Tadbirkorlik-aholi daromadlari oshirishning muhim manbai sifatida - Iqtisodiyot - Kurs ishlari

Dokument ma'lumotlari

Narxi	13000UZS
Hajmi	43.8KB
Xaridlar	0
Yuklab olingan sana	19 May 2025
Kengaytma	docx
Bo'lim	Kurs ishlari
Fan	Iqtisodiyot

Tadbirkorlik-aholi daromadlari oshirishning muhim manbai sifatida

Sotib olish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
GULISTON DAVLAT UNIVERSITETI
RAQAMLI IQTISODIYOT VA INNOVATSIYALAR FAKULTETI
“IQTISODIYOT” KAFEDRASI
“IQTISODIY O’SISH”
fanidan
Tadbirkorlik-aholi daromadlari oshirishning
muhim manbai sifatida
1

MUNDARIJA
I BOB: TADBIRKORLIK VA UNING AHOLI DAROMADLARINI OSHIRISHDAGI ROLI ............................ 8
1.1. Tadbirkorlik tushunchasi va uning iqtisodiyotdagi o’rni ........................................................... 8
1.2. Tadbirkorlik faoliyatining aholi daromadlariga ta’siri ............................................................. 11
1.3. Tadbirkorlik va aholi daromadlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik ............................................... 13
II BOB. TADBIRKORLIK VA UNING IQTISODIY O’SISHDAGI ROLI ..................................................... 16
2.1. Tadbirkorlik va iqtisodiy o’sish o’rtasidagi bog’liqlik .............................................................. 16
2.2. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va davlat siyosatining ahamiyati ....................................... 18
2.3. Tadbirkorlikni rivojlantirishda innovatsiyalar va texnologiyalar roli ....................................... 21
III BOB. TADBIRKORLIKNING RIVOJLANISHIGA DAVLAT SIYOSATINING TA’SIRI ............................. 25
3.1 Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirishda davlatning roli ....................................... 25
3.2. Xalqaro tajriba: tadbirkorlikni rivojlantirish va aholi daromadlarini oshirish bo’yicha
muvaffaqiyatli misollar .............................................................................................................................. 31
3.3. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirishda davlatning amalga oshirgan chora-
tadbirlari .................................................................................................................................................... 36
XULOSA ......................................................................................................................................... 40
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI ................................................................................... 42
2

KIRISH
Kurs ishining dolzarbligi . Hozirgi kunda iqtisodiy o ’ sish davlatlarning
barqaror rivojlanishi uchun asosiy omil sifatida qaralmoqda . Tadbirkorlik esa aholi
daromadlarini oshirish va iqtisodiy faollikni rag ’ batlantirishning muhim manbai
hisoblanadi . Ushbu kurs ishi tadbirkorlikning iqtisodiyotga ta ’ sirini tahlil qilish
hamda uning aholi turmush darajasini yaxshilashdagi rolini o ’ rganishga qaratilgan .
Bugungi kunda iqtisodiy rivojlanish va aholining turmush darajasini oshirish
masalalari har qanday davlat uchun ustuvor yo’nalishlardan biridir. O’zbekiston
Respublikasida ham bozor iqtisodiyotiga o’tish jarayonida tadbirkorlik
faoliyatining ahamiyati tobora ortib bormoqda. Tadbirkorlik nafaqat iqtisodiy
o’sishning muhim omili sifatida, balki aholi daromadlarini shakllantirishning
asosiy manbai sifatida ham muhim rol o’ynamoqda. Respublikamizda kichik
biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish bo’yicha qabul qilingan davlat
dasturlari, shuningdek, bu sohada amalga oshirilayotgan islohotlar ushbu
jarayonning dolzarbligini yanada kuchaytirmoqda.Tadbirkorlik faoliyati orqali
yangi ish o’rinlari yaratilishi, mahalliy resurslardan samarali foydalanish va
eksport salohiyatining oshishi aholining daromad darajasiga bevosita ta’sir
ko’rsatadi. Shu bilan birga, global iqtisodiy o’zgarishlar, raqobatning kuchayishi
va texnologik innovatsiyalar tadbirkorlikning yangi shakllarini rivojlantirishni
talab qilmoqda. Bu esa ushbu sohada chuqur tadqiqotlar olib borish va amaliy
yechimlar ishlab chiqish zarurligini ta’kidlaydi.Ushbu kurs ishida tadbirkorlikning
3

aholi daromadlari bilan bog’liqligi, uning iqtisodiy va ijtimoiy ahamiyati tahlil
qilinadi. Mavzuning dolzarbligi nafaqat uning hozirgi iqtisodiy vaziyatdagi o’rni
bilan, balki kelajakda barqaror rivojlanishni ta’minlashdagi potentsiali bilan ham
belgilanadi. Shunday ekan, ushbu ish tadbirkorlik faoliyatini yanada rivojlantirish
va uning aholi farovonligiga ta’sirini oshirish bo’yicha takliflar ishlab chiqishga
xizmat qiladi.
Kurs ishining maqsadi. Ushbu kurs ishining asosiy maqsadi tadbirkorlik
faoliyatining aholi daromadlari shakllanishidagi rolini o’rganish va uning
iqtisodiyotga hamda ijtimoiy farovonlikka ta’sirini tahlil qilishdan iboratdir.
Xususan, tadbirkorlikning daromad manbai sifatida samaradorligini baholash,
uning rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash va bu sohada mavjud
muammolarni bartaraf etish yo’llarini taklif qilish ishning muhim vazifalari
hisoblanadi.Shuningdek, kurs ishi doirasida O’zbekiston sharoitida tadbirkorlikni
qo’llab-quvvatlash bo’yicha amalda qo’llanilayotgan choralar tahlil qilinadi va
ularning aholining turmush darajasiga ta’siri o’rganiladi. Ishning maqsadi nafaqat
nazariy jihatlarni yoritish, balki tadbirkorlikni yanada rivojlantirish orqali aholi
daromadlarini oshirish bo’yicha amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iboratdir.
Natijada, ushbu tadqiqot mamlakat iqtisodiyotidagi tadbirkorlik salohiyatini
ro’yobga chiqarishga xizmat qiluvchi takliflar bilan yakunlanadi.
4

Kurs ishining vazifalari. Ushbu kurs ishini amalga oshirish jarayonida
quyidagi vazifalarni hal qilish ko’zda tutiladi:
-Tadbirkorlik tushunchasini nazariy jihatdan o’rganish: Tadbirkorlikning
mohiyati, turlari va uning iqtisodiyotdagi o’rni haqida umumiy tushuncha
shakllantirish.
-Aholi daromadlari bilan tadbirkorlikning bog’liqligini tahlil qilish:
Tadbirkorlik faoliyatining daromad shakllanishiga ta’sirini aniqlash va bu
jarayondagi asosiy tendensiyalarni ko’rib chiqish.
-O’zbekistondagi tadbirkorlik holatini baholash: Mamlakatda tadbirkorlikni
rivojlantirish bo’yicha qabul qilingan davlat siyosati, qonunchilik asoslari va
amaliy natijalarni tahlil qilish.
-Tadbirkorlikka ta’sir etuvchi omillarni aniqlash: Iqtisodiy, ijtimoiy va
texnologik omillar tadbirkorlik faoliyatiga qanday ta’sir ko’rsatishini o’rganish.
-Mavjud muammolarni aniqlash va yechimlar taklif qilish: Tadbirkorlikning
rivojlanishida duch kelinayotgan to’siqlar va ularni bartaraf etish bo’yicha amaliy
takliflar ishlab chiqish.
-Tadbirkorlikning kelajakdagi salohiyatini prognoz qilish: Hozirgi sharoitlar
asosida tadbirkorlikning aholi daromadlariga ta’sirini oshirish imkoniyatlarini
baholash.
Ushbu vazifalar kurs ishining maqsadiga erishishga xizmat qiladi va
tadbirkorlikning aholi farovonligini oshirishdagi rolini har tomonlama yoritishga
yordam beradi.
Kurs ishining ob’yekti. Ushbu kurs ishining ob'ekti O’zbekiston
Respublikasidagi tadbirkorlik faoliyati va uning aholi daromadlari bilan o’zaro
bog’liqligi hisoblanadi. Xususan, tadbirkorlik sub'ektlari, ya’ni kichik biznes,
xususiy tadbirkorlik va oilaviy biznes kabi tashkilot shakllari, shuningdek, ularning
5

iqtisodiy faoliyat jarayonlari tadqiqot ob'ekti sifatida ko’rib chiqiladi. Shu bilan
birga, ob'ekt doirasiga tadbirkorlikning daromad shakllantirishdagi roli, aholining
turmush darajasiga ta’siri va mamlakat iqtisodiyotidagi o’rni ham kiradi. Tadqiqot
O’zbekistonning hozirgi iqtisodiy sharoitlari va tadbirkorlikni rivojlantirishga
qaratilgan davlat siyosati kontekstida amalga oshiriladi.
Kurs ishining predmeti. Ushbu kurs ishining predmeti tadbirkorlik
faoliyatining aholi daromadlari shakllanishiga ta’siri bilan bog’liq iqtisodiy va
ijtimoiy jarayonlar hamda munosabatlardir. Xususan, tadbirkorlik orqali daromad
manbalarining diversifikatsiyasi, ish o’rinlari yaratilishi, mahalliy iqtisodiyotning
rivojlanishi va aholining turmush darajasiga ta’sir etuvchi omillar tadqiqot
predmeti sifatida ko’rib chiqiladi. Shu bilan birga, O’zbekiston sharoitida
tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash siyosati, uning samaradorligi va bu jarayonda
mavjud bo’lgan muammolar ham predmet doirasiga kiradi. Tadqiqot predmeti
tadbirkorlikning nafaqat iqtisodiy natijalarini, balki ijtimoiy oqibatlarini ham o’z
ichiga oladi.
Kurs ishining tuzilishi va tarkibi. Kurs ishi tarkiban kirish, asosiy qismda
3 ta reja, xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxatidan iborat. Mavzuning
mazmunini yoritishda 4 ta rasm, 4 ta jadval, 2 ta diagramma va statistik
ma’lumotlar o’rin olgan bo’lib kurs ishining umumiy hajmi 36 betdan iborat.
Kurs ishini yozishda turli xil adabiyotlar, darsliklar, jahon banki va moliya
tashkilotlarining statistikalari, internet resurslar, mamlakatimizda faoliyat olib
borayotgan tadqiqot markazlari izlanishlaridan foydalanildi.
6

