Информация о документе

Цена 25000UZS
Размер 3.9MB
Покупки 0
Дата загрузки 26 Ноябрь 2024
Расширение docx
Раздел Курсовые работы
Предмет Текстиль

Продавец

Akram Norqobilov

Дата регистрации 26 Ноябрь 2024

0 Продаж

O’quvchilarga fartuk va bog’ichli qalpoqchalarni tikib, oxirgi o’lchov berish mavzusini o’qitish ijodkorlikni shakllantirish metodikasi

Купить
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI “MILLIY LIBOS VA SAN’AT” FAKULTETI “Texnologik ta'lim” yo‘nalishi 4-bosqich 221-guruh talabasi To’rayeva Muharramning "Texnologik ta’lim metodikasi" fanidan “ O’quvchilarga “fartuk va bog’ichli qalpoqchalarni tikib, oxirgi o’lchov berish” mavzusini o’qitish ijodkorlikni shakllantirish metodikasi ” MAVZUSIDA YOZGAN KURS ISHI Ilmiy rahbar : __________________________ Termiz 2024 MUNDARIJA KIRISH …..……………………… ………. …………………………………… 3 I-BOB. O’QUVCHILARGA “FARTUK VA QALPOQCHA”LARNI TIKIB, O’RGATISHNING ASOSLARI…………………………………………………5 1.1. Texnologiya fanida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikish jarayonini tashkil qilish.................................................................................................………5 1.2. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishda ishlatiladigan asbob-uskunalardan foydalanish usullari........................................... 9 II-BOB. O’QUVCHILARGA “FARTUK VA QALPOQCHA”NI TIKISHNI O’RGATISHDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH ..............13 2.1. O'quvchilarga texnologiya darslarida materiallarni bichish texnologiyasini joriy qilish........................................................................................................................ 13 2.2. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishni o’rgatish jarayonida zanjir metodidan foydalanish.................................................20 XULOSA................................................................................................................24 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR .............................................................26 ILOVALAR....................................................................................................................28 2 K I R I S H Kurs ishining dolzarbligi. Respublikamiz mustaqillikka erishganidan so‘ng iqtisodiyotning barcha sohalari kabi ta’lim sohasiga ham katta e’tibor qaratilmoqda. Jumladan, Respublikamiz Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi so‘zlagan nutqida O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori barkamol avlod ekanligi, hayotimizni xal etuvchi muhim masalalar katoriga ta’lim-tarbiya tizimini tubdan o‘zgartirish, uni yangi zamon talabi darajasiga ko‘tarish, barkamol avlodimiz kelajagiga dahldor qonun loyihalar qabul qilinishi kerakligini ko‘rsatib o‘tdi. Prezident Sh.M. Mirziyoyev o‘qituvchi va murabbiylarning «obro‘yi joyiga qo‘yilsa», maktablar, maktabgacha ta’lim tashkilotlari va oliygohlarda sifat o‘zgarishlarini amalga oshirilsa, «butun harakatlarimiz ikki-uch karra o‘zgarishi»ni aytib o‘tdi. «Yutuqlar bizniki bo‘ladi, faqat bilim kerak. Bilim kerak, nimaga desangiz, har birimiz orqamizga qarab, qanday buyuk ajdodlarning farzandi ekanimizni hech qachon unutmasligimiz kerak», — deya qo‘shimcha qildi prezident. 1 Bugungi kunda mamlakatimiz iqtisodiyotining ko‘plab sohalarida chet ellik mutaxassislar bilan biigalikda hamkorlik qilib kelinmoqda. Tikuvchilik sanoati ham bundan mustasno emas. Odam gavdasi tuzilishi asoslari, turlari, gavdaning asosiy antropometrik nuqtalari va chiziqlari, gavdani modul bo'yicha chizish, kiyimni loyihalashda foydalaniladigan asosiy o’lchovlar va ularni gavdadan olish, kiyimni loyihalash usullari, unda ishlatiladigan qo'shimchalar haqida yetarli ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, kiyimlami loyihalash, ya’ni asos chizmasini tuzish, to'r qismidan boshlab, keyin konstruktiv nuqtalar va chiziqlar o 'rnini aniqlashgacha bo‘lgan jarayon bosqichma-bosqich yoritib berilgan. O ‘zbek milliy kiyimlariga ham to‘xtab o ‘tilgan. Texnik modellashtirish haqida ma’lumotlar talabalarga tushunarli qilib bayon qilingan. Kiyim kompozisiyasining asoslari, kostyum hosil qilishning asosiy tamoyillari, xususiyatlari va kompozisiya vositalari yoritib berilgan. Kurs ishining maqsadi : O ’quvchilarga “fartuk va bog’ichli qalpoqchalarni tikib, oxirgi o’lchov berish” mavzusini o’qitish ijodkorlikni shakllantirish metodikasi” mavzusi ni interfaol metodlar orqali ta’lim jarayoniga qo’’llashni o’rgatish. 1 Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob halqimiz bilan birga quramiz. – Toshkent.“O‘zbekiston”, 2017.-488 b. 3 O ‘zbekiston tikuvchilik sanoatida keng iste’molchilarommasi eht ivoji va didini qondimdigan xilma-xil kiyimlar ishlab chiqarilayotganligi. Ommaviy ishlab chiqarish bilan bir qatorda yakka buyiutma tikish korxonalari, kichik va o 'rta xususiy korxonalar aholining kiyimga boigan ehtiyojini qondilayotganligi. Kiyimning asosiy andozalarini tayyorlash, modellar yaratish, asosiy andozalardan model andozalarini chiqarish va unga bezaklar tanlash asosiy maqsadidir . Kurs ishining vazifa s i : 1. Texnologiya fanida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikish jarayonini tashkil qilishni o’rgatish. 2. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishda ishlatiladigan asbob-uskunalardan foydalanish usullari bilan tanishtirish. 3. O'quvchilarga texnologiya darslarida materiallarni bichish texnologiyasini joriy qilishni interfaol metodlarni qo’llagan holda o’qitish. 4. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishni o’rgatish jarayonida zanjir metodidan foydalanishni qo’llashni o’rgatish Kurs ishi bir neclia bobdan iborat. Bu boblarda kiyim haqida va uning tarixidan ma’lumot, kiyimlarga qo‘yiladigan talablar, kiyimlarning sinflanishi, ayollar, bolalar va erkaklar kiyimini loyihalash bo'yicha asosiy ma’lumotlar batafsil yoritilgan. Kurs ishi ob’yekti: Umumta’lim maktablarida Texnologiya fani darslarida innovatsion texnologiyalarni tadbiq etish hamda pedagogik va axborot texnologiyalalrini tashkil etish jarayoni. Kurs ishi predmeti: Umumta’lim maktablarida texnologiya fani darslarida innovatsion texnologiyalar asosida samarali tashkil etish shakl va metodlari. Kurs ishining predmeti va mazmuni: Ushbu kurs ishida o’quvchilarga “fartuk va bog’ichli qalpoqchalarni tikib, oxirgi o’lchov berish” mavzusini o’qitish ijodkorlikni shakllantirish metodikasi” mavzusida barcha metodik texnologiyalar talqin etiladi. Mavzuni o’qitish metodikasini o’rganish orqali darsga qo’yiladigan talablarni, modellashtirishning maqsad va vazifalari shuningdek fartuk va bog’ichli qalpoqchalar tikishni modellashtirishni o`rganamiz. Kurs ishining hajmi: Kurs ishi Kirish, 2 bob, 4 ta paragrif, Xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat. 4 I-BOB. O’QUVCHILARGA “FARTUK VA BOG’ICHLI QALPOQCHALARNI TIKIB, OXIRGI O’LCHOV BERISH” MAVZUSINI O’QITISH. 1.1. Texnologiya fanida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikish jarayonini tashkil qilish. Fartuk va bog‘ichli qalpoqcha chizmasini chizish” mavzusiga dars rejasini tuzish va o‘tkazish. Mavzu rejasi: 1. “Bichish va tikish haqida ma’lumot Gavdadan o‘lchov olish. Fartuk va bog‘ichli qalpoqcha chizmasini chizish” mavzusiga dars rejasini tuzish. 