Buziluvchan va aralash turdagi tenglamalar.

                                   MUNDARIJA
KIRISH……………………………………….……………3
1-BOB .  Buziluvchan  va aralash  turdagi  tenglamalar. Gipergeometrik 
funksiya, kasr-tartibli integro-differensial operatorlar, elliptik  tipdgi 
tenglamalar uchun ekstremum prinsipi
    1.1-§.  Aralash tipdagi tenglamalarning rivojlanishi                        
    1.2-§. Gipergeometrik  funksiya va uning  xossalari  
    1.3-§. Kasr  tartibli integro-differensial operatorlar 
    1.4- §.  Xopf  prinsipi  va Zarembo-Jiro  prinsipi  haqida
    I bob bo’yicha  xulosa
 2-BOB.Chegaraviy xarakteristikaning bir qismida Trikomi va ichki
xarakteristikada siljishli shart berilgan masala ( TI )  yechimining 
yagonaligi
     2.1-§. TI masalaning qo’yilishi
     2.2-§.  va   funksiyalar orasidagi birinchi va ikkinchi  funksional 
munosabatlarni hosil qilish    
    2.3-§. TI masala  yechimining yagonaligi
     II bob bo’yicha xulosa
3-BOB.  TI masala  yechimining mavjudligi
      3.1-§.   va    funksiyalar orasidagi munosabatni  keltirib  chiqarish
     3.2-§. Singulyar integral  tenglamani regulyarizatsiyalash 
     3.3-§. Viner-Hopf  integral  tenglamasini  hosil qilish
     III bob bo’yicha  xulosa XULOSA……………………………………………………
FOYDALANILGAN  ADABIYOTLAR …………… …….
 
                                                     KIRISH           
                    Magistrlik     dissertatsiyasi     mavzusining     asoslanishi     va   uning
dolzarbligi .     Respublikamizda   yoshlarning   bilim   olishi,   mamlakatimizning
rivojlanishiga   ularni   keng   jalb   qilish   bo yicha   2017-yil   20-apreldagi   “Oliy   ta limʻ ʼ
tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to g risidagi” PQ-2909 qarori asosida	
ʻ ʻ
olib borilayotgan ishlar va tadbirlarda, shuningdek rejalashtirilayotgan vazifalarda
oliy ta lim muassasalari ilmiy salohiyatini mustahkamlash, oliy ta limda ilm-fanni	
ʼ ʼ
yanada   rivojlantirish,   uning   akademik   institutlar   bilan   integratsiyalashuvini
kuchaytirish,   iqtidorli   talaba   yoshlarni   ilmiy   faoliyat   bilan   shug ullanishga   keng	
ʻ
jalb   qilish   orqali   ularning   bilim   darajasini   yanada   mustahkamlash   masalalariga
katta   e tibor   berilgan.   “Bizning   vazifamiz-to plangan   tajriba   va   ilg or   xalqaro	
ʼ ʻ ʻ
amaliyotga   suyangan   holda,   o zimizning   taraqqiyot   va   yangilanish   modelimizni	
ʻ
qat iy   amalga   oshirishdan   iborat”   [1]   .   Respublikamizda   “Ta lim   to g risida”   gi	
ʼ ʼ ʻ ʻ
Qonun   va   “Kadrlar   tayyorlash   milliy   dasturi”   ning   amalga   oshirilayotganligi
munosabati bilan umumiy o rta va o rta maxsus, kasb-hunar ta limi va Oliy ta lim	
ʻ ʻ ʼ ʼ
muassasalaridagi   matematika   ta limi   mazmunining   yangilanishi,   ularning   yangi	
ʼ
jihozlari   bilan   ta minlanishi,   ta lim   jarayonida   axborot   texnologiyalaridan   keng	
ʼ ʼ
foydalanish   bo lajak   matematik   o qituvchilarini   tayyorlash   mazmuniga   bevosita	
ʻ ʻ
ta sir   ko rsatmoqda.   Ularning   bilim,   ko nikma   va   malakalariga   bo lgan   talablar	
ʼ ʻ ʻ ʻ
kuchaymoqda. 
             O zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh. M. Mirziyoyevning Oliy Majlisiga	
ʻ
2018-yilgi   Murojaatnomasida   “Yuqori   malakali   pedagog   kadrlar   tayyorlash   va
qayta   tayyorlashga   e tibor   berish   lozim.   Kadrlar   tayyorlashning   sifati,   erkin	
ʼ
fikrlovchi   shaxsni   kamol   toptirish,   ertaga   sinfxonalar   va   auditoriyalarda   kimlar
dars   va   saboq   berishiga   bog liq.   Yana   bir   bor   ta kidlab   o tishga   to g ri   keladi:	
ʻ ʼ ʻ ʻ ʻ
amalga   oshirilayotgan   barcha   islohotlarning   taqdiri   shu   masalaga,   ya ni   kadrlar	
ʼ
tayyorlashga   chambarchas   bog liqligini   biz   aniq   va   ravshan   anglab   olishimiz	
ʻ
lozim.   O zini   shu   mamlakatning   haqiqiy   vatanparvari   deb   biladigan   har   bir   kishi	
ʻ bu   dasturni   amalga   oshirishga   o z   mehnatini,   o z   ulushini   qo shadi,   debʻ ʻ ʻ
ishonaman” deya ta kidlab o tgan edi [2]. 	
ʼ ʻ
                Ma lumki,  ko p  bosqichli   ta lim   tizimida   o rta  umumta lim,  o rta   maxsus,	
ʼ ʻ ʼ ʻ ʼ ʻ
kasb-hunar   ta limi   (akademik   litsey   va   kasb-hunar   kollejlari),   Oliy   ta lim	
ʼ ʼ
(bakalavriat   va   magistratura)   da   matematika   kursi   o rganiladi.   Xususan,	
ʻ
matematika     kursida   dars   mashg ulotlarining   mazmuni   va   uni   tashkil   etish	
ʻ
uslublarini   takomillashtirish   o qitish   metodikasida   dolzarb   vazifalardan   biri	
ʻ
hisoblanadi.   Talaba   va   magistrlarning   yuqori   saviyadagi   bilim   va   mahoratga   ega
bo lishida   matematik   praktikum   va   nazariyaning   o rni   juda   muhimdir.   Praktikum	
ʻ ʻ
paytida   talaba   va   magistrlar   o z   bilimlarini   oshirib,   olgan   nazariy   bilimlarini	
ʻ
mustahkamlab, matematikaning asosiy tushunchalari va qonuniyatlarini chuqurroq
anglab,   eksperimental   masalalarni   yechish   ko nikma   va   malakalarini   egallab,	
ʻ
o rganib   tajribalarini   mustaqil   bajarish   natijalarini   matematik   qayta   ishlash	
ʻ
usullarini o zlashtirib oladilar. 	
ʻ
         Keyingi  vaqtlarda respublikamizda  va  dunyo  miqyosida  olib  borilayotgan
ilmiy   tadqiqotlar   singulyar     koeffitsiyentli   aralash   tipdagi   tenglamalar   uchun
lokal     va     nolokal   chegaraviy     masalalarni     tadqiq     etish     muhim     ekanligini
ko’rsatmoqda.     Buziluvchan  giperbolik,  elliptik va  aralash turdagi  tenglamalar
uchun chegaraviy masalalar   nazariyasi  zamonaviy  xususiy  hosilali   differensial
tenglamalar  nazariyasining   asosiy  yo’nalishlaridan  biri  hisoblanadi  va   muhim
amaliy  masalalarni  yechishda  qo’llaniladi.   
        Hozirgi  kunda    jahon  miqyosida  singulyar  koeffitsiyentli  aralash  turdagi
tenglamalar     (SKATT)     va     soha       ichida     buziladigan     singulyar     koeffitsiyentli
giperbolik  turdagi  tenglamalar (SIBSKGTT) uchun  chekli  va  chegaralanmagan
sohalarda  nolakal  shartli  chegaraviy  masalalarni  tadqiq etish  bo’yicha  muhim
qadamlar     qo’yilmoqda.   Ayniqsa,     ta’riflangan     masalalarda     lokal     va     nolokal
shartlarni     nostandart     qo’yilishi,   jumladan:     Frankl     shartiga     o’xshash     shartni
ichki   xarakteristikada berilishi [5], siljishli   shartni   ichki   ichki   xarakteristikada
berilishi  [12]  ,   Bitsadze-Samarskiy    shartini  chegaraviy   va unga   parallel    ichki xarakteristikada     berilishi     tadqiqotlarda     katta     qiziqish     uyg’otmoqda   .   Bunday
masalalar   tadqiqoti   shu   vaqtgacha   o’rganilmagan     yangi   turdagi   Trikomining
nostandart  singulyar  integral  tenglamalarni  tadqiq  etishga  olib  kelmoqda . Bu
yerda    yadroning  nosingulyar    qismi     nokarlamen     tipidagi    siljishga    ega   hamda
tenglamaning noxarakteristik  qismida  nofredgolm operatori  ishtirok etadi.
              Buziluvchan,   elliptik     va     aralash     turdagi     tenglamalar     nazariyasining
rivojlanishi     dastlab     G.   Darbu   [3],   F.Trikomi   [3],       E.   Xolmgren   [3]     va   S.
Gellerstedtlarning [4] mos  ravishda   1894,  1923, 1927  va  1938- yillarda  e’lon
qilingan  fundamental  ishlaridan  boshlangan. Aralash  turdagi  
                                                                                         