I BOB: TADBIRKORLIK VA UNING AHOLI DAROMADLARINI
OSHIRISHDAGI ROLI
1.1. Tadbirkorlik tushunchasi va uning iqtisodiyotdagi o’rni
Tadbirkorlik — bu xususiy shaxslarning yoki guruhlarning ishlab chiqarish va
xizmat ko’rsatish orqali iqtisodiy faoliyat yuritishi, foyda olishga yo’naltirilgan
faoliyatdir. Tadbirkorlar bozordagi ehtiyojlarni qondirish orqali iqtisodiy o’sishni
qo’llab-quvvatlaydi va yangi qiymatlarni yaratadi. Tadbirkorlik faoliyatining
asosiy maqsadi daromad olish bo’lib, uning ko’lamiga qarab, kichik, o’rta va katta
biznesga bo’linadi. Tadbirkorlar o’z faoliyatlarini yangi texnologiyalarni ishlab
chiqish, mahsulotlarni yangilash yoki innovatsiyalarni joriy etish orqali
o’tkazadilar. Shuningdek, ular yangi ish o’rinlari yaratish, bozorni yangi
mahsulotlar bilan boyitish va iqtisodiy taraqqiyotga hissa qo’shadilar.
Tadbirkorlik iqtisodiy jarayonlarda muhim ahamiyatga ega bo’lib, aholi
daromadlarini oshirishga katta ta'sir ko’rsatadi. Tadbirkorlik rivojlanishi bilan
mamlakat iqtisodiyotida yangi imkoniyatlar paydo bo’ladi. Iqtisodiy
taraqqiyotning ko’plab sohalariga, jumladan, sanoat, qishloq xo’jaligi, xizmatlar va
savdo sohalariga yangi innovatsiyalar kiritiladi. Misol uchun, o’tgan asrning 80-
yillaridan keyin axborot texnologiyalarining rivojlanishi bilan kichik va o’rta
8

biznesdagi tadbirkorlar yangi texnologiyalarni joriy etish orqali iqtisodiy o’sishni
ta'minlab kelmoqda.
Tadbirkorlikning iqtisodiyotdagi o’rni quyidagi omillarga asoslanadi:
1. Yangi ish o’rinlari yaratish: Tadbirkorlar o’z faoliyatlari orqali yangi ish
o’rinlarini yaratib, ish bilan ta'minlanishni oshiradi. 2022 yil ma'lumotlariga ko’ra,
kichik va o’rta bizneslar O’zbekiston iqtisodiyotida 60%dan ortiq ish o’rinlarini
tashkil etgan.
2. Bozorning diversifikatsiyasi: Tadbirkorlar yangi mahsulotlar va xizmatlarni
joriy etish orqali bozorni diversifikatsiya qiladi, bu esa iqtisodiyotda yangi qiymat
yaratadi.
3. Iqtisodiy o’sish va soliq tushumlari: Tadbirkorlikni rivojlantirish orqali
davlat budjetiga tushadigan soliqlar ortadi. O’zbekistonda 2020-2021 yillarda
kichik biznes va tadbirkorlik sub'ektlari tomonidan to’langan soliqlar jami 5 trillion
so’mni tashkil etdi, bu esa davlatning iqtisodiy rivojlanishiga sezilarli hissa
qo’shdi.
Tadbirkorlikning aholi daromadlari oshirishdagi roli ham katta. Yangi ish
o’rinlari yaratish va ishlab chiqarishni oshirish orqali aholi daromadlarini oshirish
mumkin. Tadbirkorlar tomonidan yaratilgan yangi mahsulotlar va xizmatlar
odamlarning turmush darajasini yaxshilashga olib keladi, shu bilan birga, bozor
iqtisodiyotining rivojlanishiga xizmat qiladi.
9

Statistik ma'lumotlar: Masalan, 2022 yil statistik ma'lumotlariga ko’ra, dunyo
bo’ylab kichik va o’rta bizneslar iqtisodiyotning 90%dan ortig’ini tashkil etadi.
AQShda o’rta va kichik bizneslar jami ishchilarning 60%ini ta'minlaydi, Rossiyada
esa bu ko’rsatkich 70%ga yaqin. Shu bilan birga, o’tgan yillarda O’zbekiston
Respublikasida ham tadbirkorlikning o’sishi kuzatildi. 2021 yilda O’zbekistonda
50 mingdan ortiq yangi kichik va o’rta biznes sub'ektlari tashkil etilgan bo’lib, bu
5% o’sishni anglatadi. Tadbirlar, soliq va kredit siyosatlarining yengillashuvi
hamda innovatsiyalarni qo’llab-quvvatlash tadbirkorlik sohasidagi o’sishni
ta'minladi.
Tadbirkorlik faoliyatining o’sishida innovatsiyalar va texnologik rivojlanish
ham muhim omildir. Tadbirkorlar yangi texnologiyalarni joriy etish, raqamli
iqtisodiyotga o’tish va ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish orqali o’z
bizneslarini rivojlantiradilar. Shuningdek, bu jarayonlarda davlat yordamida tashkil
etilgan innovatsion markazlar va texnologik parklar tadbirkorlar uchun yaxshi
imkoniyatlar yaratmoqda.
Tadbirkorlik iqtisodiyotning muhim tarkibiy qismidir va uning rivojlanishi
aholi daromadlarini oshirishga katta ta'sir ko’rsatadi. Tadbirkorlikning
iqtisodiyotdagi o’rni uning yangi ish o’rinlarini yaratish, mahsulotlar va
xizmatlarni yangilash, iqtisodiy o’sishga hissa qo’shish va davlatning soliq
daromadlarini oshirishda namoyon bo’ladi. Shu bilan birga, davlat siyosatining
10

yengilliklari, innovatsiyalarni joriy etish, va texnologik rivojlanish tadbirkorlikning
rivojlanishiga yordam beradi. Statistik ma'lumotlar va misollar tadbirkorlik
faoliyatining iqtisodiyotda qanday muhim rol o’ynashini va uning aholi
daromadlariga qanday ijobiy ta'sir ko’rsatishini ko’rsatmoqda. Tadbirkorlikni
qo’llab-quvvatlash orqali iqtisodiy rivojlanish va ijtimoiy farovonlikni ta'minlash
mumkin.
1.2. Tadbirkorlik faoliyatining aholi daromadlariga ta’siri
Tadbirkorlik faoliyati mamlakatning iqtisodiy tizimida muhim o’rin tutadi.
U nafaqat yangi ish o’rinlari yaratadi, balki aholi daromadlarini oshirishga ham
sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Bugungi kunda iqtisodiyotda kichik va o’rta biznesning
roli tobora ortib bormoqda. Tadbirkorlikning rivojlanishi, yangi mahsulotlar va
xizmatlarning ishlab chiqarilishi, shuningdek, mavjud bozorlarning kengayishi
aholi uchun yangi imkoniyatlar yaratadi.
Tadbirkorlikning eng muhim aspektlaridan biri shundaki, u ish o’rinlarini
yaratadi. Ish o’rinlari ko’payishi, o’z navbatida, aholi daromadlarining oshishiga
olib keladi. Masalan, O’zbekiston Respublikasida 2021 yilda kichik va o’rta biznes
sektori tomonidan 150 mingdan ortiq yangi ish o’rinlari yaratildi, bu esa 500
mingdan ortiq odamning daromadlarini oshirishga yordam berdi. Ushbu
11

ma’lumotlar tadbirkorlik faoliyatining aholi daromadlariga qanday ta’sir
ko’rsatishini ko’rsatadi.
Bundan tashqari, tadbirkorlik yangi mahsulotlar ishlab chiqarishni ham
ta’minlaydi. Mahsulotlar va xizmatlar bozori kengayishi, yangi sanoat tarmoqlari
rivojlanishi aholining turmush darajasini yaxshilashga yordam beradi. Xususan,
texnologiya va innovatsiyalar sohasida tadbirkorlikning rivojlanishi iqtisodiy
o’sishga, yangi ijtimoiy guruhlar yaratishga, shuningdek, daromadlar tengligini
oshirishga imkon beradi.
Statistik ma’lumotlar ham tadbirkorlik faoliyatining aholi daromadlariga
ta’sirini tasdiqlaydi. Masalan, so’nggi yillarda O’zbekistonning kichik biznes va
xususiy tadbirkorlik sektoridagi yillik o’sish sur’ati 10% dan ortiqni tashkil etdi.
Bu esa nafaqat yangi ish o’rinlarining yaratishiga, balki aholi daromadlarining
sezilarli darajada oshishiga sabab bo’lgan.
Tadbirkorlikning aholi daromadlarini oshirishdagi roli, albatta, faqat ish
o’rinlari yaratish bilan cheklanmaydi. U iqtisodiyotdagi samarali resurslardan
foydalanish, bozor iqtisodiyotining shakllanishi, turli xizmatlar va mahsulotlarning
arzonlashuvi orqali ham o’z o’rnini topadi. Natijada, tadbirkorlikning samarali
rivojlanishi, shuningdek, aholining turmush darajasining o’sishiga katta ta’sir
ko’rsatadi.
12

