• Всего документов: 5844
  • Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена 10000UZS
Размер 1,006.8KB
Покупки 0
Дата загрузки 24 Февраль 2025
Расширение docx
Категория Юриспруденция

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

105 Продаж

O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi 25

2. Inflyatsiya va narx-navo barqarorligini ta’minlash – Dastlabki yillarda iqtisodiy beqarorlik va narxlarning tez o‘sishi kuzatildi. So‘m joriy etilgach, O‘zbekiston hukumati qat’iy moliyaviy intizomni yo‘lga qo‘yib, inflyatsiya sur’atlarini pasaytirishga erishdi. 3. Bank tizimini rivojlantirish – Milliy valyutaning joriy etilishi bank tizimining tubdan isloh qilinishini talab qildi. Tijorat banklari faoliyati kengaytirilib, moliyaviy xizmatlarning sifatini oshirishga e’tibor qaratildi. O‘zbekiston so‘mi ilk marotaba muomalaga chiqarilganida, 1 so‘m 1000 so‘m-kuponga tenglashtirilgan edi. Ushbu valyuta davlat tomonidan kafolatlangan bo‘lib, mamlakat hududida yagona qonuniy to‘lov vositasi sifatida qabul qilindi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash, valyuta kursini tartibga solish hamda inflyatsiya darajasini nazorat qilish bo‘yicha chora-tadbirlar ko‘rildi.O‘zbekistonning milliy pul tizimini shakllantirish jarayoni murakkab va mas’uliyatli bosqichlardan o‘tdi. Davlat mustaqillikka erishgan dastlabki yillarda iqtisodiy qiyinchiliklar mavjud bo‘lishiga qaramay, mustahkam moliyaviy siyosat yuritish orqali muhim yutuqlarga erishildi. 1994-yilda milliy valyutaning joriy etilishi mamlakatning iqtisodiy suverenitetini mustahkamlash bilan birga, ichki bozordagi barqarorlikni ta’minlashga ham xizmat qildi.Tahlil natijalariga ko‘ra, so‘m joriy etilganidan so‘ng O‘zbekistonning iqtisodiy mustaqillik sari qo‘ygan qadamlaridan biri bo‘ldi. Biroq dastlabki yillarda iqtisodiy muammolar, xususan inflyatsiya darajasining yuqoriligi, xorijiy valyutalarga bog‘liqlik kabi omillar milliy valyutaning mustahkamlanish jarayonini sekinlashtirdi. Shunga qaramay, keyingi yillarda olib borilgan islohotlar natijasida pul-kredit tizimi barqarorlashdi, iqtisodiy rivojlanish uchun mustahkam zamin yaratildi.Bugungi kunga kelib, O‘zbekistonning milliy valyutasi bo‘lmish so‘m ishonchli moliyaviy vosita sifatida mustahkam o‘rin egallagan. Davlat tomonidan olib borilayotgan iqtisodiy islohotlar va monetar siyosat milliy valyutaning mustahkamlanishiga xizmat qilmoqda. Shu jihatdan olganda, O‘zbekistonning mustaqil pul tizimini shakllantirish jarayoni mamlakat iqtisodiy taraqqiyotining muhim omili hisoblanadi. 16. To‘xtamurodov I. – Davlat moliyaviy nazoratining asosiy yo‘nalishlari // “Iqtisodiyot va huquq” jurnali, 2022. 17. Jalolov A. – Byudjet tizimi va uning huquqiy asoslari // “Iqtisodiy tadqiqotlar” jurnali, 2021. 18. Shodmonov S. – Moliyaviy huquqbuzarliklarning huquqiy oqibatlari // “Adolat” jurnali, 2023. 19. Xamdamov I. – Sug‘urta tizimi va uning iqtisodiyotdagi roli // “Bank ishi va moliya bozori” jurnali, 2020. 20. Karimov Sh. – Byudjet mablag‘laridan samarali foydalanish muammolari // “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” jurnali, 2021. Rasmiy hujjatlar va qonunchilik bazasi: 21. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi – 2023-yilgi tahriri. 22. O‘zbekiston Respublikasining “Byudjet kodeksi” – 2022-yilgi tahriri. 23. O‘zbekiston Respublikasi “Banklar va bank faoliyati to‘g‘risida”gi Qonuni – 2019-yilgi tahriri. 24. O‘zbekiston Respublikasi “Sug‘urta to‘g‘risida”gi Qonuni – 2021-yilgi tahriri. 25. O‘zbekiston Respublikasi “Moliyaviy nazorat to‘g‘risida”gi Qonuni – 2020- yil. 26. O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi, Markaziy bank va Davlat soliq qo‘mitasi rasmiy saytlaridagi hisobot va statistik ma’lumotlar . 2. Bank xizmatlarining qimmatligi – Kredit foiz stavkalarining yuqoriligi tadbirkorlar va jismoniy shaxslar uchun qiyinchilik tug‘diradi. 3. Banklarning kapital yetishmovchiligi – Ayrim tijorat banklari yetarli kapitalga ega emasligi sababli kredit berish imkoniyatlari cheklanadi. 4. Raqamli moliya texnologiyalarining rivojlanmaganligi – Zamonaviy bank xizmatlari, mobil to‘lov tizimlari yetarlicha rivojlanmaganligi iqtisodiy samaradorlikka salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Ushbu muammolarni hal qilish uchun quyidagi choralar tavsiya etiladi:  Bank tizimini isloh qilish – Bank faoliyatining shaffofligini oshirish, tartibga soluvchi organlar faoliyatini mustahkamlash.  Foiz stavkalarini optimallashtirish – Banklararo raqobatni kuchaytirish orqali kredit foizlarini kamaytirish.  Bank kapitalini oshirish – Moliyaviy barqarorlikni ta’minlash maqsadida davlat yoki xususiy sektor tomonidan banklarga investitsiyalar jalb qilish.  