlarni o‘z ichiga oladi:
Resurslarni taqsimlash : Davlat tomonidan tashkil etilgan inkubatorlar va
acceleratorda xususiy sektor investitsiyalari va moliyaviy qo‘llab-quvvatlash,
shuningdek, davlat tomonidan taqdim etilgan imtiyozlar va grantlar orqali yangi
tadbirkorlar qo‘llab-quvvatlanadi.
Texnik va tashkiliy yordam : Xususiy sektor kompaniyalari tomonidan
dasturlar va treninglar tashkil etilib, yangi tadbirkorlarni o‘z bizneslarini boshlash
va rivojlantirishda yordam beradi.
Tarmoq yaratish va innovatsiya : Davlat va xususiy sektor hamkorligi tadbirkorlar
uchun tarmoq yaratishda yordam beradi, bu esa innovatsion fikr va tajriba
almashinish imkoniyatini yaratadi.
2.Xususiy sektor uchun soliq imtiyozlari va soddalashtirish : Xususiy sektor va
tadbirkorlar uchun davlat tomonidan taqdim etiladigan soliq imtiyozlari va
soddalashtirilgan soliq tizimi tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirishga imkon beradi.
Xususiy sektor davlatdan quyidagi yordamni olishi mumkin:
22

Soliq imtiyozlari va grantlar : Yangi va kichik bizneslarni qo‘llab-quvvatlash
uchun davlat tomonidan imtiyozli soliq stavkalari, grantlar va subsidiyalar taqdim
etilishi.
Soliqni soddalashtirish : Soliq qonunchiligini soddalashtirish va tadbirkorlar
uchun kerakli byurokratik to‘siqlarni bartaraf etish. Bu xususiy sektorga yangi ish
o‘rinlarini yaratish va o‘z bizneslarini kengaytirish imkoniyatini beradi.
3.Texnologik va innovatsion hamkorlik : Xususiy sektor innovatsion
texnologiyalarni yaratish va yangi mahsulotlar ishlab chiqish borasida katta
tajribaga ega. Davlat esa bu jarayonlarni tartibga solish va qo‘llab-quvvatlash
orqali iqtisodiy va ijtimoiy foyda olishni maqsad qilgan. Davlat va xususiy sektor
o‘rtasidagi texnologik hamkorlik quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:
Texnologik parklar va innovatsion markazlar : Davlat tomonidan tashkil
etilgan texnologik parklar va innovatsion markazlar orqali xususiy sektor
innovatsion startaplar va yangi texnologiyalarni rivojlantirishi mumkin. Bu
markazlar tadbirkorlarga ilmiy-tadqiqot va ishlab chiqarish imkoniyatlarini taqdim
etadi.
Innovatsion dasturlar va grantlar : Innovatsiyalarni joriy etishga qaratilgan
xususiy sektorga grantlar va investitsiyalar taqdim etish, ular orqali yangi
texnologiyalarni ishlab chiqish va amaliyotga tatbiq etish.
4.Kredit va moliyaviy yordam : Xususiy sektor va tadbirkorlar uchun kredit va
moliyaviy yordamni taqdim etish davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi
hamkorlikning yana bir muhim yo‘nalishidir. Xususiy banklar va moliyaviy
institutlar davlat tomonidan beriladigan imtiyozli kreditlar yoki subsidiya dasturlari
orqali tadbirkorlar uchun moliyaviy resurslarni taqdim etishi mumkin. Bu
hamkorlikda quyidagilar amalga oshiriladi:
Sarmoyaviy yordam : Xususiy sektor orqali tadbirkorlarni moliyaviy
resurslar bilan ta'minlash. Davlat moliyaviy yordam dasturlarini xususiy sektor
orqali taqdim etishi mumkin, bu esa tadbirkorlarning o‘z bizneslarini
rivojlantirishda yordam beradi.
23