tenglama     uchun     birinchi     fundamental   tadqiqotlar     italiyalik     matematik
F.Trikomi  tomonidan  bajarilgan. 
                     Bu   ishlardan keyin   buziluvchan   va aralash   turagi   tenglamalar   uchun
chegaraviy     masalalar       nazariyasi     ko’p     yo’nalishlarda     o’rganildi     va
rivojlantirildi,   jadallik   bilan   rivojlanib     ketdi,     bu   yo’nalishda     salmoqli     ilmiy
natijalar     quyidagi     ishlarda     olindi:     A.V.Bitsadze   [4]   ,   M.M.Smirnov[5]   ,   M.S.
Salohitdinov   [6],   T.D.Djurayev   [7],   A.M.Naxushev   [8],   E.I.Moiseyev   [9],
A.P.Soldatov [10] , A.I. Kojanov [11]  monografiyalarida  keltirilgan.   
          Hozirgi  kunda    jahon  miqyosida  singulyar  koeffitsiyentli  aralash  turdagi
tenglamalar     (SKATT)     va     soha       ichida     buziladigan     singulyar     koeffitsiyentli
giperbolik  turdagi  tenglamalar (SIBSKGTT) uchun  chekli  va  chegaralanmagan
sohalarda  nolakal  shartli  chegaraviy  masalalarni  tadqiq etish  muhim  ahamiyat
kasb   etmoqda.   Ayniqsa,   ta’riflangan   masalalarda   lokal   va   nolokal   shartlarni
nostandart     qo’yilishi,   jumladan:   Frankl     shartiga     o’xshash     shartni   ichki
xarakteristikada berilishi, siljishli   shartni   ichki   ichki   xarakteristikada   berilishi,
Bitsadze-Samarskiy   shartini chegaraviy   va unga   parallel   ichki   xarakteristikada
berilishi  tadqiqotlarda  katta  qiziqish  uyg’otmoqda . Bunday  masalalar  tadqiqoti
shu  vaqtgacha  o’rganilmagan   yangi  turdagi  Trikomining  nostandart  singulyar integral     tenglamalarni     tadqiq     etishga     olib     kelmoqda   .   Bu   yerda     yadroning
nosingulyar     qismi     nokarlamen     tipidagi     siljishga     ega.,   hamda     tenglamaning
noxarakteristik  qismida  nofredgolm operatori  ishtirok etadi.
          Tadqiqot   obyekti   va   predmeti .   Singulyar   koeffitsiyentli   Gellerstedt
tenglamasi  va bu tenglama  uchun  buzilish chizig’ida  Frankl  shartlili masala. 
          Tadqiqot   ishning   maqsadi   va   vazifalari .   Dissertatsiyamizda   tanlangan
ishning   maqsadi   singulyar     koeffitsiyentli   aralash   turdagi   tenglamalar   uchun
tenglama tipi o’zgarish chizig’ida  Frankel  shartlili  masalalarni  o’rganish. 
          Ilmiy   yangiligi .   Dissertatsiya   ishining   ilmiy   yangiligi   shundan   iboratki,
singulyar   koeffitsiyentli   aralash   tipdagi   tenglama   uchun   ichki   xarakteristikada   2
siljishli masala o’rganilgan. 
          Tadqiqotning   asosiy   masalalari   va   farazlari .   Ushbu   ishda   birlamchi
masalalar   sifatida quyidagilarni ko’rib o’tish belgilangan: 
• Masalani qo’yish
• Masala yechimining yagonalini isbotlash 
• Yechimning majudligini isbotlash
       Mavzu bo’yicha adabiyotlar tahlili . Magistrlik dissertatsiyasi mavzusiga 
yaqin masalalarni yechish usullari  М ирсабурова    . Г . М . Комбинированние 
задачи  с локалними и нелокалними краевими условиями для уравнения 
Геллерстедтас сингулярним коиффициентом - М. :  Наука  . 2024.79 c., . 
Mirsaburov M. Singulyar koeffitsiyentli  Gellerstedt  tenglamasi  uchun  Trikomi  
masalasi. Termiz -“ Surxon - nashr ” 224  b .,  Салахитдинов М.С. , Мирсабуров М. 
Нелокальние  задачи для уравнений смешанного  типа с сингулярними 
коеффициентами. Тошкент. Nomli ilmiy adabiyotlardan topish mumkin. Bu 
manbalarda umumlashgan Trikomi tenglamasi uchun Gellerstedt shartli masala 
atroflicha bayon qilingan.             Tadqiqotda   qo’llanilgan   metodikaning   tavsifi .   Tadqiqot   ishimizda
differensial     va   integral     tenglamalarni     yechish     usullaridan,   Xopf-prinsipi,
Zarembo-Jiro     prinsipi,   inetegral     tenglamani     regulyarizatsiyalash     usullaridan
foydalanildi.
                  Tadqiqot     natijalarining     nazariy     va     amaliy     ahamiyati.     Ushbu
magistrlik     dissertatsiyasi     nazariy     ahamiyatga   ega.   Dissertatsiyada     olingan
natijalardan   kelgusida     singulyar     koeffitsiyentli     aralash     tipdagi   tenglamalarni
yechishda     va     matematika     yo’nalishida     talabalarga     maxsus     fanlardan     dars
berishda  foydalanish  mumkin. 
            Ishning  tuzilishi   va mazmuni . Magistrlik  dissertatsiyasi     kirish,  uchta  bob,
xulosa,   foydalanilgan   adabiyotlar     ro’yxatidan     iborat.     Quyida   bajarilgan   ishlar
haqida qisqacha ma’lumotlar keltirilgan: 
            Uning     kirish     qismida   tadqiqot     mavzusining     dolzarbligi     va   uning
o’rganilganlik  darajasi  batafsil bayon  qilinib, tadqiqotning  maqsad  va  vazifalari
ko’rsatib  o’tilgan. 
              Dissertatsiyaning   birinchi   bobi     3   ta     paragrafdan   iborat     bo’lib,   kelgusida
tadqiqot   uchun kerak  bo’ladigan nazariy  ma’lumotlar  keltirilgan,
              Dissertatsiyaning     ikkinchi   bobi   ham   3   ta     paragrafdan   iborat   bo’lib     TI
masalaning  qo’yilishi  va  yagonaligiga  bag’ishlangan. 
       Uchinchi bobda  esa TI  masala yechimi  mavjudli  isbotlangan.
              Dissertatsiyaning     har   bir     bob   oxirida     bob   bo’yich     xulosalar     keltirilgan
bo’lib, oxirida  umumiy  xulosa  va  foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati keltirilgan. I BOB  Buziluvchan  va aralash  turdagi  tenglamalar.
Gipergeometrik funksiya, kasr-tartibli integro-differensial
operatorlar, elliptik  tipdgi tenglamalar uchun ekstremum prinsipi
                       1.1- §. Aralash tipdagi tenglamalarning rivojlanish i                       
        Xususiy   hosilali   differensial   tenglamalar   uchun   kombinatsiyalashgan   lokal   va
nolokal   shartli   masalalar   dastlab   Chapligin   tenglamasi   (aralash   turdagi   tenglama)
F.I.Frankl   (1956)   tomonidan   ta’riflangan   va   Yu.V.Devingtal   (1959)   tomonidan
masala y е chimining yagonaligi va mavjudligi isbotlangan. Li Szin-bin (1961) esa
Frankl   masalasi   y е chimining   yagonaligini   abc   usuli   yordamida   ko’rsatgan.
A.V.Bitsadze   va   A.A.Samarskiylarning   hammualliflik   maqolasida   (1969)   Laplas
tenglamasi   uchun   yangi   tipdagi   kombinatsiyalashgan   lokal   va   nolokal   s   hartli
masalaning korrektligi isbotlangan. 
A.M.Naxushev Trikomi tenglamasi uchun siljishli masalani (1969) ta’rifladi va bu
masala y е chimining yagonaligi va mavjudligini isbotladi. 
Bu   ishlardan   so’ng   singulyar   koeffitsiyentli   Gellerstedt   tenglamasi   uchun
kombinatsiyalashgan lokal va nolokal shartli masalalarning turli modefikatsiyalari
M.Mirsaburov   va   uning   shogirdlari   tomonidan   ta’riflandi   va   noklassik   masalalar
nostandart singulyar integral tenglamalarga olib kelinib o’rganildi. 
Frankl masalasining qo’yilishi
Ushbu Chapligin tenglamasini o’rganamiz                                        (1.1.1)
bu y е rda    - uzluksiz differensiallanuvchi funksiya bo’lib,   agar  
bo’lsa.    agar     bo’lsa,      va shu bilan birga  .
-chekli   bir   bog’lamli   soha   bo’lib   u     o’qining
    (bu   y е rda   ,   )     kesmasi   bilan,     uchlari
  va    nuqtalarda bo’lgan va    yuqori yarim tekislikda yotuvchi 
silliq   Jordan   chizig’i   bilan,       o’qining       (   bu   y е rda
)   kesmasi bilan va (1.1.1) tenglamaning      xarakteristikasi bilan
chegaralangan. 
Frankl   masalasi [9]:   sohada   (1.1.1)   tenglamaning   ushbu   shartlarni
qanoatlantiruvchi    regulyar y е chimi topilsin. 
,         ,
,        ,
,        ,
,       ,                          (1.1.2)
bu   y е rda       va     funksiyalar   Gyolder   shartini   qanoatlantiruvchi   berilgan
funksiyalar,   ,     funksiya   ham   berilgan   funksiya   bo’lib,   uning
birinchi tartibli hosilasi   intervalda Gyolder shartini qanoatlantiradi.
Bu   masalaning   yangiligi   shundan   iboratki,   aralash         sohaning  
(elliptik)   va       (giperbolik)   qismlarida   chegaraviy   shartlar   nolokal   (1.1.2)
usulda beriladi.   Bitsadze-Samarskiy masalasining qo’yilishi
Ushbu Laplas tenglamasini o’rganamiz. 
                                           (1.1.3)
  soha      tekisligining ushbu to’g’ri chiziq kesmalari bilan chegaralangan bir
bog’lamli sohasi bo’lsin:
;   ;
;   ;
Bitsadze-Samarskiy   masalasi[10]:       sohada   (1.1.3)   tenglamaning   ushbu
shartlarni   qanoatlantiruvchi     regulyar   y е chimi   (garmonik
funksiya) topilsin. 
,              ,
,               .
,                ,
,                  ,                              (1.1.4)
bu y е rda  - berilgan uzluksiz funksiyalar. 
Bu   masalaning   yangiligi   shundan   iboratki,   berilgan   masala   y е chimining
chegaraviy qiymatlari soha ichida takrorlanadi. (Sohaning ichki nuqtalarida 
(1.1.4)   tenglikni   qanoatlantiradi),   ya’ni   chegaraviy   shart   (1.1.4)   nolokal   usulda
beriladi. 
Siljishli masalaning qo’yilishi
     Ushbu Gellerstedt tenglamasini[3] o’rganamiz ,                                        (1.1.5)
      soha       tekisligining  bir   bog’lamli   sohasi   bo’lib,   u  yuqori   yarim   tekislik
    da yotuvchi   uchlari        va       nuqtalarda bo’lgan Jordan  chizig’i
bilan   va   quyi   yarim   tekislik       da   (1.1.5)   tenglamaning       va    
xarakteristikalari bilan chegaralangan bo’lsin. 
Siljishli   masala[11].     sohada   ushbu  shartlarni   qanoatlantiruvchi    
topilsin. 
1 0
)                 sohada (1.1.5)   tenglamaning
regulyar y е chimi;
2 0
)               sohada   (1.1.5)     tenglamaning           sinfga
tegishli umumlashgan y е chimi;
3 0
)     funksiya ushbu shartlarni qanoatlantiradi. 
, 
                 ,             
bu   y е rda     va     lar   (1.1.5)tenglamaning     ,         nuqtalardan
chiquvchi xarakteristikalarning mos ravishda      va        xarakteristikalar bilan
kesishish   nuqtalarining   affikslaridir,       ,     ,     ,     -   berilgan
uzluksiz funksiyalar. Shu bilan birga 
  ,   ,   .
Siljishli  masalasining o’ziga xos yangiligi shundan iboratki, bu y е rda ikkala   
va       chegaraviy     xarakteristikalarda   chegaraviy   shart   berilgan.   Trikomi
masalasida   faqat   bir   chegaraviy   xarakteristikada   beriladi,   ikkinchi   chegaraviy
xarakteristika   esa   chegaraviy   shartdan   ozod   qilinadi.   Yuqorida   ta’riflangan uchchala:  Frankl, Bitsadze-Samarskiy,  siljishli  masalalarda  o’ziga  xos umumiylik
shundan iboratki,  chegaraviy shartlarda lokal va nolokal shartlar ishtirok etmoqda
1.2- §.  Gipergeometrik funksiya va uning xossalari
        Buziladigan  giperbolik va elliptik  tipdagi  tenglamalar  nazariyasida  ushbu 
                                              (1.2.1)
Gauss tenglamasining  yechimlari  fundamental  ahamiyatga  ega, bu yerda  -
parametrlar     bo’lib,     ular   ixtiyoriy     kompleks     yoki     haqiqiy     sonlar     bo’lishi
mumkin. Gauss tenglamasi  uchta: 0,1,  regulyar  maxsus nuqtalarga  ega. 
         O’zgaruvchilarni  maxsus  almashtirish  yordamida  buziluvchan  giperbolik
va  elliptik tipdagi  tenglamalar  (1.2.1) tenglamaga  olib kelinishi  mumkin  va  bu
tenglamaning     yechimlaridan     mos     ravishda     Riman     funksiyasini,     Grin
funksiyasini  tuzishda  fundamental  ahamiyatga  ega. 
                   Dastlab   (1.2.1)   tenglamaning   yechimini      nuqta   atrofida   topamiz.
Yechimni  
                                                (1.2.2)
darajali  qator  ko’rinishida  izlaymiz. Bu yerda  - hozircha  noma’lum  sonlar. 
(1.2.2) dan ushbu  hosilalarni hisoblaymiz:
,
 .
Endi bu hosilalarni (1.2.1)  tenglamaga  qo’yib,  quyidagi  munosabatni  hosil  
qilamiz:
, bu yerdan    oldidagi  umumiy   koeffitsiyentni  nolga  tenglashtirib,  ushbu  
,  
rekkurent  formulaga  kelamiz.
Gauss     tenglamasining   bir     jinsli   ekanligidan     foydalanib,     umumiylikni
buzmasdan    deb  qabul  qilamiz  va
 ,                                    (1.2.3)
Gaussning  gipergeometrik  qatoriga  kelamiz, bu yerda
,  
belgilashlar  kiritilgan.   
                                    Gipergeometrik     funksiyaning     sodda     xossalarini     keltiramiz,   bu
xossalar (1.2.3) darajali  qatorning  ko’rinishidan  bevosita  kelib chiqadi.
1.Agar      yoki       bo’lsa,  (bu   yerda n=0,1,2,…   )    (1.3)    darajali  qator
uziladi, ya’ni    yoki     -darajali  ko’phadga aylanadi;
2.     gipergeometrik   funksiya         va       parametrlarga     nisbatan
simmetrikdir,  ya’ni  
                                                   (1.2.4)
3.    bo’lganda  
                                                       (1.2.5)
tenglikka  ega bo’lamiz.  (1.2.1) tenglamaning ikkinchi yechimini topish uchun   o’rniga 
                                                                                                      (1.2.6)
formula   yordamida   yangi   funksiya   kiritamiz,   bu   yerda     -hozircha   ixtiyoriy
noma’lum  son. (1.2.6) tenglikni (1.2.1) tenglamaga qo’yib, ushbu  tenglamaga ega
bo’lamiz:
    Bu   tenglamada       deb   olsak,   u   Gauss   tenglamasiga   aylanadi.   Uni   yechib
Gauss tenglamasining  ikkinchi yechimini topamiz:
bu yerda   
  (1.2.1) tenglamaning yechimini     maxsus nuqta atrofida   hosil qilish uchun  
ni     ga   almashtirish   yetarlidir.   Bu   holda   (1.2.1)   tenglama   parametrlari   ,
,  lardan iborat bo’lgan gipergeometrik tenglamaga aylanadi. Bu
holda (1.2.1) tenglamaning   nuqta atrofida 
,
chiziqli   erkli   yechimlarni   hosil   qilish   qiyin   emas,   bu   yerda     butun   sonlar
bo’lmasligi kerak. 
        (1.2.1)   tenglamaning   yechimlarini   cheksiz   uzoqlashgan   maxsus   nuqta  
atrofida   topish   uchun   erkli   o’zgaruvchi     va     funksiyani   ushbu   formulalar
yordamida almashtiramiz:
, bu   holda   (1.2.1)   tenglama     funksiyaga     nisbatan   parametrlari
  bo’lgan   gipergeometrik   funksiyag   aylanadi.   Shunday
qilib, (1.2.1) tenglamaning     maxsus nuqta atrofidagi chiziqli erkli yechimlari
ushbu ko’rinishda bo’ladi:
,
,
bu yerda   butun sonlar bo’lmasligi kerak.
1.3- §. Kasr tartibli integro-differensial operatorlar
     Ta’rif.   ,   bo’lsin. Ushbu 
,  ,
,   ,
ko’rinishdagi     ifodalar       funksiyaning       (kasr)   tartibli   (Riman-Luivill
ma’nosidagi) integrallari  deyiladi [3,4,6]. 
          va         funksiyalar       oraliqning     deyarli     barcha
nuqtalarida aniqlangan bo’lib,   sinfga  tegishli  bo’ladi.
      Agar  ,     bo’lsa, deyarli  hamma   uchun
tenglik o’rinli  bo’ladi. 
        Ta’rif.     funksiya     kesmada  aniqlangan  bo’lsin.  ,      ,
                            ,      ,                      (1.3.1)
ko’rinishdagi   ifodalar      funksiyaning       (kasr) tartibli (Luivill ma’nosidagi)
hosilalari  deyiladi [3,4,6].
  Kasr   tartibli   integrallar   ixtiyoriy       tartibgacha   aniqlangan   bo’lsa, (1.3.1)
kasr  tartibli  hosilalar  faqatgina    bo’lganda  aniqlangan. 
     bo’lganda  
,   ,
,    .
Odatda     kasr  tartibli  integrallar ko’rinishida  ifodalanuvchi  funksiyalar
sinfini    bilan  belgilanadi,  ya’ni   
 .
Quyidagi  teorema o’rinli.  
Teorema .  bo’lsin. U  holda 
,                      
tengliklar  barcha    funksiyalar  uchun,
       ,                                                  (1.3.2)
tengliklar  esa  mos  ravishda barcha                    ,                
funksiyalar  uchun  bajariladi. 
          Agar     oxirgi     shartlar     o’rniga           bo’lsa,           (1.3.2)     tengliklar
umuman    olganda     noto’g’ri     bo’ladi     va     masalan,   birinchisi     quyidagi     formula
bilan  almashadi:
,
bu yerda   ,  . 
      Endi     ixtiyoriy     kasr     va   butun     tartibli     integral     va     hosilalar     yordamida
quyidagi  integro-differensial  operatorlarni kiritamiz:
                     (1.3.3)
bu  yerda  .
        Operatorlar  quyidagi  xossalarga  ega:
1.Agar    ,      va     bo’lsa, u holda deyarli
barcha   uchun 
                            munosabat  o’rinli  bo’ladi.
2.Agar       va     bo’lsa,     u     holda   deyarli
barcha     uchun  
         , 
           