Raqamli moliyaviy xizmatlarni rivojlantirish – Bank xizmatlarining onlayn formatga o‘tishini jadallashtirish orqali aholi va biznes subyektlari uchun qulay imkoniyatlar yaratish. Pul tizimi bilan bog‘liq muammolar har bir davlat iqtisodiyotida uchraydi. Inflyatsiya, narxlar barqarorligi va bank tizimi ishonchliligini oshirish orqali milliy iqtisodiyot barqarorligini ta’minlash mumkin. Buning uchun Markaziy bank va hukumat muvofiqlashtirilgan siyosat yuritishi, bank tizimi rivojlanishiga alohida e’tibor qaratishi lozim. Pul-kredit siyosatining samarali yuritilishi, aholi ishonchini oshirish va raqamli texnologiyalarni rivojlantirish orqali iqtisodiy o‘sishga erishish mumkin. Barcha choralar uyg‘un tarzda qo‘llanilganda, pul tizimi muammolari sezilarli darajada kamayadi va milliy iqtisodiyot barqaror rivojlanish yo‘liga o‘tadi. O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi Reja: Kirish Asosiy qism 1. O‘zbekistonda pul tizimining shakllanishi va rivojlanishi 2. O‘zbekiston Respublikasining pul tizimi tarkibi 3. Markaziy bank va uning pul tizimidagi roli 4. Pul muomalasi va to‘lov tizimi 5. O‘zbekistonda pul-kredit siyosati va valyuta kursi 6. Pul tizimidagi muammolar va ularni hal qilish yo‘llari Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar Milliy pul tizimining asosiy tarkibiy qismlari:  Markaziy bank – pul-kredit siyosatini olib boruvchi asosiy regulyator hisoblanadi.  Tijorat banklari – aholiga kredit va depozit xizmatlarini taqdim etuvchi muassasalar.  To‘lov tizimlari – elektron va an’anaviy hisob-kitob tizimlari. O‘zbekiston pul tizimining rivojlanish bosqichlari 1. 1991-1994-yillar – Mustaqillikdan so‘ng milliy pul tizimi shakllantirildi. 1993- yilda so‘m muomalaga kiritildi. 2. 1995-2005-yillar – Bank tizimi mustahkamlanib, tijorat banklari faoliyati kengaydi. 3. 2006-2016-yillar – Valyuta bozorining liberallashuvi, xususan, 2017-yilda valyuta cheklovlari olib tashlandi. 4. 2017-yildan hozirgi kungacha – Pul-kredit siyosatini modernizatsiya qilish, inflyatsiyani jilovlash, raqamli to‘lov texnologiyalarini rivojlantirish kabi islohotlar amalga oshirildi. Pul tizimining iqtisodiy rivojlanishga ta’siri Pul tizimi iqtisodiyotning barqaror rivojlanishi uchun muhim vosita hisoblanadi. O‘zbekistonda so‘nggi yillarda olib borilgan iqtisodiy islohotlar natijasida bank sektori mustahkamlanib, raqamli to‘lov tizimlari joriy qilindi. Masalan, 2021-yilda mamlakatda naqdsiz to‘lovlar hajmi 50 foizga oshgan.Bundan tashqari, Markaziy bankning inflyatsiyani nazorat qilish siyosati natijasida milliy valyutaning barqarorligi ta’minlanmoqda. Masalan, 2023-yilda inflyatsiya darajasi 9,5 foizni tashkil etgan bo‘lsa, kelgusi yillarda uni pasaytirish rejalashtirilmoqda.O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi mustaqillikdan buyon sezilarli darajada rivojlanib, milliy iqtisodiyotning barqarorligini ta’minlashda muhim omil bo‘lib kelmoqda. Markaziy bankning pul-kredit siyosati, valyuta bozorining liberallashuvi va raqamli to‘lov tizimlarining rivojlanishi mamlakat iqtisodiyotini mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Kelajakda O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi yanada takomillashib, xalqaro moliya bozorlaridagi integratsiya jarayonlari davom etishi kutilmoqda. Inflyatsiya va narxlar barqarorligi masalalari Inflyatsiya – bu mahsulot va xizmatlar narxining umumiy darajasi o‘sishi natijasida pul qiymatining pasayishidir. Inflyatsiyaning yuqori darajaga chiqishi iqtisodiyotni izdan chiqarishi, aholining real daromadlari pasayishiga olib kelishi mumkin. Inflyatsiya darajasi turli omillar natijasida yuzaga keladi. Ularga quyidagilar kiradi: 1. Pul massasi ortishi – Agar mamlakatda muomaladagi pul miqdori iqtisodiy o‘sish sur’atidan ko‘ra tezroq oshsa, inflyatsiya yuzaga keladi. 2. Iste’mol va ishlab chiqarish o‘rtasidagi nomutanosiblik – Agar talab taklifdan sezilarli darajada yuqori bo‘lsa, narxlar oshadi. 3. Xarajat inflyatsiyasi – Ishlab chiqarish xarajatlari oshganda (energetika narxlarining ko‘tarilishi, ish haqlari oshishi) mahsulot va xizmatlar narxi ham ortadi. 4. Import qilingan inflyatsiya – Tashqi bozorlardagi narxlar o‘zgarishi tufayli milliy iqtisodiyotga ta’sir qiladi. Inflyatsiyani nazorat qilish maqsadida quyidagi chora-tadbirlar qo‘llanilishi lozim:  Pul-kredit siyosatini qat’iy yuritish – Markaziy bank foiz stavkalarini tartibga solish orqali inflyatsiyani nazorat qiladi.  Moliya siyosatini mustahkamlash – Davlat byudjetining muvozanatlangan bo‘lishini ta’minlash lozim.  Ishlab chiqarishni rag‘batlantirish – Mahsulot va xizmatlar taklifini oshirish orqali talab va taklif o‘rtasidagi muvozanatni saqlash kerak.  Valyuta siyosatini optimallashtirish – Milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash orqali import qilingan inflyatsiyaning oldini olish. Bank tizimining rivojlanishi va aholi ishonchi Bank tizimi mamlakat iqtisodiyotining asosiy ustunlaridan biri hisoblanadi. Uning samarali faoliyat yuritishi investitsiyalarni rag‘batlantiradi, biznes subyektlariga kredit berish orqali iqtisodiy o‘sishga hissa qo‘shadi. Biroq, bank tizimi rivojlanishida ham muammolar mavjud bo‘lib, ularning eng asosiylari quyidagilardir: 1. Aholining bank tizimiga ishonchsizligi – O‘tgan davrlardagi iqtisodiy inqirozlar, banklarning faoliyatidagi noaniqliklar aholi ishonchini pasaytirgan. Markaziy bank asosiy stavkani 14% darajasida saqlab qoldi, bu esa kredit bozorida muvozanatni saqlash va inflyatsiyani jilovlash uchun xizmat qildi. 