2. Mavzuga oid baholash mezonlarini ishlab chiqish. Amaliy mashg’ulotining maqsadi: “Bichish va tikish haqida ma’lumot.Gavdadan o’lchov olish.Faktur va bog’ichli qalpoqcha chizmasini chizish” mavzusidagi dars rejasini tuzish va o’tkazish haqida ko’nikmalarini shakllantirish. Amaliy mashg’ulot dars rejasi Mavzu: “Bichish va tikish haqida ma’lumot. Gavdadan o’lchov olish. Fartuk va bog’ichli qalpoqcha chizmasini chizish” mavzusiga dars rejasini tuzish va o’tkazish. Ishdan maqsad: Talabalarga bichish, tikish sirlarini o’rgatish, gavdadan mustaqil o’lchov olishni o’rgatish, fartuk bog’ichi qalpoqchasi chizmasini chizishni o’rgatish. Moddiy texnik jihatdan jihozlash va ko’rgazmali qurollar: Bolalar fartugi va turli qalpoqchalar chizmalari plakatlari, slaydlar, kiyim namunalari, o’quv qurollari, kompyuter Ishni bajarish tartibi: Dars o’tish yuzasidan metodik tavsiyalar Texnika vositalaridan foydalanib 5 6-rasm. Qaлpoqcha rumol qalpoqcha-ro’mol, bog’ichli qalpoqcha va ayvonchali yozgi qalpoqcha eskizlari namoyish qilinadi. Bu bosh kiyimlarning chizmalarini qurish uchun hisoblash jadvali tuziladi, jadval asosida buyumlar chizmasini o’qituvchi doskada masshtab 1:1da, o’quvchilar esa daftarda masshtab 1:4 da quradilar. CHizish davomida o’qituvchi o’quvchilarning ishlarini nazorat qilib turadi. Xato va kamchiliklarni yo’l-yo’lakay bartaraf etib boradi. Dars mashg’uloti yuzasidan nazariy ma’lumotlar Qalpoqcha-ro’mol (6-rasm). Bunday qalpoqcha chizmasini qurish uchun B sh A – bosh aylanasi o’lchovi va erkin turish qo’shimchasi kerak bo’ladi. Kiyim gavda yuzasining shaklini to’la takrorlamaydi va gavdaning u yoki bu joylariga turlicha yopishib turadi. Kiyim qay darajada gavdaga yopishib turishiga qaramay uning ichki o’lchamlari odam gavdasining o’lchamlaridan katta bo’ladi Shuning uchun kiyim chizmasini qurish uchun gavda o’lchamlarining o’zi etarli bo’lmaydi. Kiyim ichki o’lchamlarining gavda o’lchamlaridan farqining miqdori qo’shimcha deyiladi va «Q» harfi bilan belgilanadi Bosh aylanasi o’lchovi quyidagicha o’lchanadi: santimetr lentasi oldinda peshonadan va orqada ensa qismidan aylantirib o’lchanadi. B sh A 48  sm Q BshA 4-6 sm (hamma razmerlar uchun) Qalpoqcha-ro’mol chizmasini qurish (7- rasm) . To’g’ri burchak chizilib, uning burchagi V harfi bilan belgilanadi. V nuqtadan chap tomonga va yuqoriga bosh aylanasi o’lchoviga uning qo’shimchasini qo’shib ikkiga bo’lingan qiymati qo’yiladi: VV 1 VV  2 (B  sh A+ Q BshA ):2  (48+4):2 26  sm. V 1 va V 2 nuqtalar birlashtiriladi. VV 1 chiziq o’ng tomonga davom ettiriladi. VV 1  VV 3 V 2 va V 3 nuqtalar birlashtiriladi. Bu erda V 1 V 3 chiziq qalpoqcha ro’molning peshona qismi hisoblanadi. Ayvonchali yozgi qalpoqcha (8-rasm). Bunday qalpoqchani istalgan gazlamadan tikish mumkin. Biroq buni qalin paxta tolali gazlamadan tikilsa, uning ko’rinishi juda chiroyli bo’ladi. Bu qalpoqcha ikki xil rangdagi gazlamalardan foydalanib tikilishi ham mumkin. Qalpoqchaning ustki qismini kashta yoki 66-rasm. Qaлpoqcha rumol 1.1.2-rasm applikasiyalar bilan bezatilishi maqsadga muvofiq bo’ladi. Bunday qalpoqcha chizmasini qurish uchun B sh A – bosh aylanasi o’lchovi kerak bo’ladi. Erkin turish qo’shimchasi esa qalpoqcha chizmasini qurish jarayonida detallarning kengayishi hisobiga chizmaga kiritilgan bo’ladi. Ayvonchali qalpoqcha 3 ta detaldan iborat: qalpoqchaning ustki qismi, doirachasi va ayvonchasi. Ayvonchali yozgi qalpoqcha chizmasini qurish (9- rasm). Ustki qismi uzunligini qurishda bosh aylanasi 4 bo’lakka bo’lib olinadi: AV  B sh A : 4 48:4 12  sm Ustki qismining balandligi 7-7,5 sm qilib olinishi mumkin. Bu qismning boshqa tomonlarini rasmda ko’rsatilgandek qilib oxiriga etkazib quriladi (9-rasm, a). Qalpoqchaning doirachasini qurish uchun quyidagi ishlar amalga oshiriladi: A 1 S egrlikning uzunligi o’lchab olinadi; - ustki qism shu ko’rinishida qalpoqchada 4 marta ishlatilishini e’tiborga olgan holda A 1 S uzunlik 4 ga ko’paytiriladi: A 1 S 4  10,25  4  41  sm - doirachaning radiusini topish uchun topilgan qiymatni 6 soniga (o’zgarmas doimiy qiymat) bo’linadi: r 41 :  6 6,8  sm - topilgan radiusda aylana chizilib, qalpoqchaning doirachasi detali hosil qilinadi (9-rasm, b). Qalpoqchaning ayvonchasi uzunligini qurish uchun ustki qismi uzunligiga doimiy qiymat 3 sm qo’shiladi: GD AV  + 3  12 + 3 15  sm Qalpoqcha ayvonchasining boshqa tomonlarini rasmda ko’rsatilgandek qilib oxiriga etkazib quriladi (9-rasm, v). Fartuk uy kiyimi hisoblanib, uyda biror yumush bilan band bo’lganda ko’ylakni iflos qilib yubormaslik, ishni bemalol qilish uchun kiyiladi. Fartuk turli xil fasonlarda bo’lib, uning fasoni odamning yoshiga va gazlamasiga bog’liq bo’ladi. Quyida taklif qilinayotgan fartuklar bog’cha va maktab yoshidagi qiz bolalarga mo’ljallangan bo’lib, asosan paxta tolali gazlamalardan tikiladi. Bolalar fartugi (10-rasm). Fartuk ko’ylakdan 5 sm kaltaroq bo’lishi tavsiya qilinadi. Fartuk chizmasining to’r qismini qurish uchun quyidagi o’lchamlar kerak bo’ladi: Buyum uzunligi– BU – 40 sm; 71.1.2-rasm 1.1.3-rasm Ko’krak yarim aylanasi – KYAA – 30 sm; Ko’krak aylanasiga qo’shimcha – QK – 10 sm. B n E  40 sm B n va E nuqtalardan o’ng tomonga ko’krak yarim aylanasi o’lchoviga uning qo’shimchasini (barcha razmerlar uchun bir xil) qo’shilgan qiymat qo’yiladi va to’g’ri to’rtburchak chizib olinadi. B n B n1 EE 1 KYAA  + QK 30+10 40   sm B n nuqtadan pastga ko’krak yarim aylanasi o’lchovining yarmiga 5 sm qo’shib K nuqta topiladi. B n K  KYAA:2+5 30:2+5 20   sm B n B n1 chiziq 4 ta teng bo’laklarga bo’lib olinadi. Bu chiziqlardan birinchisini ko’krak chizig’i bilan kesishgan nuqtasi K 3 bilan K 1 nuqtalar oralig’i 2 ga bo’linadi va undan pastga 3 sm qo’yilib yordamchi O nuqta topiladi. B n nuqtadan pastga va o’ng tomonga 8 sm dan bo’yin o’mizi kengligi va chuqurligi qo’yiladi. 8 nuqtadan gorizontal chiziqda 6 sm qo’yilib elka nuqtasi E aniqlanadi. E nuqtadan pastga 1 sm qo’yilib E 1 elka qiyaligi topiladi. Fartukning etak qismlarining tushishi, kengayishi, cho’ntak o’lchamlari va o’rni, fartukning orqa taqilma qismi 11-rasmda berilganday hamma razmerlar uchun bir xilda topiladi. Gavdadan o’lchov olish qoidalari. Aylanalar Bo’yin aylanasi – bo’yin yelka bilan tutashgan joyidan santimetr lentani aylantirib o’lchanadi. Ko’krak aylanasi – ko’krakning eng turtib chiqqan joyning ustidan santimetr lentani o’tkazib, aylantirib o’lchanadi. Bel aylanasi – belning eng ingichka joyi o’lchanadi. Bo’ksa aylanasi – bo’ksaning eng turtib chiqqan joyning ustidan santimetr lentani o’tkazib, aylantirib o’lchanadi. Bo’ksa aylanasi 2 – bo’ksa tugab son boshlanishidagi bukilgan joydan santimetr lentani aylantirib o’lchanadi. Son aylanasi – sonning eng yo’g’on qismi aylantirib o’lchanadi. Yuqori bilak aylanasi–yelka tugab qo’l boshlanayotgan qismi aylantirib o’lchanadi. Bilak aylanasi – qo’l tugab kaft boshlanayotgan qism aylantirib o’lchanadi. Uzunliklar Old belgacha uzunlik – santimetr lentaning uchi yelkadan qo’yiladi, ko’krakning turtib chiqqan joyidan lenta o’tkazilib, bel chizig’igacha o’lchanadi. Ort belgacha uzunlik – santimetr lentaning uchi orqaning bo’yin qismida turtib chiqqan 7-umurtqa suyakchasi ustiga qo’yiladi, kurakning turtib chiqqan joyidan lenta o’tkazilib, bel chizig’igacha o’lchanadi. Beldan bo’ksagacha uzunlik- yon tomondan o’lchanadi, bel chizig’dan bo’ksaning turtib chiqqan joyigacha o’lchanadi. Beldan tizzagacha uzunlik – bel chizig’idan tizzagacha o’lchanadi. 