1.3. Tadbirkorlik va aholi daromadlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik
Tadbirkorlik faoliyati va aholi daromadlari o’rtasidagi o’zaro bog’liqlik juda
muhim va kompleks jarayon. Ushbu bog’liqlik ikki tomonlama: bir tomondan
tadbirkorlik aholi daromadlarini oshiradi, ikkinchidan esa daromadlarning ortishi
tadbirkorlikning rivojlanishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Har bir yangi ish o’rni,
yangi mahsulot yoki xizmat ishlab chiqarish bozoriga qo’shilgan yangi biznes
modeli aholi uchun iqtisodiy foyda yaratadi.
Birinchidan, tadbirkorlik sektori yangi ish o’rinlari yaratish orqali aholi
daromadlarini oshiradi. Yangi ish o’rinlari faqatgina ishlovchilarga haq to’lashdan
iborat emas, balki ular mahalliy iqtisodiyotga ham ta’sir qiladi. Ishchilarning
daromadlari oshgan sari, ular o’zlarining sarf-xarajatlarini oshirishi, iste’mol
talabini yaratishi, bu esa iqtisodiy o’sishni tezlashtiradi. Masalan, O’zbekiston
Respublikasida so’nggi yillarda tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishi, xususan,
kichik va o’rta biznes sektori yangi ish o’rinlarini yaratishga katta hissa qo’shgan.
2020 yil yakunlariga ko’ra, O’zbekistonning xususiy sektorida 80 mingdan ortiq
yangi ish o’rinlari yaratilgan bo’lib, bu o’rta va kichik biznesning rivojlanishining
to’g’ridan-to’g’ri natijasi sifatida qaraladi. Bu esa aholining daromadlarini
oshirishda muhim rol o’ynagan.
Ikkinchidan, tadbirkorlik faoliyatining rivojlanishi aholining ijtimoiy va
iqtisodiy turmush darajasiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. Iqtisodiyotning turli sohalarida
yangi bizneslarni yaratish va ilg’or texnologiyalarni joriy etish, mahsulotlar va
13

xizmatlarni samarali ishlab chiqarish aholi daromadlarining oshishiga olib keladi.
Misol uchun, xizmatlar sohasidagi tadbirkorlik faoliyati aholining daromadlarini
nafaqat oshiradi, balki ularning turmush tarzini yaxshilaydi. Tadbirkorlik
rivojlanishi orqali yangi bozorlar tashkil etilib, aholiga turli mahsulot va xizmatlar
arzon va sifatli yetkazib beriladi. Bu esa aholining turmush darajasini yaxshilashga
olib keladi.
Uchinchidan, tadbirkorlikning rivojlanishi bozor iqtisodiyotining
shakllanishi va turg’unlikdan chiqishga yordam beradi. Aholi daromadlarining
oshishi, shuningdek, yangi biznes tarmoqlari va sektorlarning paydo bo’lishi,
iqtisodiy o’sishning asosiy omili bo’ladi. Ko’plab rivojlangan mamlakatlarda
tadbirkorlik sektori iqtisodiyotning asosiy o’sish yo’nalishi sifatida faoliyat
yuritmoqda. Masalan, AQSH, Germaniya va Yaponiya kabi mamlakatlarda kichik
va o’rta biznesning o’sishi davlatning iqtisodiy rivojlanishiga sezilarli ta’sir
ko’rsatdi. Bunday yuksak o’sish tendensiyalari aholi daromadlarining oshishiga,
yangi ijtimoiy guruhlarning tashkil topishiga va iqtisodiyotdagi tengsizlikni
kamaytirishga olib keladi.
Statistik ma’lumotlarga asoslanadigan bo’lsak, masalan, O’zbekistonning
o’zida so’nggi yillarda kichik va o’rta biznesning rivojlanishi natijasida yangi ish
o’rinlari yaratilib, aholi daromadlari o’rtacha 15-20% ga oshdi. O’zbekiston
Respublikasi Davlat statistika qo’mitasining ma’lumotlariga ko’ra, 2021 yilda
kichik va o’rta biznesning iqtisodiyotdagi ulushi 35%ni tashkil etgan va bu
14

ko’rsatkich yillar davomida ortib bormoqda. Bu esa o’z navbatida aholining
daromadlarining oshishiga xizmat qilmoqda.
Shu bilan birga, tadbirkorlikning rivojlanishiga doir raqamlar ham ijobiy
natijalarni ko’rsatmoqda. O’zbekiston Respublikasida so’nggi yillarda yillik o’sish
sur’ati kichik va o’rta biznes sektori uchun 10-15% ni tashkil etmoqda. Bu esa
aholining daromadlarini oshirishning va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashning
asosiy omili bo’ladi.
Yuqoridagilarni umumlashtiradigan bo’lsak, tadbirkorlik faoliyati aholi
daromadlarini oshirishda, yangi ish o’rinlarini yaratishda va iqtisodiy barqarorlikni
ta’minlashda muhim rol o’ynaydi. Bu jarayonlar iqtisodiyotning turli sohalarida
ijobiy o’zgarishlar keltirib chiqaradi va o’zgaruvchan bozor sharoitlariga
moslashishga yordam beradi.
15

II BOB. TADBIRKORLIK VA UNING IQTISODIY O’SISHDAGI
ROLI
2.1. Tadbirkorlik va iqtisodiy o’sish o’rtasidagi bog’liqlik
Tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy o’sishdagi roli nihoyatda katta. Iqtisodiy
o’sish, avvalo, yangi ishlab chiqarish va xizmatlarni yaratish, yangi ish o’rinlarini
tashkil etish, shuningdek, yangi bozorlarni rivojlantirish orqali amalga oshiriladi.
Tadbirkorlar, yangi biznesni tashkil etish va o’zining mahsulotlari yoki
xizmatlarini bozorda taklif etish orqali iqtisodiy jarayonlarga sezilarli ta’sir
ko’rsatadi.
Birinchidan, tadbirkorlikning o’sishi, asosan, ishlab chiqarish hajmlarining
oshishiga olib keladi. Ishlab chiqarishning oshishi iqtisodiy o’sishning ajralmas
qismidir. Yangi ish o’rinlari, yangi kompaniyalar va tashkilotlar, yangi
texnologiyalar va mahsulotlar ishlab chiqarish orqali davlatning iqtisodiy o’sish
sur’atlarini ta’minlaydi. Bu jarayon ijtimoiy va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlaydi
hamda ijtimoiy daromadlar va farovonlikni oshiradi.
Ikkinchidan, tadbirkorlik va iqtisodiy o’sish o’rtasida bir qator ijtimoiy-
iqtisodiy omillar mavjud. O’rta va kichik biznes rivojlanishi nafaqat yangi ish
o’rinlarini yaratish, balki samarali raqobatni kiritish, ishlab chiqarishni
modernizatsiya qilish, resurslardan samarali foydalanishni ta’minlash va
16

innovatsiyalarni joriy etishni o’z ichiga oladi. Bularning barchasi, o’z navbatida,
iqtisodiy o’sishning doimiy va barqaror bo’lishiga yordam beradi.
Statistik ma’lumotlarga ko’ra, O’zbekiston Respublikasi iqtisodiy
o’sishining asosiy manbalaridan biri – tadbirkorlik va xususiy sektorda yangi ish
o’rinlarining yaratilishidir. 2021-yil oxiriga kelib, O’zbekistonda xususiy
sektorning iqtisodiyotdagi ulushi 60%ga yaqinlashdi. Ushbu o’sish birinchi
navbatda kichik va o’rta biznesning rivojlanishi hisobiga bo’lgan.
Shuningdek, yangi bozorlar yaratish va mavjud bozorlarda innovatsion
yondashuvlarni qo’llash tadbirkorlarning iqtisodiy faoliyatini kengaytiradi. Misol
uchun, O’zbekistonning qishloq xo’jaligida tadbirkorlikning o’sishi agrar ishlab
chiqarishni yangi texnologiyalar bilan ta’minladi va qishloq aholisi uchun yangi
ish o’rinlarini yaratdi. Shu tariqa, tadbirkorlik va iqtisodiy o’sish o’rtasidagi
bog’liqlik, nafaqat ishlab chiqarishning o’sishiga, balki aholining turmush
farovonligini oshirishga ham xizmat qiladi.
Bundan tashqari, tadbirkorlik faqatgina iqtisodiy o’sishning kutilgan
natijalarini amalga oshirishga yordam bermaydi, balki mavjud bozorlar va ishlab
chiqarish tizimlarida yuzaga kelgan muammolarni ham bartaraf etishda muhim
o’rin tutadi. Tadbirkorlar o’z faoliyatlari orqali yangi iqtisodiy imkoniyatlarni
yaratib, aholi uchun turli xil mahsulotlar va xizmatlarni arzon va sifatli taqdim
etadilar.
17