2. Bank tizimini rivojlantirish : So‘nggi yillarda xususiy banklar soni ortib, ularning kapital bazasi kengaymoqda. 2023-yilda O‘zbekistonda xususiy banklarning kredit portfeli 20% ga oshgan. 3. Likvidlikni ta’minlash : Bank tizimining barqaror ishlashini ta’minlash maqsadida Markaziy bank tijorat banklariga likvidlik bilan bog‘liq qo‘shimcha imtiyozlar taqdim etdi. 4. Ipoteka va biznes kreditlari : Hukumat tomonidan ipoteka kreditlari va kichik biznes uchun imtiyozli kreditlar ajratish amaliyoti davom etmoqda. Pul-kredit siyosatining iqtisodiyotga ta’sirini tahlil qilar ekanmiz, ba’zi muammolar ham mavjudligini qayd etish lozim. Jumladan, yuqori foiz stavkalari biznes subyektlari uchun kredit olishni qiyinlashtirishi mumkin. Biroq, uzoq muddatli istiqbolda inflyatsiyaning pasayishi va valyuta bozorining barqarorligi iqtisodiy faollikni oshirishga xizmat qiladi.O‘zbekiston Respublikasida pul-kredit siyosati va valyuta kursi bo‘yicha amalga oshirilayotgan islohotlar mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishida muhim rol o‘ynaydi. Markaziy bank tomonidan olib borilayotgan pul-kredit siyosati inflyatsiyani nazorat qilish va iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlashga qaratilgan. Valyuta bozorining liberallashuvi esa tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish va investitsiyalarni jalb qilishga xizmat qilmoqda. Kelgusida bank tizimining yanada rivojlanishi, kredit siyosatining yumshatilishi va milliy valyutaning barqarorligi mamlakat iqtisodiyotining mustahkamlanishiga yordam beradi. Pul tizimi mamlakat iqtisodiyotining eng muhim tarkibiy qismlaridan biri hisoblanadi. Uning barqarorligi milliy iqtisodiy rivojlanishning asosiy omillaridan biridir. Biroq, turli omillar ta’sirida pul tizimi muammolarga duch kelishi mumkin. Ushbu maqolada inflyatsiya, narxlar barqarorligi va bank tizimi rivojlanishi hamda aholi ishonchi masalalari tahlil qilinadi. Shuningdek, ushbu muammolarni hal etish yo‘llari haqida tavsiyalar beriladi. Statistik ma’lumotlarga ko‘ra, 2023-yilda O‘zbekistonda naqdsiz to‘lovlarning umumiy hajmi 60% ga yetdi, bu esa avvalgi yillarga nisbatan sezilarli o‘sishdir. Bunga quyidagilar sabab bo‘ldi: 1. Davlat tomonidan elektron to‘lov tizimlarini rag‘batlantirish 2. Aholining raqamli to‘lovlarga bo‘lgan ishonchining ortishi 3. Banklarning innovatsion yechimlar joriy etishi Biroq, naqd pul muomalasini qisqartirish jarayonida bir qator muammolar ham mavjud. Jumladan, ayrim hududlarda internet-banking tizimlarining sust ishlashi, aholi orasida raqamli savodxonlik darajasining pastligi va bank infratuzilmasining yetarli darajada rivojlanmaganligi naqdsiz hisob-kitoblar ommalashishiga to‘sqinlik qilmoqda. Kelajakda O‘zbekiston Respublikasi pul tizimini yanada rivojlantirish uchun quyidagi chora-tadbirlar amalga oshirilishi lozim:  Naqd puldan foydalanishni bosqichma-bosqich kamaytirish va elektron to‘lov tizimlarini kengaytirish  Hududlarda raqamli infratuzilmani yaxshilash  Aholi o‘rtasida moliyaviy va raqamli savodxonlik darajasini oshirish O‘zbekiston Respublikasining pul tizimi dinamik rivojlanib borayotgan sohalardan biridir. Naqd va naqdsiz hisob-kitoblarning uyg‘unlashuvi iqtisodiy barqarorlik va shaffoflikni ta’minlashda muhim rol o‘ynaydi. Markaziy bank va hukumat tomonidan amalga oshirilayotgan islohotlar iqtisodiyotning raqamli transformatsiyasiga katta hissa qo‘shmoqda. Kelajakda ushbu tizimning yanada samarali ishlashi uchun zamonaviy texnologiyalarni joriy etish va aholi orasida raqamli to‘lov madaniyatini shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi. Markaziy bank va uning pul tizimidagi roli Markaziy bankning funksiyalari Markaziy bank davlatning asosiy moliyaviy muassasasi bo‘lib, mamlakat iqtisodiyotining barqarorligini ta’minlash, milliy valyutani muhofaza qilish va pul tizimini tartibga solish vazifalarini bajaradi. Uning asosiy funksiyalari quyidagilardan iborat: Pul emissiyasi va valyuta barqarorligini ta’minlash 2. Zamonaviy moliyaviy texnologiyalar va pul tizimidagi innovatsiyalar Hozirgi kunda O‘zbekiston Respublikasida raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi bilan birgalikda pul tizimida ham tub o‘zgarishlar ro‘y bermoqda. Quyidagi innovatsion yondashuvlar mamlakatning moliyaviy tizimini tubdan o‘zgartirishga xizmat qilmoqda:  Raqamli bank xizmatlari : So‘nggi yillarda O‘zbekistonda mobil ilovalar va internet-banking xizmatlari keng ommalashdi. Masalan, Payme, Click, Uzcard, HUMO kabi to‘lov tizimlari orqali mijozlar o‘z hisoblarini boshqarish va onlayn to‘lovlarni amalga oshirish imkoniyatiga ega bo‘ldi.  Kriptovalyutalar va blokcheyn texnologiyalari : O‘zbekistonda kriptovalyutalar va blokcheyn texnologiyalaridan foydalanish imkoniyatlari muhokama qilinmoqda. Davlat bu sohani tartibga solish va investorlar uchun qulay muhit yaratish bo‘yicha tadbirlar olib bormoqda.  