Imtiyozli kreditlar va sarmoya qo‘llab-quvvatlash : Xususiy sektor banklari
tomonidan tadbirkorlarga imtiyozli kreditlar va startaplar uchun sarmoyalar
ajratish.
5.Ijtimoiy va ekologik mas'uliyat : Xususiy sektor va davlat o‘rtasidagi hamkorlik
ijtimoiy va ekologik mas'uliyatni oshirishga ham qaratilgan bo‘lishi kerak. Xususiy
sektorning ijtimoiy mas'uliyatli bizneslarni rivojlantirishga bo‘lgan qiziqishi va
davlatning ekologik siyosati, ularning o‘zaro hamkorligini mustahkamlashga
yordam beradi. Bunda davlat quyidagi choralarni ko‘radi:
Yashil texnologiyalarni rivojlantirish : Xususiy sektorni ekologik toza
texnologiyalarni ishlab chiqish va joriy etishga undash. Davlat tomonidan ekologik
mas'uliyatni oshirishga yo‘naltirilgan grantlar va rag‘batlantirishlar.
Ijtimoiy mas'uliyatli bizneslarni rag‘batlantirish : Tadbirlar va dasturlar
orqali ijtimoiy mas'uliyatli bizneslar, jumladan, sog‘liqni saqlash, ta'lim va
ekologik loyiha tadbirkorlarini qo‘llab-quvvatlash.
6.Global bozorga integratsiya va eksportni rag‘batlantirish : Davlat va xususiy
sektor o‘rtasidagi hamkorlik global bozorlarga kirish va eksportni oshirishda
muhim rol o‘ynaydi. Xususiy sektor o‘z mahsulotlarini xalqaro bozorga
chiqarishda, davlat esa eksportni qo‘llab-quvvatlash siyosatini amalga oshiradi. Bu
hamkorlikning asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat:
Eksportni rag‘batlantirish : Xususiy sektor uchun eksportga qaratilgan
imtiyozlar va grantlar taqdim etish, xalqaro savdo va hamkorlikni rivojlantirish.
Global tarmoq va hamkorlik : Xususiy sektorni xalqaro biznes tarmoqlariga
qo‘shish va uning global bozorlar bilan integratsiyasini ta'minlash.
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi samarali
hamkorlik nafaqat iqtisodiy rivojlanish, balki ijtimoiy va ekologik barqarorlikni
ta'minlashga ham yordam beradi. Hamkorlikning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi
uchun resurslar, texnologiyalar va bilimlarning birlashtirilishi kerak.
Tadbirkorlikni rivojlantirish va yangi ish o‘rinlari yaratishning asosiy
yo‘nalishlarida davlat va xususiy sektor o‘rtasidagi hamkorlikni kuchaytirishi.
24

III BOB: TADBIRKORLARNI QO‘LLAB-QUVVATLASH UCHUN
DAVLAT VA XUSUSIY SEKTOR O‘RTASIDAGI HAMKORLIK
3.1 Tadbirkorlik muhitini yaxshilashning huquqiy va regulyator tizimi
Tadbirkorlikni rivojlantirishda huquqiy va regulyator tizimning samarali
ishlashi juda muhim rol o‘ynaydi. Tadbirkorlar uchun qulay, shaffof va samarali
huquqiy muhit yaratish, iqtisodiy o‘sishni ta'minlash, yangi ish o‘rinlari yaratish va
innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlashda davlatning o‘rni beqiyosdir. Huquqiy va
regulyator tizimning samarali tashkil etilishi tadbirkorlar uchun ishonchli sharoitlar
yaratadi va ularga o‘z bizneslarini rivojlantirish uchun kerakli huquqiy kafolatlar
taqdim etadi.
Tadbirkorlikni rivojlantirishda huquqiy va regulyator tizimining asosiy
yo‘nalishlari:
1.Biznesni boshlash va ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonini soddalashtirish :
Tadbirkorlar uchun biznes boshlash jarayoni ko‘pincha huquqiy to‘siqlar,
byurokratik jarayonlar va ro‘yxatga olishda yuzaga keladigan muammolar bilan
murakkablashadi. Shu bois, biznesni boshlash va ro‘yxatdan o‘tkazish
jarayonlarini soddalashtirish va uni tezlashtirish zarur. Davlat quyidagi chora-
tadbirlarni ko‘rishi kerak:
Ro‘yxatga olishni soddalashtirish : Tadbirkorlar uchun davlat tomonidan
ro‘yxatdan o‘tkazish jarayonini tezlashtirish va uni soddalashtirish. Bunga yagona
ro‘yxatga olish tizimining joriy etilishi, davlat xizmatlarining elektron shaklda
taqdim etilishi va zarur hujjatlarning kamaytirilishi kiradi.
Ish boshlash uchun zarur bo‘lgan hujjatlarni minimallashtirish : Tadbirlarni
amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan hujjatlar sonini kamaytirish va ko‘rsatiladigan
davlat xizmatlarini onlayn platformalar orqali taqdim etish.
Tadbirkorlik uchun yagona platforma yaratish : Yagona onlayn platforma
orqali barcha huquqiy va regulyator hujjatlarni va kerakli xizmatlarni taqdim etish.
Bu tadbirkorlar uchun ro‘yxatdan o‘tkazish, litsenziyalar olish, soliq to‘lovlari va
boshqa tartiblarni soddalashtirishga yordam beradi.
25

