Umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil qilish va o‘tkazish

Umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil qilish va
o‘tkazish  
MUNDARIJA
I. Kirish……………………………………………………………………… ... …..3
II. Asosiy qism
1.  Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi.
2.  Sport bayramida ishtirokchilarni rag‘batlantirish va jamoatchilik bilan aloqa.
3.  Sport bayramining pedagogik va psixologik jihatlari.
III. Xulosa …………………………………………………………………….......26
IV.   Foydalanilgan
adabiyotlar ……………………………………......................28
1 KIRISH
Mavzuning   dolzarbligi :Umumta’lim   muassasalarida   sport   bayramlarini
tashkil   etish   va   o‘tkazish,   jismoniy   tarbiya   va   sportning   maqsadlariga   erishishda
muhim   o‘rin   tutadi.   Bu   jarayon   nafaqat   o‘quvchilarning   jismoniy   sog‘ligini
saqlash, balki ularning ruhiy va ma'naviy rivojlanishiga ham katta hissa qo‘shadi.
Sport   bayramlari   o‘quvchilarda   ijtimoiy,   ma'naviy   va   jismoniy   ko‘nikmalarni
shakllantiradi, ularni jamoa bo‘lib ishlashga undaydi va kelajakda sog‘lom turmush
tarzini   qo‘llab-quvvatlashga   ilhomlantiradi.   Shu   bilan   birga,   umumta’lim
muassasalarida   sport   bayramlarini   tashkil   etishning   pedagogik,   psixologik   va
ijtimoiy jihatlari muhim ahamiyatga ega.
Umumta’lim   muassasalarida   sport   bayramlari   nafaqat   o‘quvchilarni
sog‘lomlashtirish   va   jismoniy   faollikni   targ‘ib   qilish,   balki   ularga   ijtimoiy
ko‘nikmalarni   o‘rgatish,   o‘zaro   hurmat   va   jamoaviy   ruhni   rivojlantirishga   ham
yordam   beradi.   O‘quvchilarga   sport   orqali   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchni   oshirish,
maqsadga   erishish,   stressni   boshqarish   va   muvaffaqiyatga   erishishda   zarur
psixologik   ko‘nikmalarni   shakllantirish   mumkin.   Tadbirlarni   tashkil   etishda,
o‘quvchilarning  yoshiga,   jismoniy   imkoniyatlariga  va   sportga  bo‘lgan  qiziqishiga
mos   ravishda   turli   xil   musobaqalar   va   faoliyatlar   tanlanadi.   Bu   o‘z   navbatida
o‘quvchilarning sportga bo‘lgan qiziqishini yanada oshiradi va ularni tadbirda faol
ishtirok etishga rag‘batlantiradi.
Sport   bayramlarini   o‘tkazishning   birinchi   bosqichi   rejalashtirishdir.   Bu
bosqichda   sport   tadbiri   uchun   aniq   maqsadlar   belgilab   olinadi,   tadbirni   o‘tkazish
uchun joy va vaqt tanlanadi. Shuningdek, ishtirokchilar uchun maxsus dasturlar va
musobaqalar   tayyorlanadi.   Sport   bayramining   rejalashtirilishi   o‘quvchilarni   har
tomonlama   rivojlantirishga   qaratilgan   bo‘lishi   kerak.   Rejalashtirish   jarayonida
o‘quvchilarni   qanday   faoliyatlarga   jalb   qilish,   qanday   musobaqalar   o‘tkazish,
2 sportning   qaysi   turlari   tanlanishi   haqida   to‘liq   o‘ylash   lozim.   Musobaqalarda
ishtirok etish, o‘quvchilarga o‘z kuchlarini  sinab ko‘rish imkoniyatini yaratadi va
ularning jismoniy rivojlanishini ta'minlaydi.
Shuningdek, sport  bayramlarini  o‘tkazishning ikkinchi  muhim  jihati  – ularni
tashkil   qilishda   ishtirokchilarga   motivatsiya   berishdir.   Ishtirokchilarni
rag‘batlantirish   uchun   musobaqalar   davomida   mukofotlar,   sovrinlar   va   diplomlar
taqdim   etilishi   mumkin.   Bu,   o‘z   navbatida,   ishtirokchilarning   mehnatini   qadrlash
va ularni yangi yutuqlarga erishishga undaydi. Sport bayramlari o‘quvchilar uchun
jismoniy  faollikni   rivojlantirish   bilan   birga,   ularning   ijtimoiy   ko‘nikmalarini   ham
shakllantiradi. O‘quvchilar o‘zaro raqobatlashishda, jamoa bo‘lib ishlashda va bir-
birini qo‘llab-quvvatlashda o‘z imkoniyatlarini ko‘rsatishadi. Bu jarayon, ularning
jamiyatda   muvaffaqiyatli   va   mas'uliyatli   fuqarolar   sifatida   rivojlanishiga   yordam
beradi.
Pedagogik   nuqtai   nazardan,   umumta’lim   muassasalarida   sport   bayramlarini
tashkil   etish   nafaqat   jismoniy   tarbiya   darslarining   bir   qismi   sifatida,   balki
o‘quvchilarni   jismoniy   va   ruhiy   rivojlantirishning   samarali   vositasi   sifatida   ham
ko‘riladi.   Musobaqalar,   o‘yinlar   va   sport   tadbirlari   orqali   o‘quvchilar   o‘zlarining
kuchli tomonlarini va zaif tomonlarini aniqlash, o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshirish,
jamoadoshlarini   qo‘llab-quvvatlashni   o‘rganadilar.   Bu   sport   bayramlarining
pedagogik   ahamiyatini   yana   bir   bor   tasdiqlaydi.   Tadbir   davomida   o‘quvchilarni
rag‘batlantirish,   sportdagi   muvaffaqiyatlarni   e'tirof   etish,   ularni   yutuqlari   uchun
tabriklash   nafaqat   ularning   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchini   oshiradi,   balki   kelajakda
sportga bo‘lgan qiziqishini davom ettirishga ham yordam beradi.
Sport   bayramlarining   psixologik   jihatlari   ham   juda   muhimdir.   Musobaqalar
va jismoniy faoliyatlar orqali o‘quvchilarda stressni boshqarish, o‘z hissiy holatini
nazorat qilish va ijobiy psixologik muhit yaratish mumkin. Tadbirda ishtirok etish,
3 o‘quvchilarga   o‘z   maqsadlariga   erishishda   qat'iyatlilikni   va   muammolarni   yengib
o‘tish  uchun zarur  bo‘lgan psixologik ko‘nikmalarni  o‘rgatadi. Shuningdek, sport
bayramlarining psixologik jihatlari o‘quvchilarda ijobiy hissiyotlar, motivatsiya va
o‘zini ishonchli his qilishni shakllantiradi. Sport bilan shug‘ullanish, o‘quvchilarga
o‘z   imkoniyatlarini   sinab   ko‘rish,   yangi   natijalarga   erishish   va   muvaffaqiyatni
nishonlash imkonini beradi.
Kurs   ishining   maqsadi:   Umumta’lim   muassasalarida   sport   bayramlarini
tashkil   etish   va   o‘tkazishning   maqsadi,   o‘quvchilarning   jismoniy   rivojlanishini
ta'minlash,   ularni   sog‘lom   turmush   tarziga   rag‘batlantirish,   shuningdek,   sportga
bo‘lgan   qiziqishni   oshirishdan   iboratdir.   Bunday   tadbirlar   orqali   o‘quvchilarga
sportning   muhimligini   tushuntirish,   ular   orasida   jismoniy   faollikni   rivojlantirish,
sog‘lom   turmush   tarzini   targ‘ib   qilish,   shuningdek,   o‘quvchilarni   jamoaviy   ish,
o‘zaro   hurmat   va   raqobatbardoshlik   kabi   ijtimoiy   ko‘nikmalarni   rivojlantirish
maqsad   qilingan.   Sport   bayramlari,   shuningdek,   o‘quvchilarga   o‘z   maqsadlariga
erishish, qat'iyatlilik, vaqtni boshqarish va jismoniy va psixologik mustahkamlikni
oshirishga imkon beradi.
Kurs   ishining   vazifasi:   Sport   bayramlarini   tashkil   etishning   maqsadi
o‘quvchilarda sport orqali o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshirish, ular orasida sog‘lom
raqobatni   shakllantirish   va   jamiyatda   ijobiy   sport   ruhini   yaratishdir.   Sport
bayramlari   nafaqat   jismoniy   musobaqalardan   iborat   bo‘lib,   balki   o‘quvchilarning
ijtimoiy,   psixologik   va   ma'naviy   rivojlanishiga   ham   xizmat   qiladi.   Ular   orqali
o‘quvchilar   bir-birlariga   yordam   berish,   bir   jamoa   sifatida   ishlash   va   umumiy
maqsadga erishish tajribasini oladilar.
Kurs ishining tarkibiy tuzilmasi: Ushbu kurs ishi kirish qism,asosiy qism, 3
ta reja,xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.
4 5 II. Asosiy qism
1.  Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi.
Sport   bayramini   tashkil   etishning   umumiy   konsepsiyasi   sportni   keng   targ‘ib
qilish, sog‘lom turmush tarzini qo‘llab-quvvatlash va jismoniy faollikni oshirishga
qaratilgan muhim tadbirdir. Bunday bayramda asosiy maqsad nafaqat musobaqalar
o‘tkazish,   balki   odamlar   orasida   sportga   bo‘lgan   qiziqishni   yanada   oshirish   va
ularga   sportning   ijobiy   ta'sirini   ko‘rsatishdir.   Sport   bayrami   davomida   turli   sport
turlari   bo‘yicha   musobaqalar,   shuningdek,   ommaviy   sport   mashg‘ulotlari   va
master-klasslar tashkil etilishi mumkin. 1
 Bu tadbirda ishtirok etadigan har bir kishi
uchun   qiziqarli   va   foydali   bo‘lgan   sport   shakllarini   tanlash   zarur.   Tadbir,
shuningdek,   yoshlar   va   kattalar   o‘rtasida   tenglikni   ta'minlashga   yordam   beradi,
chunki har bir yosh guruhiga mos sport faoliyatlari tayyorlanishi kerak.
Shuningdek, sport bayramida odamlarning faolligini oshirish uchun sportning
turli   turlarini   tajriba   sifatida   o‘tkazish   lozim.   Tadbirni   keng   miqyosda   o‘tkazish
orqali   barcha   qatnashchilarni   sportga   jalb   qilish   mumkin   bo‘ladi,   bu   esa   sog‘lom
turmush   tarzini   ilgari   surishda   katta   ahamiyatga   ega.   Sport   bayrami,   shuningdek,
jamoa ruhini  rivojlantirishga yordam  beradi. Ishtirokchilar o‘rtasida musobaqalar,
sheriklik,   hamkorlik   va   samimiy   munosabatlar   o‘rnatish   uchun   ajoyib   imkoniyat
yaratadi.   Tashkilotchilar   uchun   bu   sportni   ommalashtirish   va   uning   ijtimoiy
ahamiyatini yanada kuchaytirish uchun yaxshi platforma bo‘lishi mumkin.
Tadbirni   tashkil   etishda,   sportga   bo‘lgan   qiziqishni   oshirish   va
ommalashtirish uchun zamonaviy texnologiyalar, masalan, onlayn translyatsiyalar
va   ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   keng   ommaga   ma'lumotlar   yetkazish   muhim
hisoblanadi.   Shu   bilan   birga,   tadbir   davomida   ishtirokchilarni   rag‘batlantirish
1
  Abdurahmonov,   A.   (2021).   "Sport   ta'limi   va   jismoniy   tarbiya" .   Toshkent:   O'zbekiston   Respublikasi   Ta'lim
vazirligi.
6 uchun   mukofotlar   va   sertifikatlar   taqdim   etilishi   mumkin,   bu   esa   ishtirokchilarga
qo‘shimcha   motivatsiya   beradi.   Xulosa   qilib   aytganda,   sport   bayrami   nafaqat
sportni   targ‘ib   qilish,   balki   jismoniy   faollikni   kengaytirish,   jamoa   ruhini
rivojlantirish   va   sog‘lom   turmush   tarzini   ilgari   surish   uchun   ajoyib   imkoniyatdir.