Naqd pulsiz iqtisodiy muhitni rivojlantirish : Mamlakatda plastik kartalar orqali to‘lovlarni rag‘batlantirish maqsadida soliq yengilliklari va qo‘shimcha imtiyozlar taqdim etilmoqda. Shu bilan birga, savdo va xizmat ko‘rsatish tarmoqlarida elektron to‘lov tizimlarini joriy qilish kengaymoqda.  Fintech kompaniyalarining o‘sishi : O‘zbekistonda moliyaviy texnologiyalar bilan shug‘ullanuvchi startaplar soni ortib bormoqda. Ular mijozlarga qulay va innovatsion xizmatlarni taklif etmoqda. Ushbu islohotlar va innovatsiyalar natijasida O‘zbekiston Respublikasi pul tizimi yanada barqaror, shaffof va samarali bo‘lishi kutilmoqda. Kelgusida xalqaro moliya bozorlariga moslashish va investitsion jozibadorlikni oshirish yo‘nalishida islohotlarni davom ettirish muhim ahamiyat kasb etadi.O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi mamlakat iqtisodiy rivojlanishining muhim elementi hisoblanadi. Hozirgi kunda pul- kredit siyosati, bank sektori islohotlari va zamonaviy moliyaviy texnologiyalar joriy etilishi natijasida mamlakatda naqd pulsiz iqtisodiy muhit shakllanmoqda. Kelajakda pul tizimini yanada mustahkamlash, innovatsion texnologiyalarni keng joriy etish va xalqaro moliyaviy hamkorlikni rivojlantirish orqali iqtisodiy barqarorlik va o‘sish ta’minlanishi kutilmoqda. O‘zbekiston Respublikasining Pul Tizimi Pul birliklari va ularning turlari O‘zbekiston Respublikasining milliy valyutasi so‘m hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki mamlakat hududida qonuniy to‘lov vositasi sifatida faqat so‘mni belgilaydi. So‘m 1994-yil 1-iyuldan boshlab milliy valyuta sifatida muomalaga kiritilgan bo‘lib, uning xalqaro kodlari ISO 4217 standartiga muvofiq UZS sifatida belgilangan. Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda quyidagi nominaldagi banknotlar muomalada mavjud:  1000 so‘m  2000 so‘m  5000 so‘m  10 000 so‘m  20 000 so‘m  50 000 so‘m  100 000 so‘m Shuningdek, Markaziy bank tomonidan chiqarilgan tangalar ham mavjud bo‘lib, ular quyidagi nominalga ega:  50 so‘m  100 so‘m  200 so‘m  500 so‘m O‘zbekiston milliy valyutasi barqarorligini ta’minlash maqsadida Markaziy bank pul- kredit siyosatini olib boradi. Ushbu siyosat inflyatsiyani boshqarish, bank tizimi barqarorligini ta’minlash va iqtisodiy rivojlanishga ko‘maklashish vazifalarini o‘z ichiga oladi. Naqd va naqdsiz pul muomalasi Pul muomalasi ikki asosiy shaklda amalga oshiriladi: naqd pul muomalasi va naqdsiz pul muomalasi. Valyuta bozorining holati va konvertatsiya jarayonlari O‘zbekistonda valyuta bozori so‘nggi yillarda sezilarli darajada o‘zgarishlarga duch keldi. 2017-yilda valyuta konvertatsiyasining erkinlashtirilishi natijasida milliy valyuta – so‘mning erkin ayirboshlanishi yo‘lga qo‘yildi. Bu esa tashqi savdo va investitsiya jarayonlarini soddalashtirdi. Shu bilan birga, talab va taklif asosida shakllanadigan valyuta kursi tizimi joriy etildi. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy bankining ma’lumotlariga ko‘ra, 2023-yilda milliy valyuta kursi AQSh dollariga nisbatan pasayish tendensiyasini ko‘rsatdi. Buning sabablari quyidagicha izohlanadi: 1. Import va eksportning ta’siri : Tashqi savdo balansining ta’siri milliy valyutaning qadrsizlanishiga sabab bo‘lishi mumkin. 2023-yilning dastlabki yarim yilligida import hajmi eksportdan yuqori bo‘lgan, bu esa valyuta talabining ortishiga va so‘mning zaiflashishiga olib kelgan. 2. Inflyatsiya darajasi : Yuqori inflyatsiya valyuta kursiga bosim o‘tkazadi. 2022- 2023-yillarda inflyatsiya darajasi 10-12% atrofida bo‘ldi. 3. Tashqi investitsiyalar : To‘g‘ridan-to‘g‘ri xorijiy investitsiyalar mamlakatga valyuta oqimini ta’minlasa-da, ba’zi investorlar o‘z kapitalini olib chiqish oqibatida valyuta bozorida beqarorlik yuzaga keltirishi mumkin. Shuningdek, valyuta bozorining liberallashuvi natijasida xorijiy valyuta bilan amaliyotlar soddalashtirildi. Jumladan, fuqarolar va tadbirkorlar xorijiy valyutani erkin sotib olish va sotish imkoniyatiga ega bo‘ldilar. Pul-kredit siyosatining iqtisodiyotga ta’siri Pul-kredit siyosati iqtisodiyotning asosiy tarkibiy qismi bo‘lib, Markaziy bank tomonidan amalga oshiriladi. Uning maqsadi milliy valyutaning barqarorligini ta’minlash, inflyatsiya darajasini nazorat qilish va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirishdir. O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan pul-kredit siyosatining asosiy yo‘nalishlari quyidagilardan iborat: 1. Inflyatsiya darajasini nazorat qilish : O‘zbekiston Markaziy banki inflyatsiyani pasaytirish maqsadida asosiy foiz stavkasini belgilaydi. Masalan, 2023-yilda Naqd pul muomalasi Naqd pul muomalasi jismoniy shaxslar va tashkilotlar o‘rtasidagi to‘lovlarni amalga oshirishda asosiy vosita hisoblanadi. Savdo do‘konlari, bozorlar va xizmat ko‘rsatish shoxobchalarida ko‘p hollarda naqd pullardan foydalaniladi. Naqd pul muomalasi Markaziy bank tomonidan