Soliq siyosatini soddalashtirish va rag‘batlantirish : Soliq tizimi tadbirkorlik
muhitining asosiy tarkibiy qismidir. Samarali soliq siyosati tadbirkorlar uchun
soliq yukini kamaytiradi, biznesning o‘sishiga va raqobatbardoshligini oshirishga
yordam beradi. Soliq tizimi quyidagi yo‘nalishlarda soddalashtirilishi kerak:
Soliq imtiyozlari va qo‘llab-quvvatlash : Yangi boshlovchi tadbirkorlar
uchun imtiyozli soliq stavkalari va soliq to‘lovlarida imtiyozlar taqdim etilishi.
Soliq tizimining soddalashtirilishi va ko‘plab soliq to‘lovlarini birlashtirish orqali
tadbirkorlarning vaqtini tejash mumkin.
Soliqning raqamli tizimga o‘tishi : Soliq to‘lovlarini onlayn tarzda amalga
oshirish va soliq hisobotlarini raqamli tizimda taqdim etish. Bu nafaqat byurokratik
jarayonlarni soddalashtiradi, balki soliq to‘lovchilarining o‘z vaqtida to‘lovlarni
amalga oshirishiga yordam beradi.
Soliq muammolarini hal etish uchun maslahat xizmati : Tadbirkorlarga soliq
sohasidagi savollarini hal qilish va soliq masalalarida yordam berish uchun davlat
tomonidan mutaxassislar va maslahat xizmatlarini taqdim etish.
3.Biznesning huquqiy himoyasini ta'minlash : Tadbirkorlarning huquqlari va
manfaatlarini himoya qilish, o‘z bizneslarini qonuniy ravishda rivojlantirishda ular
uchun muhim kafolatlar yaratadi. Tadbirkorlarning huquqiy himoyasini ta'minlash
uchun quyidagi chora-tadbirlar ko‘rilishi kerak:
Sotib olish va sotish shartnomalari : Tadbirkorlar o‘rtasida amalga oshirilgan
shartnomalar va bitimlarning huquqiy asosda bo‘lishini ta'minlash. Bu
shartnomalar yuridik jihatdan to‘g‘ri va adolatli bo‘lishi kerak.
Huquqiy konsultatsiya va yordam : Tadbirkorlar o‘z bizneslarini yuritishda
huquqiy yordam olishlari kerak. Bu huquqiy yordam, shartnomalar tuzish,
moliyaviy hujjatlarni tayyorlash, soliq to‘lovlari bo‘yicha maslahatlar berish kabi
sohalarda taqdim etilishi mumkin.
Huquqiy nizolarni hal qilish mexanizmlari : Biznesni yuritishda huquqiy
nizolarni hal qilish uchun samarali mexanizmlar yaratish. Sud va arbitraj
tizimlarining o‘z vaqtida va shaffof ishlashi tadbirkorlar uchun ishonchli huquqiy
muhit yaratadi.
26

4.Regulyator tizimini soddalashtirish va isloh qilish : Biznes faoliyatini tartibga
soluvchi regulyator tizimlarining soddalashtirilishi va isloh qilinishi tadbirkorlikni
rivojlantirish uchun zarur. Bunga quyidagilar kiradi:
Biznesni tartibga solishning shaffofligi : Davlat tomonidan tadbirkorlar
uchun mavjud regulyatorlar, qonunlar va siyosatlarni shaffof va oson
tushuniladigan holatga keltirish. Bunda barcha regulyator qoidalari va tartiblar
tadbirkorlar uchun ma'lum bo‘lishi kerak.
Biznes uchun zarur bo‘lgan litsenziyalarni soddalashtirish : Litsenziya olish
jarayonlarini soddalashtirish va bu jarayonlarni onlayn platforma orqali amalga
oshirish.
Biznesni rivojlantirish uchun regulyator imtiyozlari : Tadbirkorlar uchun
biznesni boshlash va rivojlantirishda zarur bo‘lgan regulyator imtiyozlari va
rag‘batlantirishlar taqdim etilishi. Bu biznesning ijtimoiy va iqtisodiy foydasini
oshirishga yordam beradi.
Innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash va huquqiy himoya : Tadbirkorlik
muhitini yaxshilashda innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash va intellektual mulk
huquqlarini himoya qilish juda muhimdir. Innovatsion texnologiyalarni yaratish va
joriy etish uchun davlat quyidagi chora-tadbirlarni ko‘rishi kerak:
Patent va intellektual mulk huquqlarini himoya qilish : Innovatsion
g‘oyalarni himoya qilish va ularni tijoratlashtirishda tadbirkorlar uchun patent va
intellektual mulk huquqlarini ta'minlash.
Innovatsion tadbirkorlarni rag‘batlantirish : Yangi texnologiyalarni
yaratishda muvaffaqiyat qozongan tadbirkorlarni rag‘batlantirish va ularga soliq
imtiyozlari, grantlar yoki boshqa moliyaviy yordamlar taqdim etish.
Samarali va ishonchli huquqiy tizim yaratish : Tadbirkorlikni rivojlantirishda
davlatning huquqiy tizimining samarali ishlashi, sud tizimining adolatli va tezkor
ishlashiga, shuningdek, tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilishga xizmat qiladi.
Huquqiy tizimda quyidagilar muhim:
Samarali sud tizimi : Tadbirkorlar o‘z nizolarini tez va adolatli hal etishlari
uchun samarali sud tizimi zarur.
27

