Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	50000UZS
Размер	1.3MB
Покупки	0
Дата загрузки	09 Июль 2024
Расширение	doc
Категория	Информатика и ИТ

Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish - DHCP protokoli, Ethernet va fast Ethernet texnologiyalari

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiKeyingi qadamda, CNAME manba yozuvi turi bilan sayt nomini server bilan
bog'lang va Add-Qo'shish tugmasini bosing - 2.10-rasm.
2.10-rasm. CNAME manba yozuv tiplariga kirish.
Natijada quyidagicha bo'lishi kerak (2.11-rasm).
2.11. –rasm. To’g’ri hududda DNS xizmati
Endi HTTP xizmatini sozlang. Server1 konfiguratsiyasida HTTP yorlig'iga
o'ting va sayt bosh sahifasini yarating (2.12-rasm).
2.12-rasm. Saytning boshlang’ich sahifasi

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi1-va 4- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
3.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 3:
15.3 + 90∙0,113= 25.47
Oraliq segment 2:
46,5 + 80∙0.1026 = 54.7
Oraliq segment 1:
46.5+ 500∙0,0866 = 89.8
Oraliq segment 10:
24 + 50∙0,1 = 29
Oraliq segment 11:
33.5 + 120∙0,1 = 45.5
O’ng baza segment 12:
152 + 500∙0,1 = 202
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 446.47 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytish vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi.
2-Oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
3-Oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-Oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
5-Oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 42,5 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi1-va 3- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
2.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 3:
15.3 + 90∙0,113= 25.47
Oraliq segment 2:
46,5 + 80∙0.1026 = 54.7
Oraliq segment 1:
46.5+ 500∙0,0866 = 89.8
Oraliq segment 7:
46.5 + 100∙0,0866 = 55.16
Oraliq segment 8:
46.5 + 100∙0,1026 = 56.76
O’ng baza segment 9:
165 + 50∙0,113 = 170.65
1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 452.54 ga teng. PDV qiymati
575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita
signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi.
2-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
3-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
5-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 54,5 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan ko’proq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob bermaydi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi
3.2.1 – rasm. Tarmoqning turli qismlarini o‘zaro ulash uchun repiter va
passiv konsentratorlardan foydalanish.
Ethernet tarmog‘idan axborot uzatish uchun standart kod Manchester – II
ishlatiladi. Bu holda signalning bitta qiymati nolga, boshqasi manfiy qiymatga ega,
ya’ni signalni doimiy tashkil qiluvchi qiymati nolga teng emas. Galvanik ajratish
adapter, repiter va konsentrator qurilmalari yordamida amalga oshiriladi.
Tarmoqning uzatish va qabul qilish qurilmalari boshqa qurilmalardan galvanik
ajralishi transformator orqali va alohida elektr manbai yordamida amalga
oshirilgan, tarmoq bilan kabel to‘g‘ri ulangan.
Ethernet tarmog‘iga axborot uzatish uchun ega bo‘lish abonentlarga to‘li q
tenglik h uquqini beruvchi CSMA/CD tasodifiy usul yordamida amalga oshiriladi.
. RepiterRepiter Konsentrator Segment Segment

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi3. Ethernet va fast Ethernet texnologiyalari
3.1. Ethernet tarmoqlari
Standart tarmoqlar o‘rtasida eng ko‘p tarqalgan tarmoq bu Ethernet
tarmog‘idir. U birinchi bo‘lib 1972-yilda Xerox firmasi tomonidan yaratilib, ishlab
chiqarila boshlandi. Tarmoq loyihasi ancha muvaffaqiyatli bo‘lganligi uchun 1980-
yili uni katta firmalardan DEC va Intel qo‘lladi. (Ethernet tarmog‘ini birgalikda
qo‘llagan firmalarni bosh harflari bilan DIX deb yuritila boshlandi). Bu uchta
firmaning harakati va qo‘llashi natijasida 1985-yili Ethernet xalqaro standarti
bo‘lib qoldi, uni katta xalqaro standartlar tashkilotlari standart sifatida qabul
qiladilar: 802 IEEE qomitasi (Institute of Electrical and Electronic Engineers) va
ECMA (European Computer Manufactures Association). Bu standart IEEE 802.03
nomini oldi.
IEEE 802.03 standartining asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilar:
Topologiyasi – shina; uzatish muhiti – koaksial kabel; uzatish tezligi – 10
Mbit/s; maksimal uzunligi – 5 km; abonentlarning maksimal soni – 1024 tagacha;
tarmoq qismining uzunligi – 500 m; tarmoqning bir qismidagi maksimal
abonentlar soni – 100 tagacha; tarmoqqa ega bo‘lish usuli – CSMA/CD, uzatish
modulyatsiyasiz (monokanal).
Jiddiy qaralganda IEEE 802.03 va Ethernet orasida oz farq mavjud, lekin ular
haqida odatda eslanmaydi.
3.1.2. Kommutatsiyalanuvchi Ethernet tarmoqlari
Ethernet hozir dunyoda eng tanilgan tarmoq va shubha yo‘q albatta, u yaqin
kelajakda ham shunday bo‘lib qoladi. Bunday bo‘lishiga asosiy sabab, uning
yaratilishidan boshlab hamma ko‘rsatkichlari, tarmoq protokoli hamma uchun
ochiq bo‘lganligi, shunday bo‘lganligi uchun dunyodagi juda ko‘p ishlab
chiqaruvchilar Ethernet qurilma va uskunalarini ishlab chiqara boshladilar. Ular
o‘zaro bir-biriga to‘liq moslangan ravishda ishlab chiqiladi albatta.
Dastlabki Ethernet tarmoqlarida 50 Omli ikki turdagi (yo‘g‘on va ingichka)
koaksial kabellar ishlatilar edi. Lekin keyingi vaqtlarda (1990-yil boshlaridan)

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiuchun, Fast Ethernet uchun esа 121,44 mks). Bu kаttаlik muhim bo‘lib, uni tаrmоq
qurilmаlаrining bufеr хоtirа qurilmаlаrining sig‘imini хisоblаsh uchun vа
tаrmоqning umumiy yuklаmаsini bахоlаshdа fоydаlаnilаdi. 10 Mbit /s tеzlikdа
ishlоvchi Ethernet tаrmоg‘i uchun stаndаrt to‘rttа ахbоrоt uzаtish muхitini аniqlаb
bеrgаn:
10 BASE 5 (qаlin kоаksiаl kаbеl);
10 BASE 2 (ingichkа kоаksiаl kаbеl);
10 BASE-T (о‘rаlgаn juftlik);
10 BASE-FL (оptik tоlаli kаbеl);
Uzаtish muхitini rusumlаsh 3 elеmеntdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib: «10»
rаqаmi, 10 Mbit/s uzаtish tеzligini bildirаdi, BASE so‘zi yuqоri chаstоtаli signаlni
mоdulyatsiya qilmаsdаn uzаtishni bildirаdi, охirgi elеmеnt tаrmоq qismini
(sеgmеntini) ruхsаt etilgаn uzunligini аnglаtаdi: «5» -500 mеtrni, «2» - 200 mеtrni
(аniqrоgi, 185 mеtrni) yoki аlоqа yo‘lining turini: «T» – о‘rаlgаn juftlik (twisted
pair, vitаya pаrа), «F» – оptik tоlаli kаbеl (fiber optic, оptоvоlоkоpniy kаbеl).
Хuddi shuningdеk 100 Mbit/s tеzlik bilаn ishlоvchi Fast Ethernet uchun hаm
stаndаrt uch turdаgi uzаtish muхitini bеlgilаb bеrgаn:
100 BASE – T4 (to‘rttаli о‘rаlgаn juftlik);
100 BASE – Tx (ikkitаli о‘rаlgаn juftlik);
100 BASE – Fx (оptik tоlаli kаbеl).
Bu еrdа «100» sоni uzаtish tеzligini bildirаdi (100 Mbit/s), «T» - hаrfi
о‘rаlgаn juftlik ekаnini ko‘rsаtаdi, «F» - hаrfi оptik tоlаli kаbеl ekаnini аnglаtаdi.
100BASE–Tx vа 100BASE–Fx rusumidаgi kаbеllаrni birlаshtirib 100BASE–Х
nоm bilаn yuritilаdi, 100BASE-TХ lаrni esа 100BASE–T dеb bеlgilаnаdi.
Bu yеrdа biz аytib o‘tishimiz kеrаkki Ethernet tаrmоg‘i оptimаl аlgоritmi bilаn
hаm, yuqоri ko‘rsаtkichlаri bilаn hаm bоshqа stаndаrt tаrmоq ko‘rsаtkichlаridаn