munosabat  o’rinli  bo’ladi. 
3.       va         bo’lsa,   u     holda   deyarli
barcha    uchun 
             ,
           
ayniyat  o’rinli.
4. Agar   bo’lsa, u holda ushbu 
    , 
  ,
,
ayniyatlar  o’rinlidir . 5.   bo’lsin, u holda ushbu ayniyatlar o’rinlidir:
,                                            (1.3.4)
                                              (1.3.5).
1.4- §. Hopf prinsipi  va Zarembo-Jiro  prinsipi haqida
       Chegarasi      bo’lgan      sohada  ushbu 
                            
tenglamani       tekshiramiz   .       sohada       forma     musbat
aniqlangan.
 Hopf    prinsipi [4].   Agar     funksiya  ushbu 
                                                    (1.4.1)
tenglamaning     aynan     nolga     teng     bo’lmagan         sohada     regulyar   ,     da
uzluksiz   yechimi  bo’lib,   
                                                                
shart  bajarilsa,  u  holda  barcha   sohada  
                                                      , 
agarda      bo’lsa, 
                                               
tengsizlik  o’rinli  bo’ladi.  Zarembo-Jiro     prinsipi   [4].       funksiya       elliptik     tipga     tegishli     bo’lgan
(1.4.1)   tenglamaning       sohadagi   regulyar   yechimi   bo’lsin. Agar      soha   
chegarasining     nuqtasida    o’zining   ekstremal   qiymatini   qabul   qilib,  
kontur     shunday     xossaga     ega     bo’lsaki,         da     yotuvchi           nuqtadan    
aylanacha  o’tkazish  mumkin  bo’lsa,  u holda    aylanachaning  markaziga  qarab
yo’nalgan       radius   bo’yicha   olingan      hosila ( agar   u   mavjud   bo’lsa)     
nuqtada     noldan     farqli     bo’ladi;     shu   bilan     birga     maksimum   bo’lgan     holda
,  minimum   bo’lgan  holda  esa   bo’ladi.   
I bob bo’yicha xulosa         Dissertatsiyaning   ushbu   1-bobi     to’rtta     paragrafdan   iborat   bo’lib,   u     aralash
tipdagi   tenglamalarning   rivojlanish   tarixi,   Gaussnig   gipergeometrik   funksiyalari,
integro-differensial   operatorlar   va   ularning   xossalari,   elliptik   tipdagi   tenglamalar
tenglamalar   uchun   ekstremum   prinsipi   kabi   nazariyalarga   bag’ishlangan.
Gipergeometrik   funksiyaning   integral   ifodasi   keltirib   chiqarilgan.   Kasr   tartibli
integrallar,   kasr   tartibli   hosilalar,   integro-differensial   operatorlarning   xossalari
bayon   qilingan.   Elliptik   tipdagi   tenglamalar   nazariyasida   muhim   o’rin   tutuvchi
Hopf prinsipi va Zarembo-Jiro prinsipi keltirib o’tilgan.  II BOB. Chegaraviy xarakteristikaning bir qismida Trikomi va
ichki    xarakteristikada siljishli shart berilgan masala ( TI )
yechimining yagonaligi
2.1-§.  TI   masa laning  qo’yilishi
     Ushbu  tenglamani o’rganamiz
             ,                                     (2.1.1)
bu   yerda         va     o’zgarmas     sonlar     bo’lib,   ular     uchun       ,  
tengsizlik o’rinli.    soha       kompleks  tekislikning  chekli  bir  bog’lamli
sohasi     bo’lib,   u         yarim     tekisligida     joylashgan     va     uchlari         va
  nuqtalarda     bo’lgan,   (2.1.1)   tenglamaning   normal   chizig’i
 bilan ,   yarim  tekislikda esa   tenglamaning   va
  xarakteristikalari  bilan chegaralangan bo’lsin. 
     Ushbu   belgilashlarni   kiritamiz:     va      lar orqali       sohaning mos   holda
  va   yarim tekisliklarda  yotuvchi  qismlarini  ,    va    nuqtalar  orqali
esa    nuqtadan  chiquvchi  xarakteristikalarning  mos  ravishda      va  
xarakteristikalar  bilan  kesishish  nuqtalarini belgilaymiz.  Xuddi  shunday     va
   nuqtalar   orqali esa       nuqtadan   chiquvchi   xarakteristikalarning   mos
ravishda      va     xarakteristikalar  bilan  kesishish  nuqtalarini belgilaymiz.
Bu yerda     -   o’qining  intervali,   ,  .
        ( bunda     ,     ) akslantirish        nuqtalar to’plamini
  nuqtalar   to’plamiga     akslantiruvchi     chiziqli   funksiya   va     ,  
bo’lsin.          ( bunda     ,     ) –akslantirish    esa       nuqtalar
to’plamini     nuqtalar   to’plamiga  akslantiruvchi chiziqli funksiya va 
,   bo’lsin. 
            MASALA.       sohada       quyidagi     shartlarni     qanoatlantiruvchi    
funksiya  topilsin. 
1.   (  funksiya     sohada   uzluksiz).
2.   va bu sohada  (2.1.1) tenglamani qanoatlantiradi. 
3.   funksiya       sohada     sinfga   tegishli     bo’lgan     umumlashgan
yechim. 
4. Intervalda ushbu  ulanish  sharti  bajariladi :
                                                                    (2.1.2)
va   bu   limitlar     ,     ,   nuqtalarda         dan   kichik     tartibda
maxsuslikka ega bo’lishi mumkin, bunda   . 5.   ,   ,                                                                             (2.1.3)                               
6.  ,   ,                                                         (2.1.4)                                   
7.  ,           ,                             (2.1.5)               
8.           ,   ,                                                 (2.1.6)                    
bunda    ,   ,   - o’zgarmas  sonlar ,   ,   ;
                                   ,
                                  ,                       
  ,   lar   –   mos   ravishda       va     nuqtalardan
chiquvchi   xarakteristikalarning       va     xarakteristikalar     bilan     kesishish
nuqtalarining  affikslari   bolib,   ,    ,    .    ,
  ,   ,     -berilgan     funksiyalar     ,   bunda
 ,   .        2.2-§.   va   funksiyalar orasidagi  funksional munosabatlarni hosil
qilish
Shakli     o’zgargan     Koshi     masalasining   yechimini     beruvchi     Darbu     formulasi
(2.1.1) tenglama   uchun  quyidagi  ko’rinishda  bo’ladi:
                    ,                          (2.2.1)
bu  yerda 
 ,   ,
    va         larning     qiymatlarini     Darbu     formulasidan
hisoblaymiz. 
      
