Войти Регистрация

Docx

  • Рефераты
  • Дипломные работы
  • Прочее
    • Презентации
    • Рефераты
    • Курсовые работы
    • Дипломные работы
    • Диссертациии
    • Образовательные программы
    • Инфографика
    • Книги
    • Тесты

Информация о документе

Цена 25000UZS
Размер 644.0KB
Покупки 0
Дата загрузки 18 Март 2025
Расширение doc
Раздел Курсовые работы
Предмет Алгебра

Продавец

G'ayrat Ziyayev

Дата регистрации 14 Февраль 2025

80 Продаж

Chegarasi cheksiz xosmas integrallar

Купить
Reja:
Kirish
Asosiy qism
       1-§.  Chegaralari cheksiz xosmas integrallar
       2-§.  Chegaralari cheksiz  xosmas integrallarning yaqinlashuvchiligi
       3-§.  Yaqinlashuvchi xosmas integrallarning xossalari
       4-§.  O'rta qiymat haqidagi teorema
      5-§.  Chegarasi cheksiz xosmas integrallarni hisoblash  
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati Kirish
“Bizning eng katta boyligimiz – bu xalqimizning
          ulkan intellektual va ma’naviy salohiyati”
Shavkat Mirziyoyev
O’zimizning   ma’naviy   burchimizni   oqlashni   istasak,   ularga   otalarcha
g’amxo’rlik   qilishimiz   kerak”.   O`zbekiston   Respublikasi   Prezidenti   Shavkat
Mirziyoyev   2017-yili   15-iyun   kuni   Toshkentda   bo’lib   o’tgan   "Ijtimoiy
barqarorlikni   ta’minlash,   muqaddas   dinimizning   sofligini   asrash   –   davr   talabi"
mavzuidagi   anjumanda   so’zlagan   nutqida   yosh   avlod   tarbiyasi   haqida   alohida
to’xtalib o’tdi.   "Bizni  hamisha  o’ylantirib keladigan yana  bir  muhim  masala  – bu
yoshlarimizning odob-axloqi, yurish-turishi, bir so’z bilan aytganda, dunyoqarashi
bilan   bog’liq.   Bugun   zamon   shiddat   bilan   o’zgaryapti.   Bu   o’zgarishlarni
hammadan ham ko’proq his etadigan kim – yoshlar. Mayli, yoshlar o’z davrining
talablari   bilan   uyg’un   bo’lsin.   Lekin   ayni   paytda   o’zligini   ham   unutmasin.   Biz
kimmiz, qanday ulug’  zotlarning avlodimiz, degan da’vat  ularning qalbida doimo
aks-sado   berib,  o’zligiga   sodiq  qolishga   undab   tursin.   Bunga   nimaning   hisobidan
erishamiz?   Tarbiya,   tarbiya   va   faqat   tarbiya   hisobidan",   deya   ta’kidladi
Prezidentimiz.
Tashqaridan   qaraganda   matematikani   akademik   litseylarda   o’qitish   juda
sodda va asosan quyidagi ikki muammodan iboratdek ko’rinadi: birinchidan, o’quv
rejasiga  ko’ra ajratilgan soatlarda bayon etish mumkin bo’lgan materialni  ajratish
va   ikkinchidan,   uni   o’quvchilarga   mantiqiy   bayon   etish   va   buning   natijasida
akademik   litsey   pedagogikasi   mazkur   masalalar   bilangina   chegaralanadi   degan
tasavvur   paydo   bo’ladi.   Lekin   aslini   olganda   tanlab   olingan   o’quv   materialini
o’qitish   muammolari   bir   muncha   murakkabdir.   Tavsiya   etilgan   o’quv
adabiyotlaridan   foydalanib   o’quv   materialini   og’zaki   bayon   etish   jarayonini
umumiy   nuqtai   nazardan   baholash   uning   quyidagi   asoslarga   ko’ra
shakllanganligini   ko’rsatadi:   matematik   nazariyalar   boshlang’ich   tushunchalar
2 asosida   formal   mantiq   qoidalariga   ko’ra   qurilganligiga   asosan,   ta’lim   berish
jarayoni   ham   asosan   matematik   nazariyaning   formal-mantiqiy   tomonlarini
talabalarga   bayon   etishdan   iborat   bo’lishi   kerak   va   bu   jarayon   qisqa   vaqt   ichida,
ketma-ketlik   bilan,   ortiqcha   so’zlarsiz,   talabalar   bilim   darajasiga   javob   berishi
zarur. 