8 Beldan polgacha uzunlik – bel chizig’idan polgcha o’lchanadi Qo’ltiq o’mizi uzunligi – qo’ltiq o’mizi uzunligi murakkab asosdagi kiyimlarni chizganda qo’llanilib, bu mavzuga hali alohida to’xtalamiz. Kengliklar A yelka kenglik – bo’yin tugagan joydan, yelka bukilgan joygacha o’lchanadi. B yelka kenglik – orqa tomondan ikki yelka qirrasi oralig’i o’lchanadi, bu o'lchamni to'liq yelka kenglik deyish ham mumkin. Ort kenglik – ikki kurak turtib chiqqan joy ustidan qo’l boshkangan joygacha o’lchanadi. Old kenglik – xuddi orqa kenglik o’lchangan chiziqni oldi tomoni o’lchanadi. Va yana a-ko'krak balandligi- yelkadan ko'krakning turtib chiqqan qirrasigacha o'lchanadi. b-ko'krak markazlari oralig'i - ikki ko'krak qirralari oralig'i o'lchanadi . Amaliy topshiriq: Mustaqil ravishda istalgan modeldagi fartuk va qalpoqcha chizmasini masshtab 1:1 da chizish dars rejasini tuzish. Mustaqil ishning maqsadi: ilmiy dunyoqarashni kengaytirish, nazariy tadqiqot usullarini o‘zlashtirish, talaba tafakkurining mustaqilligini rivojlantirish. Referat (lotincha refere - hisobot, hisobot) - yangi ma’lumot va muhim ma’lumotlarni olish uchun birlamchi manba matnini mustaqil ijodiy aks ettirish va o‘zgartirish mahsulidir. Annotatsiya turlari: Umumlashtirilgan shakldagi faktik ma’lumotlarni, illyustrativ materialni, tadqiqot usullari, tadqiqot natijalari va ularni qo‘llash imkoniyatlari haqida turli ma’lumotlarni o‘z ichiga olgan konspekt-konspekt; Mustaqil ishning rejalashtirilgan natijalari: - talabalarning axborotni umumlashtirish, tahlil qilish, idrok etish, o‘z oldiga maqsad qo‘yish va unga erishish yo‘llarini tanlash qobiliyati; - og‘zaki va yozma nutqni mantiqan to‘g‘ri, asosli va aniq qurish qobiliyati. 1.2. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishda ishlatiladigan asbob-uskunalardan foydalanish usullari . Texnologiya amaliy darsida o‘quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishda ishlatiladigan asbob-uskunalardan foydalanish usullari bo‘yicha quyidagi tavsiyalarni keltirish mumkin. 2 Kirish O‘quvchilarga amaliy tikuvchilik darslarida asbob-uskunalarni to‘g‘ri ishlatishni o‘rgatish texnik ko‘nikmalarni rivojlantirish va jarayonni xavfsiz 2 N.A. Muslimov, Sh.S. Sharipov, O.A. Qo’ysinov Texnologiya ta’limi o’qitish metodikasi, kasb tanlashga yo’llash. Darslik T.: O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti, 2014, 449 b. 9 bajarish uchun muhimdir. Bu bilim va ko‘nikmalar fartuk va qalpoqcha kabi tikuvchilik loyihalarida muvaffaqiyatli ishlashga asos bo‘lib xizmat qiladi. Tikuvchilikda ishlatiladigan asbob-uskunalar va ulardan foydalanish usullari 1. Qaychi Vazifasi: Mato va iplarni kesishda ishlatiladi. Foydalanish usuli: Mato yoki ipni teng va toza kesish uchun qaychini to‘g‘ri tutish. Mato qirralarini shikastlamaslik uchun qaychini uchidan emas, pichog‘ining o‘rta qismini ishlatish. Foydalanishdan so‘ng qaychini xavfsiz joyga qo‘yish. 2. O‘lchov lenta Vazifasi: Mato va bog‘ichlarni o‘lchashda ishlatiladi. Foydalanish usuli: O‘lchov lentasini tekis joylashtirib, noto‘g‘ri o‘lchamlarni oldini olish. Har bir o‘lchovni qayd qilib, reja asosida ishlash. 3. Tikuv ignasi va ip Vazifasi: Mato qismlarini birlashtirish uchun ishlatiladi. Foydalanish usuli: Ignaga ipni to‘g‘ri o‘tkazish va ipning oxirini tugun qilib mahkamlash. Tikuvni bir tekisda bajarish uchun ignani to‘g‘ri burchak ostida ishlatish. Ishni tugatgandan keyin ignani xavfsiz idishga joylashtirish. 4. Tikuv mashinasi (agar ishlatilsa) Vazifasi: Tikuv jarayonini tezlashtirish va mustahkamroq bo‘lishini ta’minlash. Foydalanish usuli: Mashinani ishlatishdan oldin uni sozlash va igna bilan ipni to‘g‘ri joylashtirish. Mato harakatlanayotgan paytda qo‘llarni ehtiyotkorlik bilan joylashtirish. Mashina tugmalarini boshqarib tikuvning izchil bo‘lishini ta’minlash. 5. Qalam va matoga chizish vositalari Vazifasi: Mato ustida belgilash va chizish uchun ishlatiladi. Foydalanish usuli: Belgilarni tikuv yo‘nalishiga mos ravishda qo‘yish. Chiziqlarni o‘chib ketuvchi yoki vaqtinchalik bo‘yoqli qalam bilan chizish. 6. Qirralarni qayta ishlash vositalari Vazifasi: Mato chetlarini silliq qilish va qirralarning tikuvdan keyin ochilib ketmasligini ta’minlash. Foydalanish usuli: Overlok mashinasi yoki qo‘l bilan zigzag tikuvlardan foydalanish. Xavfsizlik qoidalari 10 Qaychi va igna kabi asbob-uskunalar bilan ishlashda ehtiyotkorlik bilan harakat qilish. Ishlash jarayonida asboblarni boshqa o‘quvchilarga to‘g‘ri topshirish. Tikuv mashinasidan foydalanishda qo‘llarni mato va igna orasida ehtiyotkorlik bilan joylashtirish. Amaliy darsning bosqichlari O‘qituvchi tomonidan namoyish: Har bir asbob-uskunaning funksiyasi va undan foydalanish tartibini ko‘rsatib beradi. O‘quvchilarning mustaqil ishlashi: O‘qituvchi yordamida har bir o‘quvchi asbob-uskunalardan foydalanishni sinab ko‘radi. Jarayonni tahlil qilish: Ish davomida o‘quvchilar tomonidan yo‘l qo‘yilgan xatolar tahlil qilinadi va tuzatiladi. Estetik faoliyat ilmiy izlanishlarning hamma bosqichlarida ilmiy muammolarning qo‘yilishi, ularning yechimi, olingan ilmiy natijalarni baholash jarayonida katta ahamiyat kasb etadi. Eng yaxshi san’at asarlari insonlarda xayol- farazni vujudga keltiradi va yaxlitlik, nafosat his-tuyg‘usini uyg‘unlashtiradi, tafakkur qilish qobiliyatini oshiradi, erkin dunyoqarash baxsh etadi, yuksak muloqot madaniyatini shakllantiradi, hozirgi fan ravnaqi uchun juda muhim ahamiyat kasb etadigan barcha qobiliyat imkoniyatlarini safarbar qilishga undaydi Estetik ong oddiy his-tuyg‘u emas, balki muayyan axloqiy, huquqiy, ilmiy- mafkuraviy qadriyatlarga asoslangan e’tiqoddir. Demak, estetik ongning mohiyati, 111.2.1-rasm mazmuni insonning o‘zini anglash darajasi bilan bog‘liq. Estetik ong shakllangan e’tiqodlar, maqsad va manfaatlar tizimi, o‘z-o‘zini anglash esa shu tizimning shakllanish jarayonidir. Estetik faoliyat nisbatan badiiy faoliyatda, ya’ni san’atda eng sof holda ko‘rinadi. Shu bois san’at estetik faoliyatning ixtisoslashgan ko‘rinishidir. Inson faoliyatining asl xususiyatlarini anglash uchun san’atga murojaat qilish maqsadga muvofiq keladi. Chunki san’at o‘z tabiatiga ko‘ra ijodiy maqsadga qaratilgan, «nafosat qonunlariga rioya qilingan» bo‘lib, undan inson faoliyatining eng muhim belgilari ko‘rinadi. Estetik faoliyat moddiy ishlab chiqarishning barcha sohalarini - texnologiya sharoitlarini ham, texnologiya samaralarini ham qamrab oladi. Texnologiya insonning jismoniy va ma’naviy kuch-qudratining mohiyatini ko‘proq ifodalasa, uning estetik ahamiyati ham shunchalik ko‘proq ortib boradi. Texnologiyaning estetik jihatdan to‘laqonli bo‘lishi, birinchi navbatda, obyektiv omillarga, qolaversa, ishlab chiqarish jarayoni qatnashchilarining umumiy va estetik madaniyati darajasiga bog‘liqdir. Bu yerda texnologiya sharoitlari ham muhim o‘rin tutadi. Qalpoqchaning orqa va yon qismini loyihalash va chizishda Chizmani loyihalash uchun quyidagi o‘lchovlar kerak bo‘ladi: 1. QU=20 sm, qalpoqcha uzunligi (peshananing o‘rtasidan bo‘yin umurtqasigacha bo‘lgan oraliq o‘lchanadi). 