Bu tadbir  orqali  keng  jamoatchilik sportning ijobiy tomonlarini  ko‘rib chiqadi  va
o‘zining sog‘lom turmush tarziga bo‘lgan munosabatini o‘zgartirishi mumkin.
Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi sportning ahamiyatini
oshirish, jamoatchilikni sportga jalb etish va sog'lom turmush tarzini targ'ib qilish
maqsadida   yaratiladi.   Bayram   davomida   turli   sport   turlari,   musobaqalar   va
ko‘ngilochar   tadbirlar   o‘tkaziladi,   bu   esa   ishtirokchilarga   faol   va   qiziqarli   vaqt
o‘tkazish   imkonini   beradi.   Tashkilotchilar   sport   bayramining   o‘ziga   xosligini
ta'minlash   uchun   mahalliy   sportchilar   va   jamoalarni   jalb   etishadi,   shuningdek,
mahalliy hamkorlar bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yishadi. Bayramni o‘tkazish joyi
sifatida   ochiq   havoda   keng   maydonlar,   sport   majmualari   yoki   parklar   tanlanadi.
Tadbir davomida ishtirokchilar uchun sport uskunalari, ovqat va ichimliklar bilan
ta'minlash muhimdir.
Bayramning maqsadi nafaqat sportni rivojlantirish, balki jamoatchilik orasida
do‘stlik va hamjihatlikni mustahkamlashdir. Tadbir davomida sport musobaqalari,
ko‘cha   sport   turlari,   mahorat   darslari   va   ko‘ngilochar   dasturlar   o‘tkaziladi.   Bu
ishtirokchilarga   yangi   sport   turlarini   sinab   ko‘rish,   yangi   do‘stlar   orttirish   va
hayotga   bo‘lgan   qiziqishni   oshirish   imkonini   beradi.   Tashkilotchilar   bayram
davomida   ishtirokchilarning   xavfsizligini   ta'minlash,   shuningdek,   sog'lom
ovqatlanish   va   sportga   oid   ma'lumotlarni   tarqatishga   e'tibor   qaratishlari   lozim.
Natijada, sport  bayrami nafaqat sportning ommalashuviga, balki  jamoatchilikning
birlashishiga   ham   xizmat   qiladi.   Sport   bayramini   tashkil   etish,   sportning   inson
hayotidagi   o‘rni   va   ahamiyatini   oshirish,   jamoatchilikni   sportga   jalb   etish   va
7 sog'lom   turmush   tarzini   targ'ib   qilish   maqsadida   amalga   oshiriladi.   Bunday
tadbirlar, odatda, turli  sport  turlari, musobaqalar  va ko‘ngilochar  faoliyatlarni  o‘z
ichiga   oladi,   bu   esa   ishtirokchilarga   faol   va   qiziqarli   dam   olish   imkonini   beradi.
Sport bayramlari nafaqat  sportchilar va jamoalar o‘rtasida raqobatni kuchaytiradi,
balki   mahalliy   hamjamiyatni   birlashtiradi,   do‘stlik   va   hamjihatlikni
mustahkamlaydi.   Ushbu   tadbirlar   orqali,   yosh   avlodda   sportga   bo‘lgan   qiziqish,
jismoniy   faoliyat   va   sog'lom   turmush   tarzini   rivojlantirishga   erishish   mumkin.
Sport   bayrami,   shuningdek,   mahalliy   sportchilarni   qo‘llab-quvvatlash   va   ularni
tanitish   uchun   ham   ajoyib   imkoniyat   yaratadi.   Shunday   qilib,   sport   bayramini
tashkil   etish,   nafaqat   sportni   rivojlantirish,   balki   jamoatchilikni   birlashtirish   va
sog'lom hayot tarzi uchun muhim platforma bo‘lib xizmat qiladi.
Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi, sportni rivojlantirish
va   jamoatchilikni   birlashtirish   maqsadida   muhim   ahamiyatga   ega.   Bunday
tadbirlar, sportni ommalashtirish, sog'lom turmush tarzini targ'ib qilish va mahalliy
sportchilarni   qo‘llab-quvvatlash   imkoniyatini   yaratadi.   Sport   bayramlari   orqali
ishtirokchilar   nafaqat   jismoniy   faollikni   oshirish,   balki   yangi   do‘stlar   orttirish   va
birgalikda vaqt o‘tkazish imkoniyatiga ega bo‘lishadi. Ular, shuningdek, mahalliy
jamiyatning   birligini   mustahkamlashga   xizmat   qiladi.   Natijada,   sport   bayramlari
nafaqat   sport   tadbirlari,   balki   ijtimoiy   va   madaniy   hayotning   muhim   qismiga
aylanishi   mumkin,   bu   esa   jamiyatda   sog'lom   va   faol   hayot   tarzini   tarqatishga
yordam beradi.
Xalq   ta’lim   tizimini   takomillashtirish   masalalari,   pedagog   kadrlarni
tayyorlash, tarbiyalash va o‘qitish-o‘rgatish metodlari davlat ahamiyatidagi masala
bo‘lib   kelgan   va   shunday   bo‘lib   qolmoqda,   sababi   bu   milliy   davlat   dasturining
vazifalarini   bajarishga   yo‘naltirilgan   hamda   shaxsni   har   tomonlama
rivojlantirishga   qaratilgan.   Hozirgi   texnikaning   rivojlanishi   islohotlarning
8 o‘zgarishi,   zamon   talabiga   binoan   har   bir   odam   o‘z   bilimini   mustaqil   boyitishga
ega bo‘lishlari kerak. Bunday ko‘nikma, malakalarni eng kichik yoshdan boshlash
lozim.   Shu   boisdan   bolalarning   salomatligi,   jismonan   tayyorgarligi,   o‘qishga
bo‘lgan ehtiyoji, uning dunyoqarashini rivojlantirish maktabgacha ta’lim tashkiloti
va boshlang‘ich ta’lim pedagoglarining mahoratiga bog‘liq. Bu borada bolalar kun
tartibini tashkil etish jarayonlariga alohida e’tibor qaratish lozim. Maktabgacha va
boshlang‘ich   ta'lim   yoshidagi   bolalar   uchun   murabbiy   boshchiligida   turli   sport
bayramlarini o‘tkazish;  bolalarda jismoniy mashqlar  bilan mustaqil shug‘ullanish,
sport bilan oshno bo‘lish, o‘ziga bo‘lgan ishonchning ortishi, begona kishilar bilan
tez   muloqotga   kirishish   va   do‘stlashish   ko‘nikma,   malakalarni   shakllantiradi.
Bunday   bayramlarni   tashkil   etish   bolalarda   ijodiy   qobiliyatlarni   shakllantirib,
o‘qib-o‘rganishga   bo‘lgan   rag‘batini   kuchaytiradi.   Sport   bayramlarini   tashkil
qilish, uning samaradorligini oshirish, o‘tkazish jarayonlari murabbiy o‘qituvchi va
bolalardan   katta   kuch   hamda   tayyorgarlikni   talab   etadi.   Avvalo,   har   bir
o‘tkaziladigan   sport   tadbirlari   rejaga   kiritilgan   bo‘lishi   kerak,   reja   pedagogik
kengashda  tasdiqlanadi, so‘ng  olib boriladigan sport  bayramiga ssenariy  yoziladi.
Ssenariya   ham   pedagogik   kengashda   muhokama   qilinadi   va   tasdiqlanadi.   Bu
bayramga tayyorgarlik ko‘rish ishchi guruhi tuziladi. Chunki o‘tkazilayotgan sport
bayramining   samarali   ta'sirini   oshirish   maqsadida   bolalarning   safda   yurish   turlari
(chiziqlar   bo‘ylab   yurish,   o‘rtadan   2-3-4   tadan   bo‘lib   yurish,   diagonal   bo‘ylab
yurish, 2 tomondan qarama-qarshi yurish va h.k.), yurish turlarini ko‘rsatish (oyoq
uchlarida, tovonlarda, kaftning ichki va tashqi tomonlarida yurish, askarcha yurish,
katta   qadam   tashlab   yurish,   oyoqlarni   chalkashtirib   yurish,   tizzalarni   baland
ko‘tarib yurish va h.k.).
Shular qatorida aralash mashqlarni ham musobaqa tarzida bajarish maqsadga
muvofiq.   Bunday   tayyorgarliklar,   albatta,   rejaga   muvofiq   ssenariy   asosida   olib
9 boriladi.   Ushbu   bayramlarni   o‘tkazishda   hakamlar   xizmatini   ham   yoddan
chiqarmaslik   kerak   va   ularni   alohida   tayyorlash   lozim.   Hakamlar   sifatida
tarbiyachilar,   o‘quvchilar   va   ota-onalarni   jalb   qilish   mumkin.   Sport   bayramlarini
musiqa   ohanglari   yordamida   tashkil   etish   ishtirokchilarni   ruhlantirish   bilan   birga
g‘alabaga bo‘lgan ishonchini orttiradi. Shuning uchun eng kichik bolalarga tanish,
kayfiyatni  ko‘taradigan va yoqimli  musiqalarni tanlash  kerak. Sport  bayramlariga
tayyorlanish jarayonida musobaqada qo‘llaniladigan sport uskunalari, inshootlarni
tayyorlashga   alohida   e’tibor   berish   lozim.   Sport   uskunalarining   rang-barang
bo‘lishi   bolalar   kayfiyatini,   qiziqishini,   emotsional   kayfiyatini   oshiradi.
Shuningdek,   sport   bayramini   o‘tkazish   joyini   bezatishga   tayyorgarlik   ko‘rishning
asosiy   qismi   hisoblanib,   bu   jarayonda   sanitariya-gigiyena   qoidalariga   amal   qilish
va   bolalar   hayotiga   xavf   soladigan   jihozlardan   foydalanmaslik   kerak.   Sport
bayramlariga   ota-onalarni   taklif   qilish   ishtirokchilarni   yanada   faol   bo‘lishi   bilan
birga,   ota-onalarning   hamkorlik   jarayonlarini   mustahkamlaydi.   Bunday   sport
musoboqalarini   o‘tkazishga   tayyorgarliklar   ko‘p   vaqt   va   kuch   talab   qiladi.   Sport
bayramlarini   tashkil   qilish   va   o‘tkazish   murakkab   masalalardan   biri.   Uni   tashkil
qilish   vaqtida   tashkilot   direktorining   qaroriga   asosan   tashkiliy   qo‘mita   tuziladi.
Unga tashkilot rahbarinig o‘rinbosari, metodist yoki katta pedagog (rais), jismoniy
tarbiya bo‘yicha mutaxassis-o‘qituvchi, boshqa o‘qituvchi-tarbiyachilar, ota-onalar
qo‘mita  a'zolari  va   boshqalar   kiritiladi.  Tashkiliy  qo‘mita   ish  reja  tuzadi,  maqsad
va vazifalarini aniqlaydi, o‘tkazish joyini, vaqtini belgilaydi. Tayyorgarlik ko‘rish
ishi   jarayonida   ota-onalardan,   homiy   tashkilotlardan   yoki   sport   maktablaridan
yordamchilar so‘rash mumkin. Bajariladigan har bir ishga mas'uliyat  bilan qarash
kerak.   Eng   asosiy   vazifalardan   biri-bu   bayramli   chiqishlar   dasturi,   jismoniy
mashqlar majmuasini tuzish, har bitta guruh bilan chiqish mashqlarini tahlil qilish,
ayrim   sport   elementlarini   o‘rganish,   raqs   mashqlarini   tanlash   va   o‘rganish,
10 repetitsiya   o‘tkazish   chiqishlarni   musiqaviy   bezatish,   sport   anjomlari,   uskunalar
(to‘plar,   gardishlar,   gimnastik   tayoqchalar,   sharlar,   arqonchalar)   va   sport
formalarini ta'minlash hamda emblemalar tanlash. Bulardan tashqari sport bayrami
o‘tkaziladigan   joyni   bayramona   bezatish,   har   xil   ko‘rgazmalar   bilan   boyitish,
fotomontajlar shular jumlasiga kiradi. Tashkiliy qo‘mita o‘z ishini sport bayramini
o‘tkazishga oid muhokama bilan yakunlaydi. 2
Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi, sportni rivojlantirish
va   jamoatchilikni   sport   faoliyatlariga   jalb   etish   maqsadida   yaratiladi.   Bunday
tadbirlar,   odatda,   keng   ko‘lamda   va   turli   yo‘nalishlarda   o‘tkaziladi,   bu   esa
ishtirokchilar va tomoshabinlarga sportning ahamiyatini his qilish imkonini beradi.
Sport   bayrami,   nafaqat   sport   musobaqalari,   balki   ko‘ngilochar   dasturlar,   mahorat