Qonunlarning barqarorligi va shaffofligi : Huquqiy tizimda qonunlarning
barqaror bo‘lishi va ularning tadbirkorlar tomonidan to‘g‘ri va aniq tushunilishi
kerak.
Tadbirkorlikni rivojlantirishda huquqiy va regulyator tizimning samarali ishlashi,
tadbirkorlar uchun qulay va ishonchli muhit yaratadi. Biznesni boshlash,
rivojlantirish va himoya qilish jarayonlarini soddalashtirish, soliq tizimini
optimallashtirish va innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash orqali davlat tadbirkorlikni
rivojlantirishda muhim rol o‘ynaydi. Huquqiy va regulyator tizimni isloh qilish
tadbirkorlar uchun samarali sharoitlar yaratadi va iqtisodiy o‘sishning
barqarorligini ta'minlaydi.
28

3.2 Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlashda davlatning moliyaviy va
investitsiyaviy siyosati
Tadbirkorlikni rivojlantirish va qo‘llab-quvvatlashda davlatning moliyaviy
va investitsiyaviy siyosati muhim ahamiyatga ega. Davlat moliyaviy resurslarni
taqdim etish, soliq siyosatini boshqarish, investitsiya jozibadorligini oshirish va
tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash orqali iqtisodiy o‘sishni kuchaytiradi. Moliyaviy
va investitsiyaviy siyosatning samarali amalga oshirilishi tadbirkorlar uchun zarur
bo‘lgan sharoitlarni yaratadi, yangi startaplarni rivojlantirish va mavjud bizneslarni
kengaytirish imkoniyatlarini taqdim etadi.
Davlatning moliyaviy va investitsiyaviy siyosatining asosiy yo‘nalishlari:
1.Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash uchun moliyaviy resurslar : Tadbirkorlar
uchun kerakli moliyaviy resurslarni taqdim etish, ularning biznesni boshlash va
rivojlantirish imkoniyatlarini oshiradi. Davlat tomonidan taqdim etiladigan
moliyaviy yordam quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshirilishi mumkin:
Startaplar uchun imtiyozli kreditlar va grantlar : Yangi boshlovchi
tadbirkorlar va startaplar uchun imtiyozli kreditlar va grantlar taqdim etilishi. Bu,
ayniqsa, yuqori riskli, ammo innovatsion g‘oyalar bilan shug‘ullanuvchi
tadbirkorlar uchun muhimdir.
Tadbirkorlikni rivojlantirishga qarzlar va investitsiyalar : Tadbirkorlarga
iqtisodiy faoliyatni kengaytirish uchun mablag‘lar taqdim etish. Bu mablag‘lar
davlat tomonidan kredit, sarmoya yoki yordam shaklida bo‘lishi mumkin.
Moliyaviy vositalar va investitsiya jamg‘armalari : Davlat tomonidan
moliyaviy vositalar (investitsiya jamg‘armalari, qimmatli qog‘ozlar, venture
kapital) tashkil etish va ularni tadbirkorlarga taqdim etish. Bu, innovatsiyalarni
qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiyotning turli sohalariga investitsiyalarni jalb qilishga
yordam beradi.
2.Soliq siyosatini qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlantirish : Soliq siyosati
tadbirkorlikni rivojlantirishda muhim vosita sifatida ishlaydi. Davlat, tadbirkorlarni
rag‘batlantirish va qo‘llab-quvvatlash maqsadida soliq siyosatini quyidagi
yo‘nalishlarda shakllantirishi kerak:
29