2. BshYaA = 18 sm, boshning peshana ustidan o‘lchanadigan yarimaylanasi. Qalpoqchaning orqa qismini loyihalash. 1. To‘g‘ri burchak chizilib, burchagiga A nuqta qo‘yiladi. 2. AV = AG = BshYaA:2+3 = 12 sm (qalpoqcha tomonlari, 3 sm hamma o‘lchamlar uchun bir xil). 3. A, V, G, S nuqtalardan kvadrat hosil qilib chiziladi. 4 . Kvadratning hamma tomonlari ikkiga bo‘linib, 1, 2, 3, 4 nuqtalar bilan belgilanadi, ya’ni AV:2 = 12:2 = 6 sm. 5. Burchak A va V nuqtalardan bissektrisa chiqazib, unga 2 sm qo‘yiladi va mos ravishda 5, 6 nuqtalar bilan belgilanadi. 6. G7 = 2 sm (o‘ng tomonga), S8 = 2 sm (chap tomonga) 121.2.2-rasm 1.2.3-rasm yordamchi nuqtalar belgilanadi, ya’ni ensa qismining kengligi hosil qilinadi. 7. 7, 4, 5, 1, 6, 2, 8 nuqtalar ravon aylana egri chiziq bilan tutashtiriladi. 8. 33 = 0, 5 sm (ensa qismining ko‘tarilishi, doimiy qiymat). 9. 7, 3, 8 nuqtalar ravon egri chiziq bilan tutashtiriladi. Qalpoqchaning yon qismini loyihalash. II-BOB. O’QUVCHILARGA “FARTUK VA QALPOQCHA”NI TIKISHNI O’RGATISHDA INTERFAOL METODLARDAN FOYDALANISH. 2.1. O'quvchilarga texnologiya darslarida materiallarni bichish texnologiyasini joriy qilish . Ijodkorlik kasbiy muvaffaqiyatga erishishning kalitidir, lekin shaxsiy hayotda, salomatlik va baxt haqida gap ketganda ham bu qobiliyat muhim rol o’ynaydi. Odatda biz ijodkorlikni badiiy va musiqiy ifoda bilan bog’laymiz, ammo bundan tashqari, u fan, matematika va ijtimoiy sohalarda ham juda ahamiyatlidir. Bolaning ijodkorligini rivojlantirishning bir necha yo’li mavjud. Quyidagi ro’yxatda siz ulardan ba’zilari bilan tanishasiz : Ochiq savollar orqali: “Agar biror-bir joyga borishingiz mumkin bo’lsa, qayerga borasiz? Agar odamlar okeanda yashashlari mumkin bo’lsa-chi? Agar .. bo’lsa nima bo’ladi?” Bolalarga nazariyalar va farazli g’oyalarni taklif qilishlariga imkon berish, ularning ijodini rivojlantirishning samarali bir usulidir. Bolalarni oddiy tanlov qilishga undang: tushlikda nima iste’mol qilmoqchisiz? Ta’til kunlari nima qilishni xohlar edingiz? Ularga mustaqil fikr yuritishlariga ijozat bering, bu ijodkorlikni mashq qilishning ajoyib usuli. Buning yana bir usuli — farzandlaringizni kundalik hayotida qaror qabul qilishida ishtirok etish, masalan: “Biz nimani mazali va sodda qilib pishirishimiz mumkin?”, “Qanday qilib uyni tezroq tozalashimiz mumkin?” Mutolaa: o’qish nafaqat xotirani yaxshilaydi, balki so’z boyligini kengaytiradi va diqqatni oshiradi, shu bilan birgalikda, ijodkorlikni ham shakllantiradi. Bolalarga foydali bo’lgan eng yaxshi odatlardan biri har kuni yotishdan oldin kitob o’qishdir. Ammo an’anaviy o’qish bunga doim ham yordam bermasligi mumkin. Biror bobni o’qib tugatish va chiroqni o’chirish o’rniga, bolangizdan keyin nima bo’lishini o’ylab ko’rishini so’rang va kitobdagi sevimli qahramonlar haqida so’zlashing. Siz shunda nafaqat farzandingiz bilan samarali vaqt o’tkazasiz, balki ularga fikrlash doirasini kengaytirishga, yaratuvchanligini oshirishga yordam berasiz. Rag’batlantiruvchi muhit yarating: oddiy va rangli qalamlar, hunarmandchilik buyumlari, kitoblar va boshqalar. Rag’batlantiruvchi muhit bolalarga o’zlarining tasavvurlarini ishga solib, o’yinlar va o’yin sxemalarini o’ylab topishga yordam beradi. Farzandingiz bilan o’ynang: rol o’ynash, improvizatsiya, film sahnalari … hamma narsa! O’zini chiroyli ko’rsatish, bolangizga hayotni boshqa nuqtai 13 nazardan tasavvur qilish va kerak bo’lganda ijodiy yechimlarni taklif qilish imkonini beradi. Ssenariyni yaratish uchun uy atrofidagi narsalardan foydalaning, mavjud bo’lgan barcha imkoniyatlarni ishga soling va bir muncha vaqt sahna aktyorlari bo’ling! Natijalarga emas, balki jarayonga e’tiboringizni qarating: tasavvur qiling, farzandingiz robot yaratyapti. Bolalardan natijani so’rash o’rniga, jarayon haqida so’rang: sizga eng yoqadigan jarayon nima edi? Eng qiyin jihati qaysi edi? Bu bilan bolalar nafaqat analitik qobiliyatlarni rivojlantiradilar, balki ularni bir xil faoliyat uchun turli xil yechimlar topishga va fikr almashishga undashingiz mumkin. Bolalar oldiga muammolar qo’ying! Mukofotlar har doim muammoni yechishga turtki bo’ladi, agar siz bolalar oldiga yecha olishi mumkin bo’lgan muammolarni qo’ysangiz, bola muammoni hal etishning cheksiz usullarini topadi. Ushbu qiyinchiliklar haqiqiy ekanligiga va natijaga emas, balki jarayonga asoslanganligiga ishonch hosil qiling. Bu bolaga kelajakda ham o’z muammolariga oson yechim topishga yordam beradi va ularning ijodkorlik qobiliyatini oshiradi. 3 Tadqiqot doirasida asosiy e’tibor tushunishni namoyon qilishdan o’zlashtirilgan ma’lumotlarni qanday qilib yangi loyihalar va vaziyatlarda qo’llay olish qobiliyatlarini namoyon qilishga qaratilgan. O’quvchi bu jarayonning faol qatnashuvchisi bo’lib, ma’no yaratadi, matn ustida mushohada yuritadi va samarali o’qish strategiyalarini ongli ravishda tanlab qo’llaydi. Har bir matn turi odatiy shakl va qoidalarga amal qilgan holda o’quvchiga matnni sharhlashga yordam beradi. Har qanday matn turli shaklga ega bo’lishi mumkin.Bular an’anaviy kitoblar, jurnallar, hujjatlar va gazetalar, shuningdek, raqamli ko’rinishdagi yozma shakllarni ham o’z ichiga oladi.PIRLS tadqiqotida o’quvchilarning dars vaqtida va maktabdan tashqari vaqtlarida o’qishini ikki turi baholanadi: 1. O’quvchining adabiy tajribasini baholash maqsadida o’qish; 2. Ma’lumotni o’zlashtirish va undan foydalanish maqsadida o’qish. Tadqiqot qoidalariga muvofiq, badiiy va informatsion matnlarni o’qiyotganda o’qish qobiliyatining to’rtta guruhi baholanadi: •aniq ko’rsatilgan ma’lumotlarni topish; •xulosalarni shakllantirish; •ma’lumotlarni talqin va sintez qilish; •mazmuni, til xususiyatlari va matn tuzilishini tahlil qilish va baholash. Mavzulardan chetlashgan, shuningdek, qiziqarli hamda o’quvchiga unchalik tanish bo’lmaydi.O‘quvchilarning ijodkorlik qobiliyatini rivojlantirish masalasi hamisha ahamiyatli bo‘lgani singari bu jrayonlarda foydalaniladigan shakl, metod va vositalar ham doimiy ravishda o‘z ahamiyatiga egadir.Maktab bosqichidagi 3 N.A.Muslimov, SH.S.SHaripov va.boshkalar. Mexnat ta’limi o‘kitish metodikasi. O‘quv qo‘ll. -T.: 2009,427 b. 14 ta’lim o‘quvchilar bilim olishining poydevori hisoblanar ekan, joiz bo’lsa, mazkur jarayonlarda ilk bilim olish davrlaridayoq o‘quvchilarda ijodiy faoliyatni rivojlantirishni taqozo etadi. Shunday ekan, o‘quvchilarda ijodkorlik qobiliyatini rivojlantirish, ijodiy faoliyatni yanada takomillashtirish lozimligi bugungi kunning kun tartibidagi muammo bo’lishi darkor. Zero, ilk bilim olish davrlarida o‘quvchilarning ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirish, ijodiy faoliyatini takomillashtirishda o‘quvchilarning yosh xususiyatlarini e’tiborga olish, ta’limni samarali tashkil etishda darslarni noan’anaviy tarzda o‘tkazish, darslarda innovatsion metodlardan foydalanish, bugungi ta’lim tizimlarida faol bo‘lgan eng ilg‘or shakl, metod va vositalarga murojaat etish muhim ahamiyat kasb etadi. Chunki o‘quvchilarning