,
bunda    .
Endi       kabi  almashtirish  bajaramiz :  ,    ,
 ,
 ,
 ,
,
.
.
Oxirgi  tenglikda  integral chegarasini  o’zgartirish  uchun  quyidagi  almashtirishni
bajaramiz:
,   ,
,
, .
.
Yuqoridagi  tenglikda    almashtirish  bajaramiz:
,          ,
,
, ,
,
.
.
           Oxirgi  tenglikda  ham   integral  chegrasini  o’zgartiramiz:
 ,     ,
 ,
 ,  
Endi     va         larning     qiymatlarini       (2.1.5)     tenglikka
olib borib qo’yamiz:
.
Yuqoridagi  tenglikka       operatorni  qo’llaymiz : .
.
Oxirgi       tenglikning     chap     va     o’ng     qismini           ga
bo’lamiz :
(2.1.6) shartni  e’tiborga  olsak, yuqoridagi tenglik  quyidagi  ko’rinishni  oladi:  .
Oxirgi  tenglikni  ushbu  
,     (2.2.2) 
ko’rinishda yozib olamiz, bunda                                                                                 
.
(2.2.2)  tenglik     va     lar  o’rtasidagi 1-funksional   munosabatdir. 
Endi       va     noma’lum     funksiyalar     orasidagi   2-funksional     munosabatni
keltirib  chiqaramiz:
               Darbu   formulasidan  foydalanib,    ni  hisoblaymiz :
               xarakteristikada
,       ,    .
            Buni  e’tiborga  olsak, 
                                  ,
   bu yerda     .
Yuqoridagi   tenglikda   integral   o’zgaruvchisini almashtirish   uchun   quyidagicha
almashtirish  bajaramiz:  ,    ,   ,   ,   ;
 ,   .
U holda , 
                
              .
                    
                ,    . 
        Oxirgi  tenglikda    ni    ga  almashtirib,   intervalni  
intervalga  akslantiramiz:   
                   
                   ,   . 
                              
                           . 
Yuqoridagi  tenglikka      operatorni  qo’llaymiz:
    Ya’ni 
  ,
                                ,                                    (2.2.3)
  bunda,    .  
Yuqoridagi tenglik     va     lar  o’rtasidagi 2-funksional   munosabatdir. 
                              2.3-§. TI masala yechimining yagonaligi
       Faraz  qilaylik,  masala  2 ta   va     yechimga ega  bo’lsin .  U 
holda,   funksiya   ham  masala  yechimi  bo’ladi. 
       1-teorema.   ( A.V.Bitsadzening  ekstremum  prinsipi)      sohada   
masalaning     yechimi    ,  ,  ,   ,
                           ,  ,   
shartlar  bajarilganda  o’zining  eng  katta  musbat (EKMus)  va  eng  katta  manfiy
(EKMan)  qiymatini   yopiq   sohaning      normal  chizig’i   nuqtalarida  qabul
qiladi. 
           Isbot.  Bizga  ma’lumki,  Xopf  prinsipiga  ko’ra       funksiya  o’zining
eng   kata   manfiy   va   emg   kichik   musbat   qiymatini         soha   ichida     qabul
qilmaydi.     Faraz     qilaylik,         funksiya       o’zining     eng     katta   musbat
qiymatiga         sohaning      o’qida   yotuvchi      intervalidagi   nuqtada erishsin.     nuqta       funksiyaning     (EKMus)     nuqtasi   bo’lsin,   bunda
 . U holda   .
     Keling,  4  ta  mumkin  bo’lgan holatni  alohida  holni   ko’rib  chiqaylik :
       ,    ,     ,   va   .
1.Aytaylik,        bo’lsin.  U  holda    bu    nuqta (EKMus)    nuqta   bo’lganligi
uchun  Zarembo-Jiro   prinsipiga   ko’ra   
                                                   .
    Ma’lumki,       funksiyaning  (EKMus)  nuqtasida  kasr  tartibli    differensial
operatorlar       uchun     quyidagi     tengsizliklar     o’rinli     bo’ladi   :   ,
  ,   bunda         .     Demak,     (2.2.3)   munosabat     tufayli     (   bunda
  bo’lganli  uchun    )  
                                                    
bo’ladi.   Ulanish     sharti     (2.1.2)     tufayli     yuqoridagi     ikki     tengsizlik       bir-biriga
ziddir.  Shuning   uchun    . 
2.         bo’lsin   .     Faraz     qilaylik,     nuqta         tenglamaning
yechimi.     Ya’ni             .     U   holda       bunga     mos     keluvchi     bir     jinsli
shartdan  
                                        
ni olamiz .    nuqta  uchun quyidagilar  o’rinli 
                                ,  ,   .
Bundan esa    tenglikni    nuqta  uchun yozib,                 
o ‘zaro  zid  tengsizliklarga  kelamiz. Shuning  uchun   .
3.       bo’lsin.   Faraz     qilaylik,     nuqta         tenglamaning
yechimi  bo’lsin:  . U holda 
                                         
bo’ladi.   ,   ,     larni     e’tiborga     olsak,   yana
quyidagi  
           
zid   tengsizliklarga     kelamiz   .   Bunda       bo’lganda     dir.   Demak,
.
4.       bo’lsin.(2.1.5)   shartda    deb olsak va   ni  e’tiborga  olsak,
  ,   ,     kelib
chiqadi.     bo’lganligi     uchun     .   Lekin   boshqa     tomondan    
nuqta   EKMus  nuqta  bo’ganligi  uchun   bo’lishi kerak.  Zidlikka  keldik.
Demak,  . 
            bo’lsin.   U holda   (2.1.6) shartdan      uchun   , unga   mos   bir   jinsli
shartni     e’tiborga     olsak     ,     ni   olamiz,   bunda
  .     ekan.     Ammo       nuqtani     EKMus     nuqta     deb
olganligimiz     uchun         bo’lishi   kerak.   Zidlikka     keldik,   shuning     uchun
.
          Demak,   1-teorema       shartlarini     qanoatlantiruvchi     kerakli     funksiya      
sohadagi       o’zining       eng     katta     musbat     qiymatiga   sohaning           normal chizig’ida     erishar     ekan.   1-toerema     shartlarini     qanoatlantiruvchi     kerakli
funksiya       sohadagi     eng     kichik     manfiy     qiymatiga           normal   chiziqda
erishishini ham  xuddi  yuqoridagi  kabi  ko’rsatish  mumkin. 
1-teorema isbotlandi . 
Natija. 1-teorema dagi   shartlar   bajarilganda,   TI   masala bittadan   ortiq   yechimga
ega  emas. 
Isbot.   Bir     jinsli       chegaraviy    shartlar     (   ,   ,   ,   )
uchun   aralash       sohada       masala     yechimi       ekanligini     ko’rsatamiz.
Haqiqatan   ham, unga     mos    keluvchi    bir    jinsli    shart    tufayli, (2.1.3)  shartdan
 ni olamiz.     funksiya      chiziqda  nolga teng. Lekin
biz   yuqorida   bu funksiya         sohadagi     o’zining   eng   katta   musbat   va   eng
kichik   manfiy   qiymatlariga      chiziqda     erishishini    isbotladik.   Ammo bizga
ma’lumki,     funksiya     sohada  uzluksiz  bo’lganligi  uchun, Veyershtrass
teoremasiga    ko’ra     bu    funksiya     bu sohada    eng   katta   musbat     va   eng  kichik
manfiy  qiymatlarga    erishishi kerak.  Demak,    sohada    ekan. 
      U holda  
                               ,   ;    ,   ,
shuning  uchun     funksiyaning  aralash    sohada   uzluksizligi  va   (2.1.2)
ulanish   sharti   tufayli  
                          ,   ;    ,   .                      (2.3.1)
Endi         sohada     masala   yechimi     Darbu      formulasi    yordamida   tiklanadi   va
(2.3.1)  shartni  e’tiborga   olsak,  shakli  o’zgargan Koshi  masalasining  yechimi nolga   teng.   Ya’ni       sohada         .   Shunday       qilib   ,   butun       sohada
  ekan.
III BOB.  TI masala yechimining mavjudligi
3.1-§.  va    funksiyalar orasidagi funksional munosabatni  keltirib
chiqarish
                            
                          ,  ,               (3.1.1)
bunda  
 ,
 .
 ,  .
(3.1.1) tenglikni   va   lar uchun yozamiz:
,
.
 U holda, (2.2.2) tenglikka   ko’ra   .
Oxirgi tenglikni  har  ikkala  tomonini       ga  bo’lamiz :
 ,
bunda    ,   . 
 ,
 .  .
Endi  yuqoridagi  tenglikdagi  ba’zi  integrallarning  chegarasini  o’zgartiramiz :
1.  bo’lsin :   ,  ,   ,  .
U     holda   shu     almashtirishdan     foydalangan     holda     quyidagi     integrallarni
chegaralarini  o’zgartiramiz :
1)  .
2) .
3)    
 .
4)  . 2.  bo’lsin :    ,   ,   ,   .
Yuqoridagi  almshtirishdan  foydalanamiz:
1)  
 .
2)  .
3)    .
4)  .
Yuqoridagi   almshtirishlardan  so’ng  (11) tenglik  quyidagi  ko’rinishga   keladi :
  .
Oxirgi  tenglikni  har  ikkala tomonini     ga  ko’paytiramiz : 
   
 
                         
                             
                                  
                                   
                             
                              
                               
                                 .      
       