O’zbekiston   Respublikasida   amalga   oshirilayotgan   islohotlarning   ijobiy
natijalaridan eng muhimi sifatida davlat tomonidan yosh avlodga ta’lim berish va
tarbiyalash borasida qilinayotgan ishlarni alohida ta’kidlash lozim.
Albatta   har   tomonlama   kamol   topgan   yosh   avlodni   tarbiyalash,   ularga
zamonaviy   bilimlarni   berish,   buning   uchun   esa   o’qitishning   ilg’or   pedagogik
texnologiyalaridan qay darajada unumli foydalanishga bog’liq.
O`zbekiston   Respublikasining   Birinchi   Prezidenti   I.A.Karimov   Oliy
Majlisning XIV sessiyasida so`zlagan  nutqida kadrlar tayyorlashning  ahamiyatiga
izoh berib shunday degan edi:
“Biz   oldimizga   qanday   vazifa   qo’ymaylik,   qanday   muammoni   yechish
zaruriyati   tug’ilmasin,   gap   oxir   oqibat,   baribir   kadrlarga   borib   qadalaveradi.
Mubolag`asiz   aytish   mumkinki,   bizning   kelajagimiz,   mamlakatimiz   kelajagi,
o`rnimizga   kim   kelishiga   yoki   boshqacharoq   qilib   aytganda,   qanday   kadrlar
tayyorlashimizga bog`liq.
…Mamlakatimiz   kelajagi   uchun   Oliy   Majlisning   IX   sessiyasida   qabul
qilingan   “Kadrlar   tayyorlash   bo`yicha   milliy   dasturi”ning   amalga   oshirilishi   juda
ham muhim ahamiyatga ega.
…Yuqori malakali pedagog kadrlar tayyorlash va qayta tayyorlashga alohida
e’tibor   berish   lozim.   Kadrlar   tayyorlashning   sifati,   erkin   fikrlovchi   shaxs   –
fuqaroni   kamol   toptirishga   ertaga   sinf   xonalar   va   auditoriyalarda   kimlar   dars   va
saboq berishiga bog`liq”. 
Darhaqiqat, barkamol inson shaxsining shakllanishi bevosita uzluksiz ta’lim
jarayonida   amalga   oshadi.   Shunday   ekan   har   jabhada   muvaffaqiyatga   erishish,
jumladan, yuqori malakali kadrlar tayyorlashda milliy dasturni o`rni va ahamiyati
beqiyosdir.
3 Kurs ishining dolzarbligi :     Bizga ma`lumki o`quvchi ko`rish sezgisi orqali,
eshitish sezgisiga nisbatan ko`proq axborotni qabul qiladi va uning mazmunini, tub
mohiyatini yaqqol ko`ra oladi. Bu esa o`z navbatida ustoz-pedagoglarning   biron-
bir elementni og`zaki tushuntirishdan ko`ra, uni ko`rgazmali namoyish  etish usuli
bilan ma`lumotni o`quvchining ongiga oson va tez yetkazish usul hamda yo`llarini
qidirib topishlariga undaydi.
                  Matematika   fanining   elementlarini   tushuntirishda   ko`rgazmali   elektron
didaktik ishlanmalar   tayyorlash,  ularni   bevosita  ta`lim   jarayoniga qo`llash  ta`lim-
tarbiya   samaradorligining   oshishiga   olib   keladi,   ya’ni   fanni   chuqur
o`zlashtirishlarida,   dunyoqarashining   kengayishida,   fazoviy   tasavvurlarining
kengayishida   muhim   o`rin   tutadi.   Bunday   muammolarni   hozirgi   kunda   hayotga
bevosita   tadbiq   etishda,   bir   qator   olimlar   va   yetakchi   mutaxassislar   tomonidan
salmoqli ishlar olib borilmoqda. 
Bu   kurs   ishida   "Chegarasi   heksiz   xosmas   integrallar   "   mavzusini   chuqurroq
o'rganish   maqsadida   har   xil   adabiyotlardan   foydalanilgan   holda   mavzu   yoritib
berilgan.   Oldinga   qo'yilgan   maqsadga   ko'ra   kusr   ishi   asosiy   qism,   xulosa   va
foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat.
         Ishning  maqsad  va  vazifalari :     Kurs  ishining maqsadi  matematik analiz
fanining ba’zi bir  tadbiqlari va asosiy xossalari haqida eng muhum tushunchalarni
o’rganish   va   matematika   kursida   olingan   bilimlarimizni   mustahkamlash.