darslari   va   ijtimoiy   faoliyatlarni   o‘z   ichiga   oladi.   Ushbu   tadbirlar   orqali
jamoatchilikda sportga bo‘lgan qiziqishni oshirish, sog'lom turmush tarzini targ'ib
qilish va mahalliy sportchilarni qo‘llab-quvvatlash imkoniyatlari yaratiladi.
Tashkilotchilar sport bayramining o‘ziga xosligini ta'minlash uchun mahalliy
sportchilar va jamoalarni jalb etishadi. Bu jarayon, sport bayramini mahalliy aholi
uchun   qiziqarli   va   esda   qolarli   qilishda   muhimdir.   Sport   bayramlari,   shuningdek,
yosh   avlodni   sportga   jalb   etish   va   ularning   sog'lom   rivojlanishiga   hissa   qo‘shish
uchun ajoyib imkoniyatdir. Ochiq havoda o‘tkaziladigan tadbirlar, ishtirokchilar va
tomoshabinlar o‘rtasida faol muloqot va o‘zaro aloqalarni rivojlantirishga yordam
beradi.   Tadbir   davomida   ishtirokchilar   uchun   turli   musobaqalar,   ko‘cha   sport
turlari   va   ko‘ngilochar   dasturlar   o‘tkazilishi,   ularning   bir-birlariga   bo‘lgan
qiziqishini oshiradi.
2
  Xudoyberdiyev,   M.   (2023).   "Sport   bayramlari   Tashkil   etish   va   o'tkazish   bo'yicha   qo'llanma" .   Samarqand:
Samarqand Davlat Universiteti.
11 Sport   bayramining   maqsadi   nafaqat   sportni   rivojlantirish,   balki   jamoatchilik
orasida   do‘stlik   va   hamjihatlikni   mustahkamlashdir.   Tadbir   davomida   sport
musobaqalari   va   faoliyatlar   ishtirokchilarga   yangi   sport   turlarini   sinab   ko‘rish,
yangi do‘stlar orttirish va hayotga bo‘lgan qiziqishni oshirish imkoniyatini beradi.
Sport   bayrami,   shuningdek,   o‘zaro   raqobat   va   jamoaviy   ruhni   rivojlantirishga
yordam   beradi.   Ishtirokchilar   o‘zaro   raqobatlashish   orqali   o‘zlarining   jismoniy
salohiyatlarini   oshirishga   intilishadi   va   bu   jarayon   sportning   o‘ziga   xos
xususiyatlarini namoyish etadi.
Tadbir   davomida   ishtirokchilarning   xavfsizligini   ta'minlash   ham   muhimdir.
Tashkilotchilar   sport   uskunalari   va   shart-sharoitlarni   yanada   yaxshilashga   e'tibor
qaratishlari   lozim.   Shuningdek,   sog'lom   ovqatlanish   va   sportga  oid   ma'lumotlarni
tarqatishga   e'tibor   berish,   ishtirokchilarning   salomatligini   mustahkamlashga
yordam   beradi.   Sport   bayramlari,   o‘z   navbatida,   jamoatchilikda   sog'lom   turmush
tarzini tarqatishga xizmat qiladi.
Shu bilan birga, sport bayramlari davomida jamoatchilikni sport faoliyatlariga
jalb   etish   uchun   ko‘ngilochar   dasturlar   va   musiqiy   chiqishlar   ham   tashkil   etilishi
zarur.   Bunday   tadbirlar,   ishtirokchilar   va   tomoshabinlarni   birlashtiradi,   ularning
qiziqishini   oshiradi   va   sport   bayramining   muhim   qismlaridan   biriga   aylanishi
mumkin.   Tadbirni   ommalashtirish   uchun   ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   ma'lumot
tarqatish   va   jamoatchilikni   jalb   etish,   sport   bayramining   muvaffaqiyatini
belgilovchi omillardandir.
Natijada,   sport   bayramini   tashkil   etishning   umumiy   konsepsiyasi,   nafaqat
sportni rivojlantirish, balki jamiyatda sog'lom turmush tarzini targ'ib qilishga ham
qaratilgan.   Sport   bayramlari,   sport   muhitini   rivojlantirish,   jamoatchilikni
birlashtirish va yosh avlodni sportga jalb etish uchun zaruriy vosita bo‘lib xizmat
qiladi.   Bunday   tadbirlar,   sportning   ijtimoiy   va   madaniy   ahamiyatini   oshirishga,
12 sog'lom   raqobat   va   do‘stlikni   rivojlantirishga,   shuningdek,   jamoatchilikning
birligini mustahkamlashga yordam beradi. Sport bayramlari, shuningdek, mahalliy
sportchilarni   tanitish   va   ularning   faoliyatini   qo‘llab-quvvatlash   uchun   muhim
platforma hisoblanadi.
O‘z navbatida, sport bayramlari, jamoatchilikning sportga bo‘lgan qiziqishini
oshirish   va   sog'lom   hayot   tarzini   tarqatishga   xizmat   qiladi.   Bunday   tadbirlar,
nafaqat   sportchilar,   balki   butun   jamiyat   uchun   foydali   va   ahamiyatli   bo‘lishi
mumkin.   Sport   bayrami,   ishtirokchilar   va   tomoshabinlar   uchun   esda   qolarli   va
qiziqarli tajribalarni taqdim etishga qaratilgan, bu esa sportning o‘ziga xosligini va
ahamiyatini   yanada   oshiradi.   Sport   bayramining   muvaffaqiyati,   jamoatchilikni
birlashtirish   va   sog'lom   turmush   tarzini   rivojlantirishga   qaratilgan   harakatlarga
bog'liqdir.   Shunday   qilib,   sport   bayramlari,   jamiyatda   sportni   ommalashtirish   va
sog'lom hayot tarzini targ'ib qilishda muhim rol o‘ynaydi.
2.  Sport bayramida ishtirokchilarni rag‘batlantirish va jamoatchilik bilan
aloqa.
Sport   bayramida   ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa
o‘rnatish   tadbirning   muvaffaqiyatli   o‘tkazilishida   muhim   rol   o‘ynaydi.   Tadbirga
qatnashayotgan   har   bir   ishtirokchi,   nafaqat   sport   musobaqalarida   muvaffaqiyatga
erishishga,   balki   o‘zining   faolligini   va   sportga   bo‘lgan   munosabatini   namoyish
etishga   ham   imkoniyat   yaratishi   kerak.   Ishtirokchilarni   rag‘batlantirish,   ularning
sportga   bo‘lgan   qiziqishini   yanada   oshiradi   va   ularni   kelajakdagi   musobaqalarga
tayyorlashga yordam beradi. Bu esa o‘z navbatida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib
qilish   va   keng   jamoatchilikni   sportga   jalb   qilishda   muhim   ahamiyatga   ega.
Ishtirokchilarni rag‘batlantirishning turli usullari mavjud. Masalan, musobaqalarda
eng   yaxshi   natijalar   ko‘rsatgan   sportchilarga   mukofotlar,   diplomlar,   medallar   va
13 boshqa   rag‘batlantirish   sovg‘alari   taqdim   etish   mumkin.   Bu,   ishtirokchilarni
yanada   ko‘proq   harakat   qilishga   undaydi   va   ularning   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchini
oshiradi.   Shuningdek,   barcha   ishtirokchilarni   umumiy   muvaffaqiyatlari   uchun
tabriklash, ularni e'tirof etish va shaxsiy rivojlanishlarini rag‘batlantirish ham katta
ahamiyatga ega.
Jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish   ham   sport   bayramining   ajralmas   qismi
hisoblanadi.   Tadbir   davomida   jamoatchilikni   faol   jalb   qilish,   ularning   sportga
bo‘lgan   qiziqishini   uyg‘otish   uchun   turli   axborot   kanallaridan   foydalanish   zarur.
Ijtimoiy tarmoqlar, onlayn platformalar va matbuot orqali tadbir haqida tezkor va
to‘liq   ma'lumotlar   yetkazib   borish   mumkin.   Tadbirning   har   bir   bosqichi,   shu
jumladan,   musobaqalar   va   natijalar   haqida   real   vaqtda   yangilanishlar   tarqatish,
jamoatchilik   bilan   aloqaning   samarali   usullaridan   biridir.   Shuningdek,
jamoatchilikni   tadbirga   jalb   qilishning   yana   bir   usuli,   ular   uchun   ochiq   sport
mashg‘ulotlarini   va   ko‘rgazmalarni   tashkil   etishdir.   Bunday   tadbirlar   jamoaning
bevosita ishtirok etish imkoniyatini yaratib, sportga bo‘lgan qiziqishni oshiradi va
sport  bilan  shug‘ullanishni   ommalashtiradi. Tadbirni   tashkil   qilishda  jamoatchilik
uchun   qulay   va   tushunarli   kommunikatsiya   usullarini   tanlash,   masalan,   reklama
materiallari,   afishalar,   eslatmalar   va   media   ham   muhimdir.   Natijada,
ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   samarali   aloqa   o‘rnatish,
sport   bayramining   muvaffaqiyatli   o‘tkazilishiga   va   kengroq   auditoriyani   sportga
jalb qilishga yordam beradi. Bu ikki omil birgalikda, sportning ijobiy ta'sirini keng
ommaga   etkazish   va   jismoniy   faollikni   ilgari   surish   uchun   kuchli   vositalarga
aylanadi.   Sport   bayramida   ishtirokchilarni   rag'batlantirish   va   jamoatchilik   bilan
aloqa   o‘rnatish,   tadbirning   muvaffaqiyati   uchun   muhim   omillardandir.
Ishtirokchilarni motivatsiya qilishda, ularning sportga bo‘lgan qiziqishini  oshirish
va   jamoatchilikni   faol   jalb   etish   muhim   ahamiyatga   ega.   Rag'batlantirish   uchun
14 turli   xil   mukofotlar,   sertifikatlar   va   esdalik   sovg'alari   taqdim   etilishi,
musobaqalarda yutganda esa g'alaba hissini kuchaytiradi.
Shuningdek,   tadbir   davomida   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish,   ijtimoiy
tarmoqlar   orqali   jonli   translyatsiyalar   va   interaktiv   faoliyatlar   orqali   amalga
oshiriladi. Ishtirokchilar va tomoshabinlar o‘rtasida muloqotni rivojlantirish, sport
bayramining   o‘ziga  xosligini   oshiradi   va  tadbirga  qiziqishni   yanada   kuchaytiradi.
Mahalliy   sportchilar   va   jamoalar   ishtirokchilar   bilan   bevosita   aloqada   bo‘lib,
ularning   muvaffaqiyatlariga   guvoh   bo‘lish,   rag'batlantirish   va   qo‘llab-quvvatlash
imkoniyatini   beradi.   Shu   bilan   birga,   jamoatchilikni   tadbirga   jalb   etish   uchun
ko‘ngilochar   dasturlar,   musiqiy   chiqishlar   va   sport   shoular   tashkil   etilishi,
bayramni   yanada   qiziqarli   va   esda   qolarli   qiladi.   Bunday   yondashuvlar,   sport
bayramining   o‘ziga   xosligi   va   ahamiyatini   oshirishga   yordam   beradi   va
ishtirokchilarning birgalikda quvonchli va faol vaqt o‘tkazishlariga imkon yaratadi.
Natijada,   sport   bayrami   nafaqat   sportga,   balki   jamoatchilikni   birlashtirishga   ham
xizmat qiladi.
Sport   bayramida   ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa
o‘rnatish   mavzusi   sport   tadbirlarining   muvaffaqiyatini   ta'minlashda   muhim
omillardan biridir. Sport  bayramlari  nafaqat  sport  musobaqalarini  o‘tkazish,  balki
keng   jamoatchilikni   sportga   jalb   qilish,   sportning   ijobiy   ta'sirlarini   targ‘ib   qilish,
sog‘lom   turmush   tarzini   keng   tarqatish   va   jismoniy   faollikni   oshirish   maqsadida
tashkil   etiladi.   Tadbirlar   doirasida   ishtirokchilarga   motivatsiya   berish,   ularni
rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   mustahkam   aloqalarni   o‘rnatish   sport
bayramining   muvaffaqiyatli   o‘tkazilishiga   xizmat   qiladi.   Ishtirokchilarni
rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish   jarayonida   o‘zaro   uyg‘unlik
va   tizimli   yondashuv   zarur   bo‘lib,   bu   tadbirni   yanada   jonli   va   samarali   qilishga
yordam beradi.
15 Sport   bayramlarida   ishtirokchilarni   rag‘batlantirish,   ularni   muvaffaqiyatli
natijalarga erishishga undaydi va ularning sportga bo‘lgan qiziqishini oshiradi. Har
bir   ishtirokchining   mehnati   va   yutuqlarini   e'tirof   etish,   ularga   qo‘shimcha
motivatsiya   berib,   sport   faoliyatiga   bo‘lgan   ishtiyoqni   kuchaytiradi.
Rag‘batlantirishning   turli   shakllari   mavjud   bo‘lib,   ular   musobaqalar   va
tadbirlarning   turiga   qarab,   ishtirokchilarning   yutuqlarini   tasdiqlash   va
mukofotlashda   qo‘llanilishi   mumkin.   Mukofotlar   va   sovg‘alar   ishtirokchilarga
sport   musobaqalarida   yuqori   natijalar   ko‘rsatganliklari   uchun   berilishi   mumkin.
Shuningdek,   har   bir   ishtirokchiga   qatnashganliklari   uchun   e'tirof   va
minnatdorchilik   bildirilib,   rag‘batlantirishning   boshqa   shakllari,   masalan,
diplomlar, sertifikatlar va medallar taqdim etilishi mumkin. Bu ishtirokchilarni o‘z
maqsadlariga   erishishga   undash   va   ularni   sport   faoliyatida   yanada   ko‘proq
muvaffaqiyatlarga erishishga motivatsiya qilish uchun zarurdir.
Bundan   tashqari,   ishtirokchilarning   hammasini   rag‘batlantirish,   har   bir
sportchi   yoki   jamoaning   yutuqlarini   tan   olish   sport   bayramlarida   adolat   va
tenglikni   ta'minlash   uchun   zarur.   Har   bir   ishtirokchining   mehnatini   e'tirof   etish,
ularni   sportda   muvaffaqiyatga   erishishga   undaydi   va   musobaqalarda   ko‘proq
qatnashishga   rag‘batlantiradi.   Yutuqlarga   erishgan   sportchilar   va   jamoalar,
ularning yutuqlarini jamoatchilikka namoyish etish orqali sportning ijobiy ta'sirini
oshirish   mumkin.   Tadbirda   yutuqlarni   ko‘rsatish   va   mukofotlash,
ishtirokchilarning   sportga   bo‘lgan   qiziqishini   oshirish   va   ularni   kelajakdagi
musobaqalarga tayyorlash uchun muhim vosita hisoblanadi.
Jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish   sport   bayramining   muvaffaqiyatli
o‘tkazilishida  katta  rol  o‘ynaydi. Tadbir   davomida  jamoatchilikni  faol  jalb  qilish,
ular bilan aloqalar o‘rnatish va sportga bo‘lgan qiziqishni oshirish uchun samarali
kommunikatsiya kanallari kerak. Bu jarayonni amalga oshirishda texnologiyalar va
16 ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish, tadbir haqida keng ommaga ma'lumot tarqatish
imkoniyatini   yaratadi.  Sport   bayramlarining  muvaffaqiyatli   o‘tkazilishida   axborot
tarqatishning   o‘rni   juda   katta.   Tadbirlar   haqida   rasmiy   veb-saytlar,   ijtimoiy
tarmoqlar,   yangiliklar   portallari   va   televideniye   orqali   ma'lumotlarni   tezda
tarqatish   jamoatchilikning   tadbirga   bo‘lgan   qiziqishini   oshiradi   va   ularni   jalb
qilishga yordam beradi.
Shuningdek,   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatishning   boshqa   muhim   vositasi
tadbirni onlayn va offlayn shakllarda translyatsiya qilishdir. Tadbirlarni jonli efirda
ko‘rsatish,   musobaqalar   va   sport   dasturlarining   yuqori   sifatli   tasvir   va  ovoz   bilan
taqdim etilishi jamoatchilikni yanada faolroq jalb qiladi. Ommaviy translyatsiyalar
orqali tadbirlar keng auditoriyaga yetkaziladi, bu esa sportni targ‘ib qilish va uning
ahamiyatini   oshirishda   muhim   ahamiyatga   ega.   Ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   faol
aloqalar o‘rnatish, izohlar, rasmlar va videolarni tarqatish, sportchilar va jamoalar
bilan   interaktiv   aloqalar   yaratish   jamoatchilikni   tadbirga   jalb   qilishning   samarali
usullaridan biridir.
Jamoatchilik   bilan   aloqada   bo‘lish,   shuningdek,   ishtirokchilarni   va
tomoshabinlarni   o‘zaro   aloqada   bo‘lishga   undash   imkoniyatini   yaratadi.   Tadbir
davomida ishtirokchilar va tomoshabinlar bir-biri bilan faol muloqot qilishlari, o‘z
fikrlarini   va   tajribalarini   baham   ko‘rishlari,   bir-birlaridan   o‘rganishlari   mumkin.
Bunday   muloqot,   sportni   yanada   ommalashtirish   va   sportga   bo‘lgan   qiziqishni
oshirish   uchun   katta   ahamiyatga   ega.   Jamoatchilik   va   ishtirokchilar   o‘rtasidagi
aloqalarni   kuchaytirish   orqali   sportning   ijtimoiy   ahamiyatini   yanada   oshirish
mumkin.
Jamoatchilik   bilan   aloqani   yanada   kuchaytirish   uchun,   sport   bayramlarida
ko‘plab   ommaviy   tadbirlar,   ochiq   mashg‘ulotlar,   ko‘rgazmalar   va   master-klasslar
tashkil   etish   muhimdir.   Bu   tadbirlar   jamoatchilikka   sportni   yaqinroq   ko‘rish   va
17 unga   bevosita   ishtirok   etish   imkoniyatini   yaratadi.   Shuningdek,   ochiq
mashg‘ulotlar   va   sport   shoular   orqali   keng   jamoatchilikni   sportga   jalb   qilish
mumkin. Bunday tadbirlar, ayniqsa, sportga yangi kirib kelayotgan yoki jismoniy
faollik bilan shug‘ullanishga endi boshlagan kishilar uchun foydalidir. Ular sportni
ko‘rib,   yangi   ko‘nikmalarni   o‘rganishlari,   va   sport   bilan   shug‘ullanishga   bo‘lgan
qiziqishni oshirishi mumkin.
Sport   bayramlari   davomida   jamoatchilikning   sportga   bo‘lgan   qiziqishini
oshirish   uchun   sportdagi   yutuqlarni   keng   ommaga   taqdim   etish   muhimdir.
Yutuqlarni   e'tirof   etish   va   ular   haqida   ma'lumot   berish,   sportning   jamoatchilik
uchun   qanday   ijobiy   ta'sir   ko‘rsatishini   ko‘rsatadi.   Sportchilarning
muvaffaqiyatlari,   yutuqlari   va   jismoniy   faollikni   rag‘batlantirish   orqali,   ularning
ta'siri   boshqa   ishtirokchilarga   va   jamoatchilikka   ijobiy   tarzda   tarqaladi.   Bu   esa
sportga   bo‘lgan   qiziqishni   oshirish   va   jismoniy   faollikni   ko‘paytirishga   yordam
beradi.
Xulosa qilib aytganda, sport bayramlarida ishtirokchilarni rag‘batlantirish va
jamoatchilik   bilan   aloqani   o‘rnatish   tadbirlarning   muvaffaqiyatini   ta'minlashda
muhim   rol   o‘ynaydi.   Ishtirokchilarni   rag‘batlantirish,   ularning   sportga   bo‘lgan
qiziqishini   oshiradi,  natijalarini   tan   olish   orqali   ularni   kelajakdagi   musobaqalarga
tayyorlashga   yordam   beradi.   Jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish,   sportni   keng
ommaga targ‘ib qilish va sog‘lom turmush tarzini rivojlantirish uchun zarurdir. Bu
jarayonni   amalga   oshirishda   zamonaviy   texnologiyalar,   ijtimoiy   tarmoqlar   va
ommaviy   axborot   vositalari   muhim   vositalar   hisoblanadi.   Shunday   qilib,   sport
bayramlari   nafaqat   musobaqalar,   balki   jismoniy   faollik   va   sportni   keng
tarqatishning ajoyib imkoniyatidir. Sport bayramida ishtirokchilarni rag'batlantirish
va   jamoatchilik   bilan   aloqani   o‘rnatish,   tadbirning   samaradorligini   oshirish   va
jamiyatda   sportga   bo‘lgan   qiziqishni   kuchaytirish   uchun   muhimdir.   Bu   jarayon
18 nafaqat   sportchilarni,   balki   tomoshabinlarni   ham   o‘z   ichiga   oladi.   Sport
bayramlari,   odatda,   keng   ko‘lamli   tadbirlar   bo‘lib,   ularning   maqsadi   sog'lom
turmush   tarzini   targ'ib   qilish   va   sportni   ommalashtirishdir.   Rag'batlantirish
strategiyalari va jamoatchilik bilan aloqalar, bunday tadbirlarning muvaffaqiyatini
belgilovchi asosiy omillardir.
Ishtirokchilarni   rag'batlantirish   uchun   birinchi   navbatda,   ularning
muvaffaqiyatlarini e'tirof etish muhimdir. Har bir sport musobaqasi yoki faoliyatda
ishtirok   etgan   sportchilar   uchun   mukofotlar,   medallar   va   sertifikatlar   taqdim
etilishi,   ularning   maqsadlariga   erishishlariga   yordam   beradi.   Bu   nafaqat   g'alaba,
balki ishtirok etishning o‘zi ham e'tirof etilishi muhimdir. Mukofotlar sportchilarni
rag'batlantirishda   kuchli   motivator   bo‘lishi   mumkin,   chunki   bu   ularga   o‘z
mehnatlari   va   sa'y-harakatlari   natijalarini   ko‘rish   imkonini   beradi.   Shuningdek,
sport   bayramlarida   ishtirokchilarning   o‘zaro   muloqoti   va   tajriba   almashishlari
uchun   imkoniyatlar   yaratish   zarur.   Bu,   sportchilarni   bir-birlari   bilan   tanishtirish,
ularning   o‘zaro   suhbatlari   va   tajribalarini   baham   ko‘rishlari   uchun   platforma
bo‘lishi   kerak.   Buning   uchun,   seminarlar,   mahorat   darslari   va   ochiq   muloqotlar
tashkil etish mumkin. Bunday faoliyatlar ishtirokchilarga o‘zlarini rivojlantirish va
yangi   bilimlar   olish   imkoniyatini   berishi,   shuningdek,   ularni   bir-biriga
yaqinlashtiradi.
Jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish   esa,   sport   bayramining   muhim   qismi
hisoblanadi.   Tadbirni   keng   jamoatchilikka   tanitish   uchun   ijtimoiy   tarmoqlar,
mahalliy   ommaviy   axborot   vositalari   va   reklama   materiallari   orqali   faoliyatlar
o‘tkazilishi zarur. Sport bayramining maqsadi va unda ishtirok etish imkoniyatlari
haqida   keng   ma'lumot   tarqatish,   jamoatchilikni   jalb   etishda   muhim   rol   o‘ynaydi.
Ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   jonli   translyatsiyalar,   tadbirning   muhim   momentlarini
19 yoritish va ishtirokchilarni rag'batlantiruvchi kontentlar yaratish, keng auditoriyani
jalb qilishga yordam beradi.
Bundan   tashqari,   jamoatchilikni   tadbirga   jalb   etish   uchun   ko‘ngilochar
dasturlar   va   musiqiy   chiqishlar   tashkil   etilishi   kerak.   Bunday   tadbirlar
ishtirokchilarning   quvonchli   va   faol   vaqt   o‘tkazishlariga   imkoniyat   yaratadi.