            ,           (3.1.2)
Bu yerda    ,
,
,
  ,
 ,
,
  ,
 ,
 ,  ,
 ,
 ,
 .  
            Endi  yuqoridagi  12 ta integralni  hisoblaymiz :
   .
Ichki  integralni  ajratib olib, hisoblaymiz: 
                                
                  
         .
                       
                         
 
 
Oxirgi  ifodada   Eylerning ushbu 
                  ,
                                                    
  gipergeometrik integrali formulasidan   foydalansak, 
 
bo’ladi.
              ,   
                  .                             
                  
 
,
bunda     ,  . 
                                  
                       
              
 
                          
                     
            
                                
                                                 .
         ,  ,
Ichki  integralni  ajratib olib, hisoblaymiz :
       
                
          
         
                                      
                      . 
.
.
.
Oxirgi     tenglikda     quyidagi     formuladan     foydalanib,   shakl     almashtirish
bajaramiz:
               
                                x	=	c  .
   	
1	−	2	β
                             	
x	=	−	1  	
h	(	c	)	.
 
              	
τ0(x)−λ∫
−1
с
(
1+x	
1+t)
1−2β
(	
1
t−x
−	1
1−xt)τ0(t)dt=g0(x),	x∈(−1,c)
           	
g0(x)=λk	∫
c1
1
(	
1+x	
1+q(t))
1−2βτ1(t)dt	
q(t)−x+L1[τ1]+F5(x),	x∈(−1,c)
          .
                               
             
                
    
             
                         .
           
                                                    
   
                
      .+	L	3[τ1]+	F	6(x),	x	∈	(−	1	,c),
 ,   ,   .
   
  t	=	−	1	+	(	1	+	x	)	σ	
t	=	с	−	(	с	−	x	)	σ .
 ,   ,	
δ	→	0 t	=	−	1	+	(	1	+	c	)	σ	
t	=	c	−	(	1	+	c	)	σ.
 ,	
τ0(	x	)=	λk	cos	2	απ	∫
c1
1	
(	
1	+	x	
1	+	q	(t	))
4α	τ1(	t)dt	
q	(t	)−	x	+
,
   	
−	
sin	(	2	απ	)	
2	π	
π	ctg	(	απ	)+	cos	2	απ	=	0	
τ0(x)=∫c1
1
K(x,t)τ1(t)dt	+L3[τ1]+F6(x)	x∈(−1,c) τ0(x)	
τ	1	(	x	)	
τ0(	x	)=	L	4[τ1]+	F	0(	x	)	,	x	∈	(−	1	,c	) .
 ,  	
τ0(x)    , 	
F	7(x)=	T	[F6]+F	3(x)
    	
x	=	c	1	,	t	=	c	1
 
              
.                   
                        
                                           
 .
 x	∈	(	c	1	,	1	)
  H
x=1 	
x	=	с	
1
.
 
 	
z
 
  Φ	
+	
(	a	,	x	).	
Φ	
−	
(	a	,	x	)	
Φ	(	a	,	z	)
 	
z
 	
(	x	,	0	)	Φ(a,1z)=azΦ(1a,z).
 	
w	=	
1
z
 	
(	c	1	,	1	)	
Δ
 
 
 .
Demak, 12 integral quyidagicha ekan:  -  regulyar operator.
,
   ,x
 ,	
1	
x
,	
Φ	+
(
1
a	
,x)(1+	λπ	i)−	Φ	−
(
1
a	
,x)(1−	λπ	i)=	−	1
ax	
g(
1
x),	x∈	Δ	.
  ,	
Φ	
+
(	x	)−	G	(x	)Φ	
−	
(	x	)=	h	(x	),	x	∈	(c1,1	)∪	Δ
 ,
 ,
 ,	
Φ	(	z	)
 ,  ,z
.
Endi bu  integrallarning qiymatlarini (3.1.2) tenglikka olib borib qo’yamiz:	
Χ	(	z	)	
(	с	1	,	1	)	∪	Δ	,	
Χ	
+	
(	x	)=	G	(	x	)	Χ	
−	
(	x	),	x	∈	(	с	1	,1	)∪	Δ	.	
Χ	(	z	)=	exp	{α	∫
c1
1	
(	
1	
t−	z	−	z	
1	−	zt	)	dt	}	
Χ(z)=exp	{α[2ln(1−z)−ln(c1−z)−ln(1−c1z)]}
.
Yuqoridagi tenglikda (2.1.6) shartga ko’ra   deb olsak va 
ba’zi shakl almashtirishlar qilsak, quyidagi tenglik hosil bo’ladi: Φ	+(x)	
X	+(x)
−	Φ	−	(x)	
X	−(x)
=	h(x)	
X	+(x)
,	x∈	(c1,1	)∪	Δ	.,                              (3.1.3)
bu yerda	
t	
1	
t
,	
Φ(z)	X(z)=	12πi[∫c1
1	g(t)dt	(1−λπi)X+(t)(t−z)+∫c1
1	a−1g(t)dt	(1+λπi)X+(1t)(1−tz)].
 deb olsak,
 	
Φ	+	(	x	)	
X	+	(	x	)	
−	Φ	−	(	x	)	
X	−	(	x	)	
=	0	.
.	
χ	(	z	)	=	
Φ	(	z	)	
X	(	z	)	
z	=	c	
1	
,	z	=	1	,
.	
χ	(	z	)	=	
α	1	
z	−	c	1	
+	
α	2	
z	−	1	
. ,
bu yerda   . 
 X	
−	
(	x	)
.	
X	
+	
(	x	)
 - regulyar operator bo’lganligi uchun 
(3.1.2) tenglik quyidagi ko’rinishni oladi:
, bu yerda x	=	1  .
Oxirgi tenglikni har ikkala tomonini 	
ρ	(	x	)   ga ko’paytiramiz:	
x	=	c	1
.
Oxirgi tenglikda 	
α1=0,	α2=	0,  deb belgilash kiritsak, quyidagi singulyar integral 
tenglama hosil bo’ladi:
tenglama hosil bo’ladi. 
Bunda 
                         	
x	=	c	1
.
(3.1.2)  tenglik tufayli  va   и     k = b , ρ = a
  dan   (3.1.3)  tenglama quyidagi  ko’rinishga
ega: 
τ
1	
( x	) + λ
∫
c1	(
1 − x
1 − t	) 1 − 2 β	(
1
t − x + b
1 −	( bx − a	)( bt − a	)) τ
1	( t) dt = g
0	( x	) ,
   (3.1.4)
где R1[τ1]=	R[τ]−	λ∫c
1
(
1−	x	
1−t)
1−2β
R0(x,t)dt	,λ=	cos	(βπ	)	
π(1+sin	βπ	).Vaqtinchalik,     (3.1.4)   tenglamaning   o’ng   tomonini   ma’lum   funksiya   deb
hisoblaymiz:. (3.1.4) tenglamani quyidagi ko’rinishda yozamiz:	
τ1(x)+λ∫c
1
(
1−	x	
1−	t)
1−2β
(	
1
t−	x+	b	
1−(bx	−a)(bt	−	a))τ1(t)dt=	g0(x),(33	1)
где
g
0	
( x	) = a
0 b k 2 β
a
0 + b
0 λ
∫
c1	(
1 − x
1 − t	) 1 − 2 β
τ
1	
( t) dt
1 − bx − at + ¿
.	
+b0ak−2β	
a0+b0	
λ∫c
1
(
1−	x	
1−t)
1−2β	τ1(t)dt	
1−ax	−	bt	+R1[τ1]+F1(x),
3.2-§. Singulyar integral  tenglamani regulyarizatsiyalash
ρ
( x	) =	( 1 − x	) 2 β − 1
τ
1	( x	) , g	( x	) =	( 1 − x	) 2 β − 1
g
0	( x	) .
ρ	
( x	) + λ
∫
c1	(
1
t − x + b
1 − q	( x	) q	( t)) ρ	( t) dt = g
0	( x	) , ( 3 .2 .1 )
 	
z   -kompleks   tekislikdagi   ixtiyoriy   nuqta.   Karleman   metodidan
foydalanamiz:
Φ	
( z	) = 1
2 πi ∫
c1	(
1
t − z + b
1 −	( a − bz	)( a − bt	)) τ	( t) dt .
Φ	
( 1 + a + az
bz − a	) =	( a − bz	) Φ	( z) = − ( bz − a ) Φ	( z	) . ( 3 .2 .2 )
Ushbu kasr chiziqli almashtirishdan foydlanamiz: 	
w=	1+a+az	
bz	−a .	
Δ=
{
(−∞	,−1)∪(
−2+c	
2	,+∞),если	c<0	
(−	∞	,−1),если	c=0	
(
−2+c	
c	,−1),если	c>0	
Φ+¿(x)−G(x)Φ−¿(x)=H(x),−∞<x<∞(3.2.3)¿¿
где G( x	) =	
{ 1 − λπi
1 + λ π i = e − 2 απi
, если x ∈ ( c , 1 )
1 + λπi
1 − λπi = e 2 απi
, если x ∈ Δ
1 , если x ∉ ( − 1,1 ) ∪ ∆	
H	(x)=
{	
g(x)	
1+λπi	,если	x∈(c,1)	
g(
1+a+ax	
bx	−a	)	
1	
(1−	λπi	)(bx	−a)=e2απi	,если	x∈Δ	
0,если	x∉c∪∆.	
(3.2	.4)
(3.2.1)   ni   Riman   masalasini   yechish   nazariyasiga   ko’ra   sakrash   maslasiga
tushiramiz . Buning   uchun   G	
( x	)
ni   faktorizatsiyalangan   ko ’ rinishda   yozamiz : 
X + ¿	
( x) − G	( x) X − ¿	( x) = 0 , ( 3.2 .5 ) ¿
¿
 (3.2.5) shart bilan sakrash masalasining maxsus yechimlaridan biri 
X	
( z	) = exp	{ 1
2 πi ∫
c1	(
1
t − z + b ( bz − a )
1 −	( bz − a	)( bt + a	)) ln G ( t ) dt	} .
X	
( 1 + a + a z
bz − a	) = X	( z	) .
Shunday   qilib ,   (3.2.5)   ga   ko ’ ra   (3.2.4)   chegaraviy   shartni     quyidagi
ko ’ rinishda   yozamiz :
Φ + ¿	
( x)
X + ¿	
( x)
− Φ − ¿	( x)
X − ¿	
( x)
= H	( x	)
X + ¿	
( x)
. ( 3.2 .6 ) ¿ ¿ ¿ ¿ ¿	
Φ	(z)	
X	(z)=	1
2πi	∫−∞
+∞	H	(t)	
X+¿(t)	
dt
t−	z+	c0	
1−	z+	c1	
1+z¿
yoki
Φ	
( z	) = X ( z )
2 πi ∫
− ∞+ ∞
H	( t)
X + ¿
( t) dt
t − z + X	( z)( c
0
1 − z + c
1
1 + z	) . ¿
Φ	
( z	)
 yechimni    H	( t) = 0 , t ∉	( − 1,1	) ∪ ∆
 larni hisobga olgan holda yozamiz:	
Φ	(z)=	X(z)	
2πi	∫c
1	H	(t)	
X+¿(t)	
dt
t−	z+X	(z)	
2πi	∫∆
❑	H	(t)	
X+¿(t)	
dt
t−	z+X	(z)(	
c0	
1−	z+	c1	
1+z).(42	)¿¿	
Φ	(z)=	X	(z)	
2πi	∫c
1	g(t)	
eαπi	X+¿(t)	
dt
t−	z+	X	(z)	
2πi	∫∆
❑	H	(t)	
e−απi	(bt	−	a)X+¿(t)	
dt
t−	z+¿¿¿ + X( z	)( c
0
1 − z + c
1
1 + z	) .
Ikkinchi  integralda  (3.2.6)  o’zgaruvchining  o’zgarishi     t = w	
( s) = 1 + a + as
bs − a ,
    ni
va  w	
( w	( s)) = s
  ni hisobga olgan holda, 
 	