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiXulosa
Barcha komponentlarning PDV qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan
kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni
bo’yicha 1-4, 1-3,1-2, 2-4, 3-4 va 2-3 -tarmoq komponentlarining PDV qiymati
talabiga javob beradi,
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 550.47 ga teng.
1-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 452.54 ga teng.
1-va 4-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 446.47 ga teng.
2-va 3-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 518.87 ga teng.
2-va 4-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 512.8ga teng.
3-va 4-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 409.37 ga teng.
PVV qiymatini bo’yicha xulosa
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi.
1-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 54,5 ga teng bo’ladi.
1-va 4-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi.
2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 32 ga teng bo’ladi.
2-va 4-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 30.5 ga teng bo’ladi.
3-va 4-tarmoq PVV o’lchamlarni jami qiymati 42,5 ga teng bo’ladi.
Barcha PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 49 bit oraliqdagi
chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan talablarga javob beradi.
Kurs ishimni bajarish davomida PDV va PVV o’lchamlarni hisob kitob qilib
chiqdim va hamma hisob ishlarim barcha talablarga javob berdi. Barcha tarmoqlar
berilgan standartlarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiMundarija
Kirish …………………………………………………………………...…………
1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………………..…..
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari…………………………………........
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish……………………………..…
2. Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish-
DHCP protokoli
2.1 Buyruqlar satri interfeysidan foydalangan holda tarmoq adreslari
o‘zgarisharini va - DHCP protokollarini sozlash. ................................................
2.2 RIP marshrutlashtirishni sozlash……………..…………………………….
3. Ethernet va fast Ethernet texnologiyalari.
3.1 Ethernet tarmoqlari........................................................................................
3.1.1. Kommutatsiyalanuvchi Ethernet tarmoqlari..........................................
3.1.2. Ethernet tarmog’ining tez ishlovchi versiyalari.....................................
3.2 Ethernet va Fast Ethernet
tarmog‘i.................................................................
4. Hisobiy qism
4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning
samaradorligini hisoblash tartibi..........................................................................
Ilova A …………………………………………………………………………….
Xulosa ………………………………………………………………………..……
Foydalanilgan adabiyotlar ………………………………………………..……..

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi1. 1.Kurs ishining tarkibi va hajmi
Kurs ishi tarkib qismlariga, chizmalar, diagrammalarga joylashtirilgan tasviriy
grafik materiallar bilan hisob-kitob va tushuntirish yozuvidan (TY) iborat.
Qo'lda yozilgan matnning hajmi 25-35 jami sahifadan iborat bo'lib, hisob-kitob va
tushuntirish yozuvidan iborat bo’ladi:
sarlavha sahifasi;
mundarija
kirish
asosiy qism (bo'limlarga bo'lingan)
hisobiy qism
xulosa;
foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati (adabiyotlar);
ilovalar (rasmlar, diagrammalar, dastur ro'yxatlari
Kirish qismida muammoni hal qilishning dolzarbligini ko'rsatish kerak, agar
kerak bo'lsa, mavjud tizimlarni vazifalarni kamchiliklarini yoki ularni samarasiz
ishlarini isbotlash uchun ko'rib chiqish kerak.
Asosiy qismning bo'limida muddatli ish mavzusi bo'yicha materiallar ko'rib
chiqiladi: qisqacha tarixiy ma'lumot (agar kerak bo'lsa); asosiy tushunchalar va
ishlanmalar to’g’risida ma’lumot beriladi.
Xulosa qilib, olingan natijalar haqida qisqacha ma'lumot berish, ish natijalarini
umumlashtirish va barcha kurs ishlari bo'yicha xulosalar chiqarish kerak.
1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari
Kurs ishi kompyuterda A4 (297x210 mm) oq varaqning bir tomonida bir yarim
qator oralig'ida bosilishi kerak. Birinchi satrning hoshiyasi 1,25 sm. Matn 30-35
qatordan iborat bo'lishi kerak, 60 ta belgidan iborat bo'lishi kerak (so'zlar va tinish
belgilarining orasidagi bo'shliqlarni hisoblash) va varaqning butun kengligi bo'ylab

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi<html>
<body>
<h1>Welcome to WEB-Server CISCO!</h1>
<p>Server working: <font color="red"><b>OK!</b></font></p>
</body>
</html>
2.3-rasm. Web sahifaning matni. 1-variant
Yoki variant 2 ( 2.4 -rasm).
<html>
<center><font size='+2' color='blue'>Welcome to Cisco Packet Tracer HTML
Server! </font></center>
<body>
Hello!<br/>I am OK!
</body>
</html>
2.4-rasm. Web sahifaning matni. 2-variant