ijodkolrik qobiliyatlarini rivojlantirish, o‘quvchilarida ijodiy faoliyatni yanada takomil etish ularni har tomonlama yetuk bo‘lishiga xizmat qiladi. Interfaol metod – ta’lim jarayonida o‘quvchilar hamda o‘qituvchi o‘rtasidagi faollikni oshirish orqali o‘quvchilarning bilimlarni o‘zlashtirishini faollashtirish, shaxsiy sifatlarini rivojlantirishga xizmat qiladi. “Interaktiv” (interfaol)-inglizcha so‘z bo‘lib, “interact”- “inter”-bu o‘zaro, “act”-bu “harakat qilmoq” ma’nosini anglatadi. Umumlatirganda esa “Interaktiv” (interfaol) –“o‘zaro harakat qilmoq” ma’nosini anglatadi. Interfaol ta’limning asosiy mezonlari: norasmiy bahs-munozaralar o‘tkazish, o‘quv materialini erkin bayon etish va ifodalash imkoniyati, ma’ruzalar soni kamligi, lekin seminarlar soni ko‘pligi, o‘quvchilar tashabbus ko‘rsatishlariga imkoniyatlar yaratilishi, kichiq guruh, katta guruh, sinf jamoasi bo‘lib ishlash uchun topshiriqlar berish, yozma ishlar bajarish va boshqa metodlardan iborat bo‘lib, ular ta’lim- tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishda o‘ziga xos ahamiyatga ega. Demak, ta’lim – tarbiya sifati va samaradorligini o’quvchining o’quv mazmunini o’zlashtirishga yo’naltirilgan mustaqil mutolaa bilan samarali shug’ullanishi, mustaqil fikr yuritishi va tafakkur faoliyati bilan bog’liq. Interfaol metodlarda dars jarayonini olib borishda o’quvchilarda quyidagi xususiyatlarning rivojlanishini ko’rsatish mumkin: - O’quvchi o’qitilmaydi, uni mustaqil o’qish, o’rganish, ishlashga o’rgatiladi. Bunda mustaqil ravishda tahlil qilish orqali o’zlashtirishga, ijodiy mulohaza yuritishga, shaxsiy xulosalar asosida erkin fikr yuritishga o’rgatiladi. O’quvchilarda yod fikrlarga qarshi fikr yurita olish, o’z pozitsiyasini himoya qila olish ko’nikmalari shakllantiriladi. - O’quvchiga bilimlar tayyor holda berilmasdan, bilimlarni darsliklardan, turli manbalardan izlash, topish, qayta ishlash orqali uning bilim olish malakasi shakllantiriladi. Olgan bilimlari orqali ijodiy mushohada yuritish imkoniyati 15 yaratiladi. O’quvchini darsliklar bilan ishlash, o’qish, o’rganish, qo’shimcha adabiyotlardan foydalanib mustaqil o’zlashtirish ko’nikmalarini egallashga o’rgatiladi. - Maktabda barcha o’quvchilarning o’z qobiliyatlari darajasida albatta o’zlashtirishlari kafolatlanadi. Bunda o’quvchining o’zlashtirilgan bilimlarini hayotda, amaliy faoliyatda foydalana olish ko’nikma va malakalari bilan belgilanadi. - Barcha o’qituvchi – o’quvchilar interfaol metodlar asosida ishlashni o’rganib, uni o’z o’quv – biluv faoliyatlariga olib kira olsalar barcha o’quvchilar bir xil natijalarga erisha oladilar. Bu masalada amerikalik psixolog va pedagog B.Blum bilish va emotsional sohalardagi pedagogik maqsadlarning taksonomiyasini yaratgan. Uni Blum taksonomiyasi deb nomlanadi. (Taksonomiya- borliqning murakkab tuzilgan sohalarini tasniflash va sistemalashtirish nazariyasi). Unga ko‘ra tafakkurning rivojlanishi bilish, tushunish, qo‘llash, tahlil, umumlashtirish, baholash darajalarida bo‘ladi. Bular quyidagi belgilar hamda har bir darajaga muvofiq fe’llar namunalari bilan ham ifodalanadi, jumladan: Bilish-dastlabki tafakkur darajasi bo‘lib, bunda o‘quvchi atamalarni ayta oladi, aniq qoidalar, tushunchalar, faktlar va shu kabilarni biladi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: qaytara bilish, mustahkamlay olish, axborotni etkaza olish, aytib bera olish, yozish, ifodalay olish, farqlash, taniy olish, gapirib berish, takrorlash. Tushunish darajasidagi tafakkurga ega bo‘lganda esa, o‘quvchi faktlar, qoidalar, sxema, jadvallarni tushunadi. Mavjud ma’lumotlar asosida kelgusi oqibatlarni taxminiy tafsiflay oladi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: asoslash, almashtirish, yaqqollashtirish, belgilash, tushuntirish, tarjima qilish, qayta tuzish, yoritib berish, sharhlash, oydinlashtirish. Qo‘llash darajasidagi tafakkurda o‘quvchi olgan bilimlaridan faqat an’anaviy emas, noa’nanaviy holatlarda ham foydalana oladi va ularni to‘g‘ri qo‘llaydi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: joriy qilish, hisoblab chiqish, namoyish qilish, foydalanish, o‘rgatish, aniqlash, amalga oshirish, hisob-kitob qilish, tatbiq qilish, hal etish. Tahlil darajasidagi tafakkurda o‘quvchi yaxlitning qismlarini va ular o‘rtasidagi o‘zaro bog‘liqliklarni ajrata oladi, fikrlash mantiqidagi xatolarni ko‘radi, faktlar va oqibatlar orasidagi farqlarni ajratadi, ma’lumotlarning ahamiyatini baholaydi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: keltirib chiqarish, ajratish, tabaqalashtirish, tasniflash, taxmin qilish, bashorat qilish, yoyish, taqsimlash, tekshirish, guruhlash. 16 Umumlashtirish darajasidagi tafakkurda o‘quvchi ijodiy ish bajaradi, biror tajriba o‘tkazish rejasini tuzadi, birnechta sohalardagi bilimlardan foydalanadi. Ma’lumotni yangilik yaratish uchun ijodiy qayta ishlaydi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: yangilik yaratish, umumlashtirish, birlashtirish, rejalashtirish, ishlab chiqish, tizimlashtirish, kombinastiyalashtirish, yaratish, tuzish, loyihalash. Baholash darajasidagi tafakkurda o‘quvchi mezonlarni ajrata oladi, ularga rioya qila oladi, mezonlarning xilma-xilligini ko‘radi, xulosalarning mavjud ma’lumotlarga mosligini baholaydi, faktlar va baholovchi fikrlar orasidagi farqlarni ajratadi. Bu tafakkur darajasiga muvofiq fe’llar namunalari: tashxislash, isbotlash, o‘lchash, nazorat qilish, asoslash, ma’qullash, baholash, tekshirish, solishtirish, qiyoslash. Interfaol ta`lim o`z xususiyatiga ko`ra didaktik o`yinlar orqali, evristik (fikrlash, izlash, topish) suhbat-dars jarayonini loyihalash orqali, muamoli vaziyatni hosil qilish va yechish orqali, kreativ-ijodkorlik asosida, axborot kommunikatsion texnologiyalar yordamida amalga oshirish metodlarini o`z ichiga oladi. Axborot kommunikatsion texnologiyalar asosida ta`lim o`z navbatida kompyuter dasturlari yordamida o`qitish, masofadan o`qitish, internet tarmoqlari asosida o`qitish, media-ta`lim metodlaridan iborat. Boshlang`ich ta`limda o`quvchilarning yosh xususiyatlari, savodxonlik darajalari, shaxsiy tabiatlariga ko`ra didaktik o`yinlar orqali, evristik suhbatlar loyihalashtirish asosidagi metodlar keng qo`llanilmoqda. Agar o`qitish jarayonida har bir o`quvchi o`zining o`zlashtirish imkoniyati darajasida topshiriqlar olib ishlaganida u yuqori sifat va samaradorlikni ta`minlagan bo`lar edi. Bunday holatni faqat tabaqalashtirilgan ta`lim orqaligina amalga oshirish mumkin. Didaktik o`yinli metodlar o`quvchi faoliyatini faollashtirish va jadallashtirishga asoslangan. Ular o`quvchi shaxsidagi ijodiy imkoniyatlarni ro`yobga chiqarish va rivojlantirishning amaliy yechimlarini aniqlash va amalga oshirishda katta ahamiyatga ega. Bu metod o`quvchini ichki imkoniyatlarini ishga tushishiga, o`ylashga, erkin fikr yuritishga, muloqotga, ijodkorlikka yetaklaydi. Ayniqsa, unda atrof-muhit, hayotni bilishga qiziqish ortadi, uchragan qiyinchilik, to`siqlarni, qanday yengish va tanqidiy fikrlash ko`nikmalarini shakllantiradi. Ta`lim-tarbiya jarayonida asosan o`quvchilarda ta`lim olish motivlarini, ularni turli yo`nalishlardagi qobiliyat qiziqishlarini oshiradigan, biror kasbga