Soliq imtiyozlari va subsidiya dasturlari : Yangi bizneslar va kichik
korxonalar uchun imtiyozli soliq stavkalari yoki subsidiyalar taqdim etish. Bu
tadbirkorlarni yangi ish o‘rinlari yaratish, innovatsiyalarni amalga oshirish va
iqtisodiy faoliyatni rivojlantirishga rag‘batlantiradi.
Soliqni soddalashtirish : Soliq to‘lovlarini soddalashtirish va biznesni
rivojlantirish uchun zarur bo‘lgan soliq tartiblarini raqamli tizimda amalga
oshirish. Bu tadbirkorlar uchun soliq to‘lovlarini osonlashtiradi va ularning vaqtini
tejaydi.
Soliq imtiyozlari orqali ijtimoiy mas'uliyatni qo‘llab-quvvatlash : Ijtimoiy
mas'uliyatli bizneslarni, ekologik toza texnologiyalarni rivojlantirgan yoki jamoat
ishlarini amalga oshirgan tadbirkorlarni soliq imtiyozlari bilan rag‘batlantirish.
3.Investitsiyaviy muhiti yaratish : Tadbirkorlikni rivojlantirish va qo‘llab-
quvvatlash uchun qulay investitsiyaviy muhit yaratish, milliy va xalqaro
sarmoyadorlarni jalb qilishda muhim ahamiyatga ega. Bu quyidagi yo‘nalishlarda
amalga oshirilishi mumkin:
Investitsiya qonunchiligini modernizatsiya qilish : Yangi investitsiya
qonunlarini joriy etish va mavjudlarini takomillashtirish. Bu qonunlar
sarmoyadorlarni himoya qilish, ularning huquqlarini kafolatlash va
investitsiyalarning samarali boshqarilishiga yordam beradi.
Investitsiya raqobatini kuchaytirish : Investitsiya muhitini yaxshilash va
yangi investitsiyalarni jalb qilish uchun turli rag‘batlantiruvchi dasturlarni ishlab
chiqish. Xususiy sektor va davlat o‘rtasidagi hamkorlik orqali investitsiya
resurslarini jalb qilish.
Sarmoyaviy platformalar va tarmoq yaratish : Davlat tomonidan sarmoyaviy
platformalar tashkil etish va tadbirkorlarni potentsial sarmoyadorlar bilan bog‘lash.
Bu tadbirkorlar uchun kapital va investorlarni topishda yordam beradi.
4.Innovatsion va texnologik sarmoyalarni rag‘batlantirish : Innovatsion va
texnologik sarmoyalarni rag‘batlantirish tadbirkorlikni rivojlantirish va
iqtisodiyotning yangi sohalariga investitsiyalarni jalb qilishga yordam beradi.
Bunda quyidagilar amalga oshiriladi:
30

Innovatsion ekotizimlarni qo‘llab-quvvatlash : Yangi texnologiyalarni ishlab
chiqish va joriy etishda davlat innovatsion ekotizimlarni qo‘llab-quvvatlashi kerak.
Bu yangi texnologiyalarga sarmoya jalb qilish va startaplar uchun zarur resurslarni
taqdim etish orqali amalga oshiriladi.
Texnologik parklar va inkubatorlar yaratish : Innovatsiyalarni rivojlantirish
uchun texnologik parklar va inkubatorlar tashkil etish. Bu tadbirkorlarga
texnologik va ilmiy yordamlarga erishish imkonini beradi.
Venture kapital va shaxsiy investitsiyalar : Innovatsion startaplar va
texnologik kompaniyalar uchun venture kapital va shaxsiy investitsiyalarni jalb
qilish. Davlat tomonidan venture kapital fondlari va investitsiya jamg‘armalarini
tashkil etish.
5.Mahalliy va xalqaro sarmoya jalb qilish : Tadbirkorlikni rivojlantirish uchun
mahalliy va xalqaro sarmoya jalb qilish davlatning moliyaviy siyosatining muhim
tarkibiy qismidir. Bu quyidagi yo‘nalishlar orqali amalga oshiriladi:
Mahalliy bizneslar va kichik korxonalarni qo‘llab-quvvatlash : Mahalliy
bizneslarni rivojlantirish uchun davlat tomonidan imtiyozli kreditlar, grantlar va
boshqa moliyaviy yordamlar taqdim etish.
Xalqaro investitsiyalarni jalb qilish : Xalqaro investitsiyalarni jalb qilish va
xorijiy sarmoyadorlarni mamlakatga taklif qilish. Davlat tomonidan bu maqsadga
erishish uchun investitsiya sammitlari, konferensiyalar va ko‘rgazmalar tashkil
etilishi mumkin.
6.Investitsiya tarmoqlari va biznes tarmog‘ini rivojlantirish : Tadbirkorlikni
rivojlantirish uchun investitsiya tarmoqlarini rivojlantirish va biznes tarmog‘ini
kengaytirish muhimdir. Davlat quyidagi yo‘nalishlarda tarmoq yaratishi mumkin:
Biznes va investitsiya tarmoqlarini kengaytirish : Yangi sarmoyalar va biznes
tarmoqlarini yaratish orqali tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar yaratish.
Investitsiya tarmoqlarining kengayishi va sarmoyaviy muhiti tadbirkorlarning
o‘sishiga yordam beradi.
31