Bu jarayonning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi uchun davlat tomonidan
yaratilgan iqtisodiy va huquqiy sharoitlar hamda tadbirkorlar uchun
rag’batlantirish mexanizmlari juda muhimdir. Davlatning tadbirkorlikni qo’llab-
quvvatlashi, yangi ish o’rinlarini yaratish va aholi farovonligini oshirishdagi
muvaffaqiyatli omillardan biri bo’ladi.
Shu bilan birga, iqtisodiy o’sish va tadbirkorlik faoliyati o’rtasidagi o’zaro
bog’liqlik bo’yicha har bir davlatda, ayniqsa, rivojlanayotgan mamlakatlarda
o’ziga xos maxsus sharoitlar mavjud. Tadbirkorlik, ayniqsa, rivojlanayotgan
iqtisodiy tizimlarda, iqtisodiy o’sishni ta’minlash, barqaror ish o’rinlarini yaratish
va bozorlarni modernizatsiya qilish uchun eng samarali vositalardan biridir. 1
2.2. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va davlat siyosatining ahamiyati
Tadbirkorlik faoliyatini qo’llab-quvvatlash va uning rivojlanishini
ta’minlashda davlat siyosatining o’rni katta. Davlat, o’z iqtisodiy siyosatida
tadbirkorlarni rag’batlantiruvchi va ularga qulay sharoitlar yaratish orqali iqtisodiy
o’sishning barqarorligini ta’minlaydi. Tadbirkorlikni rivojlantirishda davlatning
rolini aniqlash, ayniqsa, uning qo’llab-quvvatlash mexanizmlarini ishlab chiqish va
amalga oshirishda alohida ahamiyat kasb etadi
1
Andijon, M. (2018). O‘zbekiston iqtisodiyoti va tadbirkorlik: imkoniyatlar va cheklovlar. Tashkent:
Iqtisodiy adabiyotlar.
18

Birinchidan, davlat tomonidan yaratilgan huquqiy baza va iqtisodiy
sharoitlar tadbirkorlikning rivojlanishiga bevosita ta’sir ko’rsatadi. Tadbirkorlik
sub’ektlari uchun qulay ishbilarmonlik muhiti yaratish, soliq siyosatini
soddalashtirish, moliyaviy resurslarga bo’lgan ehtiyojni qondirish uchun kredit va
grantlar berish, davlat tomonidan tadbirkorlarga soliq imtiyozlari taqdim etilishi
kabi chora-tadbirlar iqtisodiy o’sishni rag’batlantiradi.
Masalan, O’zbekistonda kichik va o’rta biznesni rivojlantirishga alohida
e’tibor qaratilgan. Bu sohada davlat tomonidan taqdim etilayotgan moliyaviy
imtiyozlar, kichik va o’rta tadbirkorlar uchun arzon kreditlar, bir qator huquqiy
normativ hujjatlar va davlat dasturlari orqali o’ziga xos sharoitlar yaratish bosh
maqsadlardan biridir. Tadbirkorlar uchun davlat tomonidan imtiyozli kreditlar
taqdim etilayotgani va bu orqali kichik biznesni qo’llab-quvvatlash ko’p hollarda
mamlakat iqtisodiyotining turli sohalaridagi o’sishga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.
Ikkinchidan, davlatning tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlashi nafaqat iqtisodiy,
balki ijtimoiy barqarorlikni ta’minlashda ham muhimdir. Tadbirkorlar yangi ish
o’rinlari yaratishda, innovatsiyalarni amalga oshirishda va mavjud resurslardan
samarali foydalanishda muhim rol o’ynaydi. Shuningdek, ular iqtisodiy
bozorlarning rivojlanishi va resurslarni samarali taqsimlashda ham ijobiy ta’sir
ko’rsatadi. Misol uchun, yangi texnologiyalarni ishlab chiqish, yangi mahsulotlar
yaratish va xizmatlar bozorini diversifikatsiya qilish orqali tadbirkorlar bozorni
yangilashda va rivojlantirishda muhim o’rin tutadi.
19

Statistik ma’lumotlarga ko’ra, O’zbekistonda kichik va o’rta biznes sektori
iqtisodiyotning muhim qismi hisoblanadi. 2021-yilda kichik biznesning
iqtisodiyotdagi ulushi 40%ni tashkil etdi. Bu ko’rsatkich, davlat tomonidan kichik
va o’rta biznesni rivojlantirishga qaratilgan siyosat va qo’llab-quvvatlashning
samarali ekanligidan dalolat beradi. Davlatning biznesga bo’lgan yondashuvi
uning o’sish sur’atlarini tezlashtirishda muhim omil hisoblanadi.
Bundan tashqari, davlat tomonidan amalga oshiriladigan tadbirkorlikka oid
iqtisodiy va ijtimoiy siyosat iqtisodiy barqarorlikni ta’minlashda ham muhim
ahamiyatga ega. Tadbirkorlar faoliyatini rivojlantirish uchun zarur bo’lgan
infratuzilma, raqobatni qo’llab-quvvatlash va bozorni shakllantirish jarayonlarida
davlatning tashabbuslari alohida ahamiyatga ega.
Shu bilan birga, tadbirkorlikning rivojlanishiga ta’sir qiluvchi muhim omil
bu — davlatning infratuzilma yaratish siyosati. Tadbirkorlar uchun eng yaxshi
imkoniyatlarni yaratish, raqobatbardosh mahsulotlar va xizmatlar ishlab
chiqarishni ta’minlash uchun davlat tomonidan zamonaviy infratuzilma yaratilishi
kerak. Bu tadbirkorlarning bozorlarda muvaffaqiyatli faoliyat yuritishlariga
yordam beradi. Misol uchun, transport, kommunikatsiya, sanoat va
texnologiyalarni rivojlantirish orqali tadbirkorlarning mahsulot va xizmatlarini
bozorda keng tarqatish imkoniyatlari yaratiladi.
20

Shu sababli, tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlashda davlat siyosatining o’rni
juda muhimdir. Bu siyosat nafaqat iqtisodiy o’sish, balki ijtimoiy barqarorlik va
aholining turmush darajasining yaxshilanishi uchun ham muhim omildir. 2
2.3. Tadbirkorlikni rivojlantirishda innovatsiyalar va texnologiyalar
roli
Tadbirkorlikni rivojlantirishning asosiy omillaridan biri — innovatsiyalar va
yangi texnologiyalarni joriy etishdir. Bugungi kunda dunyo bozorida
raqobatbardosh bo’lish va muvaffaqiyat qozonish uchun tadbirkorlar yangi
g’oyalarni ishlab chiqish, texnologik yangiliklar va innovatsion echimlarni qo’llash
zarurati bilan yuzma-yuz kelmoqda. Innovatsiyalar orqali kompaniyalar
mahsulotlarining sifatini oshirishi, ishlab chiqarish jarayonlarini samarali tashkil
etishi, xarajatlarni kamaytirishi va bozor talabiga moslashishi mumkin.
Innovatsiyalar iqtisodiyotning turli sohalarida muhim o’rin tutadi. Masalan,
ishlab chiqarish sohasida yangi texnologiyalarni qo’llash orqali mahsulotlar sifatini
oshirish va ishlab chiqarish samaradorligini yaxshilash mumkin. Axborot
texnologiyalari sohasida esa, yangi dasturiy ta’minotlar va raqamli echimlar
biznesning samarali boshqarilishini ta’minlashda muhim rol o’ynaydi. Bunda,
tadbirkorlar, zamonaviy texnologiyalardan foydalanish orqali nafaqat o’z mahsulot
va xizmatlarini yaxshilash, balki iste’molchilar talabiga ham tezda javob bera
olishadi.
2
Alimov, F. (2017). Innovatsiyalar va raqamli texnologiyalarni tatbiq etish. Tashkent: Science Press.
21