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishitekislanadi. Har bir varoq standart: chapdan - 3 sm, o'ngdan - 1,5 sm, yuqori va
pastdan - har biri 1,5 sm, harflar Times New Roman 14 o'lchamda bo’lishi kerak.
Shaxsiy fikrlarni, formulalarni, belgilarni kiritishga, shuningdek kurs ishning matniga
qora kapillyar (geliy) ruchka bilan diagramma va chizmalar kiritishga ruxsat beriladi.
Kurs ishlari hajmi kamida 25 sahifadan iborat bo'lishi va 35 varaqdan
oshmasligi lozim. Ishning matni sarlavha sahifasidan boshlanadi (A ilovaga qarang).
Keyingi sahifada bo'limlar, paragraflar, ilovalar va sahifalar yozilgan tarkibiy qismlar
jadvali (B ilovasiga qarang). Tarkiblar jadvalida ishda mavjud bo'lgan barcha
sarlavhalar bo'lishi kerak. Ularning matni ish mazmuniga to'liq mos kelishi, aniq,
ravshan, izchil va uning ichki mantig'ini aniq aks ettirishi kerak.
Kirish varaqasidan boshlab barcha ish varaqalari raqamlanadi. Raqamlash
boshidan oxirigacha bo'lishi kerak. Ilova va bibliografiya o'zaro tartib raqamlashga
kiritilishi kerak. Raqamlar varaqning pastki qismida, o'rtadan tekislanadi.
Matndagi har bir bo'lim bir-biridan ajratilgan bo’lishi kerak. Tegishli bo'lim
(qism) yoki kichik bo'limning raqami sarlavha boshiga qo'yiladi.
Kurs ishida turli xil grafik rasmlar (xaritalar, diagrammalar, chizmalar,
fotosuratlar va boshqalar) bo'lishi mumkin. loyihada joylashtirilgan rasmlar soni uning
mazmuniga qarab belgilanadi va matnga tartibli va aniqlik berish uchun etarli bo'lishi
kerak. Ular ish matnida ularga murojaat qilingandan so'ng darhol joylashtiriladi.
Yozuv varaqning o'rtasiga tekislanadi, kursiv bilan yozilgan va rasm ostida joylashgan.
Kurs ishiga joylashtirilgan raqamli material, jadval ko'rinishida chiqarish tavsiya
etiladi. Jadvallar varaqqa rasmlar singari joylashtirilishi kerak. Har bir jadvalga o'tish
raqami va imzo qo'shiladi. Jadval sarlavhasi birinchi satrni ko'rsatmasdan varaqning
chap chetiga tekislanadi, kursiv bilan yoziladi va jadvalning tepasida joylashgan. No.,
%, +, -, <,>, = va hokazo belgilar faqat sonli qiymatlar uchun ishlatilishi kerak.
Matnda bu belgilar so'zlar bilan yozilishi kerak.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiEthernet tarmog‘ining aloqa kanali uchun o‘ralgan juftlik kabellaridan
foydalanilgan versiyalari keng tarqaldi. Shuningdek, shisha tolali kabellar
ishlatiladigan standart ham qabul qilindi va standartlarga tegishli o‘zgartirishlar
kiritildi. 1995-yili Ethernet tarmog‘ining tez ishlovchi versiyasiga standart qabul
qilindi, u 100 Mbit/s tezlikda ishlaydi (Fast Ethernet deb nom berildi, IEEE 802.03
u standarti), aloqa muhitida o‘ralgan juftlik yoki shisha tola ishlatiladi. 1000 Mbit/s
tezlikda ishlaydigan versiyasi ham ishlab chiqarila boshlandi (Gigabit Ethernet,
IEEE 802.03 z standarti).
3.1.3. Ethernet tarmog’ining tez ishlovchi versiyalari
Standart bo‘yicha «shina» topologiyasidan tashqari, shuningdek, «passiv
yulduz» va «passiv daraxt» topologiyali tarmoqlar ham qo‘llaniladi. Bu taqdirda
tarmoqning turli qismlarini o‘zaro ulash uchun repiter va passiv konsentratorlardan
foydalanish ko‘zda tutiladi (15.1–rasm). Tarmoqning bir qismi (segment) bo‘lib
shuningdek, bitta abonent ham segment bo‘lishi mumkin. Koaksial kabellar shina
segmentlariga ishlatiladi, to‘qilgan juftlik va shisha tolali kabellar esa passiv
yulduz nurlari uchun ishlatiladi (bittali abonentlarni konsentratorga ulash uchun).
Asosiysi hosil qilingan topologiyada yopiq yo‘llar (petlya) bo‘lmasligi kerak.
Natijada jismoniy shina hosil bo‘ladi, chunki signal ularning har biridan turli
tomonlarga tarqalib yana shu joyga qaytib kelmaydi (halqadagi kabi). Butun
tarmoq kabelining maksimal uzunligi nazariy jihatdan 6,5 km ga yetishi mumkin,
lekin amalda esa 2,5 km dan oshmaydi.
Fast Ethernet tarmog‘ida jismoniy «shina» topologiyasidan foydalanish
ko‘zda tutilmagan, faqat «passiv yulduz» yoki «passiv daraxt» topologiyasi
ishlatiladi. Shuningdek, Fast Ethernet tarmog‘ida tarmoq uzunligiga qattiq talablar
va chegara qo‘yilgan. Paket formatini saqlab qolib, tarmoq tezligini 10 baravar
oshirilginligi tufayli tarmoqning minimal uzunligi 10 baravar kamayadi (Ethernet
dagi 51,2 mks o‘rniga 5,12 mks). Signalni tarmoqdan o‘tishining ikki hissalik vaqt
kattaligi esa 10 marotaba kamayadi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiRasm. 2.17. PC2ning Server2 DHCP serveridan IP-manzilni qabul qilinishi.
Keyingi amalimiz Server1da WEB serverining ishlashini tekshirish va saytni
brauzerda PC1 yoki PC2-da yuklash qoldi. (2-rasm)
Rasm. 2.18. Server1 da HTTP xizmatini ishlashini sinab ko'rish.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi2 va 4- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
5.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 6:
7.8 + 160∙0.1= 23.8
Oraliq segment 5:
33.5 + 700∙0,1 = 103.5
Oraliq segment 4:
24 + 850∙0,1 = 109
Oraliq segment 10:
24 + 50∙0,1 = 29
Oraliq segment 11:
33.5 + 120∙0,1 = 45.5
O’ng baza segment 12:
152 + 500∙0,1 = 202
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 512.8 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytish vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi.
4-Oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
5-Oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
10-Oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
11-Oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 30,5 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiаjrаlib turmаydi. Lеkin yuqоri stаndаrtlаshtirilgаnlik dаrаjаsi bilаn, tехnik
vоsitаlаrini judа ko‘p miqdоrdа ishlаb chiqаrilishi bilаn, ishlаb chiqаruvchilаr
tоmоnidаn kuchli qullаnishi shаrоfаti tufаyli bоshkа stаndаrt tаrmоqlаrdаn
Ethernet tаrmоg‘i kеskin аjrаlib turаdi vа shuning uchun hаm hаr qаndаy bоshqа
tаrmоq tехnоlоgiyasini аynаn Ethernet tаrmоg‘i bilаn sоlishtirilаdi.
2-jadval Ethernet tarmog'ining fizik qatlami spesifikatsiyasining parametrlari
Parametrlar 10Base-5 10Base-2 10 Вазе - Т 10Base - F
Maksimal segment uzunligi, m 500 185 100 2000
Tarmoq tugunlari orasidagi
maksimal masofa (takroriy
qurilmalar yordamida), m 2500 925 500 2500 (10BaseFB
uchun 2740)
Segmentdagi maksimal stantsiyalar
soni 100 30 1024 1024
Har qanday tarmoqda stantsiya
orasidagi repeterlarning maksimal
soni 4 4 4 4(10BaseFB uchun
5 )
Jadval-3 PDV (umumiy qiymati barcha baza o’zgaruvchi orta qoluvchi segmentlar soni) ni hisoblash
uchun jadval
Segment
turi Chap baza
segmentini
hisoblash Oraliq baza
segmentini
hisoblash O’ng baza
segmentini
hisoblash 1m
kadrlarni
ushlanish
vaqti Segmentning
maksimal
uzunligi
10Base-5 11.8 46.5 169.5 0.0866 500
10Base-2 11.8 46.5 169.5 0.1026 185
10Base-T 15.3 42.0 165.0 0.113 100
10Base-FB - 24.0 - 0.1 2000
10Base-FL 12.3 33.5 156.5 0.1 2000
FOIRL 7.8 29 152.0 0.1 1000
AUI(>2m) 0 0 0 0.1026 48+2
PVV (Kadrlar orasidagi intervallar soni) ni hisoblash uchun