nazorat qilinadi va bank tizimi orqali ta’minlanadi. Mamlakatda muomaladagi naqd pul miqdori iqtisodiy barqarorlikka bog‘liq bo‘lib, uni ortiqcha chiqarish inflyatsiyaga olib kelishi mumkin. Shu sababli, Markaziy bank naqd pul emissiyasini qat’iy nazorat qiladi. Naqdsiz pul muomalasi Naqdsiz pul muomalasi zamonaviy iqtisodiyotda muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu turdagi hisob-kitoblar banklar orqali amalga oshiriladi va u quyidagi shakllarga bo‘linadi:  Bank kartalari orqali to‘lovlar  Mobil ilovalar va internet-banking xizmatlari orqali to‘lovlar  Pul o‘tkazmalari va elektron hamyonlar orqali hisob-kitoblar So‘nggi yillarda O‘zbekistonda naqdsiz to‘lov tizimlarini rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Masalan, 2021-yilning o‘zida naqdsiz hisob-kitoblarning ulushi sezilarli darajada oshdi. Shuningdek, Moliya vazirligi va Markaziy bank tomonidan qator islohotlar amalga oshirilmoqda, jumladan:  QR-kod orqali to‘lov tizimlarining joriy etilishi  Milliy to‘lov tizimlarining rivojlanishi (UzCard va HUMO)  Xalqaro to‘lov tizimlari bilan integratsiya jarayonlari Naqdsiz hisob-kitoblarning kengayishi iqtisodiy shaffoflikni oshiradi va korrupsiyani kamaytirishga yordam beradi. Bundan tashqari, bu to‘lov tizimlarining tezkorligini va qulayligini ta’minlaydi.O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi rivojlanish jarayonida qator ijobiy va salbiy omillar kuzatilmoqda. Masalan, naqd pul muomalasining yuqori ulushi hali ham iqtisodiy faoliyatning aniq kuzatilishini murakkablashtiradi. Shu bilan birga, naqdsiz to‘lov tizimlarining rivojlanishi va internet-banking xizmatlarining kengayishi iqtisodiyotni yanada zamonaviylashtirishga xizmat qilmoqda. Iqtisodiy va moliya huquqi fanidan foydalanishingiz mumkin bo‘lgan adabiyotlar, kitoblar, maqolalar va boshqa manbalar ro‘yxati Darsliklar va monografiyalar: 1. Ashurov H., Xakimov S., Jo‘raev A. – Moliya va moliyaviy nazorat – Toshkent: "Iqtisod-moliya", 2022. 2. Mirzakarimov I. – Moliya tizimi va davlat byudjeti – Toshkent: “Fan va texnologiya”, 2021. 3. Abduqahhorov A., Nazarov O. – Moliya huquqi – Toshkent: "Adolat", 2020. 4. Yo‘ldoshev Q., Karimov B. – Bank huquqi asoslari – Toshkent: "Iqtisod- moliya", 2019. 5. Musayev O. – Iqtisodiyot nazariyasi – Toshkent: "Sharq", 2018. 6. Xolbo‘tayev O., Soliyev T. – Moliya va byudjet huquqi – Toshkent: "Iqtisod- moliya", 2023. 7. Soliev T. – Moliyaviy-huquqiy javobgarlik va uning dolzarb masalalari – Toshkent: "Iqtisod-moliya", 2022. 8. Kadirov Sh., Jo‘raqulov A. – Sug‘urta huquqi – Toshkent: "Adolat", 2017. 9. Babayev A. – Kredit va moliyaviy operatsiyalar huquqiy asoslari – Toshkent: "O‘zbekiston", 2018. 10. Ibodov T. – Bank tizimi va uning huquqiy asoslari – Toshkent: "Fan va texnologiya", 2020. Ilmiy maqolalar va jurnallar: 11. “Moliya va soliq” jurnali – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan nashr etiladi. 12. “Bank ishi va moliya bozori” – Markaziy bank huzuridagi ilmiy-amaliy jurnal. 13. “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” jurnali – O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi nashri. 14. “Iqtisodiyot va huquq” – O‘zbek Milliy Universiteti iqtisodiyot fakulteti jurnali. 15. Nurmatov B. – O‘zbekistonda moliyaviy nazorat tizimining rivojlanish tendensiyalari // “Moliya va soliq” jurnali, 2021. Blokcheyn va kriptovalyuta Blokcheyn texnologiyasi orqali kriptovalyutalar keng rivojlanib, an’anaviy moliyaviy tizimlarga alternativ yechim sifatida taklif etilmoqda. Bitcoin, Ethereum va boshqa raqamli aktivlar transchegaraviy to‘lovlarda keng qo‘llanilmoqda. Biroq, ularning regulyatsiya masalalari hali ham dolzarbdir. Kriptovalyutalarning asosiy afzalliklari:  Xarajatlarning kamayishi – Bank vositachilarisiz to‘lovlarni amalga oshirish imkoniyati.  Xalqaro tranzaksiyalar tezligi – Bir necha daqiqada dunyoning istalgan nuqtasiga pul yuborish imkoni.  Shaxsiy ma’lumotlarning himoyalanishi – Maxfiylik va shaffoflikning yuqori darajada ta’minlanishi. Shu bilan birga, hukumatlar kriptovalyutalarni tartibga solish va ularning noqonuniy faoliyatda qo‘llanilishining oldini olish borasida chora-tadbirlar ko‘rmoqda. Pul muomalasi va to‘lov tizimlari moliyaviy barqarorlikni ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Banklararo to‘lov tizimlari va elektron to‘lov vositalarining takomillashishi iqtisodiy o‘sishga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Shu bilan birga, raqamli to‘lov tizimlarining rivojlanishi va blokcheyn texnologiyalarining jadal ommalashishi to‘lov tizimlarining kelajagini belgilab bermoqda.Kelgusida innovatsion to‘lov tizimlarini yanada rivojlantirish, xavfsizlikni oshirish hamda moliyaviy inklyuzivlikni kengaytirish zarur. Raqamli iqtisodiyot sharoitida elektron to‘lovlarning ahamiyati ortib borayotgani sababli, ushbu sohadagi texnologik yutuqlarni o‘zlashtirish muhim vazifa bo‘lib qolmoqda.O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgandan so‘ng bozor iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o‘tish jarayonida pul-kredit siyosatini takomillashtirish va valyuta kursining barqarorligini ta’minlash muhim ahamiyat kasb etdi. Mamlakatda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar, bank tizimining rivojlanishi, milliy valyutaning konvertatsiyasi va valyuta bozorining liberallashuvi mamlakat iqtisodiyotiga ijobiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Ushbu maqolada O‘zbekistonda olib borilayotgan pul-kredit siyosati, valyuta kursining shakllanishi va konvertatsiya jarayonlari tahlil qilinadi. Pul-kredit siyosati davlat iqtisodiy siyosatining ajralmas qismi bo‘lib, u markaziy bank tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu siyosatning asosiy maqsadi iqtisodiyotdagi pul massasini tartibga solish va inflyatsiyani maqbul darajada ushlab turishdir. Inflyatsiya va uning turlari Inflyatsiya – bu tovar va xizmatlar narxlarining umumiy darajasining o‘sishi bo‘lib, iqtisodiyotning asosiy muammolaridan biri hisoblanadi. Inflyatsiyaning quyidagi turlari mavjud:  Tortib olinuvchi inflyatsiya – talabning ortishi natijasida narxlarning ko‘tarilishi.  Itarib yuboruvchi inflyatsiya – ishlab chiqarish xarajatlarining oshishi natijasida yuzaga keladi.  Strukturaviy inflyatsiya – iqtisodiy tizimning kamchiliklari va tarkibiy o‘zgarishlari sababli yuzaga keladi. Pul-kredit siyosati vositalari Inflyatsiyani tartibga solish uchun markaziy bank quyidagi usullardan foydalanadi:  Restriktiv pul-kredit siyosati – iqtisodiyotdagi pul massasini qisqartirish va inflyatsiyani kamaytirish maqsadida amalga oshiriladi. Bu siyosat doirasida markaziy bank foiz stavkalarini oshiradi, banklarning kreditlash imkoniyatlarini cheklaydi va pul massasini kamaytiruvchi boshqa choralarni qo‘llaydi.  Ekspansiv pul-kredit siyosati – iqtisodiy faollikni rag‘batlantirish va iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlash uchun amalga oshiriladi. Bunda foiz stavkalari pasaytiriladi, tijorat banklarining kreditlash imkoniyatlari kengaytiriladi va pul massasini oshiruvchi choralar qo‘llaniladi. Inflyatsiya darajasini nazorat qilish tajribalari Dunyodagi ko‘plab mamlakatlar markaziy banklari inflyatsiyani nazorat qilish bo‘yicha turli strategiyalarni qo‘llaydi. Misol uchun:  AQSh Federal Rezerv tizimi (Fed) – foiz stavkalarini boshqarish orqali inflyatsiyani tartibga soladi va iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlaydi.  Yevropa Markaziy Banki (ECB) – Yevro hududida inflyatsiya darajasini yillik 2% atrofida ushlab turish strategiyasini yuritadi.  O‘zbekiston Markaziy banki – so‘nggi yillarda inflatsiyani pasaytirish va milliy valyuta kursining barqarorligini ta’minlash maqsadida pul-kredit siyosatini kuchaytirmoqda. Markaziy bankning asosiy vazifasi iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash, inflyatsiyani nazorat qilish va milliy valyuta kursini mustahkamlashdan iborat. U pul-kredit siyosatini amalga oshirish orqali iqtisodiyotdagi pul massasini boshqaradi, tijorat banklari faoliyatini tartibga soladi va iqtisodiy faollikni qo‘llab-quvvatlaydi. Inflyatsiyani nazorat qilish markaziy bankning muhim vazifalaridan biri bo‘lib, bu jarayonda foiz stavkalari, ochiq bozor operatsiyalari va majburiy zaxira talablari kabi vositalardan foydalaniladi. Markaziy bankning to‘g‘ri va samarali siyosati iqtisodiyotning barqaror rivojlanishiga xizmat qiladi. Pul muomalasi va to‘lov tizimi Pul muomalasi va to‘lov tizimi iqtisodiyotning ajralmas qismi bo‘lib, mamlakat ichidagi va xalqaro iqtisodiy munosabatlarning uzluksizligini ta’minlaydi. Rivojlanayotgan texnologiyalar va innovatsiyalar natijasida to‘lov tizimlari tezkorlik, xavfsizlik hamda qulaylik jihatidan yangi bosqichga chiqmoqda. Ushbu maqolada banklararo to‘lov tizimi, elektron to‘lovlar hamda raqamli to‘lov tizimlarining rivojlanishi tahlil qilinadi. Banklararo to‘lov tizimi va elektron to‘lovlar Banklararo to‘lov tizimi bank muassasalari o‘rtasidagi pul o‘tkazmalarini amalga oshirishga xizmat qiladi. Ushbu tizim banklar o‘rtasida mablag‘lar harakatini tezkor, ishonchli va xavfsiz amalga oshirish imkonini beradi. Banklararo to‘lov tizimining ahamiyati Banklararo to‘lov tizimi orqali banklar, korporatsiyalar va boshqa moliyaviy institutlar o‘zaro hisob-kitoblarni amalga oshiradilar. U quyidagi afzalliklarga ega:  Tezkorlik – To‘lovlarning real vaqt rejimida amalga oshirilishi savdo va moliyaviy operatsiyalarni jadallashtiradi.  Ishonchlilik – Banklararo tizimlar markazlashtirilgan boshqaruv va nazorat mexanizmlariga ega bo‘lib, firibgarlik va xatoliklarning oldini oladi.  