Chegarasi   cheksiz   xosmas   integrallar   va   ularning   yaqinlashuvchiligi   hamda
yaqinlashuvchi xosmas integrallar xossalari mavzularini  chuqurroq o'rganish. 
1. Mavzuga doir ma'lumotlar yig’ish va rejani shakllantirish.
2. Ta’lim   sifati va samaradorligini yaxshilash orqali ta’lim natijasini yuksaltirish
yo’llarini aniqlash.
3. Matematik analiz fanini chuqurroq o’rganish.
4.CHegarasi   cheksiz   xosmas   integral   tushuncha larini   o’quvch i lar   ongida
shakllantirish va ularga tanishtirib borish .
4 5. Yaqinlashuvchi xosmas integral xossalarini o’rganish.
6. Kurs ishini jihozlab uni himoyaga tayyor qilish.
Ishning     tuzilishi :     kirish     qismi,    asosiy   qism,     5  ta   paragraf,     xulosa     va
adabiyotlar  ro’yxatidan  iborat.  Ushbu  ish matnli  sahifalardan  tashkil  topgan. 
Kirish   qismida :   mavzuning   dolzarbligi,   maqsad   va   vazifalari,   tuzilishi
haqida;  
Asosiy   qismda:   Chegaralari   cheksiz   xosmas   integrallar,   ularning
yaqinlashuvchi, xossalari, o'rta qiymat haqidagi teorema hamda chegaralari cheksiz
xosmas   integrallarni   hisoblash   kabi   paragraflarida   zamonaviy   adabiyotlar   va
internet   saytlaridan   olingan   o'quvchi   tushunishi   qulay   bo'lgan   tarzda   batafsil
ma'lumotlar berib o'tilgan.
5 1-§.    Chegaralari cheksiz xosmas integrallar
           Aniq integralning  ta’rifida integralning chegaralari  chekli,  integral ostidagi
funksiya   esa       kesmada   chegaralangan     bo’lishi   talab   etiladi.   Agar     bu
shartlardan     birontasi     bajarilmasa     ta’rif   ma’nosini     yo’qotadi.   Bunday   hollarda
aniq   integral   ta’rifini     umumlashtirish   mumkin,   natijada     xosmas   integrallar
tushunchasiga kelamiz.
1.1-ta’rif :  Aytaylik     funksiya    oraliqda  berilgan  bo’lib,
                                                         (1.1)
integral mavjud  bo’sin,  bunda   .  U  vaqtda, agar ushbu chekli limit mavjud
bo’lsa, ya’ni 
                                              (1.2)
bunda   J-chekli   son,   u     holda     buni   birinchi   tur   xosmas   integral   yoki  
funksiyaning   oraliqda  xosmas  integrali deyiladi va
                                                  (1.3)
simvol bilan belgilanadi. Bu holda (1.3) xosmas  integral mavjud yoki yaqinlashadi
deyiladi. Agar (1.2) limit mavjud   bo’lmasa yoki limit   cheksizga   teng   bo’lsa, u
holda (1.3)  xosmas integral uzoqlashuvchi yoki mavjud  emas  deb ataladi.  Xuddi
shuningdek   quyidagi integrallar qaraladi:
                                         (1.4)
                                  (1.5)
 bularda a- ixtiyoriy son. 
Xosmas integral aniq integralning   limiti sifatida aniqlanganligi  uchun aniq
integralning   ko’p   xossalari   xosmas   integral   uchun   ham   bajariladi.   O’rta   qiymat
haqidagi teoremma o’z kuchini yo’qotadi. Birinchi tur xosmas integralni hisoblash
6 ta’rifga   asosan   amalga   oshiriladi.   Haqiqatan   ham,   agar     -funksiya  
funksiya uchun boshlang’ich funksiya bo’lsa, u holda
(1.6)
bunda 
                                                                                                               (1.7)
Shunday   qilib,   (1.1)   xosmas   integralni     hisoblash   uchun   ushbu   umumlashgan
Nyuton-Leybnits formulasini hosil qilamiz: 
                                     (1.8).
 Xuddi shuningdek,
,
bunda  . 
     1.2-ta’rif.  Agar    da   funksiyaning limiti mavjud bo’lib, u chekli 
bo’lsa,
                           