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiishlаtilаdigаn stаndаrt hаm qаbul qilindi vа stаndаrtlаrgа tеgishli o‘zgаrtirishlаr
kiritildi.
1995 yili Ethernet tаrmоg‘ining tеz ishlоvchi vеrsiyasigа stаndаrt qаbul
qilindi, u 100 Mbit/s tеzlikdа ishlаydi (Fast Ethernet dеb nоm bеrildi, IEEE 802.03
u stаndаrti), аlоqа muхitidа fgаn juftlik yoki оptik tоlа ishlаtilаdi. 1000 Mbit/s
tеzlikdа ishlаydigаn vеrsiyasi hаm ishlаb chiqаrilа bоshlаndi (Gigabit Ethernet,
IEEE 802.03 z stаndаrti). Stаndаrt bo‘yichа «shinа» tоpоlоgiyasidаn tаshqаri
shuningdеk «pаssiv yulduz» vа «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyali tаrmоqlаr hаm
qо‘llаnilаdi. Bu tаqdirdа tаrmоqning turli qisimlаrini o‘zаrо ulаsh uchun rеpitеr vа
pаssiv kоntsеntrаtоrlаrdаn fоydаlаnish ko‘zdа tutilаdi (7–rаsm). Tаrmоqning bir
qismi (sеgmеnt) bo‘lib shuningdеk bittа аbоnеnt hаm sеgmеnt bo‘lishi mumkin.
Kоаksiаl kаbеllаr shinа sеgmеntlаrigа ishlаtilаdi, to’qilgаn juftlik vа оptik tоlаli
kаbеllаr esа pаssiv yulduz nurlаri uchun ishlаtilаdi (bittаli аbоnеntlаrni
kоnsеntrаtоrgа ulаsh uchun). Аsоsiysi hоsil qilingаn tоpоlоgiyadа yopiq yo‘llаr
(pеtlya) bo‘lmаsligi kеrаk. Nаtijаdа jismоniy shinа hоsil bo‘lаdi, chunki signаl
ulаrning hаr biridаn turli tоmоnlаrgа tаrqаlib yanа shu jоygа qаytib kеlmаydi
(hаlqаdаgi kаbi). Butun tаrmоq kаbеlining mаksimаl uzunligi nаzаriy jiхаtdаn 6,5
km gа еtishi mumkin, lеkin аmаldа esа 2,5 km dаn оshmаydi.
Bu hоldа signаlning bittа qiymаti nоlgа, bоshqаsi mаnfiy qiymаtgа egа, ya’ni
signаlni dоimiy tаshkil qiluvchi qiymаti nоlgа tеng emаs. Gаlvаnik аjrаtish
аdаptеr, rеpitеr vа kоntsеntrаtоr qurilmаlri yordаmidа аmаlgа оshirilаdi.
Tаrmоqning uzаtish vа qаbul qilish qurilmаlаri bоshqа qurilmаlаrdаn gаlvаnik
аjrаlishi trаnsfоrmаtоr оrqаli vа аlоhidа elеktr mаnbаi yordаmidа аmаlgа
оshirilgаn, tаrmоq bilаn kаbеl to‘g‘ri ulаngаn. Ethernet tаrmоg‘igа ахbоrоt uzаtish
uchun egа bo‘lish аbоnеntlаrgа to‘liq tеnglik huquqini bеruvchi CSMA/CD
tаsоdifiy usul yordаmidа аmаlgа оshirilаdi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi3-va 4- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
6.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 9:
15.3 + 50∙0,113=20.95
Oraliq segment 8:
46.5 + 100∙0,1026 = 56.76
Oraliq segment 7:
46.5 + 100∙0,0866 = 55.16
Oraliq segment 10:
24 + 50∙0,1 = 29
Oraliq segment 11:
33.5 + 120∙0,1 = 45.5
O’ng baza segment 12:
152 + 500∙0,1 = 202
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 409.37 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytish vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi.
2-Oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
3-Oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-Oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
5-Oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 42,5 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi2-va 3- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
4.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 6:
7.8 + 160∙0.1= 23.8
Oraliq segment 5:
33.5 + 700∙0,1 = 103.5
Oraliq segment 4:
24 + 850∙0,1 = 109
Oraliq segment 7:
46.5 + 100∙0,0866 = 55.16
Oraliq segment 8:
46.5 + 100∙0,1026 = 56.76
O’ng baza segment 9:
165 + 50∙0,113 = 170.65
1-va 4-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 518.87 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytishi vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
3.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, FOIRL: - bt ga qisqaradi.
2-oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
3-oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
4-oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
5-oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
2-va 3-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 32 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi12-Variant .
Segment 1 10Base-5 500
Segment 2 10Base-2 80
Segment 3 10Base-T 90
Segment 4 10Base-FB 85 0
Segment 5 10Base-FL 700
Segment 6 FOIRL 160
Segment 7 10Base-5 10 0
Segment 8 10Base-2 10 0
Segment 9 10Base- T 50
Segment 10 10Base-FB 50
Segment 11 10Base-FL 120
Segment 12 FOIRL 500
1 2 3 4
4.1-rasm. Har xil fizik standartlardan va segmentlardan iborat bo’lgan
Ethernet tarmog’iga misol.
Hisoblash: PDV hisoblashda har bir simni kesilish joyidan segmentni jadval
asosida kechikishlarni hisoblashdan iborat, ( berilgan jadval asosida signallarning
kechikishi 1m kabel segment uzunligi bilan ko'paytiriladi), shundan keyin bu
kechikishlar chap, o’ng va oraliq segmentlarni yig’indisini topish kerak.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiBizning vazifamiz Server1 ni DNS va Web-server sifatida, Server2 ni esa
DHCP-server sifatida sozlashdir. Sizga shuni eslatib o'taylikki, DNS serverining
ishi serverlarning domen nomlarini IP manzillariga o’giririshdan iboratdir. DHCP
server tarmoq interfeyslarni avtomatik konfiguratsiyasi uchun tarmoq manzillarini
tashkil qilish imkonini beradi, ya'ni tarmoqdagi kompyuterlar o'rtasida IP-
manzillarni avtomatik ravishda taqsimlashni ta'minlaydi. Boshqacha qilib
aytadigan bo'lsak, bizning holattimizda, kompyuterlar DHCP Server2 xizmati IP
manzillarini qabul qilib oladi va masalan, Server1da saytni ochadi.
Kompyuterda Serverlarda IP-manzil va DHCP-ni sozlash.
PC1 va PC2 konfiguratsiyasini kiriting va DHCP serveri orqali IP sozlamasini
o'rnating. 2.6-rasm.
2.6-rasm. PC1-da IP-ni sozlash
Server konfiguratsiyasini sozlash IP: Server1 – 10.0.0.1 ( 2.7 -rasm ), Server2 –
10.0.0.2 ( 2.8 -rasm ). Tarmoq maskasi avtomatik tarzda o'rnatiladi xuddi
255.0.0.0.dek.
2 .7 -rasm .

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiKirish
Bugungi kunda zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini
jamiyat va davlat boshqaruvi faoliyatining barcha sohalariga keng joriy etish
hamda ulardan samarali foydalanish, fuqarolarning axborot olishga doir
konstitutsiyaviy huquqlarini ro'yobga chiqarish, davlat boshqaruvi organlari
faoliyatining ochiqligini ta'minlash, ―elektron hukumat tizimini jadal tatbiq‖
etish, telekommunikatsiya infratuzilmasi, ma'lumotlarni uzatish tarmoqlarini
modernizatsiya qilish borasida mamlakatimiz barcha hududida keng ko'lamli
ishlar amalga oshirilmoqda.
Davlatimiz rahbarining 2015 yil 4 fevraldagi ―O'zbekiston Respublikasi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligini tashkil
etish to'g‘risida gi farmoni ushbu yo'nalishdagi sa'y-harakatlarni yangi bosqichga
‖
ko'tarishga qaratilgani bilan nihoyatda ahamiyatlidir. Binobarin, mamlakatimizda
mustaqillikning ilk yillaridanoq, axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini har
tomonlama ravnaq toptirish, uning huquqiy-tashkiliy hamda moddiy-tehnik
bazasini izchil takomillashtirishga alohida e'tibor qaratib kelinayapti. Axborot-
kommunikatsiya texnologiyalari zamonamiz uchun dolzarbligiga monand sur'atda
boshqa sohalarga nisbatan jadal rivojlanayotganini alohida ta'kidlash joiz. Ushbu
xizmatlar hajmi so'nggi besh yilda 3,3 barobar, o'tgan yili esa 24,5 foiz o'sgani
buning amaliy tasdig‘idir.
Bularning barchasi axborot - kommunikatsiya texnologiyalarini
rivojlantirish borasida ko'rilayotgan izchil chora-tadbirlar samarasi, desak, aslo
mubolag‘a bo'lmaydi. Istiqbolda internetning milliy segmenti yanada
shakllantirilishini hamda unga keng polosali ulanishni kengaytirish, telefon
aloqasi, televidenie va radioeshittirishning raqamli tizimlariga to'liq o'tishni
ta'minlash, aholining, xususan, yosh avlodning axborotga bo'lgan hamda
intellektual talab va ehtiyojlarini qondirish maqsadida tarmoq resurslarini
rivojlantirish uchun zarur texnik hamda qulay shart-sharoitlarni yaratish ayni
muddaodir.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiMashg’ulotimiz uchun topologiya 6.1-rasmda tasvirlangan.
2.1-rasm. Tarmoq tuzilmasi.
Serverda veb-hujjat yaratish
HTTP serverini yaratish uchun serverdagi HTTP bo’limini oching va saytning
birinchi sahifasini index.html deb taxrirlang. On tugmasini bosib HTTP xizmatini
yoqing (2.2-rasm).
2.2-rasm. Config bo’limi, HTTP server xizmati.
Eslatma
Ushbu oynadan tugmani bosib yangi sahifani qo'shishingiz yoki
tugmani bosib o'chirishingiz mumkin. Bir nechta sahifalar o'rtasida
xarakatlanish tugmachalari bilan amalga oshiriladi. html kodi
oynasida biz index.html saytining birinchi sahifasining matnini yaratamiz. 1
variant ( 2.3 -rasm).

