Документ

Всего документов: 5844
Число пользователей: 15251

Информация о документе

Цена	10000UZS
Размер	48.6KB
Покупки	0
Дата загрузки	24 Февраль 2025
Расширение	docx
Категория	Педагогика

Shaxs rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar keys-stadi metodi

SHAXS RIVOJLANISHIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR
KEYS-STADI METODI
1. Ijtimoiy-madaniy omillar
 Oilaviy muhit : Oila tarbiyasi, ota-onaning munosabati, oila ichidagi muloqot
shaxsning shakllanishiga katta ta’sir ko’rsatadi.
 Ta’lim va tarbiya : Maktab, o’qituvchilar, va ta’lim tizimi shaxsning intellektual
va ijtimoiy rivojlanishida muhim rol o’ynaydi.
 Do’stlar va jamiyat : Do’stlar davrasi, jamiyatdagi qadriyatlar va normalar
shaxsning ijtimoiy ko’nikmalari va xulq-atvorini belgilaydi.
2. Biologik omillar
 Genetika : Irsi omillar , ota - onadan o ’ tgan genetik xususiyatlar shaxsning
jismoniy va ba ’ zan ruhiy xususiyatlarini shakllantiradi .
 Jismoniy sog ’ liq : Sog ’ liq holati , oziqlanish va turmush tarzi rivojlanishga ta ’ sir
qiladi .
3. Psixologik omillar
 Ichki motivatsiya : Maqsadlar, qiziqishlar va intilishlar shaxsning rivojlanish
yo’nalishini belgilaydi.
 Shaxsiy tajriba : Hayotiy tajribalar, muvaffaqiyatlar va mag’lubiyatlar shaxsning
ruhiy holati va qaror qabul qilish qobiliyatiga ta’sir etadi.
4. Atrof-muhit omillari
 Iqtisodiy holat : Moddiy farovonlik shaxsning imkoniyatlari va maqsadlariga
ta’sir ko’rsatadi.
 Geografik sharoit : Shaxs yashaydigan hududning iqlimi, tabiati va resurslari
rivojlanishning turli jihatlarini belgilab beradi.
5. Tarixiy va global omillar
 Zamonaviy texnologiyalar : Internet, texnologik taraqqiyot va axborot oqimi
shaxsning bilim olish uslubiga ta’sir qiladi.
 Dunyoviy voqealar : Urushlar, iqtisodiy inqirozlar yoki global pandemiyalar kabi
omillar shaxsning hayotiy tajribasiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi.

SHAXS RIVOJLANISHIGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR MAVZUSIGA
KEYS-STADI
Keys 1: Ijtimoiy muhitning ta’siri
Muammo : Bir o’quvchi oilasidagi notinch muhit (ota-ona o’rtasidagi nizolar, iqtisodiy
muammolar) sababli maktabdagi muvaffaqiyatlari pastlashib, ijtimoiy ko’nikmalari
rivojlanmayapti.
Misollar :
1. Misol 1 : Anvarning ota-onasi har kuni janjallashadi, bu esa uning sinfda doimiy
o’ylanib yurishiga va darslarga diqqatni jamlay olmasligiga olib kelmoqda.
2. Misol 2 : Zarina qishloqdan shaharga ko’chib o’tgach, yangi muhitga moslashish
va do’st orttirishda qiyinchiliklarga duch keldi.
Yechimlar :
1. Maktab psixologi bilan suhbat va oilaviy maslahatlashuv.
2. Bolani qo’llab-quvvatlash uchun do’stona guruh yaratish.
3. Stressni kamaytirish uchun maktabdan tashqari faoliyatlarga jalb qilish.
Keys 2: Texnologiyaga haddan tashqari bog’lanish
Muammo : Yoshlar texnologiyadan ko’p foydalanib, real hayotdagi ijtimoiy o’zaro
ta’sirlardan uzoqlashmoqda.
Misollar :
1. Misol 1 : Shohruh kun bo’yi telefonida o’yin o’ynab, ota-onasi bilan
gaplashishdan yoki tashqarida o’ynashdan bosh tortmoqda.
2. Misol 2 : Nargiza kechasi internetda vaqt o’tkazib, kunduz kuni maktabda
charchoq va sustlikni his qilmoqda.
Yechimlar :
1. Texnologiyadan foydalanuvchilar uchun vaqtni boshqarish bo’yicha treninglar
o’tkazish.
2. Jamoaviy o’yinlar va tadbirlarga jalb qilish.
3. Ota-onalarga farzandlari bilan sifatli vaqt o’tkazish bo’yicha tavsiyalar berish.