Innovatsiyalar va yangi texnologiyalarni joriy etish orqali tadbirkorlar
quyidagi ustunliklarni qo’lga kiritadilar:
1. Yuqori mahsulot sifati: Yangi texnologiyalarni joriy etish mahsulot
sifatini oshiradi, bu esa raqobatni oshiradi va bozorda muvaffaqiyatni ta’minlaydi.
Misol uchun, avtomobil sanoatida yangi texnologiyalar yordamida ekologik toza
va energiya tejamkor avtomobillar ishlab chiqarilmoqda, bu esa kompaniyalar
uchun raqobat ustunligini yaratadi.
2. Ishlab chiqarish samaradorligi: Texnologiyalarni joriy etish orqali ishlab
chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va optimallashtirish mumkin. Bu esa
xarajatlarni kamaytirishga va ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga olib
keladi. Masalan, zamonaviy sanoat robotlari yordamida ishlab chiqarish
jarayonlarini tezlashtirish va samarali boshqarish mumkin.
3. Innovatsion mahsulotlar yaratish: Innovatsiyalar yangi mahsulotlar va
xizmatlar yaratishda yordam beradi. O’zgaruvchan bozor talablariga moslashish va
yangi ehtiyojlarni qondirishda innovatsion yondashuvlar muvaffaqiyatli bo’ladi.
Misol uchun, smartfonlar va raqamli texnologiyalar sohasida yildan-yilga yangi
innovatsion mahsulotlar yaratilib, iste’molchilarni o’ziga jalb qilmoqda.
4. Yangi bozorlarni egallash imkoniyati: Innovatsiyalar nafaqat mavjud
bozorlar, balki yangi bozorlar yaratishga ham yordam beradi. Masalan,
biotexnologiya va sun’iy intellekt sohalarida amalga oshirilayotgan innovatsiyalar
22

orqali yangi mahsulotlar ishlab chiqarilib, ular yangi bozorlarni egallashga yordam
bermoqda.
Innovatsiyalarni rivojlantirishda davlatning roli ham muhimdir. Davlat
tadbirkorlarga texnologiyalarni joriy etish va innovatsion yondashuvlarni ishlab
chiqish uchun zarur infratuzilma yaratishi kerak. Shu maqsadda, ilm-fan va
texnologiyalarni qo’llab-quvvatlash, ilmiy-texnikaviy tadqiqotlar va startaplarni
rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilishi lozim. Shu bilan birga, tadbirkorlar
uchun soliq imtiyozlari va grantlar yordamida innovatsiyalarni amalga oshirishda
qo’llab-quvvatlash zarur.
Innovatsion faoliyatni qo’llab-quvvatlash orqali tadbirkorlar raqobatbardosh
mahsulotlar ishlab chiqarish, yangi bozorlarni egallash va xalqaro miqyosda
muvaffaqiyatga erishish imkoniyatiga ega bo’ladi. Bu nafaqat tadbirkorlar uchun,
balki butun iqtisodiyot uchun foydali bo’ladi. Shunday qilib, innovatsiyalar va
yangi texnologiyalar tadbirkorlikni rivojlantirishda muhim omil bo’lib, ular orqali
iqtisodiyotning o’sish sur’atlarini tezlashtirish mumkin.
Innovatsiyalar va texnologiyalarni qo’llashning o’sishiga oid statistik
ma’lumotlar ko’rsatmoqda. Masalan, 2021-yilda O’zbekistonda innovatsion
texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan investitsiyalar 10% ga oshgan, bu o’z
navbatida ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga va yangi mahsulotlarni ishlab
chiqarishga olib kelgan. Tadbirkorlarning 20% ga yaqini yangi texnologiyalarni
23

o’z faoliyatiga qo’llashgan va bu orqali ularning biznesi yanada raqobatbardosh
bo’lgan.
Shunday qilib, innovatsiyalar va yangi texnologiyalar tadbirkorlikni
rivojlantirishda bevosita ta’sir ko’rsatadigan omillardir. Ular orqali nafaqat
mahsulot va xizmatlar sifatini oshirish, balki yangi bozorlar yaratish, iqtisodiy
samaradorlikni oshirish va raqobatbardoshlikni ta’minlash mumkin. Davlatning
innovatsion faoliyatni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan siyosati esa bu jarayonlarni
yanada tezlashtiradi. 3
3
Abduqodirov, R. (2019). Tadbirkorlikni rivojlantirishning iqtisodiy asoslari. Tashkent: Iqtisodiyot
nashriyoti.
24

III BOB. TADBIRKORLIKNING RIVOJLANISHIGA DAVLAT
SIYOSATINING TA’SIRI
3.1 Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirishda davlatning
roli
Tadbirkorlikni rivojlantirish va uning samarali ishlashini ta’minlashda davlat
siyosatining ahamiyati katta. Davlatning tadbirkorlik faoliyatiga ta’siri nafaqat
iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash, balki tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar
yaratish va yangi bozorlarni egallashga yordam beradi. Davlat tomonidan amalga
oshiriladigan siyosat va qo’llab-quvvatlash tadbirkorlikning rivojlanishiga
to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qiladi va iqtisodiy o’sishni ta’minlashda muhim omil
hisoblanadi.
Davlat tomonidan amalga oshirilgan qo’llab-quvvatlash choralari
tadbirkorlarning faoliyatini rag’batlantirish, ularning iqtisodiy qiyinchiliklarni
yengib o’tishiga yordam berish va raqobatbardosh mahsulotlar ishlab chiqarishni
qo’llab-quvvatlashga qaratilgan. Davlat tomonidan ishlab chiqilgan soliq
imtiyozlari, subsidiyalar, grantlar va boshqa qo’llab-quvvatlash choralari
tadbirkorlarga innovatsion faoliyatni amalga oshirishda yordam beradi. Bunday
siyosat davlatning iqtisodiy rivojlanishiga va jamiyatning turmush darajasini
oshirishga xizmat qiladi.
Shuningdek, davlatning tadbirkorlikni rivojlantirishdagi roli nafaqat
moliyaviy yordamda, balki ta’lim va kadrlar tayyorlashda ham muhimdir.
25

O’zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan ta’lim sohasida amalga oshirilgan
islohotlar, xususan, tadbirkorlikni rivojlantirishga oid maxsus kurslar, treninglar va
seminarlarda ishtirok etish imkoniyatlari tadbirkorlar uchun muhim manbalar
hisoblanadi. Shuningdek, davlat tomonidan startaplarni qo’llab-quvvatlash va
innovatsion texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan dasturlar samarali amalga
oshirilmoqda.
Davlatning tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlashdagi roli shuningdek, qonun
hujjatlarini ishlab chiqish va tadbirkorlar uchun qulay ishbilarmonlik muhitini
yaratish bilan ham bog’liq. O’zbekiston hukumati tomonidan olib borilayotgan
huquqiy islohotlar, soliq siyosati va biznesni ro’yxatdan o’tkazish tartibidagi
o’zgartirishlar tadbirkorlik muhitini yaxshilashga xizmat qilmoqda. Shuningdek,
davlat tomonidan tadbirkorlar uchun moliyaviy yordam ko’rsatish, bank kreditlari
va boshqa moliyaviy vositalardan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish
tadbirkorlikni rivojlantirishga yordam beradi.
Tadbirkorlikni rivojlantirishdagi davlat siyosatining samaradorligi nafaqat
iqtisodiy o’sish, balki mamlakatning xalqaro bozorlarda raqobatbardoshligini
oshirishga ham ijobiy ta’sir ko’rsatadi. O’zbekistonda amalga oshirilayotgan
iqtisodiy islohotlar, shu jumladan, investitsiyalarni jalb etish va yangi
texnologiyalarni rivojlantirishga qaratilgan dasturlar, mamlakatning iqtisodiy
salohiyatini yanada kuchaytiradi.
26

O’zbekiston Respublikasida tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlashga qaratilgan
dasturlar o’rtacha 15% o’sishga erishgan, shuningdek, davlatning startaplarni
qo’llab-quvvatlash siyosati 2021-yilda yangi 5000 ta biznesni tashkil etishga
imkon berdi. Bu, o’z navbatida, 30,000 ga yaqin yangi ish o’rinlarini yaratdi va
iqtisodiy o’sishga katta hissa qo’shdi.
Davlat tomonidan tadbirkorlikka ko’rsatilgan yordam natijasida O’zbekiston
iqtisodiyoti 2020-yilda 5,8% o’sish sur’atini ko’rsatgan, bu o’zgarishning asosiy
sabablaridan biri tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlashga doir amalga oshirilgan
islohotlardir. Tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, 2021-yilda tadbirkorlarning 70% dan
ortig’i davlat tomonidan ko’rsatilgan soliq imtiyozlari va grantlar orqali o’z
bizneslarini rivojlantirishni davom ettirgan.
Shunday qilib, tadbirkorlikni rivojlantirishda davlatning roli muhim
ahamiyatga ega. Davlat tomonidan ko’rsatilgan qo’llab-quvvatlash, soliq
imtiyozlari, grantlar va innovatsion dasturlar orqali tadbirkorlar o’z bizneslarini
kengaytirish va samarali boshqarish imkoniyatiga ega bo’ladi. Buning natijasida
mamlakatda iqtisodiy o’sish sur’atlari oshib, yangi ish o’rinlari yaratiladi,
raqobatbardoshlik kuchayadi va xalqaro bozorlar bilan integratsiya o’sadi.
O’zbekiston Respublikasida tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va
rivojlantirishga qaratilgan bir qator dasturlar va chora-tadbirlar amalga oshirilgan.
Davlatning tadbirkorlikni rivojlantirishdagi roli juda muhim, chunki u iqtisodiy
o’sishni ta’minlash, yangi ish o’rinlarini yaratish va milliy ishlab chiqarishni
27