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi1-va 2- tarmoq o’rtasidagi PDV qiymatini hisoblash.
1.PDV qiymatini hisoblaymiz:
Chap baza segment 3:
15.3 + 90∙0,113= 25.47
Oraliq segment 2:
46,5 + 80∙0. 1026 = 54.7
Oraliq segment 1:
46.5+ 500∙0,0866 = 89.8
Oraliq segment 4:
24 + 850∙0,1 = 109
Oraliq segment 5:
33.5 + 700∙0,1 = 103.5
O’ng baza segment 6:
152 + 160∙0,1 = 168
1-va 2-tarmoq komponentlarining PDV qiymati 550.47 ga teng bo’ldi. PDV
qiymati 575 maksimal ruxsat etilgan qiymatdan kamroq bo'lgani uchun bu tarmoq
ikkita signalning qaytish vaqtining mezoni talabiga javob beradi.
2.PVV qiymatini hisoblaymiz:
1-Chap segment, 10Base-T: 10,5 bt ga qisqaradi.
2-Oraliq segment, 10Base-2: 11 bt ga qisqaradi.
3-Oraliq segment, 10Base-5: 11 bt ga qisqaradi.
4-Oraliq segment, 10Base- FB: 2 bt ga qisqaradi.
5-Oraliq segment, 10Base- FL: 8 bt ga qisqaradi.
1-va 2-tarmoq PVV o’lchamlarni hisoblash natijasida jami qiymati 42,5 ga
teng bo’ladi, bu esa 49 bit oraliqdagi chegara qiymatidan kamroq ya’ni qo’yilgan
talablarga javob beradi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi4 . HISOBIY QISM
4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning
samaradorligini hisoblash tartibi
Birinchi m а h а lliy t а rm о ql а r p а yd о bo‘lg а n v а qtd а n b е ri yuzl а b turli х il
t а rm о q t ех n о l о giyal а ri yar а tildi, l е kin k е ng miqyosd а t а nilib, t а rq а lg а n t а rm о ql а r
bir n е ch а gin а хо l о s. T а niqli firm а l а r bu t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-quvv а tl а shl а rig а v а
yuq о ri d а r а j а d а ul а rni ish f ао liyatini t а shkiliy t о m о nl а rini st а nd а rtl а shg а nig а nim а
s а b а b bo‘ldi. Bu t а rm о q qurilm а v а uskun а l а rini ko‘p ishl а b chiq а rilishi v а
ul а rning n а r х i p а stligi, b о shq а t а rm о ql а rg а q а r а g а nd а ustunligini t а ’minl а di.
D а sturiy t а ’min о t v о sit а l а rini ishl а b chiq а ruvchil а r h а m а lb а tt а k е ng t а rq а lg а n
qurilm а v а v о sit а l а rg а mo‘lj а ll а ng а n m ах sul о tl а rini ishl а b chiq а r а dil а r. Shuning
uchun st а nd а rt t а rm о qni t а nl а g а n f о yd а l а nuvchi qurilm а v а d а sturl а rni bir-biri
bil а n m о s tushishig а to‘liq k а f о l а t v а ish о nchg а eg а bo‘l а di.
H о zirgi v а qtd а f о yd а l а nil а dig а n t а rm о q turl а rini k а m а ytirish t е nd е ntsiyasi
kuch а ym о qd а . S а b а bl а rid а n bitt а si shund а n ib о r а tki, m а h а lliy t а rm о ql а rd а
ах b о r о t uz а tish t е zligini 100 v а h а tt о 1000 Mbit/s g а y е tk а zish uchun eng yangi
t ех n о l о giyal а rni ishl а tish v а jiddiy, ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qil а dig а n ilmiy-t а dqiq о t
ishl а rini а m а lg а о shirish k е r а k. T а biyki bund а y ishl а rni f а q а t k а tt а firm а l а r а m а lg а
о shir а о l а dil а r v а ul а r o‘zi ishl а b chiq а r а dig а n st а nd а rt t а rm о ql а rni q о ‘ll а b-
quvv а tl а ydil а r. Shuningd е k ko‘pchilik f о yd а l а nuvchil а rd а q а ysidir t а rm о ql а r
o‘rn а tilg а n v а bu qurilm а l а rni bird а nig а , b а t а m о m b о shq а t а rm о q qurilm а l а rig а
а lm а shtirishni h ох l а m а ydil а r. Shuning uchun yaqin k е l а j а kd а butkul yangi
st а nd а rtl а r q а bul qilinishi kutilm а ydi а lb а td а . B о z о rd а st а nd а rt l о k а l t а rm о ql а rning
turli t о p о l о giyali, turli ko‘rs а tgichlil а ri jud а ko‘p, f о yd а l а nuvchig а t а nl а sh
imk о niyati k е ng miqyosd а m а vjud. L е kin u yoki bu t а rm о qni t а nl а sh mu а mm о si
b а ribir q о lg а n. D а sturiy v о sit а l а rni o‘zg а rtirishg а q а r а g а nd а (ul а rni а lm а shtirish
jud а о s о n) t а nl а ng а n qurilm а l а r ko‘p yil х izm а t qilishi k е r а k, chunki ul а rni
а lm а shtirish n а f а q а t ko‘p m а bl а g‘ t а l а b qilishd а n t а shq а ri, k а b е ll а r yotqizilish v а
k о mpyut е rl а rni o‘zg а rtirish, n а tij а d а butun t а rm о q tizimini o‘zg а rtirishg а to‘g‘ri
k е lishi mumkin. Shuning uchun tаrmоq qurilmаsini tаnlаshdа yo‘l quyilgаn

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiBo'lim nomlari CAPITAL (bosh harf) bilan ajratiladi va bo'lim nomlari kichik harflar
bilan yoziladi. Matn va bo'limlar (kichik bo'limlar) nomi o'rtasida bitta qator oralig'i
(bitta bo'sh satr) bo'lishi kerak. Bo'lim sarlavhalarini va kichik bo'limlarni qalin qilib
belgilashingiz mumkin. Kursiv shriftdan foydalanish mumkin emas.
Har bir dastur yangi sahifadan arab raqamlarida ko'rsatilgan raqam bilan boshlanishi
kerak. Raqam sarlavhasi bosh harf bilan yozilgan. Bitta ilova raqamlanmagan. Ilovada
tematik sarlavha bo'lishi kerak, unda kichik harflar bilan yoziladi (birinchi bosh harf),
o'rtada joylashgan, raqamlash sarlavhasidan bo'sh chiziq bilan ajratilgan.
Kurs ishining matni barcha dasturlarga havolalarni o'z ichiga olishi kerak. Ular
arizalarni matnda ularga murojaat qilish tartibida tartibga soladilar.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiEthernet kаdr uznligi (ya’ni priаmbulаsiz pаkеt) 512 bitli оrаliqdаn kаm
bo‘lmаsligi kеrаk, yoki 51,2 mks (хuddi shu kаttаlik signаlni tаrmоqdаn bоrib
kеlish vаqtigа tеngdir). Mаnzillаshning shахsiy, guruhli vа kеng tаrqаtish usullаri
ko‘zdа tutilgаn. Ethernet pаkеti quyidаgi mаydоnlаrni o‘z ichigа оlgаn:
8 bitni priаmbulа tаshkil qilаdi, ulаrdаn birinchi еttitаsini 1010101 kоdi
tаshkil qilаdi, охirgi sаkkizinchisini 10101011 kоdi tаshkil qilаdi. IEEE 802.03
stаndаrtidа bu охirgi bаyt kаdr bоshlаnish bеlgisi dеb yurutilаdi (SFD – Start of
Frame Delimiter) vа pаkеtni аlоhidа mаydоnini tаshkil qilаdi.
Qаbul qiluvchi mаnzili vа jo‘nаtuvchi mаnzili 6 bаytdаn tаshkil tоpgаn bo‘lib
3.2 bоbdа yozilgаn stаndаrt ko‘rinishdа bo‘lаdi. Bu mаnzil mаydоnlаri аbоnеnt
qurilmаsi tоmоnidаn ishlаv bеrilаdi. Bоshqаrish mаydоnidа (L/T-Length/Type)
ахbоrоt mаydоnining uzunligi hаqidаgi mа’lumоt jоylаshtirilаdi. U yanа
fоydаlаnаyotgаn prоtоkоl turini bеlgilаshi mumkin. Аgаrdа bu mаydоn qiymаti
1500 dаn kаm bo‘lsа u hоldа ахbоrоtlаr mаydоnining uzunligini ko‘rsаtаdi.
Аgаrdа 1500 dаn kаttа bo‘lsа u hоldа kаdr turini ko‘rsаtаdi. Bоshqаrish mаydоni
dаstur tоmоnidаn ishlоv bеrilаdi. Ахbоrоtlаr mаydоnigа 46 bаytdаn 1500
bаytgаchа ахbоrоt kirishi mumkin. Аgаrdа pаkеtdа 46 bаytdаn kаm ахbоrоt
bo‘lsа, ахbоrоtlаr mаydоnining qоlgаn qismini to‘ldiruvchi bаytlаr egаllаydi. IEEE
802.3 stаndаrtigа ko‘rа pаkеt tаrkibidа mахsus to‘ldiruvchi mаydоn аjrаtilgаn (pad
data), аgаrdа ахbоrоt 46 bаytdаn uzun bo‘lsа to‘ldiruvchi mаydоn 0 uzunlikkа egа
bo‘lаdi. Nаzоrаt bitlаr yig‘indisining mаydоni (FCS – Frame Chech Segvence)
pаkеtning 32 rаzryadli dаvriy nаzоrаt yigindisidаn ibоrаt (CRC) vа u pаkеtning
to‘g‘ri uzаtilgаnligini аniqlаsh uchun ishlаtilаdi. Shundаy qilib, kаdrning minimаl
uzunligi 64 bаytni (512 bit) tаshkil qilаdi (priаmbulаsiz pаkеt). Аynаn shu kаttаlik
tаrmоqdаn signаl tаrqаlishini ikki хissа ushlаnish mаksimаl qiymаtini 512 bit
оrаlig‘idа аniqlаb bеrаdi (Ethernet uchun 51,2mks, Fast Ethernet uchun 5,12mks).
Turli tаrmоq qurilmаlаridаn pаkеtning o‘tishi nаtijаsidа priаmbulа kаmаyishi
mumkinligini stаndаrt nаzаrdа tutаdi vа shuning uchun uni хisоbgа оlinmаydi.
Kаdrning mаksimаl uzunligi 1518 bаyt (12144 bit, ya’ni 1214,4 mks Ethernet