Global bozorga chiqish va eksportni rag‘batlantirish : Mahsulot va
xizmatlarni xalqaro bozorga chiqarish uchun davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash
va eksportni rag‘batlantirish siyosatlarini joriy etish.
32

3.3 Tadbirkorlikni rivojlantirishda ta'lim va kadrlar siyosati
Tadbirkorlikni rivojlantirishning eng muhim jihatlaridan biri – bu ta'lim va
kadrlarni tayyorlash tizimining samarali tashkil etilishi. Tadbirkorlar uchun zarur
bo‘lgan bilim va ko‘nikmalarni ta'minlash, ularni yangiliklarga moslashuvchan
qilish va zamonaviy ishbilarmonlik ko‘nikmalarini rivojlantirishni o‘z ichiga oladi.
Davlatning ta'lim va kadrlar siyosati, iqtisodiyotda yangi imkoniyatlarni yaratish,
innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash va raqobatbardoshlikni oshirish uchun muhim
ahamiyatga ega.
Tadbirkorlikni rivojlantirishda ta'lim va kadrlar siyosatining asosiy
yo‘nalishlari:
1.Tadbirkorlik ta'limining rivojlanishi : Tadbirkorlikni rivojlantirishda
ta'lim tizimi asosiy rol o‘ynaydi. Zamonaviy iqtisodiyotda muvaffaqiyatga erishish
uchun tadbirkorlar o‘z bilim va ko‘nikmalarini doimiy ravishda yangilab borishlari
kerak. Tadbirkorlik ta'limining rivojlanishi quyidagi yo‘nalishlarda amalga
oshirilishi kerak:
Tadbirkorlik bo‘yicha o‘quv dasturlarini joriy etish : Ta'lim tizimida
tadbirkorlik bo‘yicha maxsus kurslar, seminarlar va treninglar tashkil etish. Bu
kurslar o‘z ichiga biznes reja tuzish, moliya boshqaruvi, marketing, innovatsion
g‘oyalarni rivojlantirish va boshqalarni olishi kerak.
Tadbirkorlik ko‘nikmalarini universitet va maktablarda o‘rgatish :
Yoshlarga va talabalar uchun tadbirkorlik ko‘nikmalarini o‘rgatish. Bu, o‘z
navbatida, yosh tadbirkorlarning ishga kirishish va innovatsion bizneslarni
yaratishda yordam beradi.
O‘quv materiallarini zamonaviylashtirish : Tadbirkorlik bo‘yicha ta'lim
materiallarini zamonaviylashtirish, raqamli texnologiyalarni o‘rgatish va biznesni
boshqarishda yangiliklar va tendensiyalarni o‘z ichiga olgan kurslar tashkil etish.
2.Praktik ta'lim va tajriba almashish : Tadbirkorlikni rivojlantirishda amaliy
ko‘nikmalarni o‘rgatish va real biznes muhitida tajriba almashish katta ahamiyatga
ega. Praktik ta'lim orqali tadbirkorlar o‘z bilimlarini amalda sinab ko‘rishlari va
33