t=	w(s):∆→	(c,1)                  	(s=	w(t)) ,
dt = − ds	
(
bs − a	) 2 , bw	
( s) − a = 1
bs − a , w	( s) − z = 1 −	( bz − a	) ( bs − a )
b ( bs − a )
X + ¿	
( w ( s )	) = X − ¿	( s) =( G ( s )	) − 1
X + ¿	( s) = e − ( − 2 απi )
X + ¿	( s) = e 2 απi
X + ¿	( s) ¿
¿
¿
¿
¿
olamiz.	
Φ	(z)=	X	(z)	
2πi	∫c
1	g(t)	
eαπi	X+¿(t)	
dt
t−	z+	X	(z)	
2πi	∫1
c	g(s)(	
−ds	
(bs	−a)2)	
e−απi	(bw	(s)−	a)X+¿(w(s))	
1	
w(s)−	z+¿¿¿	
+X	(z)(	
c0	
1−	z+	c1	
1+z)=	X	(z)	
2πi	∫c
1	g(t)	
eαπi	X+¿(t)	
dt
t−	z+¿¿	
+X	(z)	
2πi	∫1
c	bg	(s)ds	
(1−(bz	−	a)(bs	−a))eαπi	X+¿(s)+X	(z)(	
c0	
1−	z+	c1	
1+z)=¿¿	
¿X	(z)	
2πi	
1
eαπi	∫c
1	g(t)	
X+¿(t)(	
1
t−	z+	b	
1−(bz	−a)(bt	−a))dt	+X	(z)(	
c0	
1−	z+	c1	
1+z)¿
Bizga ma’limki Saxotskiy-Plemeli formulasiga ko’ra
ρ	
( x	) = Φ + ¿	( x) − Φ − ¿	( x) = g	( x)
2 X + ¿( x) e απi
¿ ¿ ¿
¿	
+1	
2πie	απi	¿	
+¿
yoki
ρ	
( x	) = g	( x	)
2 e απi ¿
+ X + ¿	
( x)
2 πie απi ¿ ¿	
+X+¿(x)¿¿
tenglikni hisobga olgan holda  
1
e απi ¿ ga ega bo’lamiz.
ρ( x	) = g	( x	) cos	( απ	) − X + ¿	
( x) sin	( απ)
πi ∫
c1
g	( t)
X + ¿
( t) ¿ ¿ ¿
+ b
1 −	
( bx − a	)( bt − a	)) dt + ¿
Bu yerda 
X + ¿	
( x) ¿
 va  	X−¿(x)¿  ni , (3.2.6) ifodalarni hisobga olsak, 
ρ	
( x	) = g	( x	) cos	( απ	) − sin	( απ	)
π ∫
c1	
(
x − c
t − c	) 2 α	(
(
1 − t	)( 1 − c	)( bt − a	)	
(
1 − x	)( 1 − c	( bx − a	))) α
∙
∙ ¿	
−isin	(απ	)	bα(x−c)2α	
(1−	x)α(1−	c(bx	−	a))α(	
c0	
1−	x+	c1	
1+x)
Bu   yerda   ρ	
( x	) =	( 1 − x	) 2 β − 1
τ
1	( x	) , g	( x	) =	( 1 − x	) 2 β − 1
g
0	( x	)
  ni   hisobga   olgan   holda   ,
quyidagi formulalarga ega bo’lamiz:
τ
1	
( x	) = g
0	( x	) cos	( απ	) − sin	( απ	)
π ∫
c1	
(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α	(
(
1 − c	( bt − a	))	
(
1 − c	( bx − a	))) α
∙	
∙¿
− i sin	
( απ	) b α	(
1 + x	) 2 α	(
1 − x	) 3 α	
(
1 − c	( bx − a	)) α	( c
0
1 + x + c
1
1 − x	) ( 3 .2 .7 )
  τ
1	
( x	)
  uzluksiz funksiya bo’lganligi  uchun , (3.2.7)  formulada  	c0=	0,c1=0.   ni
qo’yishimiz kerak. 
Shunday qilib ,   
τ
1	
( x	) = g
0	( x	) cos	( απ	) − sin	( απ	)
π ∫
c1	
(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α
∙
∙	
(
( 1 − c	( bt − a	))	
(
1 − c	( bx − a	))) α
¿
3.3-§. Viner-Hopf  integral  tenglamasini  hosil qilish
  (3.2.4)   tenglamani   o’rganishni   davom   ettiraylik.   (3.2.2)   dan   (3.2.11)   yechimga
almashtirsak,	
τ1(x)=[
a0bk2β	
a0+b0	
λ∫c
1
(
1−	x	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−	bx	−as	+¿	
+b0ak−2β	
a0+b0	
λ∫c
1
(
1−	x	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−ax	−	bs	+R1[τ1]+F1(x)]cos	(απ	)−¿ −sin	(απ	)	
π	∫c
1
(
x−c	
t−c)
2α
(
1−	x	
1−t)
3α
∙(
(1−	c(bt−	a))	
(1−	c(bx	−	a)))
α
¿	
−	b	
1−(bx	−	a)(bt	−a))[
a0bk2β	
a0+b0	
λ∫c
1
(
1−	x	
1−s)
4α	τ1(s)ds	
1−	bx	−as	+¿	
+b0ak−2β	
a0+b0	
λ∫c
1
(
1−	x	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−ax	−	bs	+R1[τ1]+F1(x)]dt	,(3.3	.1)где   k = a
b .
 
 (3.3.1) da tenglamaning xarakterli qismini ajratib, uni quyidagicha yozamiz:
τ
1	
( x	) = a
0 b k 2 β
λ cos	( απ	)
a
0 + b
0 ∫
c1	
(
1 − x
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − bx − as + ¿
+ b
0 a k − 2 β
λ cos	
( απ	)
a
0 + b
0 ∫
c1	
(
1 − x
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − ax − bs − ¿
− a
0 b k 2 β
λsin	
( απ	)
π	
( a
0 + b
0	) ∫
− 11	(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α
dt
t − x ∙
∫
c1	(
1 − t
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − bt − as − ¿	
+b0ak−2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫c
1
(
x−c	
t−	c)
2α
(
1−	x	
1−t)
3α	dt
t−	x∙	
∙∫c
1
(
1−t	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−bt	−	as	+R2[τ1]+F2(x),(3.3	.2)
где
R
2	
[ τ
1	] = R
1	[ τ
1	] − sin	( απ	)
π ∫
c1	
(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α
∙	(
( 1 − c	( bt − a	))	
(
1 − c	( bx − a	))) α
¿	
−	b	
1−(bx	−	a)(bt	−a))R1[τ1]dt	+a0b2k2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫c
1
(
x−c	
t−	c)
2α
(
1−	x	
1−t)
3α
∙	
∙(
(1−	c(bt	−	a))	
(1−	c(bx	−	a)))
α	dt	
1−(bx	−	a)(bt	−	a)∙∫c
1
(
1−t	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−bt	−	as	+¿	
+b0ab	k−2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫c
1
(
x−c	
t−	c)
2α
(
1−	x	
1−t)
3α
(
(1−	c(bt	−	a))	
(1−c(bx	−	a)))
α
∙	
∙	dt	
1−	(bx	−	a)(bt	−a)∫c
1
(
1−t	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−	at−	bs	−	¿	
−a0bk2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫c
1
(
x−c	
t−	c)
2α
(
1−	x	
1−t)
3α
[(
(1−	c(bt	−	a))	
(1−	c(bx	−	a)))
α
−1]∙ ∙ dt
t − x ∫
c1(
1 − t
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − bt − as − b
0 a k − 2 β
sin	( απ	)
π	
( a
0 + b
0	) ∫
c1	(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α
∙	
∙[(
(1−c(bt	−a))	
(1−c(bx	−a)))
α
−1]	
dt
t−	x∫c
1
(
1−t	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−at	−	bs
- regulyar operator ,
F
2	
( x	) = cos	( απ	) F
1	( x	) − sin	( απ	)
π ∫
c1	
(
x − c
t − c	) 2 α	(
1 − x
1 − t	) 3 α	(
(
1 − c	( bt − a	))	
(
1 − c	( bx − a	))) α
∙
∙	
( 1
t − x − b
1 −	( bx − a	)( bt − a	)) F
1	( t) dt
-ma’lum funksiya.
Integrallash   tartibini   o’zgartirgan   holda   (46)   tenglamaning   karrali
integrallarini yozamiz: 	
τ1(x)=	a0bk2βλcos	(απ	)	
a0+b0	∫c
1
(
1−	x	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−bx	−as	+¿
+ b
0 a k − 2 β
λ cos	
( απ	)
∫
c1	(
1 − x
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − bx − as − ¿	
−a0bk2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫c
1	τ1(s)ds	
(1−	s)4α(1+x)2α(1−	x)3α∫c
1	(1−t)α	
(1+t)2α	
1
t−	x∙	
∙	dt	
1−	bt	−as	−	b0ak−2βλsin	(απ	)	
π	∫c
1	τ1(s)ds	
(1−	s)4α(1+x)2α(1−	x)3α∙
∙
∫
c1	
(
1 − t	) α	
(
1 + t	) 2 α 1
t − x dt
1 − at − bs + R
2	[ τ
1	] + F
2	( x	) , x ∈ I ( 3.3 .3 )
Bu yerda ichki integrallarni hisoblaymiz: A	
( x , s	) =
∫
c1	(
1 − t	) α	
(
1 + t	) 2 α 1
t − x dt
1 − bt − as ( 48 )	
∫c
1(1+t)α1−1(1−t)β1−1	
t−	x	dt	=	πctg	(β1π)	
(x)−	c1−α1(1−	x)1−β1−¿
− 2 β
1 − 1
B ( α
1 , β
1 − 1 )	
(
x − c	) 1 − α
1 F	( α
1 , 1 − β
1 , 2 − β
1 ; 1 − x
2	) ( 3.3 .4 )	
∫−1
1	(1+t)α1−1(1−t)β1−1	
1−	at	−bs	dt	=	π	
sin	(β1π)	
bβ1−1a1−α1−β1	
(1+a+bs	)1−α1(1−	s)1−β1+¿ +a1−α1−1B(α1,β1−	1)	
21−β1b(1+a−bs	)1−α1F(α1,1−	β1,2−	β1;−	b(1−	s)	
2a	).(3.3	.5)(3.3.3) da integralninng ratsional qismi oddiy  kasrlarga ajratiladi:
  1
t − x 1
1 − bt − as =	
( 1
t − x + b
1 − bt − as	) 1
1 − bx − as
A	
( x , s	) =
∫
− 11	(
1 − t	) α	
(
1 + t	) 2 α 1
t − x dt
1 − bt − as = 1
1 − bx − as	[ ∫
− 11	
(
1 − t	) α	
(
1 + t	) 2 α dt
t − x + ¿
+ b
∫
− 11
(
1 − t	) α	
(
1 + t	) 2 α dt
1 − bt − as	]( 3.3 .6	)
  (3.3.4)   va   (3.3.5)   formulalardan    	
α1−1=−2α,α1=1−2α,    	β1−1=	α,β1=	1+α   ni
topamiz.	
A(x,s)=	1	
1−	bx	−as	[	
πctg	(1+α)π	
(1+x)2α(1−	x)−α−¿
− 2 α
B ( 1 − 2 α , α )	
(
1 + x	) 2 α F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; 1 − x
2	) + ¿	
+πb	
sin	(1+α)π	
bαaα−1	
(1+a+bs	)2α(1−	s)−α+¿	
+	a2αB(1−2α,α)	
2−αb(1+a−bs	)2αF(1−2α,−α,1−α;−	b(1−	s)	
2a	)].
 