moyilliklarini ko`rsatadigan, didaktik o`yinlardan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Didaktik o`yinlar nazariy, amaliy, jismoniy, rolli, ishchaniik va boshqa yo`nalishdagi turlarga ajratiladi. Ular o`quvchilarda tahlil qilish, mantiqiy fikrlash, tadqiq qilish, hisoblash, o`lchash, yasash, sinash, kuzatish, solishtirish, xulosa 17 chiqarish, mustaqil qaror qabul qilish, guruh yoki jamoa tarkibida ishlash, nutq o`stirish, til o`rgatish, yangi bilimlar olish faoliyatlarini rivojlantiradi. Umumiy o`yinlar nazariyasiga ko`ra, mavjud barcha o`yin turlarini tasniflashda ularni funksional, mavzuli, konstruktiv, didaktik, sport va harbiy o`yinlarga ajratiladi. Didaktik o`yin turlarini tanlashda, quydagi mezonlarga rioya qilish yaxshi natijalar beradi: — ishtirokchilarning tarkibi bo`yicha, ya`ni o`g`il bolalar, qiz bolalar yoki aralash guruhlar uchun o`yinlar; — ishtirokchilarning soni bo`yicha: yakka, juftlikda, kichik guruh, katta guruh, sinf jamoasi, sinflararo va ommaviy tarzdagi o`yinlar; — o`yin jarayoni bo`yicha fikrlash, o`ylash, topag`onlik, harakatlar asoslangan, musobaqa va boshqalarga yo`naltirilgan; — vaqt me`yori bo`yicha dars, mashg`ulot vaqtining reja bo`yicha ajratilgan qismi, o`yin maqsadiga erishguncha, g`oliblar aniqlanguncha davom etadigan o`yinlar. Shu vaqtgacha an`anaviy ta`limda o`quvchilarni faqat tayyor bilimlarni egallashga o`rgatib kelingan edi. Bunday usul o`quvchilarda mustaqil fikrlash, ijodiy izlanish tashabbuskorlikni so`ndirar edi. Zamonaviy texnologiyalar qo`llanilgan mashg`ulotlar o`quvchilar egallayotgan bilimlarni o`zlari qidirib topishlariga, mustaqil o`rganib, tahlil qilishlariga, xatto xulosalarni ham o`zlari keltirib chiqarishlariga qaratilgan. O`qituvchi bu jarayonda shaxs va jamoaning rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyanishiga sharoit yaratadi, shu bilan bir qatorda, boshqaruvchilik, yo`naltiruvchilik vazifasini bajaradi. Bunday o`quv jarayonida o`quvchi asosiy figuraga aylanadi. Ko’pchilik pedagoglar interfaol metodlarni ta’lim metodlari bilan bir xil deb hisoblashadi, lekin bunday emas. Ta’lim metodlari asosan an’anaviy darsda foydalaniladi. Ular yangi bilimlarni o’quvchilarga yetkazishga asoslangan bo’lsa, interfaol metodlar o’quvchilarni mustaqil shug’ullanish, yanada faollik bilan birgalikda, o’zaro hamkorlikda faoliyat olib borishlariga asoslanadi. Quyidagi jadvolda interfaol metodlar turlarini ko’rishimiz mumkin: “Muammoli vaziyat” metodi (o‘qituvchining kichiq ma’ruzasi) “Muammoli vaziyat” metodi ta’lim oluvchilarda muammoli vaziyatlarning sababini va oqibatlarini tahlil qilish hamda ularning yechimlarini topish bo‘yicha ko‘nikma va malakalarni shakllantirishga qaratilgan metod. “Muammoli vaziyat” metodining tarkibiy tuzilishi quyidagicha: Muammoli vaziyat tavsifini keltirish O‘quvchilarni guruhlarga bo‘lish Guruhlar muammoli vaziyatning kelib chiqish sabablarini aniqlashi Guruhlarning muammoli vaziyatni oqibatlari to‘g‘risidagi 18 fikrlarini jamlanish bosqichi Guruhlarni muammoli vaziyatni yechimini ishlab chiqish bosqichi To‘g‘ri yechimlarni tanlash bosqichi “Muammoli vaziyat” metodi uchun tanlangan muammoning murakkabligi o‘quvchilarning bilim darajalariga mos kelishi kerak. O‘quvchilar qo‘yilgan muammoning yechimini topishga qodir bo‘lishi kerak, chunki muammoni yechimini topa olmasa o‘quvchilarning qiziqishlari so‘nishi va bolalar o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotishi mumkin. Dars jarayonida ushbu metoddan foydalanganda o‘quchilar mustaqil fikr yurtishga, muammoning sabab va oqibatlarini tahlil qilishga, uning yechimini topishga o‘rganadilar. “Muammoli vaziyat” metodini qo‘llash bosqichlari quyidagilardan iborat: 1. O‘qituvchi mavzu bo‘yicha muammoli vaziyatni tanlaydi, maqsad va vazifalarni aniqlaydi, muammmoni bayon qiladi. 2. O‘qituvchi o‘quvchilarni topshiriqning vazifalari va shartlari bilan tanishtiradi. 3. O‘quvchilarni kichiq guruhlarga ajratadi. 4. Kichiq guruhlar berilgan muammoli vaziyatni o‘rganadilar va muammoning kelib chiqish sabablarini aniqlaydilar. Barcha guruhlar muammoni sabablarini o‘rganib chiqqach, taqdimot o‘tkazadilar. Barcha guruhlardagi muammoning sabablari to‘g‘risidagi bir xil fiklar jamlanadi. 5. Bu bosqichda berilgan vaqt mobaynida guruhlar muammoning kelib chiqish mumkin bo‘lgan oqibatlari to‘g‘risida fikr yuritadilar va vaqt tugagach, har bir guruh o‘z taqdimotini o‘tkazadi. Taqdimotdan keyin bir xil fikrlar yana jamlanadi. 6. Endi guruhlar muammoni yechishning turli yo‘llari va imkoniyatlarini muhokama qiladilar, tahlillar o‘tkazadilar. Muammoli vaziyatni yechish yo‘llarini ishlab chiqadilar. 7. Kichiq guruhlar muammoni yechish bo‘yicha o‘z variantlari taklif etilgan taqdimot o‘tkazadilar. 8. Barcha guruhlarning taqdimotidan keyin bir xil yechimlar yoki original yechimlar jamlanadi. O‘qituvchi o‘quvchilar bilan birgalikda muammoli vaziyatni yechishning eng maqbul variantini tanlab oladi. Texnologiya darslari da BBB jadvalidan ham foydalanishimiz mumkin. Bunda avval o’quvchilarning mavzuga oid shaxsiy fikrlarini so’raymiz. Keyingi bosqichda yangi nazariy amaliy ma’lumotlar beriladi. So’ng dars so’ngida o’quvchilarning savollarini joylashtiriladi. Dars so’ngida jadval ustida muhokama olib boriladi. Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlar beriladi. Quyidagi BBB jadvalini ko’rishimiz mumkin: “Bilaman. Bilishni xohlayman. Bilib oldim” metodi qo’llaniladi. Bilaman Bilishni xoxlayman Bilib oldim 19 Texnologiya fani o ’ qituvchi rahbarligida o ’ quvchilar tomonidan bajariladigan aqliy va jismoniy harakatlar jarayonidan iborat bo ’ lib , yakuniy natijada ularning mehnat qurollari , vositalari va jarayonlari haqidagi bilimlarini hamda ma ' lum sohadagi ishlab chiqarish mehnatini bajarish uchun zarur amaliy ko ’ nikma va malakalarni egallashlariga ongli ravishda kasb tanlashga hamda jamiyat va shaxs farovonligi yo ’ lida mehnat faoliyatida ko ’ nikishlariga imkon beruvchi shaxsiy sifatlarni va tafakkurlarni rivojlantirishga qaratilgan o ’ quv fanidir . Mehnat va kasblarni qadrlash ularni ahamiyatini tushunishga o’rgatish 4 Kasb tanlashga tayyorlash orqali ularning kasbgacha tayyorgarliklarini amalga oshirish Boshlang’ich sinflarda 1-4- sinf texnologiya darslari da interfaol metodlarning juda ko’p turlaridan foydalanishimiz mumkin. Masalan, 1- sinf “Qog’oz va uning turlari” mavzusini o’tkanimizdan so’ng, dars so’ngida Venn diagrammasi grafik organayzeridan foydalanib, qog’oz va uning turlarining bir-biridan farqini va ularning o’xshash jihatlarini kiritishimiz mumkin. Bunda o’quvchilarni 3 guruhga bo’lamiz. 1-guruh qog’ozning o’ziga xos xususiyatlarini yozadi. 2-guruh kartonning o’ziga xos xususiyatlarini. 3-guruh ularning o’xshash jihatlarini yozadi. Guruhlar ishlarini tugatgach, Venn diagrammasi chizilib, ma’lumotlar joylashtiriladi. Bunda o’quvchilar o’zaro hamkorlikda faoliyat olib borishadi. SWOT- universal tahlil qilish metodi. Ushbu metod maqsadlarda qo‘llaniladigan metodlardan biri hisoblanadi. Uning nomi inglizcha so‘zlarning birinchi harfidan olingan bo‘lib, Strengths – kuchli tomonlar, Wearnesses – kuchsiz tomonlar yoki muammolar, Opportunetiss –tashqi imkoniyatlar, Threats-tashqi muhitda mavjud xavf-xatarlar. Masalan:1-sinf “Tabiiy va turli materiallardan jonivorlar shaklini yasash” mavzusini SWOT -tahlil metodidan foydalangan holda o‘tkazish mumkin. 