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi2.8-rasm. Server1 da DNS va HTTP xizmatlarini sozlash
Server1 konfiguratsiyasida DNS yorlig'iga o'ting va to'g'ridan-to'g'ri DNS
zonasida ikki (Resource Records) ni o'rnating.
Yangi termin
DNS zonasi - domen nomi serverida (DNS server) bir butun sifatida
joylashtirilgan domen nomi daraxtining bir qismidir. Domen nomining so'roviga
javob to'g'ridan-to'g'ri murojaat qilish zonasida IP-manzil ko’rinishidagidek
bo’ladi. IP tomonidan teskari ko'rish zonasida kompyuterning domen nomini
topamiz.
Birinchidan, A Record turi manba yozuvida kompyuterning domen nomini
server1.yandex.ru ni, IP-manzili 10.0.0.1 bilan bog'lang va Add -Qo'shish
tugmasini bosing va On –o’chirishni yoqing.
2.9-rasm. A Record manba yozuv tiplariga kirish.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiMijozlarning ishini tekshirish
PC1 va PC2 host konfiguratsiyasiga kiring va buyruq qatorida TCP / IP
protokolini sozlang. Buning uchun IP-manzilning eski parametrlarini qayta
o'rnatish (tozalash) uchun PC> ipconfig / release buyrug'idan foydalaning (6.15-
rasm).
Rasm. 2.15. Barcha adapterlar uchun IP-adres konfiguratsiyasini olib tashlash
Ipconfig / release buyrug'i, DHCP serveriga DHCP RELEASE xabarini
jo’natadi va DHCP uchun DHCPning joriy konfigurasiyasini o’chiradi va barcha
adapterlar uchun IP manzil konfiguratsiyasini olib tashlaydi (agar adapter
belgilanmasa). Ushbu kommutator avtomatik ravishda IP manzillarini qabul qilish
uchun tuzilgan adapterlar uchun TCP / IP protokolini o'chiradi.
Endi PC> ipconfig / renew buyrug'i bilan DHCP serveridan yangi
parametrlarni qabul qilib oling (2.16-rasm).
Rasm. 2.16. DHCP serveridan mijoz kompyuterga jo’natilgan
konfiguratsiyalangan TCP / IP protokoli.
PC2 uchun xuddi shunday amallarni bajaring (2.17-rasm).

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiHisob birliklari va fizik kattaliklarni o'lchash birliklarining harf belgilari matnda
faqat bo'sh joy bilan ajratilgan sonli qiymatlar bilan qo'llaniladi (masalan: 5 dona, 10
MB). Matematik belgilarning belgilari +, -, <,>, =,  ,:, / ikkala tomondan bo'sh joylar
bilan ajratilgan. Masalan: a + b = c, d <c, a  b.
Axborot manbalariga havolalar arabcha raqamlar bilan raqamlangan va tirnoqli
matn oxirida kvadrat qavslarga joylashtirilgan (havolalar soni kamida beshta bo'lishi
kerak). Raqamlarga, formulalarga, jadvallarga va ilovalarga havolalar kurs ishlarining
matni davomida doimiy ravishda raqamlanishga ega bo'lishi kerak, ular qavs ichida
berilgan, masalan: (1-rasm), (3-jadval), formulalar (1) - (3), (Ilova) .) A).
Matnda keltirilgan manbalar va adabiyotlar havolalari orqali murojaat qilinadi.
Ishoratlar nafaqat to'g'ridan-to'g'ri iqtibos keltirganda, balki kurs ishining muallifi
hujjat yoki bayonotning matnidan iqtibos keltirganda, shuningdek, yangi faktlar,
raqamli materiallar va o'z so'zlaringiz bilan aytilgan boshqa ma'lumotlar keltirilganda
ham amalga oshiriladi. Ma'lumotlar ro'yxatining namunasi B ilovasida keltirilgan.
Dars ishi alohida papkada papka bilan birga beriladi. Varaqlar fayllarga joylashtiriladi
yoki to'ldiriladi.
1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish
Tushuntirish yozuvida bo'limlar, kichik bo'limlar, paragraflar, paragraflar va
paragraflar mavjud.
Bo'lim - bo'linishning birinchi bosqichi, seriya raqami va sarlavhasi bor.
Kichik bo'lim - bo'limning bir qismi, bo'lim raqami va pastki qismning seriya raqami
va sarlavhadan iborat seriya raqamiga ega.
Band - bo'lim yoki pastki qismning pastki qismi raqami va buyumning seriya
raqamidan iborat seriya raqami. Sarlavha bo'lishi mumkin.
Paragraf - paragrafning qismi, paragraf raqami va kichik bandning seriya raqamidan
iborat seriya raqamiga ega. Sarlavha bo'lishi mumkin.
Paragraf - bu raqam va sarlavha bo'lmagan matnning mantiqiy tanlangan qismi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi7-rаsm. Ethernet tаrmоq tоpоlоgiyasi
Fast Ethernet tаrmоg‘idа jismоniy «shinа» tоpоlоgiyasidаn fоydаlаnish
ko‘zdа tutilmаgаn, fаqаt «pаssiv yulduz» yoki «pаssiv dаrахt» tоpоlоgiyasi
ishlаtilаdi. Shuningdеk Fast Ethernet tаrmоg‘idа tаrmоq uzunligigа qаttiq tаlаblаr
vа chеgаrа qo‘yilgаn. Pаkеt fоrmаtini sаqlаb qоlib, tаrmоq tеzligini 10 bаrаvаr
оshirilgаnligi tufаyli tаrmоqning minimаl uzunligi 10 bаrаvаr kаmаyadi (Ethernet
dаgi 51,2 mks o‘rnigа 5,12 mks). Signаlni tаrmоqdаn o‘tishining ikki хissаlik vаqt
kаttаligi esа 10 mаrоtаbа kаmаyadi. Ethernet tаrmоg‘idаn ахbоrоt uzаtish uchun
stаndаrt kоd Mаnchеstеr – II ishlаtilаdi.
Tаrmоqdа 8 – rаsmdа ko‘rsаtilgаndеk o‘zgаruvchаn uzunlikkа egа bo‘luvchi
strukturаli pаkеt ishlаtilаdi.
8-rаsm. Ethernet tаrmоq pаkеtining tuzulishi (rаqаmlаr bаytlаr sоnini ko‘rsаtаdi).