(1.9)
  xomas   integral   yaqilashuvchi   deyiladi,     esa   cheksiz     oraliqda
integrallanuvchi   funksiya   deb   ataladi.Agar     da     funksiyaning   limiti
cheksiz bo’lsa, (1.9) integral uzoqlashuvchi  deb ataladi.
  Funksiyaning         oraliqlar   bo’yicha   xosmas   integrallari   ham
yuqoridagi kabi ta’riflanadi.
  funsiya       oraliqda   berilgan   bo’lib,   bu   oraliqning   istalgan
qismida intgrallanuvchi, ya’ni 
7                                                  (1.10)
integral mavjud bo’lsin.
          1.3-ta’rif .    da      funksiyaning limiti    mavjud bo’lsa, 
bu limit  funksiyaning  oraliqdagi xosmas integrali deb ataladi va u
kabi belgilanadi. Demak,  
 
(1.11)
1.4-ta’rif . Agar    da   funksiyaning limiti  mavjud bo’lsa, bu 
limit   funksiyaning    oraliqda integrallanuvchi funksiya deb ataladi. 
Agar   da   funksiyaning limiti cheksiz bo’lsa, (1.11) uzoqlashuvchi 
deb ataladi.
 funksiya   oraliqda berilgan bo’lib, bu oraliqning istalgan
 qismida integrallanuvchi, ya’ni
integral mavjud bo’lsin.
1.5-ta’rif.    funksiyaning limiti   
mavjud bo’lsa, bu limit  funksiyaning cheksiz   oraliqdagi xosmas 
integrali deyiladi va u
 kabi belgilanadi. Demak, 
8      (1.12)
1.6-ta’rif. Agar  funksiyaning limiti mavjud bo’lib, u 
chekli bo’lsa, (1.12)  integral  yaqinlashuvchi funksiya deb ataladi.
Agar   funksiyaning limiti cheksiz bo’lsa, (1.12) integral 
uzoqlashuvchi deb ataladi.
Aniq integral xossasiga ko’ra,   uchun
 bo’lishini e’tiborga olsak, u holda      ning mavjud bo’lishi
integrallarning   har   birining   alohida-alohida   mavjud   bo’lishidan   kelib
chiqadi.Binobarin, uni quyidagicha ham aniqlash mumkin bo’ladi:
Misollar: 1.Quyidagi
 