biznes jarayonlarini yaxshilashlari mumkin. Bu yo‘nalishlar quyidagicha bo‘lishi
kerak:
Stajirovka va amaliyot dasturlari : Universitetlar va ishbilarmonlar o‘rtasida
hamkorlikda amaliyot dasturlari yaratish. Talabalar va yosh tadbirkorlar uchun
stajirovka o‘tkazish, ularga biznesni qanday boshqarish va muammolarni qanday
hal qilishni o‘rgatish.
Mentorlik tizimini joriy etish : Tajribali tadbirkorlar va mutaxassislar
tomonidan yosh tadbirkorlarga maslahatlar berish va mentorlik qilish. Mentorlik
dasturlari yangi boshlovchi tadbirkorlarga yordam beradi va ularga biznesni
samarali boshqarish uchun zarur ko‘nikmalarni o‘rgatadi.
Biznes akseleratorlari va inkubatorlar : Startaplarni qo‘llab-quvvatlash
uchun biznes akseleratorlari va inkubatorlar tashkil etish. Bu tashkilotlar yangi
boshlovchi tadbirkorlarga biznesni rivojlantirish, texnologiyalarni joriy etish va
moliyaviy qo‘llab-quvvatlashda yordam beradi.
3.Kadrlarni tayyorlash va malaka oshirish : Tadbirkorlikni rivojlantirish uchun
kadrlarni tayyorlash va malaka oshirish tizimi ham muhim ahamiyatga ega.
Samarali kadrlar siyosati biznes jarayonlarini yanada yaxshilaydi va
iqtisodiyotning turli sohalarida raqobatbardoshlikni oshiradi. Kadrlarni
tayyorlashning asosiy yo‘nalishlari:
Malaka oshirish kurslari va treninglar : Tadbirkorlar uchun malaka oshirish
kurslari va treninglar tashkil etish. Bu kurslar biznes boshqaruvi, moliya,
marketing, innovatsiyalarni joriy etish va boshqa sohalarda ko‘nikmalarni
rivojlantirishga qaratilgan bo‘lishi kerak.
Sertifikatlangan ta'lim dasturlari : Tadbirkorlar va ularning xodimlari uchun
sertifikatlangan ta'lim dasturlarini taklif etish. Bu dasturlar orqali ularning
malakasini oshirish va ishonchli mutaxassislar sifatida tasdiqlash imkoniyati
yaratiladi.
Kadrlar almashinuvini qo‘llab-quvvatlash : Mahalliy va xalqaro darajadagi
kadrlar almashinuvini qo‘llab-quvvatlash. Bu, mutaxassislar uchun yangi bilimlar
34

va tajriba almashish imkoniyatlarini yaratadi va tadbirkorlar uchun yangi
imkoniyatlarni ochadi.
4.Biznes ko‘nikmalarini rivojlantirish va ijodkorlikni qo‘llab-quvvatlash :
Tadbirkorlikni rivojlantirishda ijodkorlik va innovatsion fikrlash muhim
ahamiyatga ega. Yangi g‘oyalar yaratish, muammolarni innovatsion yechimlar
bilan hal qilish va kreativ biznes strategiyalarni ishlab chiqish tadbirkorlarning
muvaffaqiyatli faoliyat yuritishlariga yordam beradi. Bu yo‘nalishlar quyidagicha
rivojlantirilishi kerak:
Innovatsion o‘quv dasturlari : Tadbirlar, seminarlar va treninglar orqali
innovatsion o‘qish dasturlarini taqdim etish. Bu dasturlar yangi texnologiyalarni,
biznes g‘oyalarini va innovatsiyalarni o‘rgatishga qaratilgan bo‘lishi kerak.
Ijodkorlikni rag‘batlantirish : Ijodkorlik va yangi g‘oyalarni qo‘llab-
quvvatlash uchun maxsus grantlar va mukofotlar taqdim etish. Tadbirlar va
konferensiyalar tashkil etish, ular orqali yangi g‘oyalarni ishlab chiqish va tatbiq
etish imkoniyatlari yaratiladi.
Biznesning ijodiy rivojlanishiga yordam berish : Tadbirlarni tashkil etish va
yangi g‘oyalarni rivojlantirish uchun biznes inkubatorlari va akseleratorlari orqali
yosh tadbirkorlarga yordam berish.
5.Ta'lim va tadbirkorlik o‘rtasidagi hamkorlik : Ta'lim tizimi va tadbirkorlik
o‘rtasida samarali hamkorlik yaratish, yangi startaplar va biznes g‘oyalarni
rivojlantirishda muhim ahamiyatga ega. Ta'lim tizimi va biznes sektori o‘rtasidagi
hamkorlik orqali yuqori malakali mutaxassislar, biznes rahbarlari va innovatorlar
yetishtirilishi mumkin. Bu hamkorlik quyidagi yo‘nalishlarda amalga oshirilishi
kerak:
Tadbirkorlar va ta'lim muassasalari o‘rtasida hamkorlik : Ta'lim
muassasalari va tadbirkorlar o‘rtasida doimiy hamkorlikni o‘rnatish, ular o‘rtasida
bilim almashish, amaliyotlar va stajirovkalarni tashkil etish.
Biznes-inkubatsiyalar va o‘quv dasturlari : O‘quv dasturlarini biznesning
ehtiyojlariga moslashtirish. Bu o‘quv dasturlari tadbirkorlar uchun foydali bo‘lib,
yangi biznes g‘oyalarini amalga oshirish uchun zarur ko‘nikmalarni o‘rgatadi.
35