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishikiritildi. 1995 - yili Ethernet tarmog‘ining tez ishlovchi versiyasiga standart qabul
qilindi, u 100 Mbit/s tezlikda ishlaydi (Fast Ethernet deb nom berildi, IEEE 802.03
u standarti), aloqa muhitida o‘ralgan juftlik yoki shisha tola ishlatiladi. 1000 Mbit/s
tezlikda ishlaydigan versiyasi ham ishlab chiqarila boshlandi (Gigabit Ethernet,
IEEE 802.03 z standarti).
Standart bo‘yicha «shina» topologiyasidan tashqari , shuningdek , «passiv
yulduz» va «passiv daraxt» topologiyali tarmoqlar ham qo‘llaniladi. Bu taqdirda
tarmoqning turli qismlarini o‘zaro ulash uchun repiter va passiv konsentratorlardan
foydalanish ko‘zda tutiladi. Tarmoqning bir qismi (segment) bo‘lib shuningdek ,
bitta abonent ham segment bo‘lishi mumkin. Koaksial kabellar shina segmentlariga
ishlatiladi, to‘qilgan juftlik va shisha tolali kabellar esa passiv yulduz nurlari uchun
ishlatiladi (bittali abonentlarni konsentratorga ulash uchun). Asosiysi hosil qilingan
topologiyada yopiq yo‘llar (petlya) bo‘lmasligi kerak. Natijada jismoniy shina
hosil bo‘ladi, chunki signal ularning har biridan turli tomonlarga tarqalib yana shu
joyga qaytib kelmaydi ( h alqadagi kabi). Butun tarmoq kabelining maksimal
uzunligi nazariy jihatdan 6,5 km ga yetishi mumkin, lekin amalda esa 2,5 km dan
oshmaydi.
Fast Ethernet tarmog‘ida jismoniy «shina» topologiyasidan foydalanish
ko‘zda tutilmagan, faqat «passiv yulduz» yoki «passiv daraxt» topologiyasi
ishlatiladi. Shuningdek , Fast Ethernet tarmog‘ida tarmoq uzunligiga qattiq talablar
va chegara qo‘yilgan. Paket formatini saqlab qolib, tarmoq tezligini 10 baravar
oshirilginligi tufayli tarmoqning minimal uzunligi 10 baravar kamayadi (Ethernet
dagi 51,2 mks o‘rniga 5,12 mks). Signalni tarmoqdan o‘tishining ikki hissalik vaqt
kattaligi esa 10 marotaba kamayadi.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiхаtоlik, dаsturiy tаminоtni tаnlаshdа yo‘l qo‘yilgаn хаtоlikgа nisbаtаn аnchа
qimmаtgа tushаdi.Biz bu bоbdа bа’zi bir stаndаrt tаrmоqlаrni ko‘rib o‘tаmiz, bu
o‘quvchini tаrmоq tаnlаshigа аnchа yordаm bеrаdi dеgаn umiddаmiz. Stаndаrt
tаrmоqlаr o‘rtаsidа eng ko‘p tаrqаlgаn tаrmоq bu Ethernet tаrmоg‘idir. U birinchi
bo‘lib 1972 yildа Xerox firmаsi tоmоnidаn yarаtilib, ishlаb chiqаrilа bоshlаndi.
Tаrmоq lоyiхаsi аnchа muvоfаqiyatli bo‘lgаnligi uchun 1980 yili uni kаttа
firmаlаrdаn DEC vа Intel qо‘llаdilаr (Ethernet tаrmоg‘ini birgаlikdа qо‘llаgаn
firmаlаrni bоsh hаriflаri bilаn DIX dеb yuritilа bоshlаndi). Bu uchtа firmаning
hаrаkаti vа qо‘llаshi nаtijаsidа 1985 yili Ethernet hаlqаrо stаndаrti bo‘lib qоldi, uni
kаttа hаlqаrо stаndаrtlаr tаshkilоtlаri stаndаrt sifаtidа qаbul qilаdilаr: 802 IEEE
qо‘mitаsi (Institute of Electrical and Electronic Engineers) vа ECMA (European
Computer Manufactures Association). Bu stаndаrt IEEE 802.03 nоmini оldi
(inglizchа «eight oh two dot three») IEEE 802.03 stаndаrtining аsоsiy
ko‘rsаtgichlаri quyidаgilаr: Tоpоlоgyasi – shinа; uzаtish muхiti – kоаksiаl
kаbеl; uzаtish tеzligi – 10 Mbit/s; mаksimаl uzunligi – 5 km; аbоnеntlаrning
mаksimаl sоni – 1024 tаgаchаn; tаrmоq qismining uzunligi – 500 m; tаrmоqning
bir qismidаgi mаksimаl аbоnеntlаr soni – 100 tаgаchа; tаrmоqgа egа bo‘lish usuli
CSMA/CD, uzаtish mоdulyatsiyasiz (mоnоkаnаl). Jiddiy qаrаlgаndа IEEE 802.03
vа Ethernet оrаsidа оz fаrq mаvjud, lеkin ulаr hаqidа оdаtdа eslаnmаydi.
Ethernet hоzir dunyodа eng tаnilgаn tаrmоq vа shubhа yо‘q аlbаttа u yaqin
kеlаjаkdа hаm shundаy bo‘lib qоlаdi. Bundаy bo‘lishigа аsоsiy sаbаb, uning
yarаtilishidаn bоshlаb hаmmа ko‘rsаtgichlаri, tаrmоq prоtоkоli hаmmа uchun
оchiq bo‘lgаnligi, shundаy bo‘lgаnligi uchun dunyodаgi judа ko‘p ishlаb
chiqаruvchilаr Ethernet qurilmа vа uskunаlаrini ishlаb chiqаrа bоshlаdilаr. Ulаr
o‘zаrо bir-birigа to‘liq mоslаngаn rаvishdа ishlаb chiqilаdi аlbаttа.
Dаstlаbki Ethernet tаrmоqlаridа 50 Оmli ikki turdаgi (yug‘оn vа ingichkа)
kоаksiаl kаbеllаr ishlаtilаr edi. Lеkin kеyingi vаqtlаrdа (1990 yil bоshlаridаn)
Ethernet tаrmоg‘ining аlоqа kаnаli uchun o‘rаlgаn juftlik kаbеllаridаn
fоydаlаnilgаn vеrsiyalаri kеng tаrqаldi. Shuningdеk оptik tоlаli kаbеllаr

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi3. Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish-
DHCP protokoli
3.1 Buyruqlar satri interfeysidan foydalangan holda tarmoq adreslari o‘zgarisharini
va - DHCP protokollarini sozlash
Cisco HTTP (WEB) server – oddiy veb-sahifalarni yaratishga va serverning
80-talik portidagi paketlarni tekshirishga imkon beradi. Ushbu serverlar veb-
sahifalarga va tegishli manbalarga kirishga ruxsat beradi.
DHCP server – Tarmoq interfeyslarini avtomatik tarzda sozlash uchun
tarmoq sozlamalarini boshqarish yo’llarini tashkil qilishda fodalaniladi. DHCP-
Dinamik Host Configuration Protocol tarmoqdagi kompyuterlar orasidagi IP-
manzillarning avtomatik taqsimlanishini ta'minlaydi. Ushbu texnologiya keng
tarqalgan Internet tarmog'iga ega lokal tarmoqlarda keng qo'llaniladi.
DNS server – kengaytiriligan domen nomlarini boshqarish xizmatini tashkil
etishga imkon beradi. Serverning DNS funksiyasining vazifasi, serverlarning
domen nomlarini IP manzillariga aylantiradi.
Cisco EMAIL – elektron pochta qoidalari bo’yicha tekshirish uchun pochta
serveri . Elektron xatni to'g'ridan-to'g'ri qabul qiluvchiga yuborish mumkin emas –
avval serverga o’tadi va so’ngra jo'natuvchining pochta yozuvlari qaydnomasi
yozilgan serverga ketadi. Bu esa, o'z navbatida, qabul qiluvchining serveriga xabar
ko’rinishidagi "jonatma" ni yuboradi.
FTP – fayl server . Uning vazifasi fayllarni saqlash va mijoz kompyuterlariga,
masalan, FTP orqali ruxsat berishdir. Fayl serverlari resurslari tarmoqdagi barcha
kompyuterlar uchun ochiq bo'lishi yoki identifikatsiya tizimi va foydalanish
huquqi bilan himoyalangan bo'lishi mumkin.
Shunday qilib, Cisco Packet Tracer tarmoq vositalari muharriri sizning
HTTP, DHCP, DNS, EMAIL, FTP protollari va boshqa qator tarmoq serverlarining
bir qismi sifatida tarmoq xizmatlarini sozlash imkonini beradi. Ularning
ba'zilarining ishlatilishini ko'rib chiqaylik.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiFoydalanilgan adabiyotlar:
1. O.T.Kenjaboev, R.X.Ayupov, B.S.Sultonov, A.O.Ro‘ziev, A.X.Abdullaev
‘Informatika va axborot texnologiyalari’ fanidan ma’ruza matnlari to`plami. -
Toshkent:TMI,2009.
2. “Informatika va axborot tehnologiyalari” fanidan tajriba ishlari to’plami.
3. . Abduqodirov. “Axborot texnologiyalari” Toshkent O`qituvchi, 2001 yil.
4. M. R. Musayeva, M. A. Zoidova, F. S. Islamova “Informatika” fanidan amaliy
mashg`ulotlar uchun uslubiy qo`llanma, Toshkent 2008 yil, TAQI.
5. S. Simonovich, G. Evseev, A. Alekseev “Umumiy informatika” Moskva:
ASTpress,2003-yil.
6. I. G. Lesnichnaya, I.V. Missing, Yu. D. Romanov, V. I. Shestakov “Informatika
va ma’lumotlar texnologiyalari” 2-e izdaniya. Moskva: Eksmo, 2007-yil
7. Internet saytlari www.ziyo.uz , www.kitob.uz.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiMaslaxat.
Matn bu oynaga almashinish buferi orqali ko'chirilishi mumkin. Bu faqat
ingliz tilida bo'lishi mumkin.
Serverimiz ishlashini tekshirish uchun mijoz mashinasini oching (10.0.0.2
yoki 10.0.0.3) va Web Browser( Veb-brauzer) ilovasini Desktop (Ish stoli)
bo’limida ishga tushiring. Keyinchalik WEB-serverimizga 10.0.0.1 manzilini
kiritamiz va GO tugmasini bosing. Veb-serverimiz ishlashiga ishonch hosil
qilamiz.
Yuqorida tavsiflangan va to'liq konfiguratsiyalangan tarmoq WEB-server (
файл task-6-1.pkt ) bilan biriktirilgan.
2.5-rasmda ko'rsatilgan tarmoq tuzilmasini yarating..
2.5-rasm . Tarmoq tuzilmasi