  xosmas  integral hisoblansin. 
Yechish:  Ta’rifga asosan
Javob:  Xosmas integral yaqinlashadi. 
2.Berilgan
9 integral yaqinlashish yoki uzoqlashishga  tekshirilsin.
Yechish:
Ta’rifga asosan  
Javob: Integral uzoqlashadi.
3.  ning  qanday qiymatlarida 
 xosmas integralning  mavjudligi tekshirilsin.
Yechish:  Ta’rifga asosan  
Javob:   bo’lsa, integral yaqinlashadi, 
10   bo’lsa, integral uzoqlashadi. Bu misoldan birinchi  tur xosmas integralning
yaqinlashuvchi   yoki   uzoqlashuvchi   bo’lishi   belgilarini   keltirib     chiqarishda
foydalanamiz. 
1.2
11 2-§.Chegaralari  cheksiz xosmas integrallarning yaqinlashuvchiligi 
Endi   [a,   )   oraliqda   berilgan   f(x)   funksiya     xosmas   integralining
yaqinlashuvchiligi   shartini   topish   bilan   shug'ullanamiz.   Ma'lumki,  
integralning yaqinlashuvchiligi   da
funksiyaning chekli limitga ega bo'lishi bilan ta'riflanar edi. Binobarin,  
integralning  yaqinlashuvchiligi   sharti     da F(t)   funksiyaning  chekli  limitga
ega bo’lishi shartidan iborat.   Avvalo   oraliqda berilgan hamda
da     bo’lgan   funksiya   xosmas   integralning   yaqinlashuvchiligini
ifodalaydigan teorema keltiramiz.
        1. Manfiy bo’lmagan funksiya xosmas integralining yaqinlashuvchiligi. 
funksiya     oraliqda   berilgan   bo’lib,     da   bo’lsin.   Bu
  funksiyani     oraliqning   istalgan   [a,t]   qismida
integrallanuvchi deb qaraylik. Unda     lar uchun 
              (2.1)
bo’ladi. Demak,  bo’lganda F(t) funksiya o’suvchi bo’lar ekan. Binobarin,
da F(t) hamma vaqt limitga (chekli yoki cheksiz) ega bo’ladi. 
1-teorema .Manfiy bo’lmagan funksiyalar  xosmas integrallarini taqqoslash haqida
teoremalar.
va g(x) funksiyalar      oraliqda berilgan bo’lib,     da
12 bo’lsin. U holda  yaqinlashuvchi bo’lsa, ham   yaqinlashuvchi 
bo’ladi,    uzoqlashuvchi bo’lsa,   ham uzoqlashuvchi bo’ladi.
2-teorema.       da (x) va g(x) manfiy bo’lmagan funksiylar berilgan bo’lsin.
nisbatning limiti k bo’lsin:
Agar     integrallanuvchi   bo’lsa,     integral   ham
yaqinlashuvchi   bo’ladi.   Agar   k>0   va   integral   uzoqlashuvchi   bo’lsa,
 integral ham uzoqlashuvchi bo’ladi.
Isbot.  integral yaqinlashuvchi bo’lib,    bo’lsin. Limit 
ta’rifiga   ko’ra   son   olinganda   ham   shunday     topiladiki,
barcha  uchun                     (2.3)
Shartga ko’ra   integral yaqinlashuvchi. U holda  integral 
ham   yaqinlashuvchi.   (2.3)   tengsizlikni   e’tiborga   olib,   so’ng   1-teoremadan
foydalanib,    integralning yaqinlashuvchiligini topamiz. 
13 Endi   integral   uzoqlashuvchi   bo’lib,   k>0   bo’lsin.   Agar  
tengsizlikni   qanoatlantiruvchi       son   olinsa   ham   ,shunday     topladiki,
barcha   uchun 
bo’ladi. Demak,    da   
bo’lib, undan 1-teoremaga asosan      integralning uzoqlashuvchiligi kelib 
chiqadi. Teorema   to ’ liq   isbot   bo ’ ldi .
Misollar . 1.  Ushbu  
 integralni qaraylik. Ravshanki ixtiyoriy    uchun 
  bo ’ ladi .  Agar      hamda        integralning  
yaqinlashuvchiligini   e ’ tiborga   olsak ,  unda   - alomatga   ko ’ ra   berilgan   integralning  
yaqinlashuvchiligi   ekanini   topamiz .
2. Quyidagi
14 integralni qaraylik.  Bu integral ostidagi funksiya uchun 
                                   
  bo’lib, yuqorida keltirilgan alomatga ko’ra berilgan integral yaqinlashuvchi 
bo’ladi.
    