2.2. Texnologiya amaliy darsida o’quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishni o’rgatish jarayonida zanjir metodidan foydalanish . 4 Qodirov B.E. O’quvchilarda milliy va xalq hunarmandchilikka oid ko’nikmalarni rivojlantirish muammolari // Xalq ta’limi. – Toshkent, 2019 20 "Texnologiya amaliy darsida o‘quvchilarga “fartuk va qalpoqcha”ni tikishni o‘rgatish jarayonida zanjir metodidan foydalanish" mavzusini ochib berish uchun quyidagi yo‘nalishlarda yondashishingiz mumkin: Kirish Mavzuning dolzarbligi: Amaliy darslarda zanjir metodidan foydalanish o‘quvchilarning o‘quv jarayonidagi faol ishtirokini ta'minlaydi, ularning bilimlarni tez va samarali egallashlariga yordam beradi. Maqsad: O‘quvchilarga fartuk va qalpoqcha tikishni bosqichma-bosqich o‘rgatish orqali ularda ijodkorlik, diqqatni jamlash va texnik ko‘nikmalarni rivojlantirish. Asosiy qism 1. Zanjir metodi haqida tushuncha. Ta'rif: Zanjir metodi – bir bosqichda olingan bilimlar keyingi bosqichga asos bo‘lib xizmat qiladigan, o‘quvchilarni izchil faoliyatga jalb qiladigan usul. Afzalliklari: O‘quvchilarning darsga jalb etilishi oshadi. Har bir qadamda nazorat qilish va xatolarni o‘z vaqtida to‘g‘rilash imkonini beradi. Guruhda ishlash ko‘nikmalarini rivojlantiradi. 2. Fartuk va qalpoqcha tikish jarayonida zanjir metodini qo‘llash. Tayyorlov bosqichi: O‘quvchilarga kerakli materiallar va asbob-uskunalarni tanishtirish (matolar, igna, qaychi, iplar). Fartuk va qalpoqcha tikishga oid oddiy namunalar ko‘rsatish. Amaliy bosqich: Birinchi qadam: Matoni o‘lchash va shakllantirish. Har bir o‘quvchi belgilangan o‘lcham bo‘yicha ishni boshlaydi. Ikkinchi qadam: Fartukni tikish jarayoni. Har bir bosqichda ishni tugatgan o‘quvchi keyingi qadamga o‘tadi. Uchinchi qadam: Qalpoqcha tikish. Tikilgan fartuk asosida ishlash davom ettiriladi. Nazorat va baholash: Har bir o‘quvchi ishlagan mahsulotini namoyish qiladi, xatolar va kamchiliklar o‘quvchilar bilan birgalikda muhokama qilinadi. 3. Pedagogik yondashuvlar. Har bir bosqichda o‘qituvchi tomonidan individual yondashuv.Muvaffaqiyatga erishgan o‘quvchilar boshqalarga yordam beradi (peer teaching). Ishlash jarayonida o‘quvchilarning savollariga javob berish orqali ularning faoliyatini qo‘llab-quvvatlash. Xulosa. Zanjir metodidan foydalanish fartuk va qalpoqcha tikishni o‘rgatishda samarali usul bo‘lib, o‘quvchilarning amaliy bilim va ko‘nikmalarini shakllantirishda katta ahamiyatga ega. 21 Bu metod o‘quvchilarning o‘z-o‘ziga ishonchini oshiradi va ijodiy yondashuvlarini rag‘batlantiradi. Amaliy tavsiyalar. Har bir amaliy bosqich uchun vizual materiallar va namunalardan foydalanish. Har bir o‘quvchining individual sur'atini hisobga olish. Dars jarayonida o‘quvchilarning fikr-mulohazalarini inobatga olish. Darsning to‘liq rejasi Mavzu: Fartuk va qalpoqcha tikishni o‘rgatish. Maqsad: 1. O‘quvchilarga fartuk va qalpoqcha tikishni bosqichma-bosqich o‘rgatish. 2. Zanjir metodidan foydalanish orqali izchil amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish. 3. O‘quvchilarda ijodkorlik va mehnatsevarlik sifatlarini rivojlantirish. Darsning tuzilishi 1. Tashkiliy qism (5 daqiqa)  O‘qituvchining kirish so‘zi : Bugungi darsda fartuk va qalpoqcha tikish jarayoniga e’tibor qaratamiz. Ushbu ish zanjir metodi asosida olib boriladi.  Material va jihozlarni taqdim etish : o Matolar (2 xil rangli). o Ignalar, iplar. o Qaychi. o O‘lchov lenta va qalam.  O‘quvchilarning guruhlarga bo‘linishi : Har bir guruhda 3-4 o‘quvchi bo‘lib, har biri ma’lum bir bosqichni bajaradi. 2. Asosiy qism (35 daqiqa) 1. Boshlang‘ich tayyorlov ishlari (10 daqiqa)  Matolarni o‘lchash: 1. O‘quvchilarga fartuk uchun 60x40 sm, qalpoqcha uchun 40x40 sm o‘lchamdagi matolarni belgilashni ko‘rsatib berish. 2. O‘lchovdan so‘ng materiallarni qaychi bilan kesib olish. 2. Tikish jarayoni – zanjir metodidan foydalanish (25 daqiqa) 1. 1-qadam – Fartuk tikishning boshlanishi : o Pastki qirralarni igna va ip yordamida qaytarib tikish (toza qirralash). o Har bir o‘quvchi bajarilgan ishi bo‘yicha o‘qituvchi yoki guruh a’zolaridan tasdiq oladi. 2. 2-qadam – Bog‘ichlar tikish : o Fartukning ikkita yuqori va ikkita yon tomoniga mato bo‘laklaridan bog‘ich tikish. o Har bir bosqichdan so‘ng ishni ko‘rsatish va keyingi bosqichga o‘tish. 22 3. 3-qadam – Qalpoqcha tikish : o Qalpoqchaning yuqori va yon qirralarini tikish. o Old tomoniga dekorativ chiziqlar qo‘shish (agar vaqt yetarli bo‘lsa). 3. Nazorat va baholash (5 daqiqa)  Tayyor mahsulotlarni ko‘rib chiqish va baholash: 1. Ishning tozaligi va aniqligi. 2. Zanjir metodida hamkorlik darajasi. 3. O‘quvchilarning faol ishtiroki. 3. Yakuniy qism (5-10 daqiqa)  Dars yakuni : o Yaxshi tikilgan fartuk va qalpoqcha namoyish etiladi. o Qiyinchiliklar muhokama qilinadi: nima muvaffaqiyatli bo‘ldi va qayerda xatoliklar yuz berdi.  Uyga vazifa : o Fartuk va qalpoqchaga dekorativ naqsh qo‘shish usullarini o‘rganib kelish. o Qo‘shimcha ravishda o‘z mustaqil loyihasini tayyorlashni taklif qilish. Qo‘shimcha tavsiyalar  Vizual ko‘mak : Amaliy ish boshlanishidan oldin fartuk va qalpoqcha namunalari ekranga yoki taxta oldiga joylashtiriladi.  Jarayonni osonlashtirish : Murakkab bosqichlarni o‘qituvchi oldindan ko‘rsatib beradi.  Motivatsiya : Eng yaxshi mahsulot egalariga kichik rag‘batlantiruvchi sovg‘alar beriladi (masalan, tikuvchilik buyumlari). 23 XULOSA. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida bichish-tikish to‘garagi rahbarlarini tayyorlash orqali loyihalovchi rassom, tikuvchi, bichuvchi kasblariga qiziqishi bor bo‘lgan o‘quvchilarga yordam beriladi. Umumta’lim maktablarida mehnat ta’limi fanining maqsadi o‘quvchilarni aqliy va jismoniy mehnat turlari, jarayonlari hamda kasblari bilan dastlabki tanishtirish, kasb tanlashga tayyorlash, ularda mehnatni qadrlash, mehnatga qiziqish, mehnatsevarlikni shakllantirish orqali ularning kasbgacha tayyorgarliklarini amalga oshirishdan iborat. Mehnat ta’limi jarayonida olgan bilimlarni mustahkamlash, ularning bo‘sh vaqtlarining to‘g‘ri, rejali o‘tishini ta’minlash va tikuvchi-bichuvchi kasblarini egallashlarida to‘garaklarning vazifasi katta. Tikuvchi - bichuvchi kasbini egallash orqali qizlarimizni hayotga tayyorlashdek zarur vazifa bajariladi, chunki har bir ayol tikuvchilik sirlarini bilishi albatta kerak. Tikuvchilik kasbi eng sharafli kasblardan biri hisoblanadi, axir hech bir sanoat yoki odam yo‘qki bu kasb xizmatidan foydalanmasin. Bichish-tikishni o‘rgatish uslubiyoti tikuvchi kasbi to‘garagi tashkilotchisi tayyorlashda mutaxassislik fani hisoblanadi1. Bu fanning asosiy maqsadi bo‘lajak to‘garak rahbarlariga bichish-tikish to‘garagi davomida tikuvchilik kasbi sirlarini, ularni har tomonlama tarbiyalashni o‘rgatishda zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malakalarni hosil qilish yo‘l-yo‘riqlarini o‘rgatishdir. Fanning asosiy vazifasi bo‘lajak to‘garak rahbarlariga tikuvchilik ustaxonasining moddiy bazasi, jihozlanishi, kiyimlarni tikishda qo‘llaniladigan ish turlarini bajarish va kiyimda qo‘llash, yengil kiyimlarning xillari va ularni tikish jarayonlarini o‘rgatishda qo‘llaniladigan yo‘l- yo‘riqlarni o‘rgatadi. Boshqacha qilib aytganda, har bir to‘garak tashkilotchisi tikuvchilik mutaxassislign tavsifnomasida ko‘rsatilgan 3-4 razryadli tikuvchi kasbi bajara oladigan ishlarni o‘zi bilishi va to‘garak a’zolariga o‘rgata olishi zarur. Dastur nazariy va amaliy tarzda o‘qitiladi. Nazariy bilimlar berishda tikuvchilik sohasida qo‘lga kiritilgan yangiliklar, yangi tikuv mashinalari, ishlov berish usullari haqida ma’lumotlar va o‘quvchilarga yetkazish haqida ko‘rsatmalar beriladi. Amaliy ishlarni bajarishda “Mehnat ta’limi” fanidan egallagan ko‘nikma va malakalariga asoslaniladi. Texnik to‘garaklarida o‘quvchilarning ijodiy ko‘nikmalarini shakllantirishning barcha bosqichlarida kompyuter bilan yakka tartibda ishlashga, undan mustaqil ravishda avvaldan belgilab qo‘yilgan o‘quv axborotlarini olishga to‘g‘ri keladi. 