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiServer1 da buyruq satrini yoqing va DNS operatsiyalarini tekshiring. DNS
serverining to'g'ridan-to'g'ri zonasi to'g'ri ishlashini tekshirish uchun SERVER>
nslookup buyrug'ini kiriting. Har bir narsa to'g'ri tuzilgan bo'lsa, tarmoqdagi DNS
serverining domen nomi va uning IP-manzili bilan so'rovga javob olasiz.
2.13-rasm . Server1 da to'g'ridan-to'g'ri DNS hududida DNS xizmati to'g'ri
tuzilgan.
Eslatma
Nslookup buyrug'i domen nomi bo'yicha ip-manzilni aniqlash uchun xizmat
qiladi (va aksincha).
Server2 da DHCP xizmatini sozlash.
Server2 konfiguratsiyasiga kiring va DHCP bo’limidan DHCP xizmatini
sozlang. Buning uchun Pool name ning yangi qiymatlarini kiriting, On -qushgichni
o’rnating va Save -saqlash tugmasni bosing.
Rasm. 2.14. DHCP serverini sozlash.

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishi3.2. Ethernet va Fast Ethernet tarmog‘i
Standart tarmoqlar o‘rtasida eng ko‘p tarqalgan tarmoq bu - Ethernet
tarmog‘idir. U birinchi bo‘lib 1972 - yilda Xerox firmasi tomonidan yaratilib,
ishlab chiqarila boshlandi. Tarmoq loyihasi ancha muvaffaqiyatli bo‘lganligi
uchun , 1980 - yili uni katta firmalardan DEC va Intel qo‘lladilar (Ethernet
tarmog‘ini birgalikda qo‘llagan firmalarni bosh harflari bilan DIX deb yuritila
boshlandi). Bu uchta firmaning harakati va qo‘llashi natijasida 1985 - yili Ethernet
xalqaro standarti bo‘lib qoldi, uni katta xalqaro standartlar tashkilotlari standart
sifatida qabul qiladilar: 802 IEEE qomitasi (Institute of Electrical and Electronic
Engineers) va ECMA (European Computer Manufactures Association). Bu
standart IEEE 802.03 nomini oldi.
IEEE 802.03 standartining asosiy ko‘rsatkichlari quyidagilar:
Topologiyasi – shina; uzatish muhiti – koaksial kabel; uzatish tezligi – 10
Mbit/s; maksimal uzunligi – 5 km; abonentlarning maksimal soni – 1024 tagacha;
tarmoq qismining uzunligi – 500 m; tarmoqning bir qismidagi maksimal
abonentlar s o ni – 100 tagacha; tarmoqqa ega bo‘lish usuli – CSMA/CD, uzatish
modulyatsiyasiz (monokanal).
Jiddiy qaralganda IEEE 802.03 va Ethernet orasida oz farq mavjud, lekin
ular haqida odatda eslanmaydi.
Ethernet hozir dunyoda eng tanilgan tarmoq va shub h a yo‘q albatta u yaqin
kelajakda ham shunday bo‘lib qoladi. Bunday bo‘lishiga asosiy sabab, uning
yaratilishidan boshlab hamma ko‘rsatkichlari, tarmoq protokoli hamma uchun
ochiq bo‘lganligi, shunday bo‘lganligi uchun dunyodagi juda ko‘p ishlab
chiqaruvchilar Ethernet qurilma va uskunalarini ishlab chiqara boshladilar. Ular
o‘zaro bir-biriga to‘liq moslangan ravishda ishlab chiqiladi albatta.
Dastlabki Ethernet tarmoqlarida 50 Omli ikki turdagi (yo‘g‘on va ingichka)
koaksial kabellar ishlatilar edi. Lekin keyingi vaqtlarda (1990 - yil boshlaridan)
Ethernet tarmog‘ining aloqa kanali uchun o‘ralgan juftlik kabellaridan
foydalanilgan versiyalari keng tarqaldi. Shuningdek , shisha tolali kabellar
ishlatiladigan standart ham qabul qilindi va standartlarga tegishli o‘zgartirishlar

O’lcha m
mm m varaq Hujjat: Imzo
Sana varaq
NDK va TU 60711400 . 41sB- 2 2 TJA Kurs ishiSegment turi Oldingi
segment Oraliq
segment
10Base-5 или 10Base-2 16 11
10Base-FB - 2
10Base-FL 10.5 8
10Base-T-- 10.5 8
Ko’pincha segmentining uzunligi, shuningdek, takrorlagichning soni va
tarmoqning umumiy uzunligi va ularning bilan bog'liq cheklovlarni tekshirish kerak
bo’ladi. "5-4-3" qoidasi (5 ta segmentgacha ulanishda 4 tadan ortiq takrorlash
qurilmasi, faqatgina 3tagacha tarmoq tugunlarni ulash mumkin), qolgan
(bog'lanishlar segmentlari) uzaytiruvchi kabellar sifatida ishlatiladi). Koaksiyal va
"4ta Hub" standarti optik tolali va eshilgan juftlik kabellaridan tashkil topgan
tarmoqlar uchun malumotlar uzatishda foydalanish tavsiya etilmaydi.
Turli xil jismoniy tabaqalardan iborat bo'lgan chekka tarmoqlari to'g'ri ishlashi
uchun, uchta asosiy shart bajarilishi kerak:
- Tarmoqdagi stantsiyalar soni 1024dan oshmasligi (koaksiyal segmentlar
uchun cheklovlarni hisobga olgan holda).
- Tarmoqning ikkita eng uzoq stansiyalari orasidagi signalni tarqatishning ikki
marta kechikishi (Path kechiktirish qiymati, PDV) 575 bitlik oraliqlardan
oshmaydi.
- Kadrlar orasidagi masofa 49 sekunddan ortiq intervalgacha ko'paytiriladi.
(Ramkalarni yuborish vaqtida stantsiya 96 bitli intervalgacha dastlabki interfeysni
ta'minlaydi).

Mundarija

Kirish…………………………………………………………………...…………

1.1 Kurs ishining tarkibi va hajmi…………………………………………..…..

1.2. Kurs ishini rasmiylashtirish talablari…………………………………........

1.3. Kurs ishining strukturaviy rasmiylashtirish……………………………..…

2.Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish- DHCP protokoli

2.1Buyruqlar satri interfeysidan foydalangan holda tarmoq adreslari o‘zgarisharini va - DHCP protokollarini sozlash.................................................

2.2 RIP marshrutlashtirishni sozlash……………..…………………………….

3. Ethernet va fast Ethernet texnologiyalari.

3.1 Ethernet tarmoqlari........................................................................................

3.1.1. Kommutatsiyalanuvchi Ethernet tarmoqlari..........................................

3.1.2. Ethernet tarmog’ining tez ishlovchi versiyalari.....................................

3.2Ethernet va Fast Ethernet tarmog‘i.................................................................

4. Hisobiy qism

4.1 Ethernet va FastEthernet asosidagi kompyuter tarmog'i va uning samaradorligini hisoblash tartibi..........................................................................

Ilova A…………………………………………………………………………….

Xulosa………………………………………………………………………..……

Купить

Информация о документе

Продавец

Tarmoq elementlarining IP adreslarini belgilashni avtomatlashtirish - DHCP protokoli, Ethernet va fast Ethernet texnologiyalari