qo’llab-quvvatlashga qaratilgan. Tadbirlar bir necha yillardan beri davom etmoqda,
ammo so’nggi yillarda, xususan, 2020-2022 yillarda bu jarayon yanada
kuchaytirilgan. Quyida davlat tomonidan amalga oshirilgan asosiy tadbirlar va
islohotlarni batafsil yoritib o’taman.
2020-yilda tadbirkorlikni rivojlantirishdagi asosiy tadbirlar
2020-yilda O’zbekiston hukumati tadbirkorlikni rivojlantirishda bir nechta
strategik yo’nalishlarga e’tibor qaratdi. Ushbu yil davomida amalga oshirilgan
asosiy chora-tadbirlar quyidagilarni o’z ichiga oladi:
1. Soliq imtiyozlari va yengilliklar
2020-yilda davlat tomonidan kichik va o’rta biznesni qo’llab-quvvatlash
maqsadida bir qator soliq imtiyozlari va yengilliklar joriy etildi. Masalan, soliq
to’lovchilarni ro’yxatga olish va soliq to’lovlarini soddalashtirish bo’yicha yangi
qonunlar qabul qilindi. Tadbirlar kichik va o’rta biznes vakillarining soliq yukini
kamaytirishga, shu orqali ularga iqtisodiy faollikni oshirishga yordam berdi.
2. Biznesni raqamlashtirish
2020-yilda O’zbekiston hukumati tadbirkorlikni raqamlashtirishga katta
e’tibor berdi. Internet orqali biznesni boshqarish, soliq hisobotlarini topshirish va
boshqa moliyaviy operatsiyalarni avtomatlashtirish maqsadida raqamli
platformalar yaratildi. Bu o’z navbatida biznesni soddalashtirish va vaqtda tejash
imkonini yaratdi.
3. Kreditlar va moliyaviy yordam
28

2020-yilgi pandemiya davrida davlat tomonidan kichik va o’rta biznesni
qo’llab-quvvatlash uchun subsidiyalar va grantlar ajratildi. Shuningdek, yangi
biznesni boshlash uchun bank krediti olish jarayoni soddalashtirildi, shuningdek,
foiz stavkalari pasaytirildi. Bu chora tadbirkorlarning moliyaviy qiyinchiliklarni
yengib o’tishlariga yordam berdi.
2021-yilda tadbirkorlikni rivojlantirishdagi chora-tadbirlar
2021-yilda davlat tomonidan tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash bo’yicha
yangi va yanada samarali islohotlar amalga oshirildi. O’zbekiston hukumati
tomonidan tadbirkorlikni rivojlantirishga qaratilgan asosiy yo’nalishlar quyidagilar
1. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash uchun maxsus fondlar yaratildi
2021-yilda kichik va o’rta biznesni moliyalashtirish uchun yangi maxsus
fondlar tashkil etildi. Bu fondlar orqali tadbirkorlar o’zlarining biznes loyihalarini
amalga oshirish uchun zarur mablag’larni olishdi. Fondlar, asosan, innovatsion va
texnologik loyihalarni rivojlantirishga qaratildi.
2. Yangi huquqiy islohotlar
2021-yilda O’zbekiston hukumati tadbirkorlik muhitini yanada yaxshilashga
qaratilgan yangi qonunlarni qabul qildi. Ushbu qonunlar biznesni ro’yxatdan
o’tkazish jarayonini soddalashtirdi, shu bilan birga, biznesni yuritishdagi
byurokratik to’siqlarni kamaytirdi.
3. Startaplarni qo’llab-quvvatlash
29

O’zbekiston hukumati startaplarni rivojlantirish va qo’llab-quvvatlashga
alohida e’tibor qaratdi. 2021-yilda startaplar uchun soliq imtiyozlari joriy etildi va
yangi startaplar uchun grantlar ajratildi. Bu chora-tadbirlar yosh tadbirkorlar va
innovatsion g’oyalarni rivojlantirishni istaganlar uchun yaxshi imkoniyatlar
yaratdi.
2022-yilda tadbirkorlikni rivojlantirishdagi islohotlar
2022-yilga kelib, tadbirkorlikni rivojlantirishga doir amalga oshirilgan
islohotlar yanada chuqurlashdi va davlat tomonidan yanada ko’proq qo’llab-
quvvatlash choralari ko’rildi. 2022-yilda asosiy e’tibor biznesni yanada
soddalashtirishga, xususan, raqamli iqtisodiyotga o’tish va kichik va o’rta biznesni
qo’llab-quvvatlashga qaratildi.
1. Raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratni rivojlantirish
2022-yilda elektron tijoratni rivojlantirish va raqamli iqtisodiyotga o’tish
bo’yicha yangi qonunlar qabul qilindi. Tadbirlar biznes jarayonlarini yanada
samarali qilish, onlayn savdoni rivojlantirish va internet platformalarini
yaxshilashga qaratildi.
2. Investitsion jozibadorlikni oshirish
2022-yilda davlat, shu jumladan, xalqaro investorlarni jalb qilish bo’yicha
maxsus dasturlarni amalga oshirdi. Bu dasturlar orqali, xorijiy investitsiyalarni jalb
qilish va o’zbek tadbirkorlarining xalqaro bozorga chiqish imkoniyatlarini
oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar amalga oshirildi.
30

3. Yosh tadbirkorlarni qo’llab-quvvatlash
2022-yilda yosh tadbirkorlar uchun maxsus kurslar, treninglar va biznes
inkubatorlar tashkil etildi. Yosh tadbirkorlarning innovatsion loyihalarini amalga
oshirishlari uchun grantlar ajratildi. Bu chora-yordamlar, shuningdek, biznesni
boshlashda yuzaga keladigan qiyinchiliklarni yengishga yordam berdi.
Shunday qilib, 2020-2022-yillarda davlat tomonidan tadbirkorlikni
rivojlantirishga doir amalga oshirilgan islohotlar va qo’llab-quvvatlash choralari
iqtisodiyotning turli sohalarini modernizatsiya qilish, kichik va o’rta biznesni
qo’llab-quvvatlash va yangi ish o’rinlarini yaratish uchun muhim ahamiyatga ega
bo’ldi. Davlat tomonidan taqdim etilgan soliq imtiyozlari, subsidiya va grantlar,
shuningdek, biznesni raqamlashtirish va startaplarni qo’llab-quvvatlash choralari
tadbirkorlik muhitining rivojlanishiga katta hissa qo’shdi. O’zbekistonning
tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash siyosati mamlakatni iqtisodiy rivojlantirishda
muhim omil bo’lib xizmat qilmoqda. 4
3.2. Xalqaro tajriba: tadbirkorlikni rivojlantirish va aholi
daromadlarini oshirish bo’yicha muvaffaqiyatli misollar
Tadbirkorlikni rivojlantirish va aholi daromadlarini oshirish bugungi kunda
iqtisodiy siyosatning muhim jihatlaridan biriga aylanib bormoqda. Dunyoning bir
4
Asadov, R. (2020). Kichik va o‘rta biznesni rivojlantirish. Toshkent: Ekonomika.
Davlat statistikasi bo‘yicha qo‘llanma. (2021). Tashkent: Davlat statistika qo‘mitasi.
31

qator davlatlari tadbirkorlikni rivojlantirish orqali iqtisodiy o’sishni ta'minlash va
aholining yashash darajasini oshirishda katta muvaffaqiyatlarga erishgan. Quyida
bir nechta muvaffaqiyatli xalqaro misollar keltirilgan.
1. Janubiy Koreya: Innovatsion tadbirkorlik va texnologiya sektori
Janubiy Koreya iqtisodiyoti 20-asrning 60-yillaridan boshlab rivojlanib,
1980-yillarda yuqori texnologiyali sanoatga asoslangan raqamli iqtisodiyotga
aylanishga muvaffaq bo’ldi. Janubiy Koreyaning iqtisodiy muvaffaqiyati bir necha
omillarga asoslangan bo’lib, ularning asosiylari quyidagilar:
Davlat qo’llab-quvvatlashi: Janubiy Koreya hukumati iqtisodiyotning barcha
sohalariga innovatsiyalarni joriy etish va tadbirkorlikni rivojlantirishni qo’llab-
quvvatlash maqsadida turli dasturlarni ishlab chiqqan. Xususan, yangi startaplarni
moliyaviy va texnik jihatdan qo’llab-quvvatlash uchun grantlar va imtiyozlar
taqdim etilgan.
Ta'lim tizimi: Koreyada ilm-fan va texnologiya sohasidagi ta'limga katta
e'tibor qaratilgan, bu esa yuqori malakali kadrlar tayyorlashga imkon berdi.
Tadbirkorlik madaniyati: Koreyada biznesni boshlash va rivojlantirishga oid
ijtimoiy madaniyat shakllangan, bu esa ko’plab yoshlar va tadbirkorlarni o’z
bizneslarini tashkil etishga undagan.
Janubiy Koreyaning muvaffaqiyati aholi daromadlarining oshishiga, shu
bilan birga, yuqori texnologiyali sanoatlarning rivojlanishiga olib keldi. Hozirda
32

