• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Tizimli qizil yugurik

•
3) Bo‘g‘im va mushaklar
•
Artrit – bo‘g‘imlarda og‘riq va shishish
•
Mushak zaifligi
•
4) Yurak va qon tomir tizimi
•
Miyokardit va perikardit – yurak atrofidagi yallig‘lanish
•
Tromb hosil bo‘lishi – insult va infarkt xavfi ortadi  Tizimli qizil yugurik (Sistemali 
qizil volchanka – SLE)
•
Tizimli qizil yugurik (Systemic Lupus Erythematosus 
– SLE) – bu autoimmun kasallik bo‘lib, immun tizimi 
o‘zining sog‘lom to‘qimalariga hujum qiladi va 
yallig‘lanishga olib keladi. Kasallik butun organizmga 
ta’sir qilishi mumkin, jumladan teri, bo‘g‘imlar, ichki 
organlar (yurak, buyrak, o‘pka, jigar), asab tizimi va 
qon tomirlar. •
5) Nafas olish tizimi
•
Plevrit – o‘pkalarni qoplagan parda yallig‘lanishi
•
O‘pka gipertenziyasi
•
6) Buyraklar
•
Lupus nefriti – buyraklarning yallig‘lanishi, oqsil va 
qon siydikda paydo bo‘lishi
•
Buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi mumkin
•
7) Asab tizimi
•
Nevrologik simptomlar – bosh og‘rig‘i, migren, 
epilepsiyaga o‘xshash tutqanoqlar
•
Psixologik muammolar – depressiya, ruhiy 
o‘zgarishlar •
3) Doriga bog‘liq lupus
•
Ba’zi dorilar tufayli yuzaga keladi (hidralazin, 
prokainamid, izoniazid).
•
Dori qabul qilish to‘xtatilganda simptomlar yo‘qoladi.
•
4) Neonatal lupus
•
Onasida lupus bo‘lgan chaqaloqlarda uchraydi.
•
Yurak va jigar shikastlanishi mumkin, lekin aksariyat 
hollarda vaqt o‘tib yo‘qoladi. Prognoz va kasallikning 
kechishi
•
Tizimli qizil yugurik individual ravishda turlicha 
kechadi. Yengil shakllarda kasallik deyarli 
simptomlarsiz o‘tishi mumkin, lekin og‘ir holatlarda 
buyrak yetishmovchiligi, yurak kasalliklari yoki asab 
tizimining shikastlanishi rivojlanishi mumkin. 
Vaqtida tashxis qo‘yilib, to‘g‘ri davolansa, 
bemorlarning aksariyati uzoq umr ko‘rishlari va 
normal hayot kechirishlari mumkin. •
Atrof-muhit omillari
•
Quyosh nurlari – ultrabinafsha nurlar lupus 
simptomlarini qo‘zg‘atishi mumkin.
•
Virus va bakteriyalar – ba’zi infeksiyalar immun 
tizimini noto‘g‘ri ishlashiga olib kelishi mumkin.
•
Stress va gormonal o‘zgarishlar – homiladorlik yoki 
menopauza davrida kasallik kuchayishi mumkin.
•
Kimyoviy moddalar va dorilar – ba’zi dorilar lupusga 
o‘xshash simptomlarni keltirib chiqarishi mumkin. Tashxislash usullari
•
TQY ni aniq tashxislash uchun turli tekshiruvlar 
o‘tkaziladi:
•
1) Laborator tahlillar
•
Antinuklear antitellar (ANA) – 95% bemorlarda ijobiy 
bo‘ladi.
•
Anti-dsDNA va anti-Smith antitellari – lupusga xos 
markerlar.
•
Qon tahlillari – anemiya, leykopeniya, 
trombotsitopeniya aniqlanadi.
•
Buyrak va jigar faoliyati tahlillari Mavzu: Tizimli qizil 
yugurik •
Asbobiy tekshiruvlar
•
EKG va ECHO-KG – yurak faoliyatini baholash
•
Rentgen – o‘pka holatini tekshirish
•
MRT va KT – asab tizimi va ichki organlarga zarar 
yetganligini aniqlash Kasallikning kelib chiqish 
sabablari
•
Kasalikning aniq sabablari noma’lum, lekin quyidagi 
omillar uni rivojlanishiga hissa qo‘shishi mumkin:
•
Genetik omillar
•
Agar oila a’zolarida bu kasallik bo‘lsa, shaxsda 
rivojlanish ehtimoli ortadi.
•
HLA-DR2 va HLA-DR3 genlari kasallik bilan bog‘liq 
deb hisoblanadi.   Davolash usullari
•
Dori vositalari
•
NSAID (yallig‘lanishga qarshi dorilar) – ibuprofen, 
naproksen (bo‘g‘im og‘rig‘ini kamaytirish uchun)
•
Kortikosteroidlar – prednizolon (yallig‘lanishni 
kamaytirish uchun)
•
Immunosupressiv dorilar – siklofosfamid, 
metotreksat (immun tizimini bostirish uchun)
•
Antimalarial dorilar – gidroksixloroxin (terini himoya 
qilish va bo‘g‘im simptomlarini kamaytirish uchun)
•
Biologik dorilar – belimumab, rituksimab  Kasallik simptomlari
•
1) Umumiy simptomlar
•
Tez charchash va holsizlik
•
Tana haroratining ko‘tarilishi (subfebril isitma)
•
Ishtahaning yo‘qolishi va vazn yo‘qotish
•
2) Teri va shilliq qavatlar
•
"Kapalak" shaklidagi toshma (burun va yonoqlar 
atrofida qizarish)
•
Fotosensitivlik – quyosh nurlari ta’sirida teri 
reaksiyalari
•
Og‘iz va burun yaralari
•
Soch to‘kilishi (alopesiya) E'tiboringiz uchun 
rahmat  Tizimli qizil yugurikning 
shakllari
•
1) Tizimli lupus (SLE – eng keng tarqalgan shakl)
•
Ichki organlar, teri va bo‘g‘imlarga ta’sir qiladi.
•
Surunkali bo‘lib, qaytalanishlar va remissiya davrlari 
bilan kechadi.
•
2) Diskoid lupus
•
Faqat teriga ta’sir qiladi.
•
Yuz va bosh terisida qizil toshmalar paydo bo‘ladi. •
Hayot tarzi va parhez
•
Quyoshdan himoyalanish (SPF 50+ krem ishlatish)
•
Sog‘lom ovqatlanish (protein, omega-3, vitaminlar)
•
Chekish va spirtli ichimliklardan voz kechish
•
Stressni kamaytirish va jismoniy faollikni saqlash