3-§.Yaqinlashuvchi xosmas integrallarning xossalari
Agar   funksiya     [a,   )   oraliqda   yaqinlashuvchi   bo'lsa,   bu   funksiyaning
  [b,     )   (a,b)   oraliq   bo'yicha     olingan     integrali   ham
yaqinlashuvchi bo'ladi. 
Agar   f(x)   yaqinlashuvchi   oraliqda   yaqinlashuvchi   bo'lsa   u   holda     c   o'zgarmas
sonni integral belgisi ostidan tashqariga chiqarish mumkin.
  Agar       bo’lssa,   bu   funksiyaning     xosmas   integrali
   bo’ladi.
Agar       va       integrallar   yaqinlashuvchi   bo’lsa,   u   holda
 integral ham yaqinlashuvchi bo’ladi.                      
                                                     
Baholash teoremasi. 
15 Agar  uchun    tengsizlik o’rinli bo’lib,  
                                                         
 integrallar yaqinlashuvchi bo’lsa, u holda 
o’rinli bo’ladi.
 
4-§O’rta qiymat haqidagi teorema
va   funksiyalar[a,   )   oraliqda   berilgan   bo'lsin.   Shuningdek  
funksiya   shu   oraliqda   chegaralangan,   ya'ni   shunday   m   va   M   o'zgarmas   sonlar
mavjudki,    uchun
bo ' lib ,  funksiya   esa   da   o ' z   ishorasini   o ' zgartirmasin   ya ' ni  
uchun   har   doim yoki   bo ' lsin .
  Agar     integrallar   yaqinlashuvchi   bo’lsa,   u   holda
shunday o’zgarmas    son topiladiki, 
                                                                            (1)
tenglik o’rinli bo’ladi. 
Isbot. Yuqorida keltirilgan  funksiya  oraliqda manfiy bo’lmasin: 
.  U holda
 
bo’lib, unda esa (Riman integralining tegishli xossasiga ko’ra)
  bo’lishini topamiz.  Keyingi tengsizliklarda   da limitga o’tsak,
16                                          
(2)
ekanligi kelib chiqadi.
Ikki holni qaraylik:
  a)      bo’lsin. U holda
 bo’lib, bunda  deb  
tengsizlikni qanoatlantiruvchi ixtiyoriy sonni olish mumkin.
b)    bo’lsin. Bu  holda (2) tengsizliklardan
bo’lishi kelib chiqadi. Agar
deb olsak, unda
bo’ladi.
      oraliqda     bo’lganda   (1)   formula   huddi   shunga   o’xshash
isbotlanadi. Bu xossa  o’rta qiymat haqidagi teorema  deb ham yuritiladi.
17 5-§.Chegarasi cheksiz xosmas integrallarni hisoblash
                  Chekli   [a,b]   oraliq   bo'yicha   olingan     Riman   integrali   Nyuton-
Leybnits   formulasi   yordamida,   yoki   bo'laklab,   yoki   o'zgaruvchilarni   almashtirib,
yoki boshqa usullar bilan hisoblanar edi.
        Endi yaqinlashuvchi ushbu
xosmas integralni hisoblash talab etilsin.
1.Nyuton-Leybnits   formulasi.   Faraz   qilaylik   funksiya     oraliqda
uzluksiz   bo'lsin.   Ma'lumki,   bu   holda   funksiya   shu   oraliqda
      boshlang'ich   funksiyaga   ega   bo'ladi.
funksiyaning   limiti   mavjud   va   chekli   bo’lsa,   bu   limitni  
boshlang’ich funksiyaning  dagi qiymati deb qabul qilamiz, ya’ni  
Xosmas   integral   ta’rifi   hamda   Nyuton-Leybnits   formulasidan   foydalanib,
quyidagini   topamiz:
   (3)
Bu esa yuqoridagi kelishuvga ko’ra boshlang’ich funksiyaga ega  bo’lgan funksiya
xosmas integrali uchun Nyuton-Leybnits formulasi o’rinli bo’lishini ko’rsatadi.
Misol. Ushbu
xosmas integralni qaraylik. Ravshanki, 
18 funksiya   oraliqda   uzluksiz   bo’lib,   uning   boshlang’ich   funksiyasi
 bo’ladi.Demak,(3) formulaga ko’ra
  Ba’zan   berilga     xosmas   integral   o’zgaruvchilari   almashtirib   yoki   bo’laklab
integrallash natijasida hisoblanadi.
2.   Bo’laklab   integrallash   usuli.   funksiyalarning   har   biri  
oraliqda berilgan hamda uzluksiz   xosilalarga ega bo’lsin.
Agar  integral yaqinlashuvchi hamda ushbu
limitlar   mavjud va  chekli  bo’lsa,u  holda   integral   yaqinlashuvchi
bo’lib,
                   (3)
bo'ladi.
Xaqiqatdan ham,
   