Koreya Jahon iqtisodiyotining yetakchi texnologiya markazlaridan biri
hisoblanadi.
2. Sinqapur: Bozor iqtisodiyotiga asoslangan tadbirkorlik ekotizimi
Sinqapur xalqaro savdo va investitsiyalar uchun ochiq bo’lgan va biznes
uchun juda qulay muhit yaratgan davlatlardan biridir. Tadbirkorlikni rivojlantirish
bo’yicha bu mamlakatning yondashuvi dunyo bo’ylab boshqa davlatlar uchun
o’rnak bo’lib kelmoqda. Sinqapurda tadbirkorlikni rivojlantirishga oid asosiy
yo’nalishlar:
Biroz soliq imtiyozlari va biznesni yuritish osonligi: Sinqapurda biznesni
boshlash jarayoni juda osonlashtirilgan va davlat biznesni yuritish uchun minimal
soliq to’lovlari belgilagan. Bundan tashqari, kompaniyalar va startaplar uchun turli
imtiyozlar mavjud.
Investitsiyalarni jalb qilish: Sinqapur hukumatining siyosati bo’yicha,
mamlakatga xorijiy investitsiyalarni jalb qilishga katta e'tibor qaratilgan.
Sinqapurda chet el investitsiyalarini jalb qilish uchun hukumat startaplarni
rivojlantirishga qaratilgan dasturlarni qo’llab-quvvatlaydi.
Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlovchi infrastruktura: Sinqapurda
tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlovchi turli markazlar va inkubatorlar mavjud,
ularning barchasi yangi bizneslarni rivojlantirishga qaratilgan.
33

Natijada, Sinqapur iqtisodiy rivojlanishning yuqori sur'atlaridan biriga ega
bo’lib, bu davlat aholi daromadlarini oshirishda muvaffaqiyatli tajriba namunasini
taqdim etadi.
3. Shvetsiya: Yashil iqtisodiyot va tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash
Shvetsiya — yashil iqtisodiyotni rivojlantirish va barqaror biznesni qo’llab-
quvvatlash bo’yicha muvaffaqiyatli tajriba bilan tanilgan mamlakatdir. Bu davlatda
tadbirkorlik va aholi daromadlarini oshirishda ekologik barqarorlik, innovatsiyalar
va texnologiyalarga katta ahamiyat berilgan. Shvetsiyaning iqtisodiy siyosatidagi
asosiy jihatlar:
Yashil biznesni rivojlantirish: Shvetsiya hukumati ekologik toza
texnologiyalarni va barqaror biznesni rivojlantirish uchun soliq imtiyozlarini
taqdim etadi. Bu, o’z navbatida, ekologik toza mahsulotlar ishlab chiqarishga va
qayta tiklanadigan energiya manbalariga investitsiyalarni jalb qilishga olib kelgan.
Raqamli iqtisodiyot va startaplar: Shvetsiya o’zining raqamli iqtisodiyotini
rivojlantirish uchun startaplarni qo’llab-quvvatlaydi. Startaplar uchun mablag’lar
va texnik yordamlar taqdim etiladi, bu esa yangi innovatsion bizneslarni
rivojlantirishga yordam beradi.
Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlovchi infratuzilma: Shvetsiyada tadbirkorlikni
rivojlantirish uchun xususiy va davlat sektori o’rtasida samarali hamkorlik mavjud.
Yangi bizneslarni rivojlantirish uchun turli dasturlar, grantlar va inkubatorlar
mavjud.
34

Shvetsiya misolida ko’rilgandek, ekologik toza texnologiyalarni
rivojlantirish va barqaror iqtisodiyotning o’rnatilishi aholi daromadlarini
oshirishga xizmat qilgan va bu sohada global o’rnak bo’lishi mumkin.
4. Germaniya: Kichik va o’rta biznesni qo’llab-quvvatlash
Germaniya iqtisodiyoti kichik va o’rta biznesga asoslanadi. Mamlakatda bu
turdagi bizneslar uchun davlat tomonidan qo’llab-quvvatlovchi ko’plab
mexanizmlar mavjud. Germaniyaning muvaffaqiyatli iqtisodiy modelining asosiy
elementlari:
Kichik va o’rta bizneslarni qo’llab-quvvatlash: Germaniya hukumati kichik
va o’rta bizneslarni rivojlantirishga katta e'tibor qaratadi, ularga turli moliyaviy va
soliq imtiyozlari taqdim etiladi.
Texnologik innovatsiyalar: Germaniya innovatsiyalarni joriy etishda
yetakchi mamlakatlardan biridir. Bu mamlakatda ilm-fan va texnologiya
sohasidagi yutuqlar biznesga yangi imkoniyatlar yaratadi.
Barqaror rivojlanish: Germaniya iqtisodiyotining asosida barqaror
rivojlanish siyosati yotadi. Yashil texnologiyalar va energiya samaradorligi
bo’yicha tadbirkorlikni rivojlantirishga katta e'tibor qaratiladi.
Xalqaro tajriba shuni ko’rsatadiki, tadbirkorlikni rivojlantirishda davlat
tomonidan ko’rsatilayotgan qo’llab-quvvatlash, soliq siyosati, investitsiyalarni jalb
qilish va innovatsiyalarni qo’llab-quvvatlash kabi omillar aholi daromadlarini
oshirishga sezilarli ta'sir ko’rsatadi. Janubiy Koreya, Sinqapur, Shvetsiya va
35

Germaniya kabi mamlakatlar o’zlarining iqtisodiy muvaffaqiyatlari bilan
boshqalarga o’rnak bo’lib, tadbirkorlikni rivojlantirish orqali iqtisodiy o’sishni
ta'minlash va aholining yashash darajasini oshirishda muvaffaqiyatlarga erishgan.
3.3. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirishda davlatning
amalga oshirgan chora-tadbirlari
Tadbirkorlikni rivojlantirishda davlatning roli nihoyatda muhimdir, chunki
davlatning iqtisodiy siyosati, moliyaviy qo’llab-quvvatlash va huquqiy muhit
tadbirkorlikning o’sishi va rivojlanishiga to’g’ridan-to’g’ri ta'sir ko’rsatadi.
Davlatning tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirishga qaratilgan sa'y-
harakatlari, nafaqat iqtisodiyotni barqarorlashtirishga, balki yangi ish o’rinlarini
yaratishga, aholining daromadlarini oshirishga ham xizmat qiladi. 2022-yilda
davlat tomonidan amalga oshirilgan tadbirlar tadbirkorlikni rivojlantirishda muhim
o’rin tutdi.
1. Soliq tizimi va imtiyozlar
2022-yilda kichik va o’rta biznesni qo’llab-quvvatlash uchun soliq tizimi
soddalashtirildi, soliq stavkalari kamaytirildi va yangi imtiyozlar joriy qilindi. Bu
esa tadbirkorlar uchun faoliyat yuritishda osonlik yaratdi. Davlat, kichik va o’rta
biznes subyektlariga soliq to’lovlaridan vaqtincha ozod qilish, daromadlarining
ma'lum qismini soliqdan ozod qilish, shuningdek, mahsulot ishlab chiqaruvchi va
xizmat ko’rsatuvchi bizneslar uchun soliq imtiyozlarini taqdim etdi. Bu tadbirlar,
36

ayniqsa, yangi boshlovchi tadbirkorlar va innovatsion loyihalarni amalga
oshirayotganlar uchun qo’llanildi.
Bundan tashqari, davlat tomonidan ishlab chiqaruvchi tadbirkorlar uchun bir
qator soliq imtiyozlari taqdim etildi. Ular uchun soliq to’lovlarini kamaytirish,
moliyaviy yukni yengillashtirish, ishlab chiqarish jarayonida foydalanuvchi xom
ashyo va materiallarga chegirmalar kiritish amaliyotlari olib borildi. Kichik
biznesni rag’batlantirishga qaratilgan siyosat, o’z navbatida, yangi ish o’rinlarini
yaratish, mamlakatda iqtisodiy o’sishni ta'minlashga hissa qo’shdi.
2. Tadbirkorlar uchun kredit va moliyaviy qo’llab-quvvatlash
2022-yil davomida davlat tomonidan tadbirkorlikni rivojlantirishga alohida
e'tibor qaratildi. Yangi boshlovchi tadbirkorlar va kichik bizneslar uchun uzoq
muddatli va arzon kreditlar taqdim etildi. Kreditlar o’z ichiga ijtimoiy tadbirkorlik
va innovatsion loyihalarni moliyalashtirishni ham olgan. Xususan, davlat banklari
va moliyaviy institutlar orqali tadbirkorlar uchun imtiyozli kreditlar taklif qilindi.
Shuningdek, ko’plab grantlar ajratildi, bu esa yosh tadbirkorlarning yangi biznes
boshlashga bo’lgan qiziqishini oshirdi.
Davlatning imtiyozli kreditlar taqdim etishdagi asosiy maqsadi, tadbirkorlar
uchun faoliyatni kengaytirish va yangi ish o’rinlarini yaratishga ko’maklashishdir.
Tadbirkorlar kreditlarni foydalanishda innovatsion texnologiyalarni joriy qilish,
yangi mahsulotlar ishlab chiqarish va yangi xizmatlar taqdim etishga imkon
topishdi. Bu esa nafaqat ularning biznes faoliyatining muvaffaqiyatli amalga
37