Xavfsizlik – To‘lov tizimlari shifrlash texnologiyalari va boshqa himoya mexanizmlari bilan mustahkamlangan. O‘zbekistonda pul tizimining shakllanishi va rivojlanishi Mustaqillikdan keyingi dastlabki pul islohotlari O‘zbekiston Respublikasining davlat mustaqilligiga erishishi mamlakat iqtisodiy va moliyaviy tizimini tubdan isloh qilish jarayonini boshlab berdi. Iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash va milliy valyutani joriy etish yo‘lida bir qator muhim chora-tadbirlar amalga oshirildi. Shu bilan birga, davlat mustaqilligining dastlabki yillarida iqtisodiy muammolar va tashqi ta’sirlar milliy pul tizimini shakllantirishda qator qiyinchiliklarni yuzaga keltirdi.Dastlabki davrda O‘zbekiston sobiq Sovet Ittifoqining iqtisodiy merosidan kelib chiqib, SSSR rubli muomalada saqlanib qolgan edi. Bu esa davlat iqtisodiyotini mustaqil ravishda boshqarish imkoniyatlarini cheklardi. 1992-yilda Rossiya Federatsiyasining eski pullarni muomaladan chiqarishi natijasida sobiq Ittifoqning barcha davlatlari, jumladan O‘zbekiston ham iqtisodiy noaniqlik sharoitida qoldi. Shunday sharoitda mamlakat o‘z pul tizimini mustaqil ravishda shakllantirish zaruratiga duch keldi.1993-yil 15-noyabrda O‘zbekiston hukumati vaqtinchalik muomalaga kiritilgan so‘m-kupon tizimiga o‘tish bo‘yicha qaror qabul qildi. Ushbu qaror qisqa muddatli yechim bo‘lib, asosiy maqsad aholining moliyaviy qiyinchiliklarini yengillashtirish va inflyatsiyaning oldini olishdan iborat edi. So‘m- kupon tizimi milliy valyutaga o‘tish jarayonida muhim rol o‘ynadi va iqtisodiy mustaqillik sari qadam sifatida baholandi. Milliy Valyuta – So‘mning Joriy Etilishi O‘zbekiston Respublikasining to‘laqonli milliy valyutasi bo‘lmish so‘m 1994-yil 1- iyuldan muomalaga kiritildi. Ushbu qaror Prezident farmoniga asosan amalga oshirilgan bo‘lib, mamlakatning iqtisodiy mustaqilligini mustahkamlashda tarixiy ahamiyat kasb etdi. So‘mning joriy etilishi O‘zbekistonning monetar siyosatini mustaqil yuritishiga, inflyatsiya jarayonlarini tartibga solishga va davlatning iqtisodiy suverenitetini mustahkamlashga xizmat qildi.Milliy valyutani muomalaga kiritish jarayonida bir qator muhim masalalar hal qilindi. Jumladan: 1. Pul-kredit siyosatini shakllantirish – Markaziy bank tomonidan valyuta ayirboshlash kursini belgilash, kreditlash tizimini takomillashtirish hamda banklar faoliyatini xalqaro standartlarga moslashtirish ishlari olib borildi. Elektron to‘lovlar va ularning ahamiyati Elektron to‘lovlar (e-to‘lovlar) so‘nggi yillarda juda ommalashib, naqd pulsiz iqtisodiyotni shakllantirishga xizmat qilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki statistik ma’lumotlariga ko‘ra, 2023-yilda mamlakatda elektron to‘lovlarning hajmi 30 foizga oshgan. Elektron to‘lov tizimlarining qulayliklari quyidagilardan iborat:  Quyma pul muomalasini kamaytirish – Naqd pul aylanishining kamayishi iqtisodiyotdagi inflyatsiya bosimini pasaytiradi.  Masofadan to‘lov imkoniyati – Internet orqali to‘lov qilish imkoniyati xalqaro savdoni rivojlantirishga turtki bo‘ladi.  Bank xizmatlarining ommalashishi – Elektron to‘lov tizimlari orqali moliyaviy xizmatlar hatto uzoq qishloq joylarida ham mavjud bo‘lib, moliyaviy inkluzivlikni oshiradi. Raqamli to‘lov tizimlarining rivojlanishi So‘nggi yillarda raqamli to‘lov tizimlari, jumladan, mobil banking, kriptovalyuta va blokcheyn texnologiyalari keng rivojlanmoqda. Bu yangi texnologiyalar to‘lov tizimlarining samaradorligini oshirish va iqtisodiyotga ijobiy ta’sir ko‘rsatish imkonini bermoqda. Mobil to‘lov tizimlari Mobil banking va to‘lov tizimlari raqamli iqtisodiyotning ajralmas qismiga aylanib, aholiga tezkor va qulay moliyaviy xizmatlarni taklif qilmoqda. O‘zbekistonda Click, Payme, Uzum Pay kabi tizimlar keng qo‘llanilib, ular orqali kunlik to‘lovlarning katta qismi amalga oshiriladi. Mobil to‘lov tizimlarining ustunliklari quyidagilardir:  Bank xizmatlariga qulay kirish – Bank filiallariga tashrif buyurmasdan, turli moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish imkoniyati.  Xavfsizlik – SMS-kodlar, barmoq izi va yuz tanish texnologiyalari orqali tranzaksiyalarni himoyalash.  Tezkorlik – Naqd pul yoki kartadan foydalanmasdan to‘lovlarni amalga oshirish imkoniyati. Markaziy bank mamlakat hududida qonuniy muomalada bo‘lgan milliy valyutani chiqarish huquqiga ega yagona muassasadir. Pul emissiyasini nazorat qilish orqali markaziy bank inflyatsiya darajasini boshqarish, iqtisodiy o‘sishni qo‘llab-quvvatlash va iqtisodiyotga kerakli likvidlikni ta’minlashga harakat qiladi. Pul-kredit siyosatini amalga oshirish Markaziy bank pul-kredit siyosati orqali iqtisodiyotdagi likvidlik darajasini tartibga soladi. Ushbu siyosat inflyatsiyani nazorat qilish, iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish hamda milliy valyuta barqarorligini ta’minlashga qaratilgan. Pul-kredit siyosati quyidagi vositalar yordamida amalga oshiriladi:  Foiz stavkalari boshqaruvi – kredit va depozit bozoridagi foiz stavkalarini tartibga solish orqali iqtisodiy faollikka ta’sir ko‘rsatadi.  Ochiq bozor operatsiyalari – davlat qimmatli qog‘ozlarini sotib olish yoki sotish orqali pul massasi va bank tizimidagi likvidlik miqdorini tartibga soladi.  