(4)
tenglik o’rinli bo'lib, bu tenglikda    da limitga o'tib, quyidagini topamiz:
19 Shartga   ko'ra     integral   yaqinlashuvchi   hamda
  limit mavjud va chekli ekanligini e'tiborga olsak,unda
(4)munosabatdan   integralning   yaqinlashuvchiligi   hamda   (3)
formulaning o'rinli ekanligi kelib chiqadi.
 Misollar. 1.Quyidagi
integralni hioblaylik. Agar   deyilsa, unda
, 
 bo’lib, (3) formulaga ko’ra
 bo’ladi. Demak,  
2. Integralni   hisoblang .
                                                                     (5)
Ravshanki   bu   integral   yaqinlashuvchi . Uni   hisoblaykik . Avvalo   bu   integralda    
almashtirish   bajaramiz .  Natijada
                               (6)
bo’lib,(5) va (6) tengliklardan
20 bo’lishi kelib chiqadi. Keyingi integralda
 
almashtirishni bajarib, quyidagini topamiz.
Demak,  
21 XULOSA
Xosmas   integral     tushunchasi   aniq     integralning     umumlashgani   bo’lib,
matematika   va   boshqa   fanlar   bo’limlarida   qo’llaniladi.   Shu   ma’noda   ushbu   kurs
ishida xosmas integrallarga taalluqli masalalar  qaralgani muhim ahamiyatga ega.
Xosmas integralning yaqinlashishini tekshirish uchun  o’quvchi Riman  integraliga
oid mavzularni yaxshi o’zlashtirishi talab etiladi. Xosmas integrallarning ta’riflari
va   yaqinlashish   belgilari,   birinchi   tur   xosmas   integrallar,   birinchi   tur   xosmas
integrallarni hisoblash, parametrga bog’liq  xosmas integrallar, parametrga bog’liq
xosmas   integrallarni   hisoblash,   parametrga   bog’liq   xosmas   integrallarni
uzluksizligi   to’g’risidagi   ma’lumotga   ega   bo’lish   uchun   talaba   yoshlardan   katta
mahorat   talab   etadi.   Buning   uchun   matematik   analiz   kursining   xosmas
integrallarga oid barcha tushunchalariga ega bo’lishi lozim.
«Eng   yangi   zamonaviy   o’quv   vositalari   bilan   ta’minlangan   oliy   o’quv
yurtlarida   eskidan   qolgan   o’qitish   uslublarining   davom   etishiga   mutla q o   y o’ l
qo’yib bo’lmaydi». 
Zero   pedagogik   texnologiyadan   foydalanayotgan   k o’ pgina   rivojlangan
mamlakatlar   o’quv   jarayonini   sifat   jixatdan   yangi   bosqichga   k o’ tarishga
erishayotganliklari hayotda   o’ z tasdig’ini topmoqda. Ushbu   kurs   ish i   mazmuni va
unda   yoritilgan   ma’lumotlar   esa   bu   pedagogik   texnologiyaning   salo h iyati
to’g’risida   fikr   yuritishga   asos   bo’ladi.   Ayniqsa,   tashxi s lanuvchan   o’quv
maqsadlarini  belgilash,   joriy  va  yakuniy  mezoniy  ba h olash,  reproduktiv   o’ qtishni