 Biznes va boshqaruv : Menejment, moliyaviy qarorlar, marketing strategiyalari.
 Ta’lim : Muammoli o’qitish va turli mavzularni amaliy o’rgatish.
 Tibbiyot : Klinik vaziyatlarni tahlil qilish va bemorlarni davolash usullarini
tanlash.
 Yurisprudensiya : Sud ishlarini tahlil qilish va qonunchilik masalalarini
o’rganish.

Keys 3: Ta’lim tizimidagi qiyinchiliklar
Muammo : Talaba ta’lim olishga qiziqishi yo’qolgan, chunki ta’lim tizimi unchalik
qiziqarli emas va amaliy ahamiyatga ega emas.
Misollar :
1. Misol 1 : Javohir hisob darslarini yoqtirmaydi, chunki u amalda bu bilimni qanday
qo’llashni tushunmaydi.
2. Misol 2 : Sabina maktabdagi zerikarli darslar sababli qo’shimcha onlayn kurslarga
borishni ma’qul ko’rmoqda.
Yechimlar :
1. Amaliy mashg’ulotlar va interfaol darslarni joriy qilish.
2. Har bir talabaning qiziqishlari va kuchli tomonlariga mos ta’lim dasturlarini
ishlab chiqish.
3. Qiziqarli loyihalar va tanlovlarni tashkil qilish.
Keys 4: Xavfli do’stlik ta’siri
Muammo : Bir o’quvchi yomon ta’sir ostida bo’lgan do’stlar bilan muloqot qilib,
noqonuniy harakatlarga moyillik ko’rsatmoqda.
Misollar :
1. Misol 1 : Alisher ko ’ chadagi yomon odatli guruhga qo ’ shilib , darslardan
qochishni boshladi .
2. Misol 2 : Nigora noqonuniy faoliyat bilan shug ’ ullanayotgan tengdoshlari bilan
ko ’ p vaqt o ’ tkazmoqda .
Yechimlar :
1. Do’stlarining ta’sirini kamaytirish uchun boshqa ijobiy guruhga jalb qilish.
2. Bolaning o’ziga bo’lgan ishonchini oshirish bo’yicha treninglar o’tkazish.
3. Doimiy kuzatuv va maslahat berish uchun murabbiy tayinlash.

Keys 5: Tanaffuslar va motivatsiya yo’qligi
Muammo : Ishlovchi odamda doimiy tanaffuslar va motivatsiya yetishmasligi sababli
stress ko’paymoqda va ishlash samaradorligi pasaymoqda.
Misollar :
1. Misol 1 : Gulsara ish vaqti davomida tanaffus qilmaydi va oxir-oqibat ruhiy
charchoq his qilmoqda.
2. Misol 2 : Bobur motivatsiya yo’qligi sababli o’zining ish maqsadlariga erisha
olmayapti.
Yechimlar :
1. Ish vaqti bilan tanaffuslarni muvozanatli rejalashtirish.
2. Ishchi uchun motivatsion mukofot tizimini joriy qilish.
3. Psixologik yordam ko’rsatish uchun mutaxassisga murojaat qilish.