1	
(
1 + x	) 2 α F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; 1 − x
2	) = ¿	
¿(1−	1−	x
2	)
−2α
2−2αF(1−2α,−	α,1−α;1−	x
2	),(3.3	.7)	
(
1
1 + a − bs	) 2 α
F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; − b	
( 1 − s	)
2 a
) = ¿	
¿(1+b(1−	s)	
2a	)
−2α
(2a)−2αF(1−2α,−α,1−	α;−	b(1−	s)	
2a	).(3.3	.8)
 (3.3.7) va (3.3.8) yordamida (3.3.6) tenglikni quyidagi shaklda yozamiz:	
A(x,s)=	1	
1−	bx	−as	[
πctg	(απ	)(1−	x)α	
(1+x)2α	−	πb	bαaα−1(1−	s)α	
sin	(απ	)(1+a+bs	)2α−	¿
− B	
( 1 − 2 α , α	) 2 − α	((
1 − 1 − x
2	) − 2 α
F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; 1 − x
2	) − ¿ −( 1 − − b ( 1 − s )
2 a	) − 2 α
F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; − b ( 1 − s )
2 a	))]( 3.3 .9	)
 ( 3.3.9 )  yordamida  ( 3.3.6 )  tenglikni quyidagi ravishda yozamiz:  
τ
1	
( x	) = a
0 b k 2 β
λ cos	( απ	)
a
0 + b
0 ∫
− 11	
(
1 − x
1 − s	) 4 α
τ
1	
( s) ds
1 − bx − as + ¿	
+b0ak−2βλcos	(απ	)	
a0+b0	∫−1
1
(
1−	x	
1−	s)
4α	τ1(s)ds	
1−	bx	−as	−¿	
−a0bk2βλsin	(απ	)	
π(a0+b0)	∫−1
1	τ1(s)	
(1−	s)4α	
ds	
1−bx	−	as	∙	
∙[πctg	(απ	)(1−	x)4α−	πb1+αaα−1(1−	s)α(1−	x)3α(1+x)2α	
sin	(απ	)(1+a+bx	)2α	−¿	
−	B(1−	2α,α)	
2α	(1−	x)3α(1+x)2α
((1−	1−	x
2	)
−2α
F(1−	2α,−	α,1−α;1−	x
2	)−¿	
−(1−−	b(1−	s)	
2	)
−2α
F(1−2α,−α,1−α;−	b(1−	s)	
2a	))]−¿
− b
0 a k − 2 β
λ sin	
( απ	)
π	
( a
0 + b
0	) ∫
− 11
τ
1	
( s) ds	
(
1 − s	) 4 α	(
1 − bx − as	) ∙
∙	
[ π ctg	( απ	)( 1 − x	) 4 α
− a 1 + α
b α − 1	(
1 − s	) α(
1 − x	) 3 α	(
1 + x	) 2 α
sin	
( απ	)( 1 + b + ax	) 2 α − ¿	
−	B(1−	2α,α)	
2α	(1−	x)3α(1+x)2α
((1−	1−	x
2	)
−2α
F(1−	2α,−	α,1−α;1−	x
2	)−¿
−	
( 1 − − a ( 1 − s )
2	) − 2 α
F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; − a ( 1 − s )
2 b	))] + ¿
+ R
2
[ τ
1	] + F
2	( x	) , x ∈ I ( 3.3 .10 )
Demak, 	
cos	(απ	)−sin	(απ	)ctg	(απ	)=	0  ni hisobga olgan holda  (3.3.10) tenglamani
quyidagicha yozamiz:
τ
1	
( x	) = − a
0 b k 2 β
λ sin	( απ	)
π	
( a
0 + b
0	)	( − π b 1 + α
a α − 1
sin	( απ	)	) ∫
− 11	[(
1 + x
1 + a + bx	) 2 α
− 1 + 1	] ∙
∙	
( 1 − x
1 − s	) 3 α
τ
1	
( s) ds
1 − bx − as − b
0 a k − 2 β
λ sin	( απ	)
π	
( a
0 + b
0	)	( − a 1 + α
b α − 1
sin	( α π	)	) ∙	
∙∫−1
1
[(	
1+x	
1+b+ax	)
2α
−1+1](
1−	x	
1−	s)
3α	τ1(s)ds	
1−bx	−	as	+¿ +R3[τ1]+F2(x),x∈I(3.3	.11	)bu yerda	
R3[τ1]=	a0bk2βλsin	(απ	)B(1−	2α,α)	
2απ(a0+b0)	∫−1
1(1−	x)3α(1+x)2α	
(1−	s)4α	∙
∙ ¿	
−(1−−	b(1−	x)	
2	)
−2α
F(1−	2α,−α,1−	α;−	b(1−	x)	
2a	)]	
τ1(s)ds	
1−bx	−	as	+¿	
+b0ak−2βλsin	(απ	)B(1−	2α,α)	
2απ(a0+b0)	∫−1
1(1−	x)3α(1+x)2α	
(1−	s)4α	∙	
∙¿
−	
( 1 − − a ( 1 − s )
2	) − 2 α
F	( 1 − 2 α , − α , 1 − α ; − a ( 1 − x )
2 b	)] τ
1	
( s) ds
1 − ax − bs
-regulyar operator,  F
2	
( x	)
 -ma’lum funksiya.
(3.3.11) ga binoan tenglamaning xarakterli qismini ajratib yozamiz:	
τ1(x)=	a0bk2β−1λ(ab	)α∫−1
1
(
1−	x	
1−	s)
3α	τ1(s)ds	
1−	bx	−as	+¿	
+b0ak1−2βλ(ab	)α∫−1
1
(
1−	x	
1−	s)
3α	τ1(s)ds	
1−ax	−bs	+¿
+ R
4	
[ τ
1	] + F
2	( x	) , x ∈ I , ( 3.3 .12 )
bu yerda
R
4	
[ τ
1	] = R
3	[ τ
1	] + a
0 b k 2 β − 1
λ	
( ab	) α
a
0 + b
0 ∫
− 11	
[(
1 + x
1 + a + bx	) 2 α
− 1	] ∙
∙	
( 1 − x
1 − s	) 3 α
τ
1	
( s) ds
1 − bx − as + b
0 a k 1 − 2 β
λ	( ab	) α
a
0 + b
0 ∙
∙
∫
− 11	
[(
1 + x
1 + b + ax	) 2 α
− 1	]( 1 − x
1 − s	) 3 α
τ
1	
( s) ds
1 − ax − bs .
 