algoritm   bo’yicha   olib   borish,   talabalarni   musta q il   bilim   olishga   undash,   o’quv
jarayonini   doimo   rivojlanib   boruvchi   dinamik   tizim   sifatida   loyixalash   kabi
tashkiliy-uslubiy   ishlarni   amalga   oshirishda   pedagogik   texnologiya   katta
imkoniyatlarga ega. 
O’zbekiston  Respublikasi  Oliy va O’rta maxsus  ta’lim  vazirligi  Oliy o’quv
yurtlari uchun Davlat standartlari va o’quv dasturlarini ishlab chiqib, ta’lim turlari
va     boshqalari   o’rtasida   uzviylikni,   ta’lim   mazmuni   uzluksizligini   ta’minlash
borasida ulkan ishlarni amalga oshirmoqda. 
22 Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati
                    1.   Sh.M.Mirziyoyev   “Milliy   taraqqiyot   yo’limizni   qat’iyat   bilan   davom
ettirib, yangi bosqichga ko’taramiz”. Toshkent-“O’zbekiston”-2017
2. T. Azlarov, X. Mansurov.   Matematik analiz. 1,2-tom Toshkent, 
   “O’qituvchi” 1986,1989.
3.   T.   Jo’rayev,   A.   Sa’dullayev,   G.   Xudoyberganov,   X.   Mansurov,   A.
Vorisov. Oliy matematika asoslari. 1-tom. Toshkent. “O’zbekiston”, 1995.
4. Yo.U.Soatov. Oliy matematika. 3-tom. Toshkent, “O’zbekiston”, 1996.
«Ozbekiston», 1994, 1995.
5.Xudayberganov G., Varisov A., Mansurov  H. Matematik  analiz. 1-  va 2-
qismlar. Qarshi, «Nasaf», 2003.
6.Arxipov G., Sadovnichiy B., CHubarikov V. Leksii po matematicheskomu
analizu. Moskva, «Vыsshaya shkola», 1999.
Ilin   V.,   Sadovnichiy   V.,   Sendov   B.   Matematicheskiy   analiz,   Moskva   «Nauka»,
1979.
7.Kudryavsev L. Kurs matematicheskogo analiza. T. 1. 1973.
Fixtingols   G.   Kurs   differensialnogo   i   integralnogo   ischisleniya.   T.   I,   II.   Moskva,
«Fizmat-lit», 2001.
8.Sadullayev   A.,   M.ansurov   N.,   Xudayberganov   G.,   Varisov   A.,   G'ulomov
R.   Matematik   analiz   kursidan   misol   va   masalalar   to'plami.   1-   va   2-   tomlar.
Toshkent, «Ozbekiston», 1993, 1996.
9.Demidovich   B.   Sbornik   zadach   i   uprajneniy   po   matematicheskomu
analizu. Moskva, «Nauka», 1990.
10.Internet malumotlari:
www.arxiv.uz
www.aim.uz  
www.ziyo.net  
www.referat.org  
23
Купить
  • Похожие документы

  • Funksiya tushunchasi
  • Boshlang`ich funksiya va aniqmas integral
  • Makroiqtisodiyot test savollari
  • Iqtisodiy siyosatga kirish test savollari
  • Biznes test savollari

Подтвердить покупку

Да Нет

© Copyright 2019-2025. Created by Foreach.Soft

  • Инструкция по снятию с баланса
  • Контакты
  • Инструкция использования сайта
  • Инструкция загрузки документов
  • O'zbekcha