oshirilishiga, balki iqtisodiyotni diversifikatsiya qilish va yangi sohalarni
rivojlantirishga ham xizmat qildi.
3. Innovatsion va raqamli texnologiyalarni rivojlantirish
Yana bir muhim chora-tadbir innovatsion texnologiyalarni rivojlantirishga
qaratildi. Raqamli iqtisodiyotga o’tish, biznesni global bozorlarga chiqarish va
ishlab chiqarishning raqamli shaklini joriy qilishda davlat ko’plab tashabbuslar
boshladi. Bu jarayonda yosh tadbirkorlar uchun raqamli platformalar, startaplar va
onlayn biznes loyihalarini rivojlantirishga qo’llab-quvvatlash uchun xususiy va
davlat sektori tomonidan bir qator dasturlar amalga oshirildi. Tadbirkorlar uchun
raqamli texnologiyalarni joriy qilish va yangi texnologiyalarga moslashish
imkoniyatlari yaratildi.
2022-yilda davlat tomonidan kichik va o’rta biznesni qo’llab-quvvatlashga
qaratilgan yangi davlat dasturlari ishlab chiqildi. Ushbu dasturlar doirasida
innovatsion texnologiyalarni ishlab chiqish va tadbirkorlikni rivojlantirishga
qaratilgan ko’plab grantlar va qo’llab-quvvatlash choralari amalga oshirildi.
Raqamli texnologiyalar, shuningdek, biznesning samaradorligini oshirish,
xarajatlarni kamaytirish va bozorda raqobatbardoshlikni kuchaytirishga yordam
berdi.
4. Yangi ish o’rinlarini yaratish va iqtisodiy o’sish
Tadbirkorlikni rivojlantirish, yangi ish o’rinlarini yaratish va iqtisodiy o’sish
jarayoniga katta hissa qo’shadi. 2022-yilda davlat tomonidan kichik va o’rta
38

biznesni rivojlantirish orqali, xususiy sektorda yangi ish o’rinlari yaratish va
mavjud ish o’rinlarini mustahkamlashga qaratilgan chora-tadbirlar amalga
oshirildi. Tadbirlar o’z ichiga yangi investitsiyalarni jalb qilish, innovatsion
texnologiyalarni qo’llash, va kichik biznesni moliyalashtirishni kengaytirishni
oldinga surdi.
2022-yil davomida davlat tomonidan qo’llab-quvvatlangan tadbirkorlar
yangi ish o’rinlarini yaratishga ko’maklashishdi. Tadbirkorlar uchun taqdim
etilgan soliq imtiyozlari, kreditlar va grantlar orqali iqtisodiy o’sishning yana bir
muhim jihati bo’lgan yangi ish o’rinlarining ochilishi ta'minlandi. Bu esa
mamlakatda barqaror iqtisodiy o’sishga olib keldi, aholining daromadlari oshdi va
yangi biznes loyihalarining amalga oshirilishi uchun imkoniyatlar yaratildi.
Bularning barchasi davlatning tadbirkorlikni rivojlantirishga qaratilgan
siyosatini amalda samarali tarzda qo’llashga imkon berdi. Bu jarayonlar nafaqat
iqtisodiy barqarorlikka, balki jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlarga ham
ta'sir ko’rsatdi. Tadbirkorlikni rivojlantirish, o’z navbatida, mamlakatning global
iqtisodiyotdagi raqobatbardoshligini oshiradi. 5
5
Jabbarov, A. (2016). Tadbirlar va davlat qo‘llab-quvvatlash. Tashkent: Biznes akademiyasi.
39

XULOSA
Tadbirkorlikni rivojlantirish va qo’llab-quvvatlash mamlakatning iqtisodiy
barqarorligi va o’sishini ta'minlashda muhim rol o’ynaydi. Davlatning kichik va
o’rta biznesni rivojlantirishga qaratilgan siyosati, soliq imtiyozlari, moliyaviy
qo’llab-quvvatlash va innovatsion texnologiyalarni joriy qilish tadbirkorlarning
biznes faoliyatini kengaytirishga yordam beradi. 2022-yilda amalga oshirilgan
chora-tadbirlar, xususan, soliq tizimining soddalashtirilishi, imtiyozli kreditlar va
grantlar taqdim etilishi, raqamli texnologiyalarni rivojlantirish bo’yicha ko’rilgan
qadamlar tadbirkorlikni rivojlantirishning samarali vositalari bo’ldi.
Shuningdek, davlatning qo’llab-quvvatlashi orqali yangi ish o’rinlari
yaratildi, bu esa iqtisodiy o’sishni ta'minlab, aholi daromadlarini oshirishga hissa
qo’shdi. Innovatsion va raqamli texnologiyalarni tatbiq etish, biznesning global
bozorga chiqishiga imkon yaratish, va ishlab chiqarishning samaradorligini
oshirish tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar ochdi.
Tadbirkorlikni rivojlantirishda davlatning muhim vazifasi - kichik va o’rta
biznesga moliyaviy va huquqiy qo’llab-quvvatlash, yangi texnologiyalarni joriy
qilishni rag’batlantirishdir. Ushbu chora-tadbirlar o’z navbatida mamlakat
iqtisodiyotini diversifikatsiya qilish, yangi sohalarni rivojlantirish va
raqobatbardoshlikni oshirishga yordam beradi. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash
siyosati nafaqat iqtisodiy barqarorlikni ta'minlash, balki ijtimoiy farovonlikni
oshirishga ham hissa qo’shadi.
40

Bundan tashqari, davlatning tadbirkorlikni rivojlantirishga qaratilgan
siyosati, yosh tadbirkorlar va startaplar uchun yangi imkoniyatlar yaratish,
investitsiyalarni jalb qilish va iqtisodiy o’sishni tezlashtirishda ham katta ahamiyat
kasb etadi. Bu jarayon, shuningdek, mamlakatda yangi ish o’rinlarini yaratish va
aholi daromadlarini oshirishga yordam beradi. Davlatning tadbirkorlikni
rivojlantirishga doir amalga oshirgan chora-tadbirlari uzoq muddatda iqtisodiy
o’sishning barqarorligini ta'minlashga xizmat qiladi.
41

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
1. Abduqodirov, R. (2019). Tadbirkorlikni rivojlantirishning iqtisodiy
asoslari. Tashkent: Iqtisodiyot nashriyoti.
2. Alimov, F. (2017). Innovatsiyalar va raqamli texnologiyalarni tatbiq etish.
Tashkent: Science Press.
3. Andijon, M. (2018). O’zbekiston iqtisodiyoti va tadbirkorlik: imkoniyatlar
va cheklovlar. Tashkent: Iqtisodiy adabiyotlar.
4. Asadov, R. (2020). Kichik va o’rta biznesni rivojlantirish. Toshkent:
Ekonomika.
5. Davlat statistikasi bo’yicha qo’llanma. (2021). Tashkent: Davlat statistika
qo’mitasi.
6. Jabbarov, A. (2016). Tadbirlar va davlat qo’llab-quvvatlash. Tashkent:
Biznes akademiyasi.
7. Karimov, N. (2019). Soliq siyosati va tadbirkorlik. Tashkent: O’qituvchi
nashriyoti.
8. Nurmanov, M. (2020). Tadbirkorlik sub'ektlariga davlat yordamining
samaradorligi. Tashkent: Iqtisodiy maktab.
9. O’rta va kichik biznesni qo’llab-quvvatlash va moliyalashtirish. (2020).
O’zbekiston Respublikasi Tadbirkorlikni rivojlantirish agentligi.
10. Rahimov, I. (2019). Tadbirkorlikni rivojlantirishda davlat siyosati.
Tashkent: Iqtisodiy nashriyot.
42

11. Raxmonov, F. (2021). Iqtisodiy o’sish va tadbirkorlikni rivojlantirish.
Tashkent: Milliy universitet.
12. Shodiev, K. (2020). Innovatsion iqtisodiyot va tadbirkorlik. Tashkent:
Ta'lim nashriyoti.
13. Tashkent, M. (2022). O’zbekiston iqtisodiyoti: mamlakatda
tadbirkorlikni rivojlantirish. Tashkent: Statistika nashriyoti.
14. Uzbekiston Respublikasida tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va
rivojlantirish. (2021). O’zbekiston Respublikasi Prezidentining qarori.
15. Yusupov, D. (2021). Tadbirkorlik va iqtisodiy o’sish. Tashkent:
Iqtisodiy maktab.
Qo’shimcha adabiyotlar va internet manbalar
1. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tadbirkorlikni
rivojlantirishga oid qarorlar va farmonlar https://president.uz/
2. Statistika qo’mitasi ma'lumotlari https://stat.uz/
3. Tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash va rivojlantirish agentligi haqida
ma'lumot https://www.uzbicenter.uz/
4. Innovatsiyalarni rivojlantirish markazi: https://www.inno.uz/
5. Iqtisodiy tahlil va tadbirkorlikni rivojlantirish bo’yicha jahon amaliyoti
https://www.worldbank.org/
6. O’zbekiston Respublikasi Tadbirkorlar va ishbilarmonlar kengashi
https://www.chamber.uz/
43

7. Soliq tizimi va tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash https://www.soliq.uz/
8. O’zbekiston iqtisodiyoti haqida batafsil tahlil https://www.economist.uz/
9. Iqtisodiyotni rivojlantirish va tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash
strategiyasi https://www.mf.uz/
10. Davlat xizmatlari markazi va tadbirkorlikni qo’llab-quvvatlash
https://www.egov.uz/
44

Tadbirkorlik-aholi daromadlari oshirishning muhim manbai sifatida

Sotib olish