Musiqiy   chiqishlar   va   ko‘ngilochar   faoliyatlar,   sport   bayramining   muhim
qismlaridan   biri   bo‘lib,   tomoshabinlarni   birlashtiradi   va   ularning   qiziqishini
oshiradi.   Bu,   shuningdek,   tadbirni   yanada   qiziqarli   va   esda   qolarli   qiladi,
ishtirokchilar va tomoshabinlar o‘rtasida aloqalarni kuchaytiradi. Sport bayramida
ishtirokchilarni   rag'batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish   jarayoni,
tadbirning   muvaffaqiyatini   ta'minlash   va   sportning   rivojlanishiga   hissa   qo‘shish
uchun   muhimdir.   Bu,   nafaqat   sportchilarni,   balki   butun   jamiyatni   birlashtiradi   va
sog'lom   hayot   tarzini   targ'ib   qiladi.   Natijada,   sport   bayramlari   nafaqat   sportga,
balki jamiyatning ijtimoiy va madaniy hayotiga ham ijobiy ta'sir ko‘rsatadi. Sport
bayramida   ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatish,
sport   tadbirlarini   tashkil   etishning   ajralmas   qismlaridan   biridir.   Tadbirning
muvaffaqiyatli  o‘tishi  uchun ishtirokchilarning motivatsiyasi,  ularning yutuqlarini
tan   olish   va   jamoatchilik   bilan   yaxshi   aloqalar   o‘rnatish   juda   muhimdir.   Sport
bayramlarining   maqsadi   nafaqat   jismoniy   faoliyatni   rivojlantirish,   balki
ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   va   jamoatchilikni   sportga   jalb   qilishdir.   Bu   esa
tadbirning maqsadlariga erishishga yordam beradi va keng jamoatchilikda sportga
bo‘lgan qiziqishni kuchaytiradi.
Ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   sport   bayramlarining   markaziy   jihatlaridan
biridir.   Rag‘batlantirish,   ishtirokchilarning   sportga   bo‘lgan   qiziqishini   oshiradi,
ularni   yangi   yutuqlarga   erishishga   undaydi   va   musobaqalarda   yuqori   natijalarni
ko‘rsatishga   turtki   beradi.   Tadbirning   pedagogik   jihatidan   ham   bu   jarayon   katta
20 ahamiyatga   ega,   chunki   rag‘batlantirish   nafaqat   ishtirokchilarning   yutuqlarini
e'tirof   etishni,   balki   ularning   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchini   oshirish   va   kelajakdagi
sport   faoliyatiga   bo‘lgan   qiziqishni   kuchaytirishni   anglatadi.   Ishtirokchilarni
rag‘batlantirishning   bir   necha   shakllari   mavjud.   Masalan,   musobaqalarda   yuqori
natijalarga   erishgan   sportchilarga   mukofotlar,   medal   va   diplomlar   taqdim   etilishi
mumkin.   Bularning   barchasi   ishtirokchilarning   mehnatini   qadrlash   va   ularni
sportda   davom   etishga   rag‘batlantirishning   samarali   usullaridir.   Ishtirokchilarni
rag‘batlantirishning boshqa bir shakli esa o‘zaro tan olish va hurmat qilishdir. Bu,
har   bir   ishtirokchining   faoliyatini   qadrlash   va   o‘zining   sportdagi   yutuqlarini
yuksaltirishga   xizmat   qiladi.   Ishtirokchilarga   qo‘llab-quvvatlashni   ko‘rsatish,
ularning hissiy holatini yaxshilash va motivatsiyasini kuchaytirish ham o‘z o‘rniga
ega. Bu yondashuv har bir ishtirokchining sportga bo‘lgan muhabbatini oshiradi va
ularni   yangi   yutuqlarga   ilhomlantiradi.   Rag‘batlantirishning   bunday   turlari,   sport
bayramlarining umumiy muhitini ijobiy va harakatga to‘la qiladi, bu esa jamoaviy
ruhni rivojlantirishga yordam beradi.
Jamoatchilik   bilan   aloqa   sport   bayramining   boshqa   muhim   jihatidir.
Tadbirning muvaffaqiyatini ta'minlash uchun keng jamoatchilikni jalb qilish zarur.
Jamoatchilik bilan samarali aloqa o‘rnatish, sportga bo‘lgan qiziqishni oshiradi va
keng ommani sport tadbirlarida ishtirok etishga undaydi. Jamoatchilikning sportga
qiziqishi   va   ularning   ishtirok   etish   darajasi   tadbirning   umumiy   ruhiyatini
shakllantiradi.   Bu   aloqani   o‘rnatishda   zamonaviy   texnologiyalar,   ijtimoiy
tarmoqlar   va   ommaviy   axborot   vositalari   katta   rol   o‘ynaydi.   Internet,   televizion
translyatsiyalar   va   ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   tadbirlar   haqidagi   ma'lumotlar   keng
ommaga   yetkazilishi   mumkin.   Tadbirlarni   jonli   efirda   namoyish   qilish,
musobaqalar   haqida   yangiliklar   tarqatish   va   sportchilar   bilan   interaktiv   muloqot
o‘rnatish jamoatchilikni tadbirga jalb qilishda samarali vosita hisoblanadi.
21 Jamoatchilik   bilan   aloqani   o‘rnatishda   ularning   faol   ishtirokini   ta'minlash
uchun,   sport   bayramlarida   turli   xil   ommaviy   tadbirlar,   ochiq   mashg‘ulotlar   va
ko‘rgazmalar tashkil etish muhimdir. Bu tadbirlar jamoatchilikni sportga jalb qilish
va sportga bo‘lgan qiziqishni kuchaytirish uchun samarali vositadir. Sportchilar va
tomoshabinlar   bir-biri   bilan   muloqot   qilish,   o‘z   fikrlarini   baham   ko‘rish,   tajriba
almashish   va   bir-birini   qo‘llab-quvvatlash   orqali,   sport   bayramlari   ijtimoiy
ahamiyatga ega bo‘ladi.
Sport   bayramlarida   jamoatchilik   bilan   aloqa   o‘rnatishda,   shuningdek,   jamoa
ishlashining   ahamiyatini   ham   unutmaslik   kerak.   Jamoaviy   ruhni   rivojlantirish   va
ishtirokchilarni   rag‘batlantirish   orqali,   sport   tadbirlari   nafaqat   sportchilarni,   balki
jamoatchilikni   ham   yanada   birlashishga,   bir-birini   qo‘llab-quvvatlashga   undaydi.
Jamoatchilikning   sport   bayramiga   jalb   etilishi   nafaqat   tadbirning   muvaffaqiyatini
oshiradi,   balki   keng   jamoa   orasida   sog‘lom   raqobat,   o‘zaro   hurmat   va   do‘stlikni
ham mustahkamlaydi.
Shu bilan birga, jamoatchilikning sportga bo‘lgan qiziqishini oshirish uchun,
sport tadbirlari davomida ko‘plab reklamalar va aksiyalar tashkil etilishi mumkin.
Bu,   sportning   ommalashishini   va   sportga   bo‘lgan   qiziqishni   kuchaytiradi.
Shuningdek,   ijtimoiy   tarmoqlarda   tadbirlarni   targ‘ib   qilish,   ishtirokchilarning
suratlari,   videolarini   ulashish   va   musobaqalar   haqida   yangiliklarni   tezkor   tarzda
tarqatish orqali jamoatchilikni sportga jalb qilish mumkin.
Jamoatchilik   bilan   aloqaning   yana   bir   muhim   tomoni   tadbirlarning   samarali
rejalashtirilganligi   va   vaqtida   e'lon   qilinganligidir.   Tadbir   haqida   vaqtida   va   aniq
ma'lumotlarni   taqdim   etish   jamoatchilikning   sport   bayramiga   bo‘lgan   qiziqishini
oshiradi. Sport musobaqalari o‘tkaziladigan joylar, vaqtlari, qatnashish shartlari va
boshqa   muhim   ma'lumotlar   ommaga   ochiq   va   aniq   tarzda   yetkazilishi   kerak.   Bu,
22 tadbirga   ishtirok   etishga   qaror   qilganlarga   ko‘proq   imkoniyatlar   yaratadi   va
tadbirning muvaffaqiyatli o‘tishini ta'minlaydi.
Rag‘batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqalar   sport   bayramlarining
muvaffaqiyatli o‘tkazilishiga yordam beradi. Har bir ishtirokchi o‘z yutuqlarini tan
olishni va qadrlanishni xohlaydi, bu esa ularni sport faoliyatida davom etishga va
yangi   yutuqlarga   erishishga   ilhomlantiradi.   Jamoatchilik   esa   sportga   bo‘lgan
qiziqishni   oshiradi,   sportchilarni   qo‘llab-quvvatlashni   va   sog‘lom   raqobatni
rivojlantiradi. Tadbirlar nafaqat sportning o‘ziga, balki jamiyatda sog‘lom turmush
tarzini   ilgari   surish   va   ijtimoiy   aloqalarni   mustahkamlashga   ham   xizmat   qiladi.
Shunday qilib, sport bayramlarida ishtirokchilarni rag‘batlantirish va jamoatchilik
bilan aloqani samarali o‘rnatish, sportning ijobiy ta'sirini keng ommaga etkazish va
uning tarbiyaviy va psixologik foydalarini kuchaytirish uchun muhim vositalardir.
Sport   bayramida   ishtirokchilarni   rag'batlantirish   va   jamoatchilik   bilan   aloqa
o'rnatish,   tadbirning   muvaffaqiyatini   ta'minlash   uchun   muhim   ahamiyatga   ega.
Sport   tadbirlari,   nafaqat   jismoniy   faoliyatni   rivojlantirish,   balki   ishtirokchilar   va
tomoshabinlar   o'rtasida   ijtimoiy   aloqalarni   mustahkamlash   uchun   ham
mo'ljallangan.   Rag'batlantirish   strategiyalari   va   jamoatchilik   bilan   aloqalar,   sport
bayramining   umumiy   atmosferasini   va   ishtirokchilarning   motivatsiyasini
oshirishga   yordam   beradi.   Ishtirokchilarni   rag'batlantirishda   mukofotlar,   medallar
va   esdalik   sovg'alari   muhim   rol   o'ynaydi.   Musobaqalarda   g'alaba   qozonish,
ishtirokchilarda   o'zlariga   bo'lgan   ishonchni   oshiradi   va   ularni   qo'shimcha   sa'y-
harakatlarga undaydi. Mukofotlar, shuningdek, ishtirokchilarning mehnatini e'tirof
etish va ularning muvaffaqiyatlarini nishonlash imkonini beradi.
Shuningdek,   sport   bayramlarida   ishtirokchilarning   o'zaro   muloqotini   va
tajriba   almashishini   ta'minlash   muhimdir.   Buning   uchun   seminarlar,   mahorat
darslari   va   ochiq   muloqotlar   o‘tkazilishi   mumkin.   Bu   tadbirlar   ishtirokchilarga
23 yangi   bilimlar   olish   va   o'z   ko'nikmalarini   rivojlantirish   imkonini   beradi.
Jamoatchilik   bilan   aloqa   o'rnatish   ham   muhimdir.   Tadbirni   keng   jamoatchilikka
tanitish uchun ijtimoiy tarmoqlar, mahalliy ommaviy axborot vositalari va reklama
materiallari orqali faoliyatlar o'tkazilishi zarur. Sport bayramining maqsadi va unda
ishtirok   etish   imkoniyatlari   haqida   keng   ma'lumot   tarqatish,   jamoatchilikni   jalb
etishda muhim rol o'ynaydi.
Ijtimoiy   tarmoqlar   orqali   jonli   translyatsiyalar,   tadbirning   muhim
momentlarini   yoritish   va   ishtirokchilarni   rag'batlantiruvchi   kontentlar   yaratish,
keng   auditoriyani   jalb   qilishga   yordam   beradi.   Jamoatchilikni   tadbirga   jalb   etish
uchun   ko'ngilochar   dasturlar   va   musiqiy   chiqishlar   tashkil   etilishi   kerak.   Bunday
tadbirlar   ishtirokchilar   va   tomoshabinlarni   birlashtiradi,   ularning   qiziqishini
oshiradi va sport bayramining muhim qismlaridan biriga aylanishi mumkin. Tadbir