τ
1	
( x	) = λ	( ab	) α
a
0 + b
0 ∫
− 11	
(
1 − x
1 − s	) 3 α	(
a
0 b k 2 β − 1
1 − bx − as + b
0 a k 1 − 2 β
1 − ax − bs	) τ
1	( s) ds + ¿
+ R
4
[ τ
1	] + F
2	( x	) , x ∈ I , ( 3.3 .13 )
(3.3.13) tenglamada quyidagi belgilashlarni hisobga olsak,  
1 − bx − as = b	
( 1 − x	) + a	( 1 − s	) , 1 − ax − bs = a	( 1 − x	) + b	( 1 − s	) . τ
1( 1 − 2 e − y	)
= λ	( ab	) α
a
0 + b
0 ∫
− 11
e	( 1
2 − 3 α	) y
e	
( 1
2 − 3 α	) t( a
0 b k − 4 α
b e − y
2 + t
2
+ a e y
2 − t
2 + ¿	
+	b0ak4α	
ae
−y2+t2+be
y2−t2)
τ1(1−2be−t)2dt	+R4[τ1]+F2(1−	2e−y),
Bu tenglamani 
e −	
( 1
2 − 3 α	) y
 ga ko’paytiramiz:
τ
1	
( 1 − 2 e − y	)
e −	( 1
2 − 3 α	) y
= λ	( ab	) α
a
0 + b
0 ∫
− 11	
(
a
0 b k − 4 α
b e −	( y + t	) / 2
+ a e	( y − t	) / 2 + ¿
+ b
0 a k 4 α
a e −	
( y + t	) / 2
+ b e	( y − t	) / 2) τ
1	( 1 − 2 b e − t	)
e −	( 1
2 − 3 α	) t
dt + ¿	
+e
−(12−3α)y
R4[τ1]+e
−(12−3α)y
F2(1−2e−y).(3.3	.14	)
bu yerda 	
ρ(y)=τ1(1−2e−y)e
−(12−3α)y
K	
( x	) =	√ 2 π λ	( ab	) α
a
0 + b
0
( a
0 b k − 4 α
b e − y
2 + t
2
+ a e y
2 − t
2 + b
0 a k 4 α
a e − y
2 + t
2
+ b e y
2 − t
2	) ( 3.3 .15 )
Viner-Hopf integral tenglamasini olamiz. 
ρ	
( y	) = 1	√
2 π ∫
0+ ∞
K	( y − t	) ρ ( t ) dt + R
5	[ ρ	] + F
3	( y	) , ( 3.3 .16 )
где  	
R5[ρ]=	e
−(12−3α)y
R4[τ1]  -regulyar operator,
F
3	
( y	) = e −	( 1
2 − 3 α	) y
F
2	( 1 − 2 e − y	)
 -ma’lum funksiya.
Bunday   tipidagi   integral   tenglamalar   uchun   Fredgolm   teoremalari   bu
tenglamalarning indeksi nolga teng bo’lgandagina, faqat bitta  holatda amal qiladi. 
K ∧	
(
x	) = 1	√
2 π ∫
− ∞+ ∞
e − ixt
K	( t) dt = ¿ = λ	( ab	) α
∫
− ∞+ ∞	
(
a
0 k − 4 α
k e t
2
+ e − t
2 + b
0 k 4 α
k − 1
e t
2
+ e − t
2	) dt ( 3. .3 .17 ) ¿
Tenglikdan foydalansak,   	
∫−∞
+∞	e−ixtdt	
ke
t2+e
−t2
=	πeixlnk	
√kch	(πx	)(3.3	.18	)
Bu yerda K ∧(
x	) = λ	( ab	) α
π
a
0 + b
0	
( a
0 k − 4 α
e ix ln k	√
k + b
0 k 4 α	√
k e − ix ln k	) 1
ch	( πx	) = ¿
¿ λ	
( ab	) α
π	
√
k	( a
0 + b
0	)( a
0 k − 4 α
e ix ln k
+ b
0 k 4 α
k e − ix ln k	) 1
ch	( πx	) = ¿	
¿	λ(ab	)απ	
√k(a0+b0)(a0k−4αcos	(xln	k)+ia0k−4αsin	(xln	k)+b0k4αkcos	(xln	k)−¿
− i b
0 k 4 α
k sin	
( x ln k	)) 1
ch	( πx	) = λ	
( ab	) α
π	
√
k	( a
0 + b
0	)( a
0 k − 4 α
+ b
0 k 1 + 4 α	) cos	( x ln k	)
ch	
( πx	) + ¿	
+i	λ(ab	)απ	
√k(a0+b0)(a0k−4α−b0k1+4α)sin	(xln	k)	
ch	(πx	)
Ko’rib chiqamiz:
ℜ K ∧	
(
x	) = λ	( ab	) α
π
a
0 + b
0	( a
0 k − 4 α − 1 / 2
+ b
0 k 4 α + 1 / 2	) cos	( x ln k	)
ch	
( πx	) = ¿
¿ λ	
( ab	) α
π
a
0 + b
0	
( a
0	( a
b	) − 4 α − 1 / 2
+ b
0	( a
b	) 4 α + 1 / 2	)
cos	
( x ln k	)
ch	
( πx	) = ¿
¿ λπ
a
0 + b
0	
( a
0 a − 3 α − 1 / 2
b 5 α + 1 / 2
+ b
0 a 5 α + 1 / 2
b − 3 α − 1 / 2	) cos	( x ln k	)
ch	
( πx	) = ¿	
¿	λπ	
22α(a0+b0)(a0(1+c)−3α−1/2(1−c)5α+1/2+¿
+ b
0	
( 1 + c	) 5 α + 1 / 2	(
1 − c	) − 3 α − 1 / 2	) cos	( x ln k	)
ch	
( πx	) = ¿	
¿	λπ	
22α(a0+b0)(a0(1+c)−3α−0,5(1−c)5α+0,5+¿
+ b
0	
( 1 + c	) 5 α + 0,5	(
1 − c	) − 3 α − 0,5	) cos	( x ln k	)
ch	
( πx	) .
Bu yerdan	
|
ℜ K ∧	(
x	)| ≤ λπ
2 2 α	
(
a
0 + b
0	)( a
0	( 1 + c	) − 3 α − 0,5	(
1 − c	) 5 α + 0,5
+ ¿	
+b0(1+c)5α+0,5	(1−c)−3α−0,5)	1	
ch	(πx	).
bo’lsin. λπ
2 2 α(
a
0 + b
0	)( a
0	( 1 + c	) − 3 α − 0,5	(
1 − c	) 5 α + 0,5
+ ¿	
+b0(1+c)5α+0,5	(1−c)−3α−0,5)	1	
ch	(πx	)<1.(3.3.19	)
(3.3.19)   tengsizlikni   qanoatlantiruvchi     b
0 =	
( 1 − c	) 3 α + 1
masalaning   sonli
parametrlar to’plami bo’sh emas. Haqiqatan,   (3.3.19) tengsizlikning chap tomoni
birga yetarlicha yaqinlikdagi qiymatlar uchun 	
(1−	c)0,5  tartibli cheksiz kichik bo’lsin
va   shuning   uchun   masala   parametrlarining   bunday   qiymatlari   uchun   (3.3.19)
tengsizlik qanoatlantiriladi.. Shuning uchun	
|ℜ	K	∧(x)|>0.
Eslatib   o ’ tamizki ,   agar     z = x + iy
  kompleks   o ’ zgaruvchi   bo ’ lsa ,   va   x >0   u
holda ,     arg z = arctg y
x .
  (41)   dan   ko ’ rinib   turibdiki   yetarli   kichik  	
|x|.   lar   uchun
ℜ K ∧	
(
x	) = 0	( 1 / ch	( πx	)) , ℑ K ∧	(
x	) = 0	( 1 / ch	( πx	))    lar   o ’ rinli .   Bundan   kelib   chiqadiki	
Ind	(1−	K	∧(x))=	1
2π[arg	(1−	K∧(x))]|−∞
+∞
=	1
2π[arctg	ℑ(1−	K∧(x))	
ℜ	(1−	K∧(x))]|−∞
+∞
=¿	
¿	1
2π[arctg	0
1−	arctg	0
1]=0
Shunday  qilib  (3.3.16)   tenglama  Fredgolmning  ikkinchi  tur   integral  tenglamasiga
bir   qiymatli   o’tkaziladi,   yagonaligi   esa   asala   yechimining   yagonaligidan   kelib
chiaqdi.
III bob bo’yicha xulosa
   Ushbu dissertatsiyaning 3-bobi  singulyar koeffitsiyentli aralash tipdagi
tenglama   uchun   tenglama   tipi   o’zgarish   chizig’ida   Frankl   shartlili
masalaning   yechimining   mavjudligiga   bag’ishlangan.   Dastlab     va
 funksiyalar orasidagi  birinchi va ikkinchi funksional munosabatlar
keltirib chiqarilgan. Bunda shakli o’zgargan Koshi masalasining yechimi
Darbu formulasidan  foydalanilgan.  Karrali  integrallar  hosil  qilinib,  ular
mavjuda   xossalar   va   teoremalar   yordamida   hisoblangan.   Singulyar koeffitsiyentli   tenglamaga   olib   kelingan   va   bu   tenglama   singulyar
koeffitsiyentli tenglamani regulyarizatsiyalash usuli bilan ishlangan.   
     
Xulosa
   Mazkur  magistrlik disertatsiyasi buzilish  singulyar koeffitsiyentli buziluvchan 
turdagi tenglama uchun chegaraviy xarakteristikaning bir qismida Trikomi va ichki
xarakteristikada siljishli shart berilgan masalani yechishga bag’ishlangan bo’lib, 
masala yechimining mavjudligi va yagonaligi isbotlangan. 
Unda olingan natijalardan quyidagi xulosa kelib chiqadi:
      1.Bu   dissertatsiyani   yozishda     gipergeometrik   funksiya,   kasr-tartibli   integro-
differensial   operatorlar,   elliptik   tipdagi   tenglamalar   uchun   ekstremum   prinsipi
batafsil o’rganib chiqildi.       2.Singulyar   koeffitsiyentli   buziluvchan   turdagi   tenglama   uchun   TI   masala
qo’yildi va uning yechimining yagonaligi isbotlandi.
   3. TI masala yechimining mavjudligi keltirib chiqarildi.
                Ushbu   magistirlik   dissertatsiyasida   olingan   natijalardan   singulyar
koeffitsiyentli   aralash     tipdagi   tenglamalar   uchun   chegaraviy   masalalarni
o’rganishda   hamda   bunday   tenglamalarga   keltiriladigan   amaliy   masalalarni
yechishda foydalanish mumkin 
Foydalanilgan   adabiyotlar  ro’yxati
I.Normativ-huquqiy  hujjatlar
1. O’zbekiston Respublikasi  prezidenti Sh.M. “Milliy taraqqiyot yo’limizni 
qat’iyat  bilan  davom ettirib, yangi  bosqichga  ko’taramiz”. Toshkent- 
“O’zbekiston”-2017-yil.
2. Mirziyoyev Sh.M. PQ-2909 sonli “Oliy ta’lim tizimini  yanada rivojlantirish 
chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori. 2017-yil 20-aprel.
II. Asosiy  adabiyotlar
3.  Смирнов М.М.  Уравнения смешанного  типа. М. :  Наука. 1970 , -296 c. 4. Salohitdinov  M. Matematika  fizika tenglamalari. Toshkent-“O’zbekiston “ 
nashriyoti, 2002-yil. 448 b.
5. Mirsaburov M. Singulyar koeffitsiyentli  Gellerstedt  tenglamasi  uchun  
Trikomi  masalasi. Termiz-“Surxon-nashr” 224 b.
6. Salohitdinov M.S., O’rinov A.Q. Giperbolik  va  elliptik tipdagi buziladigan  
differensial  tenglamalar. Toshkent-“Universitet”, 2006,270 b.
7. O’rinov A.Q. Maxsus  funksiyalar  va maxsus  operatorlar. Farg’ona,2012,112 b.
8.  Kilbas A.A., Srivastava H.M. and  Trujillo Y.Y.Theory  and  applications  of  
fractional  differential  equation. North Holland. “Math, Studies204. Amsterdam-
Boston. Tokio. – 2006. –pp.523.
9.  Салахитдинов М.С. , Мирсабуров М. Нелокальние  задачи для уравнений 
смешанного  типа с сингулярними коеффициентами. Тошкент. 
10. Бицадзе   А.В.,   Самарский  А.А.  О   некоторых   простейших
  обобщениях линейных эллиптических краевых задач // ДАН СССР, 1969. Т
185, № 4, С. 739- 740. 
11. Нахушев   А.М.    О    некоторых     краевых    задачах    для 
гиперболических   уравнений   и   уравнений   смешанного   типа.   //
Дифференциальные уравнения. 1969. Т. 5. № 1. С. 44 – 59.
12. М ирсабурова    . Г . М . Комбинированние задачи  с локалними и 
нелокалними краевими условиями для уравнения Геллерстедтас сингулярним
коиффициентом - М. :  Наука  . 2024.79  c .
III .  Mavzu   bo ’ yicha   e ’ lon   qilingan   materiallar
1 .   Краевая задача с локальными и нелокальным условием на частях
граничной характеристики для одного класс уравнений смешанного типа  
«Современные проблемы  дифференциальных  уравнений и их приложения»
Международная   научная   конференция       Ташкент ,   23-25   ноября   2023   года
ТЕЗИСЫ   ДОКЛАДОВ       ЧАСТЬ   I       Современные   проблемы
дифференциальных уравнений и их I Ташкент-2023  47 страница. 2  A  problem with a displacement on the internal characteristics in an unbounded
domain     for   the   Gellerstedt   equation   with   singular   coefficients.       OF   THE   IX
INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE    "ACTUAL PROBLEMS OF
APPLIED   MATHEMATICS   AN       INFORMATION   TECHNOLOGIES   AL-
KHWARIZMI   2024"     Dedicated   to   the   630th   anniversary   of   the   birth   of   Mirzo
Ulugbe                                              22-23 October, 2024, Tashkent, Uzbekistan     
  Actual   problems   of   applied   mathematics   and   information   technologies       Al-
Khwarizmi 2024  176   страница .

Buziluvchan  va aralash  turdagi  tenglamalar. Gipergeometrik funksiya, kasr-tartibli integro-differensial operatorlar, elliptik  tipdgi tenglamalar uchun ekstremum prinsipi