Majburiy zaxira talablari – tijorat banklari uchun belgilangan zaxira me’yorlarini o‘zgartirish orqali kreditlash hajmiga ta’sir ko‘rsatadi. Tijorat banklari faoliyatini nazorat qilish va tartibga solish Markaziy bank mamlakat moliya sektorining barqarorligini ta’minlash maqsadida tijorat banklari faoliyatini nazorat qiladi. Bu jarayon quyidagilarni o‘z ichiga oladi:  Banklarning moliyaviy holatini baholash va monitoring qilish;  Likvidlik va to‘lov qobiliyatini ta’minlash bo‘yicha talablar belgilash;  Banklarning kredit siyosatini nazorat qilish va ortiqcha tavakkalchiliklarni cheklash. Valyuta kursini tartibga solish Markaziy bank milliy valyutaning xorijiy valyutalarga nisbatan kursini barqarorlashtirish maqsadida valyuta bozorida intervensiyalar o‘tkazadi. Bu orqali valyuta kursining haddan tashqari tebranishi oldini oladi va eksport-import balansini qo‘llab-quvvatlaydi. Pul-kredit siyosati va inflyatsiyani tartibga solish O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi Pul tizimi har bir mamlakat iqtisodiyotining asosiy unsurlaridan biri bo‘lib, uning barqarorligi iqtisodiy o‘sish va ijtimoiy farovonlikka bevosita ta’sir ko‘rsatadi. Pul tizimi davlat tomonidan tartibga solinadigan va muomalaga chiqariladigan milliy valuta hamda bank tizimi orqali amalga oshiriladigan pul-kredit munosabatlari majmuasidir. O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi mustaqillikdan so‘ng shakllanib, bugungi kunda iqtisodiyotning muhim qismiga aylangan. Ushbu referatda O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi tushunchasi, uning iqtisodiyotdagi o‘rni va milliy pul tizimining ahamiyati tahlil qilinadi. Pul tizimi tushunchasi va uning iqtisodiyotdagi o‘rni Pul tizimi deganda, mamlakat hududida qonuniy muomalada bo‘lgan milliy valuta, uning tarkibi, emissiya tartibi hamda davlat tomonidan pul muomalasini tartibga solish choralari tushuniladi. Pul tizimi nafaqat naqd pullarni, balki bank depozitlari, kredit vositalari va elektron to‘lov tizimlarini ham qamrab oladi. Iqtisodiyotda pul tizimi quyidagi asosiy funksiyalarni bajaradi:  Ayirboshlash vositasi sifatida – tovar va xizmatlar ayirboshlash jarayonini osonlashtiradi;  Qiymat o‘lchovi sifatida – mahsulot va xizmatlarning narxlarini belgilashga yordam beradi;  Jamg‘arish vositasi sifatida – iqtisodiy agentlarga o‘z mablag‘larini saqlash va investitsiya qilish imkonini beradi;  To‘lov vositasi sifatida – har xil majburiyatlar va kreditlar bo‘yicha hisob- kitoblarni amalga oshirishga xizmat qiladi. O‘zbekiston iqtisodiyotida ham pul tizimi ushbu asosiy funksiyalarni bajarib kelmoqda. Ayniqsa, iqtisodiy islohotlar, bank tizimining rivojlanishi va raqamli to‘lov texnologiyalarining keng qo‘llanilishi pul tizimining ahamiyatini oshirmoqda. O‘zbekiston Respublikasida pul tizimining ahamiyati O‘zbekiston Respublikasida milliy pul tizimi 1993-yil 15-noyabrda milliy valuta – so‘mning muomalaga kiritilishi bilan shakllandi. Bu jarayon mustaqil iqtisodiy siyosat yuritish va iqtisodiy suverenitetni ta’minlash uchun muhim qadam bo‘ldi. Xulosa O‘zbekiston Respublikasi pul tizimi mamlakat iqtisodiy barqarorligining muhim tarkibiy qismi bo‘lib, uning rivojlanishi va takomillashtirilishi mamlakatning makroiqtisodiy siyosati va moliyaviy texnologiyalar taraqqiyoti bilan bevosita bog‘liqdir. Zamonaviy innovatsiyalar va raqamli moliyaviy texnologiyalar joriy etilishi natijasida mamlakatda naqd pulsiz hisob-kitob tizimlari rivojlanmoqda, bu esa iqtisodiyotni yanada shaffoflashtirish va qulay moliyaviy xizmatlarni taqdim etish imkonini bermoqda. Kelgusida O‘zbekiston pul tizimining mustahkamlanishi va xalqaro integratsiyaga moslashuvi kutilmoqda. 1. O‘zbekiston Respublikasida pul tizimining istiqbollari O‘zbekiston Respublikasi pul tizimi Markaziy bank tomonidan tartibga solinadi. Mamlakatda milliy valyuta – so‘m muomalada bo‘lib, uning barqarorligi mamlakat iqtisodiy siyosatining asosiy yo‘nalishlaridan biridir. Pul tizimining kelajakdagi rivojlanish istiqbollari quyidagi omillar bilan bog‘liq:  Pul-kredit siyosatini takomillashtirish : Inflyatsiyani jilovlash va so‘mning qiymatini barqaror saqlash maqsadida Markaziy bank monetar siyosatni yanada optimallashtirish ustida ish olib bormoqda. Pul-kredit siyosati bozor talablariga mos holda shakllantirilmoqda va milliy valyuta kursi suzuvchi kurs tizimiga asoslangan holda belgilangan.  Bank sektorini isloh qilish : O‘zbekiston Respublikasi hukumati bank tizimini modernizatsiya qilishga katta e’tibor qaratmoqda. Xususan, davlat banklarini xususiylashtirish va tijorat banklarini rivojlantirish bo‘yicha chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda.  Xalqaro moliyaviy tashkilotlar bilan hamkorlik : Xalqaro valyuta jamg‘armasi, Jahon banki va boshqa xalqaro moliyaviy institutlar bilan hamkorlik kuchaytirilmoqda. Bu esa mamlakat pul tizimining mustahkamlanishi va xorijiy investitsiyalar jalb etilishiga xizmat qilmoqda.  Pul muomalasi va naqd pulsiz hisob-kitob tizimini kengaytirish : Elektron to‘lov tizimlarini rivojlantirish orqali iqtisodiyotni raqamlashtirishga yo‘naltirilgan islohotlar amalga oshirilmoqda.

O‘zbekiston Respublikasida pul tizimi 25

Купить