davomida   ishtirokchilarning   xavfsizligini   ta'minlash   ham   muhimdir.
Tashkilotchilar   sport   uskunalari   va   shart-sharoitlarni   yanada   yaxshilashga   e'tibor
qaratishlari lozim.
Shuningdek,   sog'lom   ovqatlanish   va   sportga   oid   ma'lumotlarni   tarqatishga
e'tibor   berish,   ishtirokchilarning   salomatligini   mustahkamlashga   yordam   beradi.
Sport bayramlari, o'z navbatida, jamoatchilikda sog'lom turmush tarzini tarqatishga
xizmat qiladi. Tadbir davomida jamoatchilikni sport faoliyatlariga jalb etish uchun
ko'ngilochar   dasturlar   va   musiqiy   chiqishlar   ham   tashkil   etilishi   zarur.   Bunday
tadbirlar   ishtirokchilar   va   tomoshabinlarni   birlashtiradi,   ularning   qiziqishini
oshiradi va sport bayramining muhim qismlaridan biriga aylanishi mumkin.
Natijada,   sport   bayramida   ishtirokchilarni   rag'batlantirish   va   jamoatchilik
bilan   aloqa   o'rnatish   jarayoni,   tadbirning   muvaffaqiyatini   ta'minlash   va   sportning
rivojlanishiga   hissa   qo'shish   uchun   muhimdir.   Bu,   nafaqat   sportchilarni,   balki
butun jamiyatni birlashtiradi va sog'lom hayot tarzini targ'ib qiladi. Natijada, sport
24 bayramlari   nafaqat   sportga,   balki   jamiyatning   ijtimoiy   va   madaniy   hayotiga   ham
ijobiy ta'sir ko'rsatadi.
3.  Sport bayramining pedagogik va psixologik jihatlari.
Sport   bayramining   pedagogik   va   psixologik   jihatlari   tadbirni   tashkil   etishda
muhim   ahamiyatga   ega   bo‘lib,   ularning   o‘rni   sportning   tarbiyaviy   va
rivojlantiruvchi   xususiyatlaridan   kelib   chiqqan   holda   yanada   oshadi.   Sport
bayramlari   nafaqat   musobaqalar,   balki   tarbiya   va   psixologik   yondashuvlarning
uyg‘unlashgan   maydoni   sifatida   ham   namoyon   bo‘ladi.   Ular   nafaqat   jismoniy
qobiliyatlarni   sinash   va   musobaqalarda   g‘alaba   qozonish   uchun,   balki   shaxsiy
o‘sish,   o‘zini   tanish,   maqsadga   erishish   va   ijtimoiy   aloqalarni   mustahkamlash
uchun   ham   ajoyib   imkoniyat   yaratadi.   Pedagogik   jihatlarni   sport   bayramlarida
qo‘llash nafaqat ishtirokchilarning jismoniy ko‘nikmalarini oshirish, balki ularning
ma'naviy va ruhiy rivojlanishiga ham katta ta'sir ko‘rsatadi.
Sport   bayramlarining   pedagogik   jihatlari   o‘quvchilar   va   ishtirokchilarni   o‘z
faoliyatlarini   rivojlantirishga,   jismoniy   va   ma'naviy   kuchlarini   to‘g‘ri   sarflashga
undaydi. Tadbirlar o‘quvchilarda o‘ziga ishonch, jamoaviy ishlash ko‘nikmalarini
shakllantiradi   va  jismoniy  tarbiya  jarayonini   tabiiy  tarzda   yanada  samarali  qiladi.
O‘quvchilar   uchun   bu   bayramlar   nafaqat   sport   musobaqalari,   balki   ta'lim
jarayonining   ajralmas   qismi   sifatida   o‘zining   o‘rni   va   ahamiyatini   topadi.   Bu   esa
pedagogik jihatdan sportning tarbiyaviy imkoniyatlarini ochib beradi.
Sport bayramlarining pedagogik ta'siri jismoniy faollikni targ‘ib qilishda keng
qo‘llaniladi.   Ishtirokchilarga   o‘zlarining   jismoniy   imkoniyatlarini   sinab   ko‘rish
imkoniyatini yaratish orqali, pedagogik maqsadga erishish mumkin. Ishtirokchilar
musobaqalarda   faol   ishtirok   etish,   jismoniy   tayyorgarlikni   rivojlantirish   va   o‘z
kuchlarini   yaxshilashni   o‘rganadilar.   Bundan   tashqari,   sport   bayramlarining
25 pedagogik  jihatlari   sportning  o‘zida  ham  o‘zgarishlar   keltirib  chiqaradi.  Masalan,
musobaqalar   orqali   jismoniy   tayyorgarlik   darajasini   aniqlash,   o‘quvchilarga
sportga   bo‘lgan   yondashuvni   o‘zgartirish   va   ularning   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchni
mustahkamlashga yordam beradi.
Bundan   tashqari,   sport   bayramlari   o‘quvchilarning   ijtimoiy   va   psixologik
rivojlanishida ham muhim rol o‘ynaydi. Jismoniy faollik orqali o‘quvchilar o‘zaro
hamkorlik qilish, jamoa bo‘lib ishlash, bir-birini qo‘llab-quvvatlashni o‘rganadilar.
Bu   ko‘nikmalar   nafaqat   sportda,   balki   kundalik   hayotda   ham   foydali   bo‘ladi.
Jamoa ruhini rivojlantirish, o‘zaro hurmat va o‘z-o‘zini qadrlash, tadbirda ishtirok
etish   orqali   mustahkamlanadi.   Sport   bayramlarining   pedagogik   jihati   shundaki,
ular   ijtimoiy   kompetensiyalarni   rivojlantirishga   yordam   beradi,   bu   esa
o‘quvchilarning   jamiyatda   faol   va   mas'uliyatli   fuqarolar   sifatida   o‘sishiga   xizmat
qiladi. 3
Psixologik   jihat   esa   sport   bayramlarida   ishtirokchilarning   hissiy   va   ruhiy
holatini   shakllantiradi.   Sport   musobaqalarida   qatnashish,   o‘z   kuchlarini   sinab
ko‘rish,   maqsadga   erishish   va   muvaffaqiyatlarga   erishish   orqali   psixologik
barqarorlikni   oshirishga   yordam   beradi.   Bu   jarayon   ishtirokchilarning   o‘z-o‘zini
anglash, hissiy reaksiyalarini boshqarish va jamoaviy ishni rivojlantirishga xizmat
qiladi.   Psixologik   jihatlarni   sport   bayramlarida   qo‘llash,   ishtirokchilarda   stressni
kamaytirishga, ijobiy hissiy holatni yaratishga yordam beradi. Tadbirlar davomida
ijobiy   motivatsiya,   qat'iyatlilik,   o‘ziga   bo‘lgan   ishonch   va   motivatsiya   darajasi
oshadi.
Shuningdek,   sport   bayramlarining   psixologik   jihatlari   ishtirokchilarga
raqobatbardoshlikni   rivojlantirishga   ham   yordam   beradi.   Sportda   muvaffaqiyatga
3
  Raxmonov, D. (2021).  "O'zbekiston yoshlarida sport va sog'lom turmush tarzi" . Toshkent: "Fan" nashriyoti.
26 erishish   uchun   kerakli   psixologik   holatni   yaratish,   ishtirokchilarni   o‘zlarining
imkoniyatlarini   anglashga   undaydi.   Bu,   o‘z   navbatida,   o‘quvchilarda   stressni
boshqarish   va   muvaffaqiyatga   erishish   uchun   zarur   bo‘lgan   psixologik
ko‘nikmalarni   shakllantiradi.   Psixologik   jihat,   shuningdek,   sport   bayramlarida
ishtirokchilarning   ijtimoiy   aloqalarini   mustahkamlashda   muhim   o‘rin   tutadi.   Ular
bir-birlariga yordam berish, o‘zaro raqobatni sog‘lom tarzda olib borish va jamoa
bo‘lib ishlashni o‘rganadilar.
Sport   bayramlarida   psixologik   jihatning   yana   bir   muhim   tomonida
qatnashchilarning   o‘zini   anglash   va   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchini   oshirish   yotadi.
Tadbirda ishtirok etish orqali, o‘quvchilar  o‘zlarining qobiliyatlarini  sinab  ko‘rib,
ular o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshiradilar. Bu jarayon, shuningdek, sportni qo‘llab-
quvvatlash,   jismoniy   va   ruhiy   salomatlikni   mustahkamlashga   yordam   beradi.
Tadbirlar   ishtirokchilarga   o‘z   maqsadlariga   erishish   uchun   zarur   bo‘lgan
psixologik   tayyorgarlikni   berishga   xizmat   qiladi.   O‘quvchilar   musobaqalarda
muvaffaqiyatga   erishganlarida,   bu   ularga   katta   psixologik   motivatsiya   beradi   va
ularning kelajakdagi sport faoliyatlariga bo‘lgan qiziqishini oshiradi.
Sport bayramlarida pedagogik va psixologik jihatlarning muvofiqligi, bir-biri
bilan   uyg‘un   bo‘lib,   ishtirokchilarning   jismoniy,   ma'naviy   va   ijtimoiy
rivojlanishiga   katta   hissa   qo‘shadi.   Sport   musobaqalarida   qatnashish,   o‘z
imkoniyatlarini   sinash,   maqsadga   erishish   va   jamoaviy   ruhni   rivojlantirish
ishtirokchilarning   tarbiyaviy   jihatdan   shakllanishiga   yordam   beradi.   Psixologik
jihat esa ishtirokchilarning hissiy va ruhiy holatini  mustahkamlaydi, ularni o‘ziga
ishonchli   va   motivatsiyalangan   shaxslar   sifatida   shakllantiradi.   Bu   esa   sportning
nafaqat   jismoniy,   balki   ijtimoiy   va   ma'naviy   rivojlanishdagi   o‘rnini   yanada
oshiradi.
27 Natijada,   sport   bayramlari   nafaqat   jismoniy   faollikni   targ‘ib   qilish,   balki
o‘quvchilarning   psixologik   va   pedagogik   jihatdan   rivojlanishini   ta'minlash   uchun
samarali   vosita   hisoblanadi.   Bu   tadbirlar   ishtirokchilarning   hayotdagi
muammolarga   yechim   topish,   maqsadga   erishish   va   o‘zlarini   yuqori   darajada
namoyish   etish   uchun   zarur   bo‘lgan   ko‘nikmalarni   shakllantiradi.   Shunday   qilib,
sport bayramlari jismoniy va ruhiy sog‘lomligini ta'minlash, ijtimoiy va psixologik
rivojlanish imkoniyatlarini yaratishda muhim vosita bo‘lib xizmat qiladi.
Sport   bayramining   pedagogik   va   psixologik   jihatlari   o‘zaro   bog'liq   bo‘lib,
sportning   nafaqat   jismoniy,   balki   ruhiy   rivojlanishga   ham   qanday   ta'sir
ko‘rsatishini   tushunishga   yordam   beradi.   Sport   tadbirlari,   ayniqsa,   yosh   avlod
uchun   muhim   o‘rin   tutadi,   chunki   ular   nafaqat   sog'lom   turmush   tarzini   targ'ib
qiladi,   balki   jamiyatda   ijtimoiy   ko‘nikmalarni   rivojlantiradi.   Sport   bayramlari,
shuningdek,   o‘z-o‘zini   anglash,   ishtirokchilar   o‘rtasida   raqobat   va   hamkorlikni
o‘rnatish, shuningdek, o‘zlariga bo‘lgan ishonchni oshirishda muhim rol o‘ynaydi.
Pedagogik   jihatdan   sport   bayramlari   ta'lim   jarayonining   ajralmas   qismi   sifatida
qaraladi. Ular o‘quvchilarga jismoniy tarbiya va sportning ahamiyatini tushunishga
yordam beradi. Sport bayramlari orqali o‘quvchilar jismoniy faoliyatga jalb etiladi,
bu   esa   ularning   sog'lig'ini   yaxshilaydi   va   jismoniy   ko‘nikmalarini   rivojlantiradi.
Shuningdek,   bu   tadbirlar   orqali   o‘quvchilar   sportning   qoidalari,   strategiyalari   va
jamoaviy   ishning   ahamiyatini   o‘rganadilar.   O‘qituvchilar   va   murabbiylar   sport
bayramlarini   tashkil   etishda   ishtirok   etib,   o‘quvchilarga   motivatsiya   berishadi   va
ularning  muvaffaqiyatlarini  e'tirof  etishadi,  bu  esa  o‘z navbatida,  o‘quvchilarning
o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshiradi.
Psixologik   jihatdan   sport   bayramlari   ishtirokchilarning   ruhiy   holatini