Tadbirkorlikni rivojlantirishda ta'lim va kadrlar siyosati muhim rol o‘ynaydi.
Ta'lim tizimining modernizatsiyasi, tadbirkorlik ko‘nikmalarini rivojlantirish,
amaliy ta'lim va mentorlik tizimining joriy etilishi, biznes va ta'lim o‘rtasidagi
hamkorlikning kuchaytirilishi tadbirkorlikni yanada rivojlantiradi. Zamonaviy va
malakali kadrlarni tayyorlash, innovatsion va ijodiy fikrlashni rag‘batlantirish
iqtisodiyotning turli sohalarida raqobatbardoshlikni oshiradi va yangi biznes
imkoniyatlarini yaratadi.
36

XULOSA
Tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash, rivojlantirish va ilgari surishda davlatning
roli, ta'lim tizimi, moliyaviy va investitsiyaviy siyosat, shuningdek, kadrlar
tayyorlash va malaka oshirish siyosatlari muhim ahamiyatga ega. Tadbirkorlar
uchun qulay sharoitlar yaratish, yangi g‘oyalarni amalga oshirish, innovatsiyalarni
rivojlantirish va iqtisodiy o‘sishning barqarorligini ta'minlash uchun davlatning
faol ishtiroki zarur.
Moliyaviy yordamlar, imtiyozli kreditlar, soliq siyosatining
soddalashtirilishi va investitsiyalarni rag‘batlantirish tadbirkorlikni rivojlantirishda
muhim vositalardir. Davlat tomonidan taqdim etiladigan imkoniyatlar, shuningdek,
ta'lim tizimida tadbirkorlikka oid bilimlar va ko‘nikmalarni oshirish orqali, yangi
startaplar va innovatsion bizneslar yaratishga yordam beradi. Amaliy ta'lim,
mentorlik tizimi va biznes inkubatorlari orqali tadbirkorlar o‘z bilimlarini
mustahkamlashlari va muvaffaqiyatli biznes strategiyalarini amalga oshirishlari
mumkin.
Shu bilan birga, davlat va biznes sektori o‘rtasida samarali hamkorlik, yangi
investitsiyalar va biznes g‘oyalarini joriy etishga yordam beradi. Ta'lim tizimi,
biznes va davlat o‘rtasidagi hamkorlikni kuchaytirish, iqtisodiyotda
innovatsiyalarni qo‘llab-quvvatlash va tadbirkorlikni rivojlantirish uchun
mustahkam asos yaratadi.
Umuman olganda, tadbirkorlikni qo‘llab-quvvatlash va rivojlantirish
iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, yangi ish o‘rinlarini yaratish, innovatsiyalarni
tatbiq etish va milliy iqtisodiyotning global raqobatbardoshligini oshirishga imkon
beradi. Bu jarayonlar tadbirkorlar, davlat va jamiyatning hamkorligida
muvaffaqiyatga erishishning muhim omillaridan biri hisoblanadi.
37

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
 Davlat tadbirkorlikni rivojlantirish siyosati
 Xizmatlar va dasturlar haqida ma'lumot: www.gov.uz
 Tadbirkorlikni rivojlantirish bo‘yicha hukumat qarorlari:
www.uzbekistan.de
 Tadbirkorlik ta'limi va kadrlar tayyorlash
 Innovatsiyalar va tadbirkorlik bo‘yicha ta'lim resurslari:
www.entrepreneurship.org
 Ta'lim tizimi haqida ma'lumotlar: www.edu.uz
 Malaka oshirish va startap inkubatorlari: www.startup.uz
 Biznes va iqtisodiyotning rivojlanishiga qaratilgan adabiyotlar
 Iqtisodiyot va tadbirkorlik: www.economy.uz
 Tadbirkorlikni rivojlantirishga doir statistik ma'lumotlar: www.stat.uz
 Moliyaviy va investitsion siyosat
 Investitsiyalar va moliyaviy yordamlar: www.invest.uz
 O‘zbekistondagi moliyaviy imkoniyatlar haqida: www.cbu.uz
 Xalqaro tadbirkorlik va biznes resurslari
 Global tadbirkorlik tashkilotlari: www.globalentrepreneurship.org
 Xalqaro biznes ta'limi va inkubatorlar: www.unido.org
38

Salomatlik ulkan boylik

Купить

Похожие документы
O’z Milliy bank amaliyot hisoboti
Iqtisodiyot va moliya bo‘limi amaliyot hisoboti amaliyot hisoboti
Ipoteka bank amaliyot Mirobod filiali
"Trastbank" bitiruv oldi amaliyot
Turonbank bitiruv oldi amaliyoti