242.1.1-rasm Odatda, an’anaviy usulda olingan bilimlar o‘quvchi xotirasida sezilarli iz qoldirmaydi. Bunga sabab, matnlarida o‘quvchilar faolligini oshiruvchi maxsus usullarning yetarlicha qo‘llanilmasligidir. Shu sababli bu o‘rinda o‘quvchi tafakkurining faol ishlashidanam ayon bo‘luvchi bilish faolligini oshirish masalasi muhim ahamiyat kasb etadi. Texnik t‘ogaraklarida o‘quvchilarning ijodiy ko‘nikmalarini shakllantirishda bilish faolligini oshirish birinchidan ijodiy faoliyatni rivojlantirish bilan bog‘liq bo‘lgan ixtirochilik ijodkorligini shakllantirish muammosining to‘la ishlab chiqilmaganligi va ikkinchidan texnika taraqqiyotining hozirgi sharoitlarida o‘quvchilarning ob’yektlarni real xususiyatlariga ko‘ra loyihalashda turli darajadagi dinamik modellar bilan ishlash qobiliyatiga bo‘lgan talabning ortib borayotganligi bilan belgilanadi. O‘quvchi ijodiy fikrlashini faollashtirishda eng asosiy omil jonli mushohada va abstrakt tafakkur bo‘lgani uchun uni rivojlantirish bosh masala sifatida qaraladi. Ular o`quvchi shaxsining muhim sifatlari, faollik, mustaqillik, tashabbuskorlik, ishga ijodiy yondoshish, qiziquvchanlik kabi ta’limda o‘quvchi shaxsining shakllantirish vazifalariga javob bera oladigan xislatlari bilan uyg‘unlashtirib borildi. Shu bilan birgalikda dasturlashtirilgan ta’limda ijodkorligi asoslariga oid nazariy bilimlarni tadqiq etilayotgan ob’yektlarning namuna nusxalarini ishlab chiqish amaliyoti bilan birgalikda olib borilishi, ta’lim jarayonini faollashtirishning eng muhim didaktik vositasi sifatida qaraladi. Ana shu xislatlarni rivojlantirishda qo‘llanilgan ijodiy masalalar va ularni yechishda bajarilgan amaliy faoliyat turlarini ko‘rsatib o‘tamiz: 1. Ijodiy ko‘nikmalari bilan bog‘liq bo`lgan faoliyat turlari: ijodkorlik bilimlari yuzasidan savollarga javob; ijodkorlik tadqiqotlari mavzusini shakllantirish; tadqiqot shartlarini tahlil qilish. 2. Ijodiy ko‘nikmalarini shakllantirish natijalarini rasmiylashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan faoliyat turlari: ixtirochilik metodlarini o‘rganish; patent tadqiqotlarini olib borish; ixtiro ob’yektining qiyosini aniqlash; ixtiro ta’rifini shakllantirish; ixtiro samaradorligini baholash3. Texnologiya ta’limi o`qituvchisi boshqaradigan to‘garakdagi o‘quvchilar mehnatining ob’yektlarini belgilashda asosiy diqqat e‘tibor maktab ustaxonalarini ayrim texnik qurilmalar, texnologik uskunalar o‘quvchilarning ishlab chiqarish brigadasi yoki boshqa mehnat birlashmalaridagi mehnatning kichik mexanizatsiya vositalari bilan ta’minlashga, maktab ustaxonalaridagi mavjud uskunalarni remont qilish va takomillashtirishda, o‘quvchilar o‘quv materialini o‘zlashtirishida yordam beradigan har xil ko‘rsatmali qo‘llanmalarni, elektrlashtirilgan stendlarni, bilishga doir o‘yinlarni ishlab chiqishga qaratiladi. 25 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR Asosiy adabiyotlar 1. Shomirzayev. Texnologiya fanini o’qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalar. Termiz. TerDU nashr-Matbaa markazi nashriyoti.2021. 228-b. 2. Shomirzayev. M.X. 6-sinf “Texnologiya” fanidan amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish. O’quv qo’llanma. Toshkent-2022. 317-b. Termiz. TerDU nashr- Matbaa markazi nashriyoti.2021. 228-b. 3. YUsupov R.A., Topildiev S.R., Ganiev B.Z. Global iqtisodiy rivojlanish.O‘quv qo‘llanma.-Toshkent, Iqtisod, 2019,-170s. 4. Abdullaev S.A., Xojiev B,D., Mambetjanov Q.Q., O‘zbekistonning ijtimoiy- iqtisodiy rivojlanish strategiyasi. Darslik, -T; Barkamol fayz media”, 2018. - 424 b; 5. Muslimov N.A. Bo‘lajak kasb ta’limi o‘qituvchilarini kasbiy shakllantirish. Toshkent: «Fan», 2004. 6. Nishonaliev.U.N, Toliev, O‘.Q, SHaripov SH.S. Kasbiy ta’lim pedagogikasi. O‘quv qo‘llanma. -Toshkent: TDLU, 2007, 374 b. Qo’shimcha adabiyotlar 7. Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va oliyjanob halqimiz bilan birga quramiz. –Toshkent.“O‘zbekiston”, 2017.-488 b. 8. Sh.M. Mirziyoyevning Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016 yil yakunlari va 2017 yil istiqbollariga bag‘ishlangan majlisdagi O‘zbekiston republikasi prezidentining nutqi. // Xalq so‘zi gazetasi. 2017 yil 16 yanvar, № 11. 9. Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O‘zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. “O‘zbekiston” 2016. 10. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2017-2021 yillarda O‘zbekistonni rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha harakat strategiyasi. 7 yanvar 2017 yil. 11. Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash yurt taraqqiyoti va Xalq farovonligi garovi.-Toshkent, O’zbekiston,2017.-48b. 12. O.A.Qo’ysinov, V.N.Sattorov, H.S.Yakubova. Texnologiya fanidan amaliy mashg’ulotlarni tashkil etish metodikasi. (Metodik qo’llanma). T.: Nizomiy nomli TDPU, 2011, 79 b. 26 13. O.A.Qo‘ysinov, H.S.Yakubova, F.S.To‘rabekov, S.Rajabova. Texnologiya ta`limi, kasb tanlashga yo’llash fanidan labaratoriya mashg’ulotlari. Metodik qo’llanma. T.: Nizomiy nomli TDPU, 2013.160 b. 14. Uzviylashtirilgan Davlat ta`lim standarti va o’quv dasturi. Mehnat ta’limi, Tasviriy san’at, Chizmachilik, Musiqa madaniyati, Jismoniy tarbiya. (1-9-sinflar), “Toshkent-2010”. 15. N.A. Muslimov, Sh.S. Sharipov, O.A.Qo’ysinov va boshqalar. Mehnat ta’limi 5- sinf darsligi T. “Sharq” 2012, 235 b. 16. Q.T. Olimov, F.H.G’afforov, D.A. Sayfullayeva, A.Yu. Isakov, O.E. Azizov. “Innovatsion ta’lim texnologiyalar”.O’quv qo’llanma. T.:- “LESSON PRESS” MCHJ nashriyoti, 2021. 17. Z.D. Rasulova, Sh.H.Quliyeva, A.R.Jo‘rayev. Texnologiya fanini o‘qitish metodikasi.O’quv qo’llanma.-Buxoro: 2020 Internet saytlari 18. www.ziyonet.uz 19. www.pedagog.uz 20. http://www.istedod.uz 21. http://www.tdpu.uz 22. http://www.rtm.uz 23. http://www.buxdu.uz 24. http://www.uzedu.uz 27 Ilovalar. 1-ilova 281-rasm. Qalpoqcha ro’mol 2-ilova 29 3- ilova 30 4-ilova Asosiy mato - polka nuqtalari, oq qiyshiq chiziqlar bilan bezash mumkin. Yupqa paxtadan qilingan apron "tantanali" apron sifatida rejalashtirilgan, ya'ni dantel va bezaklar talab qilinadi. 31 ko'krak, burma va o'q bilan! 32

O’quvchilarga fartuk va bog’ichli qalpoqchalarni tikib, oxirgi o’lchov berish mavzusini o’qitish ijodkorlikni shakllantirish metodikasi

Купить