3. Muammoni yechish bo’yicha takliflar ishlab chiqish :
o Ishtirokchilar muammolarni hal qilish uchun turli yondashuv va
strategiyalarni taklif qiladi.
o Ehtimoliy yechimlarning afzalliklari va kamchiliklari muhokama qilinadi.
4. Yechimni tanlash va himoya qilish :
o Ishtirokchilar eng maqbul yechimni tanlaydi va uni himoya qilish uchun
asoslab beradi.
o Guruhda umumiy qaror qabul qilinadi yoki har bir ishtirokchi o’z qarorini
himoya qiladi.
5. Tahlil va xulosa chiqarish :
o Keys bo’yicha o’quvchilar o’z tajribalarini tahlil qilib, undan kelajakda
foydalanish mumkin bo’lgan xulosalar chiqaradi.
Keys-stadi metodining afzalliklari
 Real hayotga yaqinlashadi : Muammolar real vaziyatlardan olingani uchun
amaliy ahamiyatga ega.
 Kreativ fikrlashni rivojlantiradi : Bir muammo uchun turli yechimlarni ishlab
chiqishga imkon beradi.
 Jamoaviy ko’nikmalarni shakllantiradi : Guruh muhokamalari orqali muloqot
va jamoaviy ishlash qobiliyatlari rivojlanadi.
 Qaror qabul qilishga o’rgatadi : Har bir yechimning natijalarini baholash va eng
yaxshi qarorni tanlash imkonini beradi.
Keys-stadi metodining kamchiliklari
 Vaqt talab qiluvchi jarayon : Keysni tahlil qilish va yechim topish ko’p vaqt
talab qilishi mumkin.
 Noaniqlik xavfi : Har bir keys aniq bo’lmaganlikdan, ishtirokchilar noto’g’ri
xulosalar chiqarishi mumkin.
 Tajriba va bilim yetishmasligi : Ishtirokchilarning tajribasi yoki bilim darajasi
yetarli bo’lmasa, samaradorlik pasayadi.
Keys-stadi metodining qo’llanish sohasi
Keys-stadi metodidan turli sohalarda foydalaniladi, jumladan:

6. Diniy va axloqiy omillar
 E’tiqod : Diniy qarashlar va axloqiy normalar shaxsning qadriyatlari va xatti-
harakatlarini shakllantiradi.
 Ma ’ naviy tarbiya : Yuksak ma ’ naviyat va axloqiy tushunchalar shaxs
rivojlanishining asosiy omillaridan biridir .
KEYS - STADI METODI
Keys - stadi metodi ( inglizcha " case study ") — bu o ’ quv jarayonida aniq bir vaziyatni
yoki hodisani tahlil qilish orqali muammoni hal etishni o ’ rgatadigan interaktiv o ’ qitish
usuli . Bu metod shaxsning muammolarni hal qilish ko ’ nikmalarini , mantiqiy tahlil
qilish qobiliyatini va mustaqil fikrlashni rivojlantirishga xizmat qiladi .
Keys-stadi metodining mohiyati
Keys-stadi metodida o’quvchilar yoki ishtirokchilar ma’lum bir vaziyat (keys) bilan
tanishtiriladi va ulardan ushbu vaziyatda duch kelgan muammolarni hal qilishni
so’raladi. Keys real hayotdan olingan yoki maxsus yaratilgan bo’lishi mumkin.
Bu metod odatda quyidagi maqsadlar uchun ishlatiladi:
1. Muammoni aniqlash va tushunish .
2. Turli nuqtai nazarlarni ko ’ rib chiqish .
3. Muammolarni hal qilish uchun yechimlarni ishlab chiqish .
4. Jamoaviy ish va muloqot ko’nikmalarini rivojlantirish .
Keys-stadi metodining asosiy bosqichlari
1. Keysni tanlash va taqdim etish :
o O’qituvchi yoki murabbiy tomonidan real yoki sun’iy keys vaziyat
tanlanadi.
o Ishtirokchilarga keysning mazmuni, sharoiti va asosiy muammolari
tushuntiriladi.
2. Keysni tahlil qilish :
o Ishtirokchilar vaziyatni chuqur o’rganadi, muammoni aniqlaydi va
sabablarini tahlil qiladi.
o Tahlil jarayonida asosiy faktlar, sabab-oqibatlar aniqlanadi.

Shaxs rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillar keys-stadi metodi

Купить