yaxshilashda   muhim   rol   o‘ynaydi.   Sport,   jismoniy   faoliyat   bilan   birga,   stressni
28 kamaytirish   va   psixologik   barqarorlikni   saqlashda   yordam   beradi.   Musobaqalar
davomida   ishtirokchilar   o‘z   maqsadlariga   erishishga   intilishadi,   bu   esa   ularda
qoniqish va o‘z-o‘zini anglash hissini uyg'otadi. Sport bayramlarida muvaffaqiyatli
ishtirok   etish,   nafaqat   jismoniy,   balki   ruhiy   jihatdan   ham   foydali   bo‘ladi,   chunki
bu,   o‘z   navbatida,   o‘ziga   bo‘lgan   ishonchni   oshiradi   va   ijobiy   ruhiy   holatni
ta'minlaydi.
Shu   bilan   birga,   sport   bayramlari   jamoa   ruhini   rivojlantirishga   ham   yordam
beradi.   Ishtirokchilar   o‘zaro   hamkorlikda   ishlash,   bir-birlarini   qo‘llab-quvvatlash
va musobaqalarda birgalikda qatnashish orqali ijtimoiy ko‘nikmalarini oshiradilar.
Bu   jarayon,   o‘z   navbatida,   ijtimoiy   aloqalarni   mustahkamlashga,   do‘stlik   va
hamjihatlikni rivojlantirishga olib keladi. Sport bayramlari davomida ishtirokchilar
o‘zaro   muloqot   qilish,   tajriba   almashish   va   yangi   do‘stlar   orttirish   imkoniyatiga
ega bo‘lishadi. Bu, o‘z-o‘zini anglash va ijtimoiy identifikatsiyani rivojlantirishda
muhim rol o‘ynaydi.
Pedagogik   va   psixologik   jihatdan,   sport   bayramlari   orqali   o‘quvchilar
o‘zlarining   jismoniy   salohiyatlarini   aniqlash,   o‘zlariga   bo‘lgan   ishonchni   oshirish
va yangi maqsadlar qo‘yishni o‘rganadilar. Bu jarayon, ularning kelajakda sport va
jismoniy faoliyat bilan shug'ullanishga bo‘lgan qiziqishlarini yanada kuchaytiradi.
Sport bayramlari, shuningdek, o‘quvchilarda sog'lom raqobat ruhini shakllantiradi,
bu esa ularni hayotda muvaffaqiyatga erishishga tayyorlaydi.
Bundan tashqari, sport bayramlari psixologik jihatdan stressni kamaytirish va
hissiy   barqarorlikni   ta'minlashda   ham   yordam   beradi.   Jismoniy   faoliyat,
endorfinlar   ishlab   chiqarishga   yordam   beradi,   bu   esa   kayfiyatni   yaxshilaydi   va
stressni   kamaytiradi.   Sport   bayramlari   davomida   faoliyatda   qatnashish,
ishtirokchilarga   o‘zlarining   hissiy   holatini   yaxshilashga   yordam   beradi.
29 Musobaqalar   va   jamoaviy   faoliyatlar,   ishtirokchilarga   o‘zlarini   qadrlash   va
rag'batlantirish imkoniyatini beradi. 4
Natijada, sport bayramining pedagogik va psixologik jihatlari, ularning o‘zaro
bog'liqligini ko‘rsatadi. Sport tadbirlari, nafaqat jismoniy rivojlanishni, balki ruhiy
va ijtimoiy rivojlanishni ham ta'minlaydi. Ular orqali ishtirokchilar o‘zlarini ifoda
etish,   o‘z   maqsadlariga   erishish   va   ijtimoiy   aloqalarni   rivojlantirish   imkoniyatiga
ega bo‘lishadi. Sport bayramlari jamiyatda sog'lom turmush tarzini targ'ib qilish va
yosh avlodni jismoniy faoliyatga jalb etish uchun muhim platforma bo‘lib xizmat
qiladi.   Bu   jarayon,   kelajakda   jamoatchilikda   sportning   ahamiyatini   oshirish   va
sog'lom hayot tarzini rivojlantirishga xizmat qiladi.
4
  Sultonov,   B.   (2022).   "Umumta'lim   muassasalarida   sport   tadbirlarini   tashkil   etish" .   Tashkent:   O'zbekiston   Milliy
Universiteti.
30 XULOSA
Umumta'lim   muassasalarida   sport   bayramlarini   tashkil   qilish   va   o'tkazish,
o'quvchilarning   jismoniy   rivojlanishi   va   sog'lom   turmush   tarzini   tarqatish   uchun
muhim   ahamiyatga   ega.   Bunday   tadbirlar   nafaqat   sport   faoliyatini   rivojlantirish,
balki o'quvchilarning ijtimoiy ko'nikmalarini, jamoa ruhini va raqobatbardoshligini
oshirish   uchun   ham   zarurdir.   Sport   bayramlari,   shuningdek,   o'quvchilarni
birlashtirish   va   jamiyatda   sog'lom   raqobatni   rivojlantirishga   xizmat   qiladi.   Sport
bayramlarini tashkil qilish jarayoni rejalashtirish, tayyorgarlik, amalga oshirish va
natijalarni baholash bosqichlarini o'z ichiga oladi. Rejalashtirish bosqichida, sport
bayramining   maqsad   va   vazifalarini   aniqlash   muhimdir.   Tashkilotchilar,   sport
bayramining maqsadini  belgilab, o'quvchilarning qiziqishlari va ehtiyojlariga mos
ravishda   tadbirlarni   tanlashlari   kerak.   Bu   jarayonda,   o'quvchilar   va   ularning   ota-
onalari   fikrlarini   hisobga   olish,   tadbirning   muvaffaqiyatini   ta'minlashga   yordam
beradi.   Sport   bayramining   mavzusi,   uslubi   va   o'tkazilish   joyi   ham   muhim
omillardir. Ochiq havoda yoki sport zallarida o'tkazilishi mumkin bo'lgan tadbirlar,
ishtirokchilarni jismoniy faoliyatga jalb etishga yordam beradi.
Tayyorgarlik   jarayoni   davomida,   sport   bayrami   uchun   kerakli   uskunalar,
materiallar va resurslarni tayyorlash zarur. Sport uskunalari, medallar, mukofotlar
va   boshqa   zarur   materiallarni   oldindan   tayyorlash,   tadbirning   muvaffaqiyatini
oshiradi. Shuningdek, ishtirokchilarni ro'yxatdan o'tkazish va ularni musobaqalarga
tayyorlash   jarayoni   ham   muhimdir.   O'quvchilar   o'rtasida   musobaqalar   o'tkazish,
ularning   sportga   bo'lgan   qiziqishini   oshirish   va   jismoniy   salohiyatlarini
rivojlantirishga yordam beradi.
Sport bayramini o'tkazish jarayonida, tadbirning tashkilotchi va ishtirokchilar
o'rtasida   o'zaro   aloqa   o'rnatish   muhimdir.   Tashkilotchilar,   ishtirokchilarga
tadbirning   qoidalari   va   talablarini   aniq   tushuntirishlari   kerak.   Musobaqalar
31 davomida   ishtirokchilarning   xavfsizligini   ta'minlash,   sport   uskunalarini   to'g'ri
ishlatish   va   zarur   gigiena   qoidalariga   amal   qilish   muhimdir.   Sport   bayrami
davomida ishtirokchilarning g'alabalari va muvaffaqiyatlarini e'tirof etish, ularning
motivatsiyasini   oshiradi.   Mukofotlar   va   medallar   taqdim   etish,   ishtirokchilarning
mehnatini qadrlashga yordam beradi.
Tadbirning   muvaffaqiyatini   baholash,   sport   bayrami   o'tkazilgandan   so'ng
muhimdir.   Tashkilotchilar,   ishtirokchilarning   fikrlarini   va   tajribalarini   o'rganish
orqali,   kelgusi   tadbirlarni   yanada   yaxshilash   imkoniyatiga   ega   bo'ladilar.   Sport
bayramlarining   natijalarini   baholashda,   o'quvchilarning   sportga   bo'lgan   qiziqishi
va ishtirok darajasini hisobga olish zarur. Bu, sport bayramlarining o'ziga xosligini
va   ahamiyatini   oshirishga   yordam   beradi.   Umumta'lim   muassasalarida   sport
bayramlarini tashkil qilish va o'tkazish jarayoni, o'quvchilarning jismoniy, ruhiy va
ijtimoiy   rivojlanishiga   hissa   qo'shadi.   Bunday   tadbirlar,   o'quvchilarda   sog'lom
raqobat ruhini shakllantirib, ularning jismoniy faolligini oshiradi. Sport bayramlari,
shuningdek,   o'quvchilarning   o'zaro   aloqalarini   rivojlantiradi,   ularni   bir-biriga
yaqinlashtiradi   va   jamoa   ruhini   mustahkamlaydi.   Natijada,   umumta'lim
muassasalarida sport bayramlarini o'tkazish, nafaqat sportni ommalashtirish, balki
sog'lom turmush tarzini targ'ib qilishga ham xizmat qiladi.
32 Foydalanilgan adabiyotlar
1. Abdurahmonov,   A.   (2021).   "Sport   ta'limi   va   jismoniy   tarbiya" .   Toshkent:
O'zbekiston Respublikasi Ta'lim vazirligi.
2. Sultonov,   B.   (2022).   "Umumta'lim   muassasalarida   sport   tadbirlarini   tashkil
etish" . Tashkent: O'zbekiston Milliy Universiteti.
3. Xudoyberdiyev,   M.   (2023).   "Sport   bayramlari   Tashkil   etish   va   o'tkazish
bo'yicha qo'llanma" . Samarqand: Samarqand Davlat Universiteti.
4. Qodirov,   R.   (2020).   "Jismoniy   tarbiya   va   sport:   nazariya   va   amaliyot" .
Buxoro: Buxoro Davlat Universiteti.
5. Raxmonov,   D.   (2021).   "O'zbekiston   yoshlarida   sport   va   sog'lom   turmush
tarzi" . Toshkent: "Fan" nashriyoti.
6. Karimov, S. (2022).  "Jismoniy tarbiya va sog'liq: nazariy asoslar" . Toshkent:
O'zbekiston Sog'liqni Saqlash Vazirligi.
7. Ismoilov,   O.   (2023).   "Umumta'lim   maktablarida   sport   tadbirlarini
rejalashtirish" . Andijon: Andijon Davlat Universiteti.
8. Mirzaev,   A.   (2022).   "Ta'lim   jarayonida   sportning   roli" .   Toshkent:
O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi.
9. Yunusov, F. (2021).   "Sport va jismoniy tarbiya: muammolar va yechimlar" .
Qarshi: Qarshi Davlat Universiteti.
10. Djalilov,   T.   (2020).   "Sport   tadbirlarining   pedagogik   asoslari" .
Toshkent: O'zbekiston Ta'limi.
11. Sodiqov,   E.   (2023).   "O'zbekistonda   sportni   rivojlantirish:   nazariy   va
amaliy masalalar" . Farg'ona: Farg'ona Davlat Universiteti.
12. Tursunov,   I.   (2022).   "Sport   va   jismoniy   tarbiya:   o'quvchilar   uchun
qo'llanma" . Toshkent: O'zbekiston Jismoniy Tarbiya va Sport Akademiyasi.
33 13. Abdullayeva,   N.   (2021).   "Umumta'lim   muassasalarida   sport
bayramlari" . Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Oliy ta'lim muassasalari.
14. Shomurodov, K. (2020).   "Sport tadbirlarini tashkil etish: tajribalar va
tavsiyalar" . Namangan: Namangan Davlat Universiteti.
15. Nizamov, Z. (2023).  "Jismoniy faoliyat va sport: o'quvchilarga ta'siri" .
Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Ta'lim vazirligi.
16. Abdurahimov,   M.   (2022).   "Sport   bayramlari:   tashkiliy   va   amaliy
jihatlar" . Jizzax: Jizzax Davlat Pedagogika Instituti.
17. Abdullayeva,   G.   (2021).   "Sport   va   sog'lom   turmush   tarzi:   ta'lim
jarayonida" . Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Sog'liqni Saqlash Vazirligi.
18. Mahmudov,   A.   (2021).   "O'zbekistonda   jismoniy   tarbiya   va   sportni
rivojlantirish" . Toshkent: O'zbekiston Oliy ta'lim muassasalari.
19. Yusupov,   A.   (2023).   "Sport   tadbirlarini   tashkil   etish   va   o'tkazish" .
Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Ta'lim vazirligi.
20. Rahmonov,   M.   (2020).   "Umumta'lim   muassasalarida   jismoniy
tarbiya" .  Toshkent: O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi.
 
34

Umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil qilish va o‘tkazish 


MUNDARIJA

I. Kirish………………………………………………………………………...…..3

II. Asosiy qism

1. Sport bayramini tashkil etishning umumiy konsepsiyasi.

2. Sport bayramida ishtirokchilarni rag‘batlantirish va jamoatchilik bilan aloqa.

3. Sport bayramining pedagogik va psixologik jihatlari.

III. Xulosa…………………………………………………………………….......26

IV. Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………......................28

 


 


 

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi:Umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil etish va o‘tkazish, jismoniy tarbiya va sportning maqsadlariga erishishda muhim o‘rin tutadi. Bu jarayon nafaqat o‘quvchilarning jismoniy sog‘ligini saqlash, balki ularning ruhiy va ma'naviy rivojlanishiga ham katta hissa qo‘shadi. Sport bayramlari o‘quvchilarda ijtimoiy, ma'naviy va jismoniy ko‘nikmalarni shakllantiradi, ularni jamoa bo‘lib ishlashga undaydi va kelajakda sog‘lom turmush tarzini qo‘llab-quvvatlashga ilhomlantiradi. Shu bilan birga, umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil etishning pedagogik, psixologik va ijtimoiy jihatlari muhim ahamiyatga ega.

Umumta’lim muassasalarida sport bayramlari nafaqat o‘quvchilarni sog‘lomlashtirish va jismoniy faollikni targ‘ib qilish, balki ularga ijtimoiy ko‘nikmalarni o‘rgatish, o‘zaro hurmat va jamoaviy ruhni rivojlantirishga ham yordam beradi. O‘quvchilarga sport orqali o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshirish, maqsadga erishish, stressni boshqarish va muvaffaqiyatga erishishda zarur psixologik ko‘nikmalarni shakllantirish mumkin. Tadbirlarni tashkil etishda, o‘quvchilarning yoshiga, jismoniy imkoniyatlariga va sportga bo‘lgan qiziqishiga mos ravishda turli xil musobaqalar va faoliyatlar tanlanadi. Bu o‘z navbatida o‘quvchilarning sportga bo‘lgan qiziqishini yanada oshiradi va ularni tadbirda faol ishtirok etishga rag‘batlantiradi.

Sport bayramlarini o‘tkazishning birinchi bosqichi rejalashtirishdir. Bu bosqichda sport tadbiri uchun aniq maqsadlar belgilab olinadi, tadbirni o‘tkazish uchun joy va vaqt tanlanadi. Shuningdek, ishtirokchilar uchun maxsus dasturlar va musobaqalar tayyorlanadi. Sport bayramining rejalashtirilishi o‘quvchilarni har tomonlama rivojlantirishga qaratilgan bo‘lishi kerak. Rejalashtirish jarayonida o‘quvchilarni qanday faoliyatlarga jalb qilish, qanday musobaqalar o‘tkazish, sportning qaysi turlari tanlanishi haqida to‘liq o‘ylash lozim. Musobaqalarda ishtirok etish, o‘quvchilarga o‘z kuchlarini sinab ko‘rish imkoniyatini yaratadi va ularning jismoniy rivojlanishini ta'minlaydi.

Shuningdek, sport bayramlarini o‘tkazishning ikkinchi muhim jihati – ularni tashkil qilishda ishtirokchilarga motivatsiya berishdir. Ishtirokchilarni rag‘batlantirish uchun musobaqalar davomida mukofotlar, sovrinlar va diplomlar taqdim etilishi mumkin. Bu, o‘z navbatida, ishtirokchilarning mehnatini qadrlash va ularni yangi yutuqlarga erishishga undaydi. Sport bayramlari o‘quvchilar uchun jismoniy faollikni rivojlantirish bilan birga, ularning ijtimoiy ko‘nikmalarini ham shakllantiradi. O‘quvchilar o‘zaro raqobatlashishda, jamoa bo‘lib ishlashda va bir-birini qo‘llab-quvvatlashda o‘z imkoniyatlarini ko‘rsatishadi. Bu jarayon, ularning jamiyatda muvaffaqiyatli va mas'uliyatli fuqarolar sifatida rivojlanishiga yordam beradi.

Pedagogik nuqtai nazardan, umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil etish nafaqat jismoniy tarbiya darslarining bir qismi sifatida, balki o‘quvchilarni jismoniy va ruhiy rivojlantirishning samarali vositasi sifatida ham ko‘riladi. Musobaqalar, o‘yinlar va sport tadbirlari orqali o‘quvchilar o‘zlarining kuchli tomonlarini va zaif tomonlarini aniqlash, o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshirish, jamoadoshlarini qo‘llab-quvvatlashni o‘rganadilar. Bu sport bayramlarining pedagogik ahamiyatini yana bir bor tasdiqlaydi. Tadbir davomida o‘quvchilarni rag‘batlantirish, sportdagi muvaffaqiyatlarni e'tirof etish, ularni yutuqlari uchun tabriklash nafaqat ularning o‘ziga bo‘lgan ishonchini oshiradi, balki kelajakda sportga bo‘lgan qiziqishini davom ettirishga ham yordam beradi.

Sport bayramlarining psixologik jihatlari ham juda muhimdir. Musobaqalar va jismoniy faoliyatlar orqali o‘quvchilarda stressni boshqarish, o‘z hissiy holatini nazorat qilish va ijobiy psixologik muhit yaratish mumkin. Tadbirda ishtirok etish, o‘quvchilarga o‘z maqsadlariga erishishda qat'iyatlilikni va muammolarni yengib o‘tish uchun zarur bo‘lgan psixologik ko‘nikmalarni o‘rgatadi. Shuningdek, sport bayramlarining psixologik jihatlari o‘quvchilarda ijobiy hissiyotlar, motivatsiya va o‘zini ishonchli his qilishni shakllantiradi. Sport bilan shug‘ullanish, o‘quvchilarga o‘z imkoniyatlarini sinab ko‘rish, yangi natijalarga erishish va muvaffaqiyatni nishonlash imkonini beradi.

Kurs ishining maqsadi: Umumta’lim muassasalarida sport bayramlarini tashkil etish va o‘tkazishning maqsadi, o‘quvchilarning jismoniy rivojlanishini ta'minlash, ularni sog‘lom turmush tarziga rag‘batlantirish, shuningdek, sportga bo‘lgan qiziqishni oshirishdan iboratdir. Bunday tadbirlar orqali o‘quvchilarga sportning muhimligini tushuntirish, ular orasida jismoniy faollikni rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, shuningdek, o‘quvchilarni jamoaviy ish, o‘zaro hurmat va raqobatbardoshlik kabi ijtimoiy ko‘nikmalarni rivojlantirish maqsad qilingan. Sport bayramlari, shuningdek, o‘quvchilarga o‘z maqsadlariga erishish, qat'iyatlilik, vaqtni boshqarish va jismoniy va psixologik mustahkamlikni oshirishga imkon beradi.

Kurs ishining vazifasi: Sport bayramlarini tashkil etishning maqsadi o‘quvchilarda sport orqali o‘ziga bo‘lgan ishonchni oshirish, ular orasida sog‘lom raqobatni shakllantirish va jamiyatda ijobiy sport ruhini yaratishdir. Sport bayramlari nafaqat jismoniy musobaqalardan iborat bo‘lib, balki o‘quvchilarning ijtimoiy, psixologik va ma'naviy rivojlanishiga ham xizmat qiladi. Ular orqali o‘quvchilar bir-birlariga yordam berish, bir jamoa sifatida ishlash va umumiy maqsadga erishish tajribasini oladilar.

Kurs ishining tarkibiy tuzilmasi:Ushbu kurs ishi kirish qism,asosiy qism, 3 ta reja,xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.